Faqe 1 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE



Republika e Kosovës
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Qeveria-Vlada-Government

Ministria e Administratës Publike - Ministarstvo Javne Uprave - Ministry of Public Administration





UDHËZIM ADMINISTRATIV NR. NR. 02/2010 PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


ADMINISTRATIVE INSTRUCTION NO. 02/2010 FOR INFORMATION SECURITY MANAGEMENT


ADMINISTRATIVNO UPUSTVO BR. 02/2010 ZA MENADŽIRANJE INFORMATIVNE BEZBEDNOSTI


















Faqe 2 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE



Ministrja e Ministrisë së Administratë
Publike,
Në mbështetje të nenit 25, paragrafi 7, të
Rregullores së Punës së Qeverisë së
Kosovës Nr. 01/2007,

Nxjerr:



UDHËZIMIN ADMINISTRATIV
NR.02/2010
PËR MENAXHIMIN E SIGURISË
INFORMATIVE


Neni 1
Qëllimi
Ky Udhëzim Administrativ përcakton
mënyrën e menaxhimit të sigurisë së
informatave nga personat përgjegjës për
zbatimin dhe mirëmbajtjen e sigurisë
informative në institucionet e Republikës së
Kosovës.


Neni 2
Përkufizimet
Minister of Ministry of Public
Administration,
Based on article 25, paragraph 7, of the
Regulation on the Work of the Government
of Kosovo No. 01/2007,

Hereby issues:



ADMINISTRATIVE INSTRUCTION
NO. 02/2010
FOR INFORMATION SECURITY
MANAGEMENT

Article 1
Purpose
This Administrative Instruction determines
the way the information security is managed
by responsible people for implementing and
maintaining information security in the
Republic of Kosovo institutions.



Article 2
Definitions
Ministar Ministarstva Javne Uprave,

Osnivajući se na član 25, stav 7, Uredbe
Rada Vlade Kosova br. 01/2007 god,


Donosimo:



ADMINISTRATIVNO UPUSTVO
BR. 02/2010
ZA MENADŽIRANJE
INFORMATIVNE BEZBEDNOSTI


Član 1
Svrha

Ovo Administrativno Upustvo odredjuje
način menadžiranja informativne
bezbednosti od strane odgovornih lica za
sprovodjenje održavanja informativne
bezbednosti u institucijama Republike
Kosova.


Član 2
Definisanje





Faqe 3 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1. Fshehtësia- Të siguruarit që informatat
t’u vihen në dispozicion vetëm atyre
personave që janë të autorizuar të kenë
qasje në to.

2. Integriteti- Ruajtja e tërësisë dhe
saktësisë së informatave dhe metodave të
përpunimit.

3. Disponueshmëria- Shfrytëzuesit e
autorizuar kanë qasje në informata dhe në
pajisje.
4. Vlerësimi i rrezikut- Vlerësimi i
kërcënimeve, efekteve dhe rrezikueshmërisë
së informatave dhe pajisjeve.

5. Menaxhimi i rrezikut- Procesi i
identifikimit, kontrollimit dhe minimizimit
ose eliminimit të rreziqeve ndaj sigurisë.


Neni 3
Siguria informative

Siguria e informatave është përgjegjësi e të
gjithë nëpunësve në institucionet e
Republikës së Kosovës, që menaxhohet nga
institucioni përgjegjës për Teknologjinë
informative (me tej: institucioni).

1. Confidentiality - Ensure that the
information is available only to those
persons who are authorized to have access
to them.

2. Integrity – Keep the integrity and
accuracy of information and processing
methods.

3. Availability - Authorized users have
access to information and equipment.

4. Risk Assessment - Assessment of threats,
effects and riskiness of information and
equipment.

5. Risk Management - The process of
identifying, controlling and minimizing or
eliminating security risks.


Article 3
Information Security

Information security is the responsibility of
all employees in the institutions of the
Republic of Kosovo, which is managed by
the institution responsible for Information
Technology (hereinafter: the institution).

1. Tajna- Bezbednost informacije da im se
stavlja na dispoziciju samo licima koja
su ovlaščena da imaju pristup.


2. Integritet- Očuvati celu tačnost
informacije i metode prerade.


3. Raspolaganje- ovlaščeni korisnici imaju
pristup na informacije i opremu.

4. Vredovanje rizika- Vredovanje pretnji,
koliko su efekti rizika za informacije i
opremu.

5. Menadžiranje rizika- Proces
identifikovanja, kontrole i minimiziranja ili
eliminiranja rizika ka bezbednosti.


Član 3
Bezbednost informacija

Bezbednost informacija je odgovornost
svakog službenika u institucijama
Republike Kosova, koji se menadžuje od
odgovorne institucije iz oblasti
informativne Tehnologije (dalje:
institucija).





Faqe 4 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


Neni 4
Përgjegjësitë e Institucionit për Sigurinë
e Informatave

1. Institucioni, në përputhje me masat e
Qeverisë për siguri në teknologjinë
informative, ndërmerr këto aktivitete për
avancimin e sigurisë së informatave:


1.1. Miratimin dhe rishqyrtimin politikës
së sigurisë së informatave dhe
përgjegjësitë e përgjithshme;
1.2. Mbikëqyrjen e ndryshimeve të
rëndësishme në ekspozimin e informatave
ndaj rreziqeve;
1.3. Rishqyrtimin dhe mbikëqyrjen e
incidenteve lidhur me sigurinë e
informatave;
1.4. Inicimin dhe miratimin e nismave për
përmirësimin e sigurisë së informatave.


Neni 5
Procesi i autorizimit për pajisjet e
Teknologjisë Informative

1. Në përcaktimin e procesit të menaxhimit
të autorizimit për pajisje të reja të
përpunimit të informatave merren parasysh
Article 4
Responsibilities of Information Security
Institution

1. The institution, in accordance with
Government security measures in
information technology, undertakes the
following activities for the advancement of
information security:

1.1. Approval and review of information
security policy and overall
responsibilities;
1.2. Supervision of important changes in
the exposure of information to risks;

1.3. Review and supervision of
information security-related incidents;

1.4. Initiation and adoption of initiatives
to improve information security.


Article 5
The process of authorization for
Information Technology Devices

1. In determining the process of
authorization management for new devices
for the processing of information the
Član 4
Odgovornost Institucije za bezbednost
informacija

1. Institucija, shodno Vladenih
bezbednosnih mera informativne
tehnologije, preduzima sledeće aktivnosti
o avansiranju informativne bezbednosti:


1.1. Usvajanje i ponovo razmatranje
politike informativne bezbednosti i opšta
odgovornost;
1.2. Nadgledanje značajnih izmena,
ekspoziranih informacija pri
opasnostima;
1.3. Ponovo razmatranje i nadgledanje
incidenata u vezi bezbednosti
informacija
1.4. Iniciranja i usvajanje ojačanja
bezbednosti informacija.


Član 5
Proces ovlaščenja za opremu
Informativne Tehnologije

1. Na odredjivanju procesa menadžiranja
ovlaščenja za novu opremu za preradu
informacija preduzimaju se sldeća pravila:





Faqe 5 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


këto rregulla:

1.1. Pajisjet e reja të teknologjisë
informative (më tej:TI) duhet të kenë
aprovimin e menaxhmentit të
shfrytëzuesve, me të cilin autorizohet
qëllimi dhe shfrytëzimi i tyre;
1.2. Aprovimi sigurohet nga menaxheri
përgjegjës për mirëmbajtjen e sigurisë së
sistemit informativ për t’u përkujdesur që
politikat dhe kushtet relevante të sigurisë
të jenë plotësuar;
1.3. Sipas nevojës, hardueri dhe softueri të
kontrollohet për t’u përkujdesur që këto të
jenë në përputhje me komponentë të tjerë
të sistemit;
1.4. Përdorimi i pajisjeve personale dhe
kontrollet adekuate për përpunimin e
informatave duhet të autorizohen.


Neni 6
Identifikimi i rreziqeve nga qasja e
palëve të treta

1. Qasja që i jepet palës së tretë është me
rëndësi të veçantë dhe duhet të merren
parasysh:

1.1. Qasja fizike: në zyrë, në dhoma
following rules shall be taken into account:

1.1. New devices of information
technology (hereinafter: IT) must have
the approval of the management of users,
which authorizes their purpose and use;

1.2. Approval shall be provided by the
manager responsible for maintaining the
security of information system to ensure
that relevant security policies and
conditions are met;
1.3. If needed, the hardware and software
shall be checked in order to ensure that
these are consistent with other system
components;
1.4. Use of personal device and adequate
controls for the processing of information
must be authorized.


Article 6
Identification of risks from third party
access

1. Access provided to third parties is
essential and the following should be taken
into account:

1.1. Physical access: to office, computer


1.1. Nova oprema informativne
tehnologije (dalje:TI) treba da se usvaja
menadžiranje korisnika, kojim se
ovlašćuje svrha koriščenja istih;

1.2. Usvajanje se obezbedjuje od
odgovornog menadžera za održavanje
bezbednosti informativnog sistema da
se stara za politike i relevantne uslove
koja treba da budu popunjene;
1.3. Prema potrebi , harduer i softueri da
se kontrolišu i da budu u slaganju sa
ostalim komponentima sistema;

1.4. Koriščenje lične opreme i adekuatne
kontrole za preradu informacija potrebno
je ovlaščenje.


Član 6
Identifikovanje rizika sa nastupa
trećom strankom

1. Nastup se daje trećoj stranki i ovo je
posebnog značaja i ode treba uzimati u
obzir sledeće:

1.1. fizički nastup: u kancelariji, u





Faqe 6 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


kompjuterike, në kabinete me
dokumentacion etj.;
1.2. Qasja logjike: baza e të dhënave,
sisteme informative etj.

2. Palëve të treta mund t’iu lejohet qasja në
raste të arsyeshme.

3. Palët e treta, që qëndrojnë në lokacionin e
institucionit për një periudhë kohore, me
kontratë, po ashtu mund të shkaktojnë
dobësi në siguri. Në palët e treta përfshihen:


3.1. Stafi për mirëmbajtje dhe mbështetje
të harduerit dhe softuerit;
3.2. Pastruesit, furnizuesit, rojat dhe
shërbimet e tjera mbështetëse që janë
dhënë me nënkontratë;
3.3. Qëndrimi i studentëve dhe emërime të
tjera afatshkurtra të rastit;
3.4. Këshilltarët e jashtëm.

4. Qasja në informata dhe pajisje për
përpunim të informatave, nga palët e treta,
nuk lejohet përderisa të mos jenë vënë në
zbatim kontrollimet përkatëse dhe përderisa
të mos jetë nënshkruar, kontrata me të cilën
definohen kushtet për qasje.

rooms, to documents cabinets etc.;

1.2. Logical access: database,
information systems, etc.

2. The access to third parties may be
allowed in reasonable cases.

3. Third parties, who are located in the
institution for a period of time, by contract,
may also cause weakness in security. Third
parties include:


3.1. Staff for maintenance and support of
hardware and software;
3.2. Cleaners, suppliers, guards and other
subcontracting supporting services;

3.3. Students stay and other short-term
and random appointments;
3.4 External advisers.

4. Access to information and tools for
processing information is not allowed to
third parties, until appropriate checks take
place and while the contract which defines
the conditions for access is signed.


kompjuterskim sobama, u kabinetima sa
dokumentacijom itd.;
1.2. logični nastup: bazapodataka,
informativnog sistema itd.

2. Trečim strankama se odobri nastup
prema posebnim razlozima.

3. Treče stranke, koje su u lokaciji
institucije za jedan vremenski period, pod
ugovorom, mogu da stvaraju oslabljenje
bezbednosti. U trečim strankama se
obuhvataju:

3.1. Staf za održavanje i podršku
harduera i softuera;
3.2. Čistaći, snabdevači, čuvari i ostale
usluge koja su predvidjena pod
ugovorom;
3.3. Stav studenata i druga imenovanja
u kratkim rokovimaili prema slučaju;
3.4. Strani savetnici.

4. Nastup u informacijama i opremi
prerade informacija, od trečeg lica, ne
dozvoljavase dok nije se izvršila potrebna
kontrola dok nije se izvršilo poptpis,
ugovor na osnovu čega se definiču
uskovi za nastup.






Faqe 7 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


Neni 7
Siguria e nevojshme kontraktuese me
palët e treta

1. Marrëveshja me të cilën lejohet qasja e
palës së tretë në pajisjet qeveritare për
përpunim të informatave bazohet në
kontratë, e cila përmban gjithë sigurinë e
nevojshme në përputhje me politikat dhe
standardet e sigurisë, duke respektuar
kushtet vijuese:

1.1. Politika e përgjithshme e sigurisë së
informatave;
1.2. Procedurat për të mbrojtur mjetet
qeveritare, ku përfshihen: informatat,
softueri dhe hardueri;
1.3. Procedurat për të përcaktuar nëse
është paraqitur ndonjë rrezikim i mjeteve;
1.4. Kontrolli për të siguruar kthimin apo
shkatërrimin e informatave dhe mjeteve
në fund të kontratës, apo në ndonjë
periudhë të caktuar të saj;
1.5. Integritetin dhe disponueshmërinë;
1.6. Kufizimet në kopjime dhe shpalosje
të informatave;
1.7. Përshkrimi i çdo shërbimi që duhet të
vihet në dispozicion;
1.8. Përgjegjësitë reciproke të palëve në
kontratë;
Article 7
Required contracting security with third
parties

1. The agreement allowing the access to the
third party in government facilities for
processing information is based on the
contract, which contains all the necessary
security in accordance with security policies
and standards, by respecting the following
conditions:

1.1. General policy of information
security;
1.2. Procedures to protect government
devices, including: information, software
and hardware;
1.3. Procedures to determine whether a
risk to devices occurred;
1.4. Control to ensure the return or
destruction of information and devices at
the end of contract, or in any of its
certain periods;
1.5. Integrity and availability;
1.6. Limitations to copying and
disclosure of information;
1.7. Description of every available
service;
1.8. Mutual responsibilities of parties
under the contract;
Član 7
Potrebna bezbednost ugovaranja sa
trečim strankama

1. Sporazum kojim se odobrava nastup sa
trčom strankom u Vladenu opremi za
obradjivanju informacija se obazira na
ugovor, koja sadrži potrebnu bezbednost
shodno politika i standarda bezbednosti,
poštovajući sledeće uslove:


1.1. Opšta Politika informacione
bezbednosti;
1.2. Procedure za zaštitu vladenih
srestava,i to : informacije, softuer i
hardueri;
1.3. Odredjena procedura ako se pojavila
neki rizik na srestava;
1.4. Kontrol nad obezbedjenju koja
obavezuje povratak informacija i srestava
do kraja ugovora, ili na odredjeno
vreme;
1.5. Integritet i raspolaganje;
1.6. Ograničenje na kopiranja i otvaranje
informacija;
1.7. Prepis svake usluge koja treba da se
stavlja u dispoziciji;
1.8. Uzajamna odgovornost ugovorača;






Faqe 8 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.9. Përgjegjësitë lidhur me çështjet
juridike, në përputhje me legjislacionin në
fuqi;
1.10. Të drejtat e pronës intelektuale, të
drejtën e kopjimit dhe mbrojtjes së ndonjë
bashkëpunimi;
1.11. Marrëveshjet mbi kontrollimin e
qasjes:

1.11.1. Metodat e lejuara të qasjes,
kontrollimi dhe përdorimi i
identifikuesve unik;
1.11.2. Procesin e autorizimit të
qasjes dhe të privilegjeve të
shfrytëzuesve.

1.12. Të drejtën për të mbikëqyrur dhe
ndaluar aktivitetin e palës së tretë;

1.13. Të drejtën për të reviduar
përgjegjësitë kontraktuese ose kryerjen e
revizioneve nga pala e tretë;
1.14. Përgjegjësitë për instalimin dhe
mirëmbajtjen e harduerit dhe të softuerit;
1.15. Strukturë të qartë raportuese dhe
format e raportimit;
1.16. Proces të qartë dhe të definuar për
ndryshimin e menaxhimit;
1.17. Rregulla dhe mekanizma mbrojtës
fizikë, të nevojshëm për t’u përkujdesur
1.9. Responsibilities related to legal
matters, in accordance with legislation in
force;
1.10. The rights of intellectual property,
the right to copying and protection of any
cooperation;
1.11. Agreements on the control of
access:

1.11.1. Allowed methods for Access,
control and use of unique identifiers;

1.11.2. Process of access
authorisation and user’s privileges.


1.12. The right to oversee and stop the
activity of the third party;

1.13. The right to revise contractual
responsibilities or carrying out audits by
the third party;
1.14. Responsibility for installation and
maintenance of hardware and software;
1.15. Clear reporting structure and
reporting forms;
1.16. Clear and defined process for
change of management;
1.17. Rules and natural protective
mechanisms, necessary to ensure that
1.9. Odgovornost o pranim pitanjima,
shodno legislacije na snagu;

1.10. Prava na intelektualnu imovinu,
kopiranja i zaštita saradnje;

1.11. Sporazum o kontroli pristupa:


1.11.1. odobrene metode nastupa,
kontroll i koriščenje zajedničkih
identifikovana;
1.11.2. Proces ovlaščenja nastupa i
privilegijde korisnika.


1.12. Pravo revidiranja, odgovornost
ugovaranja ili obavljanje revizije od
strane trečeg lica;
1.13. Prava za revidvanje kontraktivne
odgovornosti i zaveršanje od trček straga;

1.14. Odgovornost za instaliranje i
održavanje harduerit i softuera;
1.15. Jasna struktura izveštaja i forme
izveštaja;
1.16. Jasan proces definisanja za izmenu
menadžera;
1.17. Pravila i potrebna fizika zaštita
mekanizma, je neophodna da se





Faqe 9 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


që këto kontrolle të zbatohen;
1.18. Trajnimi i shfrytëzuesve dhe
administratorëve në metoda, procedura
dhe siguri;
1.19. Kujdesi dhe mbrojtja nga softueri i
dëmshëm;
1.20. Dispozita për raportimin, njoftimin
dhe hetimin e incidenteve të sigurisë dhe
uljes së nivelit të sigurisë.



Neni 8
Inventarizimi i mjeteve

1. Çdo institucion identifikon mjetet e veta,
vlerën dhe rëndësinë relative të këtyre
mjeteve. Bazuar në këto informata,
institucioni ofron nivelin e mbrojtjes, që
është në përpjesëtim me vlerën dhe
rëndësinë e mjeteve.

2. Inventari i mjeteve të rëndësishme, të
ndërlidhura me çdo sistem informativ,
përpilohet dhe ruhet. Për çdo pajisje
identifikohet qartë përkatësia dhe niveli i
sigurimit i dokumentuar, së bashku me
lokacionin e tij aktual.

3. Mjetet e ndërlidhura me sistemet e TI-së,
these controls are implemented;
1.18. Training users and administrators
on methods, procedures and safety;

1.19. Caution and protection against
harmful software;
1.20. Provisions for reporting,
notification, and investigation of
incidents of security and reduce the level
of security.


Article 8
Inventory of devices

1. Each institution shall identify its devices,
the value and relative importance of these
devices. Based on this information, the
institution provides the level of protection
that is commensurate with the value and
importance of devices.

2. Inventory of important devices, related to
any information system shall be compiled
and stored. For every device, level of
security shall be clearly identified and
documented, along with its current location.


3. Devices related to IT systems are:
sprovodi;
1.18. Trajniranje korisnika i
administratora, metode, procedure i
bezbednost;
1.19. Pažnja i zaštita od štetnog
softuera;
1.20. Odredbe za izveštavanje,
informisanje o otkrivanju incidenata
bezbednosti i smanjenje nivoa
bezbednosti.


Član 8
Inventarizovanje srestava

1. Svaka institucija identifikoje svoja
srestva, vrednost i relativnu vrednost ovih
srestava Osnivajući se na informacije,
institucija ponudi nivo zaštite, koja ide
prema vrednovanju i značajnost srestava.


2. Inventar značajnih srestava, koja se
nadvezuju sa informativnim sistemom,
sastavljase i očuvase. Svaka oprema
identificirase jasno inivo bezbednosti koji
dokumentiran zajedno sa aktuelnom
lokaciom.

3. Medjuvezana srestava sa sistemom IT-a





Faqe 10 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


janë:

3.1. Kapitali i informatave: bazat e të
dhënave dhe skedarët e të dhënave,
dokumentacioni sistemor, doracakët për
shfrytëzuesit, materiali trajnues,
procedurat operacionale ose mbështetëse,
planet e vazhdimësisë, aranzhmanet
rezervë, informatat e arkivuara;
3.2. Mjete softuerike: sistemet operative
dhe programet e ndryshme programuese;
3.3. Pajisjet-kapitali fizik: pajisjet
kompjuterike, pajisjet për komunikim
(rrjetit), mbrojtësit e sistemit (firewall-et),
dhe pajisjet e tjera teknike;
3.4. Shërbimet: shërbimet kompjuterike
dhe të komunikimit si dhe shërbimet e
përgjithshme, si ngrohja, ndriçimi, rryma,
klimatizimi etj.


Neni 9
Raportimi i incidenteve të sigurisë

Nëpunësi dhe kontraktuesi obligohet që
incidentin e sigurisë ta paraqes në afatin më
të shkurtë të mundshëm te organi
përgjegjës.




3.1. Information capital: data bases and
filing cabinets, system documentation,
manuals for users, training material,
operational or support procedures,
continuity plans, backup arrangements,
archived information;

3.2. Software devices: operating systems
and various programming programs;
3.3. Physical capital-devices: computer
devices, communications devices
(network), the protective system
(firewalls), other technical devices;
3.4. Services: computer and
communication services, general
services, such as heating, lighting, power,
air conditioning, etc.


Article 9
Reporting security incidents

Employee and contractor are obliged to
inform the responsible body on the security
incident as soon as possible.



su:

3.1. Kapital informacija: baza podataka i
skedari podataka, sistematika
dokumentacija, priručnici za korisnike,
literatura za trajniranje, operacione
procedure ili naslaganja, planovi u
kontinuitetu, rezervni aranžmani,
arkivirana informacija;
3.2. Softuerski sistem : sistemi operative
vrsne programe, programirane;
3.3. Oprema - fizički kapital,
kompjuterska oprema, oprema za
komuniciranje (mreža) zaštitnici sistema
(firewall-et), i ostale tehničke opreme;
3.4. usluge: kompjuterske usluge i
komuniciranja, opšte usluge, kao grejanje,
svetlost, struja, klimatizacija itd.



Član 9
Izveštavanje o bezbednosnom incidentu
Zvaničnik ugovarača obavezujese za
incident bezbednosti da prijavi u što
kracem roku kod odgovornog organa.








Faqe 11 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


Neni 10
Raportimi i dobësive në siguri


Shfrytëzuesi i shërbimeve të TI-së është i
obliguar të vëzhgojë dhe raportojë te organi
përgjegjës çdo dobësi të parë apo të dyshuar
në siguri, ose rreziqe që iu kërcënohen
sistemeve apo shërbimeve, dhe në asnjë
rrethanë, të mos provojë ta evitojë dobësinë
e dyshuar.




Neni 11
Raportimi i defekteve në softuer

1. Raportimi i defekteve në softuer bëhet
sipas procedurave vijuese:

1.1. Duhet t’iu kushtohet vëmendje
indikacioneve të problemit dhe porosive
që paraqiten në ekran;
1.2. Kompjuteri me softuer të dëmtuar
duhet të izolohet, sipas mundësisë,
shfrytëzimi i tij të ndalohet derisa të
evitohet defekti;
1.3. Nëse nevojitet kontrollimi i pajisjes,
atëherë ajo shkyçet nga rrjeti dhe disqet
Article 10
Reporting security weakness


The user of IT services is obliged to observe
and report any weakness seen or suspected
about the security, or risks that are
threatening systems or services. He must
report to the management or the responsible
body. The user, under no circumstances,
shall not try to avoid the alleged weakness,
for security reasons.



Article 11
Reporting software defects

1. Reporting software defects shall be made
by the following procedures:

1.1. Indications to the problem and
messages that appear on the screen
should be taken into account;
1.2. The computer with damaged
software must be isolated, if possible, its
use shall be prohibited until the defect is
avoided;
1.3. If checking of devices is required,
they will be automatically switched off
Član 10
Izveštavanje o slabostima u
obezbedjenje

Koriščenje usluga IT-a je obavezno
saslušanje i izveštavati o svakoj
primećenoj slabosti ili sumnje na
bezbednost, ili opasnostima koja preti
sistemima ili uslugama. On treba
izveštavati kod menadžmenta ili
odgovornog organa. Korisnik u nijednom
okolnošću ne smije da evitira slabosti na
koja sumnja.


Član 11
Izveštavanje o defeku softuera

1. Izveštaj o defektima u softueru izvrši
se prema sledečim procedurama:

1.1. Treba voditi računa indikacijama
problema i poruka koja se pojavljuju na
ekranu;
1.2. kompjuter sa oštecenim softuerom
treba izolovati, prema mogučnosti,
njegovo korisčenje se zabranjuje sve
dok se evitiraju defekti;
1.3. Ako je potreba za kontrolu opreme
onda ona se isključi sa mreže, disk





Faqe 12 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


kopjuese nuk duhet të transferohen te
kompjuterët e tjerë;
1.4. Shfrytëzuesi nuk mund ta largojë
softuerin për të cilin dyshojnë, përveç
nëse është i autorizuar të veprojë ashtu.
1.5. Çështja menjëherë i raportohet
organit përgjegjës.

2. Në raste të tilla rimëkëmbjen e bën
personi kompetent.


Neni 12
Mbrojtja fizike e mjediseve të punës


1. Institucionet përdorin parametrat e
sigurisë për të mbrojtur hapësirat, që kanë
stabilimente për përpunim të informatave.
Vend-ndodhja dhe forca e çdo barriere
varen nga rezultati i vlerësimit të rrezikut.

2. Rregullat dhe udhëzimet vijuese merren
parasysh dhe zbatohen sipas nevojës:

2.1. Hapësira e sigurt, definohet qartë;

2.2. Ndërtesa apo vendi që përmban
stabilimente për përpunim të informatave
të jetë e mbrojtur mirë fizikisht;
by the network and copy discs should not
be transferred to other computers;
1.4. The user can not remove software for
which they suspect, unless is authorized
to do so.
1.5. The matter shall be immediately
reported to the responsible body.

2. In such cases, the recovery shall be made
by a competent person.


Article 12
Physical protection of working
environment

1. Institutions shall use the security
parameters to protect areas that have
devices for processing information.
Location and strength of each barrier
depends on the outcome of risk assessment.

2. The following rules and guidelines be
considered and implemented as appropriate:

2.1. Safe environment shall be clearly
defined;
2.2. Building or place containing devices
for information processing shall be well
protected physically;
kopiranja ne sme da se transferiše u
drugim kompjuterima;
1.4. Korisnik ne može da otkloni softuer
na koga sumlja, osim ako je ovlaščen da
radi isto.
1.5. Ovaj problem odmah se izveštava
odgovornom organu.

2. U hovim slučajevima obnovljanje izvrši
kompetentno lice.


Član 12
Fizička zaštita radne sredine


1. Institucije koriste parametri bezbednosti
da zaštiti sredine gde se izvrši prerada sa
stabilimentima informacija. Mesto
dogadjaja-i jačina svake bariere zavisne su
od rezultata ocenjenog rizika.

2. Pravila i i upustva se koriste prema
potrebe:

2.1. sigurna sredina, definišese jasno;

2.2. Zgrada ili mesto koje sadrži srestva
za preradu informacija treba da bude
fizički bezbedno;





Faqe 13 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


2.3. Të vihen në zbatim recepcioni dhe
kontrollet fizike të qasjes;
2.4. Barrierat fizike, nëse është e
nevojshme, të zgjerohen prej dyshemesë
deri te plafoni për të parandaluar hyrjet e
paautorizuara dhe rrezikimin ambiental.


Neni 13
Kontrollimet fizike të hyrjes në
ambiente

1. Hapësirat e sigurta janë të mbrojtura me
anë të kontrolleve përkatëse në hyrje për t’u
përkujdesur që vetëm personelit të
autorizuar t’i mundësohet qasja.

2. Kriteret që duhet të merren parasysh janë:


2.1. Personeli i autorizuar në hapësirat e
sigurta duhet mbikëqyrur dhe regjistruar:
data, koha, vendi i hyrjes dhe largimit.
Atij i lejohet qasja vetëm për qëllime
specifike të autorizuara dhe duhet t’i jepen
udhëzime mbi sigurinë e nevojshme të
hapësirës në rast të emergjencës;

2.2. Qasja në informata të ndjeshme dhe
pajisjet për përpunim të informatave, janë
2.3. The Reception and physical access
controls to be applied;
2.4. Physical barriers, if necessary, to be
extended from floor to the ceiling in
order to prevent unauthorized entry and
environmental risk.


Article 13
Physical checks of entry into premises


1. Safe spaces are protected by relevant
entry access controls in order to ensure that
the access is allowed only to the authorized
personnel.

2. Criteria to be considered are:


2.1. Authorized personnel in secure areas
should be supervised and recorded: date,
time, place of entry and departure, they
are going to be allowed to have access
only for authorized specific purposes and
they should be provided with instructions
on necessary security of space in case of
emergency;
2.2. Access to sensitive information and
devices for information processing, are
2.3. Sprovesti recepciju i fiziku kontrolu
nastupa;
2.4. Fizička bariera, ako je potrebno da
se proširi od patosa do plafona da bih
sprečili neovlaščene ulaze i ambientalno
rizikovanja.


Član 13
Fizička kontrola ulaza u ambijentu


1. Sigurne površine su bezbedjene putem
dotične kontrole na ulazu da se stara da
samo ovlaščenom licu se odobrava
pristup.

2. Kriteri koji treba da se uzimaju u obzir
su:

2.1. Ovlaščeno lice u sigurnim
prostorima,treba nadgledati i
registrovati : datum, vreme, mesto ulaza i
izlaza, Njemu se dozvoljava nastup samo
za specifične svrhe ovlaščenjem ,
njemu treba da se daju u pustva o
potrebnoj bezbednošću u slučaju
emergencije;
2.2. Nastup na osetljive informacije i
opremu za preradu informacija, su pod





Faqe 14 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


nën kontroll dhe të lejuara vetëm për
personat e autorizuar.
2.3. Kontrollet e autenticitetit, si: kartela
identifikuese plus PIN-i, duhet të përdoren
për të autorizuar dhe për të bërë të
vlefshme qasjen. Gjurmët e të gjitha
qasjeve ruhen;
2.4. Çdonjëri duhet të mbajë ndonjë formë
të identifikimit të dukshëm;
2.5. E drejtat e qasjes në hapësirat e
sigurta rregullisht rishqyrtohet dhe
përditësohet.


Neni 14
Sigurimi i zyrave, dhomave dhe
pajisjeve

1. Gjatë dizajnimit të hapësirës së sigurt
duhet të merren parasysh mundësitë e dëmit
nga zjarri, eksplozioni, trazirat civile,
fatkeqësitë natyrore dhe format e tjera të
fatkeqësive.

2. Pajisjet kyçe vendosen në atë mënyrë, e
cila mundëson shmangien e qasjes nga
personat e paautorizuar.

3. Ndërtesa duhet të jetë e dizajnuar që të
mos bien në sy dhe pa shenja të dukshme,
under control and are allowed only for
authorized persons;
2.3. Authenticity controls such as
identification card plus PIN must be used
to authorize and to make access
available. All access trails shall be saved;

2.4. Everyone must have a visible form
of identification;
2.5. The right to access secure areas shall
be regularly reviewed and updated.



Article 14
Office, rooms and tools security


1. During the design of secure space the
possibilities of damage by fire, explosion,
civil disorder, natural disasters and other
forms of disasters should be taken into
account.

2. Key equipment shall be placed in a
manner which avoids access by
unauthorized persons.

3. The building must be designed not to be
noticeable and without visible signs outside
kontrolom dozvoljene samo za ovlašćena
lica;
2.3. Kontrola autenticiteta, kao: kartice
identifikovanja plus PIN-i, treba koristit
za ovlašćene kako bih postalo značajan
nastup. Tragovi svakog nastupa se
čuvaju;
2.4. Svako lice treba da zadrži na
vidno mesto znak identifikovanja;
2.5. Pravo nastupa u sigurnim
prostorima vazda treba da ponovo
razmatra i objelodani.


Član 14
Obezbedjenje kancelarija, prostora i
opreme

1. Tokom dizajniranja sigurne površine i
da se predvidja mogučnost štete od požara,
eksplozije, civilneo uznemirenje, prirodne
nepogode i druge forme nepogoda.


2. Ključnu opremu treba postavljati na taj
način da nemože pristupiti neovlaščeno.


3. Zgrada treba da bude dizajnirano i da
ne bude na centar pažnje da ne pada na





Faqe 15 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


jashtë dhe përbrenda ndërtesës, me të cilën
tregohet prania e veprimtarive për përpunim
të informatave.

4. Sistem i përshtatshëm për zbulim të
ndërhyrjeve pa leje, të instaluar sipas
standardeve profesionale dhe të testuar
rregullisht, të jetë i vendosura për të
mbyllur të gjitha dyert dhe dritaret e
jashtme. Hapësirat që përkohësisht janë pa
personel të jenë nën alarm gjatë tërë kohës.

5. Pajisjet për përpunim të informatave që
menaxhohen nga institucionet të jenë
fizikisht të ndara nga ato që menaxhohen
nga palët e treta.

6. Për publikun nuk lejohet qasje në
emërtues intern telefonik me të cilët
identifikohen lokacionet e pajisjeve që
përpunojnë informata të ndjeshme.

7. Materialet e rrezikshme të ruhen në
hapësirë të sigurt.

8. Furnizimet me shumicë, nuk ruhen
përbrenda hapësirës së sigurt deri në kohën
kur janë të nevojshme për përdorim.

9. Pajisjet dhe mediumet rezervë vendosen
and inside the building, which is indicated
by the presence of information processing
activities.

4. Suitable system for detection of
interventions without permission, installed
by professional standards and regularly
tested, shall be located close to all external
doors and windows. Spaces, which
temporarily have no personnel, must be
under the alert at all times.

5. Information processing devices that are
managed by institutions to be physically
separated from those managed by third
parties.

6. Access to internal telephone
denominator, which identifies the
equipment locations that process sensitive
information, is not allowed to the public.

7. Hazardous materials shall be stored in a
safe place.

8. Wholesale supplies shall not be stored
inside the safe area, until the time when are
necessary for use.

9. Spare devices and media shall be placed
oko i bez istaknutih znakova, vani i
unutra Zgrade, kojim se dokaže.
prisutnost obavljanja prerade informacija.

4. Udoban Sistem za otkrivanje ulaska
bez dozvole, koji je instaliran prema
stručnim standardima i to testirani
redovno, postavljeni u spoljnim prozorima
i vratima. Prostorija koja su privremeno
bez personela treba obavezno da budu
pod alarmom.

5. prema za preradu informacija koja se
menadžiraju od institucija treba da budu
fizikički opredelene od onih koja se
menadžiraju od treće stranke.

6. Za javnost se ne dozvoljava nastup
imenovanjem internim telefonom kojim se
identifikoju lokacije opreme za preradu
osetljivih informacija.

7. Rizične materiale se očuvaju na
sigurnim prostorima.

8. Snabdevanje na veliko ,se ne čuvaju
unutar sigurne prostorije do na ono vreme
kada su potrebne za koriščenje.

9. Oprema i rezervni mediumi





Faqe 16 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


në një distancë të sigurt për t’iu shmangur
dëmit nga fatkeqësia në vendin kryesor.


10. Pajisjet fotografike, video, audio apo
pajisjet e tjera për regjistrim nuk janë të
lejuara, përveç me autorizim.


Neni 15
Siguria e pajisjeve

1. Pajisjet duhet të vendosen dhe të ruhen
për të zvogëluar rrezikun nga kërcënimet
ambientore dhe mundësitë për qasje të
paautorizuar, duke pasur parasysh që:


1.1. Pajisjet të jenë të vendosura në
mënyrën e cila minimizon qasjen e
panevojshme në hapësira punuese;

1.2. Pajisjet për përpunim dhe ruajtje të
informatave me të dhënat e ndjeshme të
jenë të vendosura ashtu që të zvogëlohet
rreziku i shikimit nga të tjerët gjatë
përdorimit të tyre;
1.3. Pajisjet të cilat kërkojnë mbrojtje të
veçantë të jenë të izoluara;
1.4. Të përvetësohen mënyrat e
in a safe distance in order to avoid damage
from disasters at the main place.


10. Photographic devices, video, audio or
other recording devices are not permitted,
except if authorised.


Article 15
Devices Security

1. Devices should be placed and maintained
in order to reduce the risk of environmental
threats and possibilities for unauthorized
access, given that:


1.1. Devices are located in a manner that
minimizes unnecessary access to working
space;

1.2. Devices for processing and storage
of information with sensitive data are
located so as to reduce the risk to be seen
by others during their use;

1.3. Equipment requiring special
protection should be isolated;
1.4. To appropriate ways to minimize the
postavljajuse u sigurnoj distanci da bih
izbegavali štete koja može da se desi na
glavnom mestu.

10. Oprema za fotografije, video, audio ili
druga oprema za registraciju nisu
dozvoljene osim sa ovlaščenjem.


Član 15
Bezbednost opreme

1. Opreme treba da se postavljaju i da se
očuvaju da bih izbegavali rezik, t
ambientalne smetnje i mogučnosti
upadanja bez ovlaščenje, imajuči u obzir
sledeće:

1.1. Opreme treba da se postavljaju na
taj način da bih minimizirali
nepotrebni nastup u radnim
prostorijama;
1.2. Opreme za preradu i očuvanju
informacija osetljivim podacima
postavljaju da bih minimizirali rizik da
ne bih mogli drugi da vide tokom
njihove upotrebe;
1.3. Oprema koja zahteva posebnu
zaštitu treba da budu izolovana;
1.4. Savladati način kontrole da bih





Faqe 17 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


kontrollimit për të minimizuar rrezikun
nga: vjedhja, zjarri, eksplozioni, tymi, uji
(ose ndërprerja e furnizimit të ujit),
pluhuri, vibracionet, efektet kimike,
pengesat nga furnizimi me rrymë,
radioaktiviteti elektromagnetik etj.;
1.5. Të ndalohet ngrënia, pija dhe pirja e
duhanit në afërsi të pajisjeve për përpunim
të informatave;
1.6. Efektet e ndonjë fatkeqësie, që
ndodhin në lokalet e afërta, të merren
parasysh.


Neni 16
Furnizimi me energji elektrike


Pajisjet të jenë të mbrojtura nga ndërprerjet
e furnizimit me rrymë dhe anomalitë e tjera
elektrike, duke siguruar pajisje adekuate me
rrymë e cila është në përputhje me
specifikimet e prodhuesit të pajisjes.



Neni 17
Siguria e kabllove

1. Kabllot e rrymës dhe telekomunikimit për
risk control by theft, fire, explosion,
smoke, water (or water supply
interruption), dust, vibrations, chemical
effects, barriers of power supply,
electromagnetic radioactivity etc.;

1.5. Eating, drinking and smoking in the
vicinity of equipment and information
processing is prohibited;
1.6. The effects of any disaster, occurring
close to the premises must be taken into
account.


Article 16
Electricity supply


Devices must be protected from power
supply interruptions and other power
anomalies, providing adequate power
device which is in accordance with the
specifications of the manufacturer of the
device.


Article 17
Cable security

1. Electricity and telecommunication cables
minimizirali rizik: kradja, požar,
eksplozija, dim, voda (ili isključenje
snabdevanje vode), prašina, vibracije,
hemički efeki, prepreke u snabdevanju
sa strujom, elektromagnetski
radioaktivnosti itd.;
1.5. Zabranjujese hrana , piće, i pušenje
u blizini opreme za preradu
informacija;
1.6. Efekti nezgode, koje se dešavaju u
bližnim lokalima, treba imati na umu.



Član 16
Snabdevanje električnom
energijom

Oprema treba da bude zaštićena od
isključenja struje i ostalih električnih
nereda, za to se obezbedjuje adekuatna
struja shodno specifikacija proizvodjača
opreme.



Član 17
Bezbednost kablova

1. Električni kabal telekomuniciranja u





Faqe 18 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


pajisjet për përpunim të informatave, të jenë
nën tokë apo nën ndonjë mbrojtje tjetër.


2. Kabllot e rrjetave të jenë të mbrojtura
nga dëmtimet dhe ndërhyrjet e
paautorizuara, duke përdorur gypa apo duke
iu shmangur kalimit nëpër hapësira publike.

3. Kabllot e rrymës dhe kabllot e
telekomunikimit, të jenë të ndara.
4. Për sistemet e ndjeshme dhe me rëndësi
të veçantë, të merren parasysh kushtet
vijuese:
4.1. Instalimi i gypave të hekurt;
4.2. Përdorimi i medieve alternative për
rutim ose transmetim;
4.3. Përdorimi i kabllove me fije optike;
4.4. Kontrollimi i përhershëm i kabllove
për të evituar ndërhyrjet nga jashtë.


Neni 18
Mirëmbajtja e pajisjeve

1. Bëhet në mënyrë adekuate, për të
mundësuar vazhdimësinë e punës, duke
respektuar kushtet vijuese:

of information processing devices, to be
placed under ground or under any other
protection.

2. Network cables be protected from
damage and unauthorized intervention,
using pipes or avoiding passage through
public space.

3. Power cables and telecommunication
cables, be separated.

4. For sensitive systems with specific
importance the following conditions must
be taken into account:
4.1. Installation of iron pipes;
4.2. Use of Alternative Media for routing
or broadcast;
4.3. Using fibre optic cables;
4.4. Permanent control of cables in order
to avoid interference from outside.


Article 18
Maintenance of devices

1. Maintenance of devices must be
adequately done in order to enable the
continuation of work, by respecting the
following conditions:
opremi za preradu informacija, da budu
podzemni ili pod nekom drugom zaštitom


2. Kablovi mreži treba da budu zaštićeni
od kvara i od neovlaščenih upletnji,
koristeći cevi ili izbegavanju prolaza na
javnim.

3. Električni kabal i kabal
telekomuniciranja,da budu zabranjeni.

4. Osetljiv sistem i sa posebnog značaja,
treba imati u obzir sledeći uslovi:

4.1. Instaliranja metalnih cevi;
4.2. Upotreba alternativnih medija za
transmetiranje;
4.3. Upotreba kablova optičkim nitima;
4.4. Stalna Kontrola kablova da bih
evitirali upletanja sa vani


Član 18
Održavanje opreme

1. obavljase adekuatan način, da bih
omogučili kontinuitet rada, poštovajući
sledeće uslove:






Faqe 19 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.1. Që mirëmbajtja të bëhet në përputhje
me udhëzimet dhe specifikimet e
rekomanduara nga furnizuesi;
1.2. Vetëm personeli i autorizuar për
mirëmbajtje, i kryen riparimet e pajisjeve;

1.3. Për defektet e dyshuara apo të
shkaktuara dhe për mirëmbajtjen
preventive apo korrigjuese, të mbahen
shënime;
1.4. Pajisjet që dërgohen jashtë lokaleve
për mirëmbajtje të kontrollohen në
mënyrë adekuate;
1.5. Të respektohen të gjitha kushtet që
parashtrohen nga polisat e sigurimit.


Neni 19
Siguria e pajisjeve jashtë objekteve
institucionale

1. Përdorimi i pajisjeve jashtë objekteve
institucionale, të autorizohet nga personi
zyrtar.

2. Pajisjet dhe mediumet që nxirren jashtë
lokaleve nuk lihen pa përkujdesje në vendet
publike.

3. Të respektohen udhëzimet e prodhuesit
1.1. Maintenance must be consistent with
instructions and specifications
recommended by the supplier;
1.2. Only authorized personnel for
maintenance shall perform repairs of
equipment;
1.3. For alleged or caused defects and for
preventive or corrective maintenance,
records must be kept;

1.4. Equipment sent outside premises for
maintenance must be adequately
controlled;
1.5. Respect all conditions set forth by
insurance policies.
Article 19
Security of devices outside institutional
premises

1. Use of devices outside institutional
facilities for processing the information is
authorized by the official person.

2. Devices and media that are sent outside
shall not be left without attention in public
places.

3. Respect manufacturer’s guidelines for
1.1. Održavanje da bude s hodno upustava
i specifikacija koje preporučuje
snabdevač;
1.2. Samo ovlaščeni personel održavanja,
obavlja popravku opreme;

1.3. Ako se sumnja na učinjene defekte i
preventivu održavanja , korigovanja,
treba da se drže beleške;

1.4. Oprema koja se postavlja van
prostorija održavanja da se kontrolišu
adekuatno;
1.5. Da se poštuju uslovi koji predvidja
polisa bezbednosti.


Član 19
Bezbednost opreme van objektima
institucija

1. Koriščenje opreme van objekata
institucija, ovlaščujese od službenog
lica.

2. Oprema i mediumi koja se izvade van
službenih prostorija trebada se postaraju
na službenim mestima.

3. Treba da se poštuju upustva





Faqe 20 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


për mbrojtjen e pajisjes.

4. Mbrojtja e pajisjes jashtë lokaleve bëhet
në mënyr adekuate dhe të organizuar, sipas
standardeve të sigurisë.



Neni 20
Asgjësimi i sigurt dhe ripërdorimi i
pajisjes

1. Aparaturat për ruajtjen e të dhënave që
përmbajnë informata të ndjeshme duhet
fizikisht të shkatërrohen ose të mbishkruhen
në mënyrë të sigurt, e jo të përdoret
funksioni standard i fshirjes.


2. Për aparaturat e dëmtuara të ruajtjes së të
dhënave, me të dhënat të ndjeshme nevojitet
vlerësim i rrezikut, për të përcaktuar nëse
artikujt duhet të prishen, të riparohen ose të
hidhen.


Neni 21
Politika e tavolinës së pastër dhe ekrani
të pastër

protection of equipments.

4. Protection of devices outside the
premises shall be made in adequate and
organized manner, according to security
standards.


Article 20
Safe destruction and re-use of equipment


1. Equipment for storing data containing
sensitive information must be physically
destroyed or securely inscribed, and not
using the standard delete function.



2. For damaged equipment for data storage
with sensitive data, the risk assessment is
required in order to determine whether
items should be destroyed, repaired or
disposed of.


Article 21
The policy of clear table and clear
display

proizvodjača za zaštitu opreme.

4. Zaštita opreme van prostorija izvši se
na adekuatan način i organizovano
prema standardima bezbednosti.



Član 20
Sigurno poništenje ponovokoriščtene
opreme

1. Aparatura za očuvanje podataka sadrže
osetljivu informaciju, koja treba fizikčki
da se poništi ili da se nadpisuju na
siguran i ne na taj način je bolje nego da
se upotrebljava standardja funkcija
brisanja.

2. O oštečenoj aparaturi prilikom
očuvanja podataka, tom prilikom potrebno
je vrednovanje rizika, i da se odredjuje
dali treba da se artikli poništavaju,
obonove ili izbace.


Član 21
Politika čistog stola i čistog ekrana







Faqe 21 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1. Në institucione qeveritare të
përvetësohet politika e tavolinës dhe
ekranit të pastër për letrat dhe pajisjet për
përpunim të informatave, duke iu
përmbajtur rregullave vijuese:

1.1. Në rast nevoje, letrat dhe mediet
kompjuterike të ruhen në kabinete të
mbyllura;
1.2. Informatat e ndjeshme mbyllen në
kabinet apo arkë rezistuese ndaj zjarrit;

1.3. Kompjuterët personalë, terminalet e
kompjuterëve, printerët nuk bën të lihen të
hapur kur janë pa përkujdesje;
1.4. Vendi ku hyn dhe del posta,
faksaparatet dhe fotokopjet pa
përkujdesje, duhet të jenë të mbrojtura;
1.5. Informatat e ndjeshme dhe të
klasifikuara, kur janë në formë të shtypur,
të largohen menjëherë nga shtypësi;
1.6. Informatat e panevojshme në formë të
shtypur duhet të grisen.


Neni 22
Largimi i pajisjeve apo softuerit

1. Pajisjet, informatat apo softueri, nuk
mund të largohen nga vendi i punës pa
1. In government institutions appropriate
table policy and clear display for papers and
equipment for information processing, by
following these rules:


1.1. If necessary, papers and computer
media to be stored in closed cabinets;

1.2. Sensitive information must be closed
in the cabinet or fire resistant box;

1.3. Personal computers, computer
terminals, printers should not be left open
when are not under caution;
1.4. The place of entry and exit of mail,
fax and photocopy machines without
caution must be protected;
1.5. Sensitive and classified information
in printed form must immediately
withdraw from the printer;
1.6. Unnecessary information in printed
form must be destroyed.


Article 22
Removal of software devices

1. Devices, information or software, can not
be removed from the working place without
1. U vladenim institucijama da se suvaja
politika stola i čistog ekrana za papire i
opremu o preradu informacija, treba da
se podržavamo sledećim pravilima:


1.1. Prema potrebi, papiri i kompjuterska
media da se očuvaju u zatvorenim
kabinetima;
1.2. Osetljiva Informacija očuvaju u
zatvorenim kabinetima ili u posebnim
kutijam koja su rezistentna nad požarom
1.3.Lični Kompjuteri, terminali
kompjutera, printeri ne dozvoljavase da se
ostavljaju otvoreni kada su nepripazeni;
1.4. Mesto gde ultazi i izlazi pošta,
faksaparati, fotokopirači bez posebne
pažnje treba da budu zaštičeni;
1.5. Osetljiva informacija i klasifikovana,
kada se nalaze u otkucanoj formi, da se
izvlače odmah od prekucavanja;
1.6.Nepotrebna Informacija na otkucanoj
formi treba da se pocepaju.


Član 22
Udaljenje opreme ili softuerit

1. Prema tome informacije ni softuera,
ne mogu da se uklanjaju sa radnog





Faqe 22 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


autorizim. Sipas nevojës dhe rastit, pajisjet
të çregjistrohen në dalje dhe të regjistrohen
në hyrje.

2. Të organizohen kontrolle të
paparalajmëruara për të evituar largimin e
paautorizuar të pronës.


Neni 23
Menaxhimi i ndryshimeve operacionale

1. Të kontrollohen ndryshimet në
stabilimente për përpunim të informatave
dhe në sisteme.

2. Programet operative t’i nënshtrohen
kontrollit rigoroz të ndryshimeve.

3. Kur ndërrohen programet, përgatitet një
raport revizioni, i cili përmban të gjitha
informatat relevante, duke marrë parasysh:


3.1. Identifikimi dhe regjistrimi i
ndryshimeve domethënëse;
3.2. Vlerësimi i ndikimit të mundshëm të
ndryshimeve të tilla;
3.3. Procedura formale e miratimit të
ndryshimeve të propozuara;
authorization. As necessary and appropriate,
devices should be deregistered when
outgoing and registered when incoming.

2. Unexpected checks must be organized in
order to prevent unauthorized removal of
property.


Article 23
Change operation management

1. Changes in information processing
equipment and systems shall be checked.


2. Operational programs are subject to
rigorous change control.

3. When programs are changed, an audit
report containing all relevant information
shall be prepared, taking into account the
following:

3.1. Identification and registration of
significant changes;
3.2. Assessment of possible impact of
such changes;
3.3. Formal procedure of proposed
changes approval;
mesta bez ovlaščenje. Prema potrebi i
slušaju, opreme treba otpisati prilikom
izlaza i da se registruju na ulazu.

2. Treba organizovati nenajavljene
kontrole kako bih evitirali neovlaščeno
vlasništvo.


Član 23
Menadžiranje operacionih izmena

1. Treba kontrolisati izmene u
stabilimentima za preradu informacija i u
sistemu.

2. Operativni Programi da se podlažu
rigoroznoj kontroli izmena.

3. Kada se programi izmene, da se priremi
izveštaj za reviziju, koji sadrži svaku
relevantnu informaciju, kao sledeće:


3.1. Identifikovanje i registracija
značajnih izmena;
3.2. Vrednovanje mogućeg uticaja istih
izmena;
3.3. Formalna procedura usvajanja
predloženih izmena;





Faqe 23 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


3.4. Komunikimi i detajeve të ndryshuara
të gjithë personave relevant;
3.5. Procedurat me të cilat identifikohen
përgjegjësit për ndërprerjen dhe
rimëkëmbjen nga ndryshimet jo të
suksesshme.


Neni 24
Procedura e menaxhimit të
incidenteve

1. Për të arritur një reagim të shpejtë,
efektiv dhe të rregullt ndaj incidenteve të
sigurisë të TI-së, duhet të caktohen
përgjegjësit dhe procedurat për menaxhim
të incidenteve si:

1.1. Procedurat për mbulimin e të gjitha
llojeve të incidenteve të sigurisë,
përfshirë:

1.1.1. Rëniet e sistemit informativ dhe
humbjen e shërbimit;
1.1.2. Refuzimin e shërbimit;
1.1.3. Gabimet që rrjedhin nga të dhënat
e pakompletuara ose të pasakta;

1.1.4. Shkeljet e fshehtësisë;
1.1.5. Analizën dhe identifikimin e
3.4. Communicating the changed details
of all relevant persons;
3.5. Procedures which identify those
responsible for the termination and
recovery from unsuccessful changes.



Article 24
Incident procedure management


1. To achieve a rapid, effective and regular
response towards security incidents to IT,
procedures and responsible people for
dealing with security incidents shall be
determined, such as:

1.1. Procedures for covering all types of
security incidents, including:


1.1.1. Crash of information system and
loss of service;
1.1.2. Denial of service;
1.1.3. Errors resulting from incomplete
or incorrect information;

1.1.4. Breach of confidentiality;
1.1.5. Analysis and identification of the
3.4. Komuniciranje o vrsnim detaljima
svakog relevantnog lica;
3.5. Procedure kojim se identifikoju
odgovornosti za prekid i obnovu od
neuspešnih izmena.



Član 24
Procedura menadžiranja incidenata


1. Da bih postigli brzu reakciju,
efektivnu, urednu pri incidentima
bezbednosti IT-a, treba da se odredjuju
odgovornosti i procedure za menadžiranje
incidenata i to:

1.1. Procedure za pokriće svakog vrsta
pokrića bezbednosnih incidenata koja
obuhvata:

1.1.1. Pad informativnog sistema i
izgubljenje usluga;
1.1.2. Odbijanje usluga;
1.1.3. Greške koje mogu da se učine
od nekompletiranih podataka ili
netačnih;
1.1.4. Otkrivanje tajne;
1.1.5. Analiza i identifikovanje razloga





Faqe 24 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


shkakut të incidentit;
1.1.6. Planifikimin dhe zbatimin e
masave për të parandaluar përsëritjen;
1.1.7. Mbledhjen e gjurmëve nga
revizioni dhe dëshmitë e ngjashme;
1.1.8. Komunikimi me personat që janë
prekur nga incidenti ose që kanë qenë të
përfshirë në rimëkëmbjen nga incidenti.


1.2. Masat që merren për t’u rimëkëmbur
sistemi nga rëniet dhe për të korrigjuar
dështimet në sistem janë:

1.2.1. Vetëm personeli i autorizuar të
ketë qasje në sisteme dhe të dhëna;
1.2.2. Të gjitha masat emergjente të jenë
të dokumentuara në detaje;
1.2.3. Masat emergjente i raportohen
menaxhmentit dhe rishqyrtohen në
mënyrë të rregullt.


Neni 25
Planifikimi i kapaciteteve

Planifikimi i zgjerimit të kapaciteteve
teknologjike, për përpunim, ruajtje dhe
siguri të informatave, bëhet me kujdes të
veçantë për t’iu shmangur pengesave që
cause of the incident;
1.1.6. Planning and implementation of
measures to prevent iteration;
1.1.7. Collection of audit trails and
similar evidence and
1.1.8. Communication with people who
are affected by the incident or who
have been involved in the recovery
from the incident.

1.2. Measures taken to recover the
system from falling and to correct
failures in the system are:

1.2.1. Only authorized personnel shall
have access to systems and data;
1.2.2. All emergency measures to be
documented in detail;
1.2.3. Emergency measures to be
reported to the management and
regularly reviewed.


Article 25
Capacity planning

Planning of expansion of technology
capacities for processing, storage and
security of information is made with special
attention in order to avoid obstacles that
incidenta;
1.1.6. Planiranje i preduzimanje mera
da bih sprečili ponavljanje istog;
1.1.7. Prikupljenje tragova od revizije i
slični dorazi i
1.1.8. Komuniciranje sa licima koja su
dotaknuta incidentom ili da su bili
obuhvaćeni na saniranju incidenta.


1.2. Mere koje se prduzimaju na saniranju
pada sistema i koja če korigovati
neuspešnog sistema su:

1.2.1. samo ovlaščeni personel može
nastupiti u sisteme i podacima;
1.2.2. Svaka hitna mera da se detalno
dokumentira;
1.2.3. Svaka hitna mera da se izveštava
menadžmentima i da se
ponovorazmatraju redovno.


Član 25
Planiranje kapaciteta

Planiranje proširenj tehnološkog
kapaciteta, za preradu, očuvanje i
bezbednost informacija, izvrši posebnom
pažnjom i izbegavanje prepreka koje





Faqe 25 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


mund të paraqesin rrezikim dhe ngadalësim
të sistemit, uljen e sigurisë etj.


Neni 26
Pranueshmeria e sistemit

1. Kriteret e praneushmërisë për sistemet e
reja informative, përmirësimet dhe versionet
e reja, përcaktohen nga testimet paraprake
të sistemit. Menaxherët përkujdesen që
kushtet dhe kriteret për pranim të sistemeve
të reja të definohen qartë, të dakordohen, të
dokumentohen dhe të testohen, duke marrë
parasysh:

1.1. Puna dhe kapaciteti i nevojshëm i
pajisjeve të sistemit;
1.2. Procedurat për rimëkëmbje nga
dëmtimet, si dhe planet rezervë;
1.3. Përgatitja dhe testimi i procedurave
rutinore operative në përputhje me
standardet e definuara;
1.4. Dëshmi që instalimi i sistemit të ri
nuk do të ndikojë negativisht në sistemet
ekzistuese, posaçërisht në kohën me
vëllim më të madh të punës;
1.5. Dëshmi që i është kushtuar vëmendje
e mjaftueshme sistemi të ri mbi sigurinë e
përgjithshme të institucionit;
may pose risk and system slowdown,
lowering security etc.


Article 26
System eligibility

1. Eligibility criteria for new information
systems, new upgrades and versions are
determined by preliminary system testing.
Managers ensure that conditions and criteria
for acceptance of new systems are clearly
defined, agreed, documented and tested, by
taking into account:


1.1. Necessary work and capacity of the
system devices;
1.2. Procedures for recovery from
damages, and backup plans;
1.3. Preparation and testing of routine
operating procedures in accordance with
defined standards;
1.4. Evidence that the installation of the
new system will not negatively affect in
existing systems, especially in time with
greater volume of work;
1.5. Evidence that sufficient attention is
paid to the new system of general
security of the institution;
prestavljaju rezik i osporavanje sistema,
umanjenje bezbednosti itd.


Član 26
Prijem sistema

1. Kriterijumi nepristrasvenosti za novi
informativni sistem, popravke i nove
verzije, se odredjuju prema prethodnih
testiraja sistema. Menadžmenti se staraju
za uslove i kriterijume u prijemu novih
sistema koji se definiraju jasno, da se
dakorduju, dokumentiraju i testiraju
uzimajući u obzir:

1.1. Posao i potrebni kapaciteti za
opremu sistema;
1.2. Procedure za obnovu oštečenja, kao
i rezervni planovi;
1.3. Priprema i testiranje rutinskih
procedura operative s hodno definisanim
uara standardima;
1.4. Dokaze koji dokaže da instalacja
novog sistema neće negativno uticati u
postoječim sistemima, posebno za vreme
intenzivnog rada;
1.5. Dokaz kome je predata posebna
pažnja novom sistemu i opšte
bezbednosti institucije;





Faqe 26 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.6. Trajnim adekuat për punën me
sistemet e reja dhe shfrytëzimi i tyre.



Neni 27
Mbrojtja kundër softuerit të
dëmshëm

1. Mbrojtja kundër softuerit të dëmshëm të
jetë e bazuar në përgjegjësinë mbi sigurinë,
qasjen adekuate sistemit dhe rregullat në
ndryshimin e menaxhimit, duke iu
përmbajtur procedurave vijuese:

1.1. Qasje të formësuar me të cilën
obligohet respektimi i licencave softuerike
dhe ndalimi i shfrytëzimit të softuerit të
paautorizuar;
1.2. Qasje të formësuar për mbrojtje nga
rreziqet që ndërlidhen me sigurimin e
skedarëve (file) dhe softuerit, qoftë
përmes rrjetave të jashtme, qoftë përmes
ndonjë mediumi tjetër;
1.3. Instalimi dhe përditësimi i rregullt i
softuerit antivirus për zbulimin dhe
eliminimin e viruse-ve, për të skanuar
kompjuterët dhe mediumet qoftë si
kontrollim paraprak, mbrojtës ose si
rutinë;
1.6. Adequate training to work with new
systems and their use.



Article 27
Protection against harmful software


1. Protection against harmful software is
based on responsibility for security,
adequate access to the system and change
management rules by complying with the
following procedures:

1.1. Formed approach which obligate
respecting software licenses and
preventing unauthorized use of software;

1.2. Formed access for protection against
risks related to file security and software,
either through external networks or
through any other medium;

1.3. Regular installation and update of
antivirus software to detect and eliminate
viruses, to scan computers and media
either as a preliminary, protection or as a
routine examination;

1.6. Adekuatno trajniranje o poslovima
sa novim sistemima i njihovo
koriščenje.


Član 27
Zaštita protiv štetnog softuera


1. Zaštita protiv štetnog softuera Treba
biti osnivana na odgovornost nad
bezbednost, adekuatan nastup po
sistemima i pravila o izmeni menadžiranja,
pridržavajućise sledečim procedurama:

1.1. Formirase nastup kojim
obavezujese poštovanje licencijama
softuera i sprećavanje koriščenja
neovlaščenog softuera;
1.2. Formirase zaštita od rizika koja su
podvezana sa obezbedjenjem skedara
(file) i softuera, bilo i preko vanjskih
mreži, bilo preko nekog drugog
mediuma;
1.3. Instaliranje i redovna upotreba
softuera antivirus za otkrivanje i
eliminiranje virusa, skaniranje
kompjutera i mediuma bilo kao
prethodna kontrola, zaštite ili kao rutina;






Faqe 27 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.4. Prania e ndonjë skedari të
paautorizuar ose ndryshimeve jo të
autorizuara duhet zyrtarisht të hetohen;
1.5. Kontrollimi para përdorimit i
shtojcave elektronike dhe gjësendeve të
nxjerra nga interneti se mos përmbajnë
softuer të dëmshëm;
1.6. Procedurat e menaxhimit dhe
përgjegjësia për punë në mbrojtje kundër
viruseve, trajnim për përdorim të tyre;
1.7. Planet përkatëse për vazhdimësi të
punës pas rimëkëmbjes nga sulmet e
viruseve, duke përfshirë kopjet rezervë të
të dhënave dhe softuerit të nevojshëm;
1.8. Procedurat për të verifikuar të gjitha
informatat lidhur me softuerin e
dëmshëm, si dhe përpilimi i buletineve
paralajmëruese dhe informuese.


Neni 28
Kopjet rezervë të informatave

1. Kopjimi i informatave dhe softuerit
kryesor të bëhen rregullisht.

2. Të sigurohen pajisjet adekuate për kopjet
rezervë në mënyrë që të gjitha informatat
dhe softueri kyç të rimëkëmbet pas ndonjë
fatkeqësie apo prishjeje të mediumeve, duke
1.4. The presence of an unauthorized file
or change must be investigated;

1.5. Checking before using e-mail
attachments and items taken from the
Internet if they contain harmful software;

1.6. Management and accountability
procedures for work in protection against
viruses, training for their use;
1.7. Respective plans for ongoing work
after recovery from virus attacks,
including backup copies of data and
software needed;
1.8. Procedures for verifying all
information related to harmful software,
and production of warning and
information bulletins.


Article 28
Backup information

1. Copy of information and main software
must be done regularly.

2.Adequate backup device, in order that all
key information and software recover after
a disaster or media failure must be provided
by taking into account the following
1.4. Prisutnost bilo kog neovlaščenog
skedara ili izmenama treba da se
službeno istraga;
1.5. Kontrola prie upotrebe elektronike
dodatne pošte i ostalim stvarima koja su
vadjena od interneta da li imaju
štetnog softuera;
1.6. Procedure menadžiranja i
odgovornost za rad u zaštiti protiv
virusa, trajniranjeza njihovu upotrebu;
1.7. dotični Planovi za rad u nastavku
za atakiranje virusa, obuhvativši i
rezerve kopije podataka i potrebnog
softuera;
1.8. Procedure za verifikovanje svake
informacije o štetnom softueru, kao i
sastavljanje prijvljenih buletina i
informisanja.


Član 28
Rezervna Kopija informacije

1. Kopiranje informacije i glavnog
softuera treba uraditi redovno.

2. Da se obezbede redovno adekuatja
oprema za rezervna kopija na taj način
svaka informacija i glavni softueri treba
daa se obnovi nakon incidenta ili kvara





Faqe 28 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


marrë parasysh kriteret vijuese:


2.1. Kopjet rezervë dhe procedurat për
riaktivizim të dokumenteve të ruhen në
një lokacion të largët, në largësi të
mjaftueshme për t’iu shmangur dëmeve
nga fatkeqësia;
2.2. Ruajtja e informatave dhe softuerëve
rezerve të ketë nivel adekuat të mbrojtjes
fizike dhe ambientore në përputhje me
standardet e sigurisë;
2.3. Mediet rezervë të testohen rregullisht;

2.4. Aftësia për rimëkëmbje të sistemit të
kontrollohet dhe të testohet rregullisht në
mënyrë që të jetë efektive për kryerjen e
detyrave të parapara me procedura
operacionale për rimëkëmbje;
2.5. Periudha e ruajtjes së kopjeve rezervë
për dokumentet me rëndësi kyçe dhe
mënyra e ruajtjes së kopjes arkivore
rregullohet në përputhje me legjislacionin
në fuqi.

3. Personeli operues të mbajë regjistër të
aktivitetit të vet që duhet të përfshijnë:

3.1. Kohën e fillimit dhe mbylljes së
sistemit;
criteria:


2.1. Backup copies and procedures for
reactivation of documents must be stored
in a distant location; distant enough to
avoid damages from disaster;

2.2. Storing of information and backup
software must have adequate level of
physical and environmental protection in
accordance with the security standards;
2.3. Backup media must be regularly
tested;
2.4. The ability for system recovery must
be controlled and tested regularly in
order to be effective for performing tasks
under the operational procedures for
recovery;
2.5. Period of backup storage for
important documents and the way of
preserving archival copy shall be
regulated in accordance with the
legislation in force.

3. Operating personnel shall keep records of
its activities which shall include:

3.1. Starting and closing time of the
system;
mediuma, imajući u obzir sledeće
kriteriume:

2.1. Rezervna kopija i procedure za
reaktiviziranje dokumenata da se očuvaju
u jednoj daljnoj lokaciji, u dovoljnoj
daljini da bih izbegli teti od nesreće;

2.2. Sačuvanje informacija u rezervnim
softuerima u adekuatnom nivou fizike
zaštite i ambijenta u sklapu bezbednog
standarda;
2.3. Rezervna Medija redovno se
testiraju;
2.4. Sposobnost za obnovu sistema
kontrole testirase redovno na taj način
obezbedjuje efektivnost na obavljanju
predvidjenih zadataka operacionih
procedura za obnavljenju;
2.5. Period sačuvanja rezervnih kopija za
značajnu dokumentaciju i namin
sačuvanja arhivskog kopija i sredjujese
s hodno legislacije u snagu.


3. Operacioni Personel održavaju registar
o svojoj aktivnosti koja obuhvataju:

3.1.Vreme početka i kraja sistema;






Faqe 29 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


3.2. Gabimet sistemore dhe masat
korrigjuese që janë ndërmarrë;
3.3. Konfirmimin mbi punën e drejtë me
skedarët e të dhënave dhe me rezultatet e
konfirmuara nga pajisjet kompjuterike;

3.4. Emrin e personit që regjistron këto të
dhëna në regjistër;
3.5. Regjistrat e operatorëve t’iu
nënshtrohen kontrollimeve të rregullta
zyrtare sipas procedurave operacionale.

4. Gabimet raportohen dhe regjistrohen, si
dhe merren masat korrigjuese:

4.1. Shqyrtimi i gabimeve të regjistruara -
për të parë nëse këto janë zgjidhur në
mënyrë të kënaqshme;
4.2. Shqyrtimi i masave korrigjuese - për
të parë nëse janë rrezikuar rregullat, dhe
nëse veprimet e ndërmarra janë plotësisht
të autorizuara.


Neni 29
Menaxhimi i rrjetit

1. Menaxherët e rrjeteve duhet të zbatojnë
mbikëqyrje profesionale për të arritur
mbrojtjen e të dhënave në rrjet dhe
3.2. System errors and corrective
measures undertaken;
3.3. Confirmation of the correct work
with data files and confirmed results by
computer equipment;

3.4. The name of person who records the
data in the database and
3.5. Operator’s registers shall be subject
to regular official examinations
according to operational procedures.

4. Errors shall be reported and recorded, and
correctional measures shall be undertaken:

4.1. Review of recorded errors - to see if
they are satisfactorily resolved;

4.2. Review of correctional measures - to
see if the rules are risked, and whether
actions taken are fully authorized.



Article 29
Network management

1. Network managers need to implement
professional supervision in order to achieve
data protection in network and protection of
3.2. Greške u sistemu i preduzete mere
korigovanja;
3.3. izlaganje o njegovim pravilima rada
skedara podataka i prestavljanje
rezultatima vrednovanje kompjuterike
opreme;
3.4. Ime persone koja izvrši registraciju
podataka u registar;
3.5. Registri operatora koja podlažu
redovnoj službenoj kontroli prema
operacionoj proceduri.

4. Greške se izveštavaju i registruju, kao i
preduzimajuse mere korigovanja:

4.1. Razmatranje grešaka u registraciji –
da bih videli ukoliko su rešavane u
zadovoljavajući naćin;
4.2. Razmatranje mera korigovanja –da
bih videli koliko su rezikovana pravila,
i dali su preduzeta dela potpuno
ovlaščene.


Član 29
Menadžiranje mreže

1. Menadžer mreže treba da sprovede
stručno nadgledanje da bih sigurno
postigo zaštitu podataka u mreži i zaštitu





Faqe 30 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


mbrojtjen e shërbimeve të përfshira nga
qasja e paautorizuar, duke marrë parasysh
kontrollimet vijuese:

1.1. Përgjegjësia operacionale për rrjet, të
ndahet nga përgjegjësia për operacionet
kompjuterike;
1.2. Përcaktohen përgjegjësitë dhe
procedurat për menaxhimin e pajisjes;
1.3. Të vihen në zbatim kriteret e veçanta
të kontrollit për të ruajtur fshehtësinë dhe
tërësinë e të dhënave që kalojnë në rrjetin
publik, dhe të mbrohen sistemet e kyçura;

1.4. Aktivitetet e menaxhmentit duhet
ngushtë të koordinohen, për t’i ngritur
nivelet e shërbimeve dhe për të qenë të
sigurt se kriteret zbatohen në mënyrë të
njëjtë, në të gjithë infrastrukturën e
përpunimit të informatave.


Neni 30
Puna me mediume dhe siguria e
tyre

1. Menaxhimi i mediumeve të lëvizshme
kompjuterike, siç janë: shiritat, disqet,
kasetat dhe raportet e shtypura, bëhet duke
respektuar këto kritere:
services included from unauthorized access,
taking into account the following checking:


1.1. Operational responsibility for
network must be separated from
responsibility for computer operations;
1.2. Responsibilities and procedures for
managing devices is defined;
1.3. To implement control specific
criteria in order to maintain the
confidentiality and integrity of data
passing through the public network and
to protect systems involved;
1.4. Management activities should be
closely coordinated in order to raise the
level of services and to be sure that the
criteria are applied in the same way, in
the whole information processing
infrastructure.


Article 30
Working with media and their
security

1. Computer removable media management,
such as tapes, discs, cassettes and printed
reports, shall be made by respecting the
following criteria:
usluga od neovlašđčenih pristupa, imajuči
u obzir sledeću kontrolu:


1.1. Operacionalna odgovornost za mreže,
odvajase od kompjuterske Operacionalne
odgovornosti;
1.2. Odredjujuse odgovornosti i procedure
za menadžiranje visoke opreme;
1.3. Sprovesti posebne kriterijume
kontrole da se očuva tajna svakog podatka
koja idu na javnoj mreži, i time se zaštite
uključeni sistemi;

1.4. Aktivnosti menadžmenta treba da se
koordiniraju, da bih ojačali svaki nivo
usluga i da bi zagarantovali da kriterjumi
sesprovode pod jednake, u celoj
infrastrukturi prerade informacija.



Član 30
Rad u medijama i njihova
bezbednost

1. Menadžiranje pokretnih kompjuterh
medija, i to : trake, disk, kasete i otkucani
izveštaji, poštovanjem sledećih
kriterijuma:





Faqe 31 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.1. Nëse mediume të ndryshme të
përdorura në institucione të caktuara më
nuk janë të nevojshme, atëherë përmbajtja
e tyre duhet të fshihet para se të përdoret
përsëri;
1.2. Për të gjitha mediumet e larguara
kërkohet autorizim përkatës dhe mbahen
shënimet mbi largimet e tilla për nevoja të
revizionit;

1.3. Të gjitha mediumet ruhen në ambient
të sigurt, në përputhje me specifikimet e
prodhuesve.


Neni 31
Asgjësimi i mediumeve

1. Asgjësimi i mediumeve të pa nevojshme
bëhet në mënyrë të sigurt.

2. Asgjësimi i artikujve të ndjeshëm
regjistrohet çdoherë që është e mundur në
mënyrë që të ruhet një gjurmë për
revizionin.


Neni 32
Procedurat e punës me informata
1. Mbrojtja e informatave nga shpalosja e
1.1. If different media used in certain
institutions are no longer needed, then
their contents must be removed before it
is used again;

1.2. For all removed media, respective
authorization is required and records
must be kept for such removals for audit
purposes;

1.3. All media is stored in a safe
environment, in accordance with
manufacturer's specifications.


Article 31
Destruction of media

1. The destruction of unnecessary media
shall be done in secured way.

2. Destruction of sensitive items shall be
recorded every time when possible in order
to keep a trail for audit.



Article 32
Information working procedures
1. Protecting information from unauthorized
1.1. Ako neki mediumi nisu potrebni
za odredjene institucije, u toj prilici treba
da se obriše prije iduće upotrebe;


1.2. Za svaku pomerenju, udaljanju
medijuma potrebno je dotično
ovlaščenje i održavajuse na pismeno
beleške o istim udaljavanju za postove
revizije;
1.3. Svaki medium očuvase u sigurnom
ambijentu, s hodno specifikacijama
proizvodjača.


Član 31
Poništenje medijuma

1. Poništenje nepotrebnih medijuma izvrši
se na siguran način.

2. Poništenje osetljivih artikala,
registrujese vaki put kada je moguće kako
bih očuvali tragove za reviziju.



Član 32
Procedura rada sa informacijama
1. Zaštita informacija od neovlaščenih





Faqe 32 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


paautorizuar apo nga keqpërdorimi, duhet të
punohet në përputhje me klasifikimin e tyre,
duke respektuar kriteret vijuese:


1.1. Puna me mediume dhe emërtimi i
tyre;
1.2. Kufizimi i qasjes në mënyrë që të
identifikohet personeli i paautorizuar;
1.3. Mirëmbajtja e regjistrit zyrtar të
përdoruesve të autorizuar të të dhënave;
1.4. Përkujdesja që të dhënat e vendosura
të jenë të sakta;
1.5. Mbrojtja e të dhënave që janë në
pritje për t’u përpunuar, në përputhje me
ndjeshmërinë e tyre;
1.6. Shënjimi i qartë i të gjitha kopjeve të
të dhënave që duhet të pranohen nga
zyrtari i autorizuar.

2. Regjistrimet e operuesve i nënshtrohen
kontrollimit të rregullt zyrtar sipas
procedurave të punës.

3. Siguria e dokumentacionit të sistemuar
nga qasjet e paautorizuara përfshirë:


3.1. Dokumentacioni i sistemuar ruhet në
mënyrë dhe vend të sigurt;
display or misuse should be done in
accordance with their classification,
respecting the following criteria:


1.1. Working with the media and their
naming;
1.2. Restriction of access in order to
identify unauthorized personnel;
1.3. Maintaining the official registry of
authorized data users;
1.4. Ensure that the data set to be
accurate;
1.5. Protection of data that are pending to
be processed in accordance with their
sensitivity;
1.6. Marking clear of all copies of data
that must be received by the authorized
official.

2. Operator’s recordings are subject to
regular official inspection, in accordance to
working procedures.

3. Safety of systemized documentation from
unauthorized access includes:


3.1. Documentation systemized and
stored in a safe place;
prelistanja iliod zloupotrebe, treba da se
radi u skladu sa njihovim
klasifikovanjem, poštovajući sledeće
kriterijume:

1.1. Rad sa medijama i njihovo
imenovanje;
1.2. Ograničenje pristupa na taj način da
se identifikuje neovlaščeno lice;
1.3. održavanje službenog regjistra
neovlaščenih korisnika za podatke;
1.4. Potruditi se da podatke postavljene
budu tačne;
1.5. Zaštita podataka koja su na čekanju
za preradu, shodno njihove osetljivosti;

1.6. Beležavati jasno svaku datu kopiju
koja treba da se primi od strane
ovlaščenog lica.

2. Registracija operatora podlažuse
redovnoj službenoj kontroli prema
procedurama rada.

3. Bezbednost dokumentacije koja su
sistemirana od neovlađčenih nastupa:
obuhvatati:

3.1. Sistemirana Dokumentacija očuvase
na sigurnom i sugurnim načinima;





Faqe 33 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


3.2. Lista e qasjes në dokumentacione
sistemore të mbahet në nivelin minimal
dhe të jetë e autorizuar nga përgjegjësi i
programit;
3.3. Dokumentacioni i sistemuar që
mbahet në rrjetin publik, apo që
furnizohet përmes rrjetit publik, duhet të
jetë i mbrojtur në mënyrë adekuate.


Neni 33
Siguria e mediumeve gjatë transportit

1. Për sigurinë e mediumeve gjatë
transportimit duhet të merren parasysh:

1.1. Shfrytëzimi i transportit të
besueshëm;
1.2. Paketimi të jetë i mjaftueshëm për të
mbrojtur përmbajtjen nga çfarëdo dëmi
fizik;
1.3. Miratohen rregulla të veçanta,
çdoherë që është e nevojshme, për të
mbrojtur të dhënat e ndjeshme prej
shpalosjes dhe ndryshimeve të
paautorizuara.



3.2. List of access to systemized
documents shall be held at the minimum
level and be authorized by the one
responsible for the program;
3.3. Systemized documentation held in
public network, or supplied through the
public network must be protected
adequately.


Article 33
Media safety during transportation


1. For media safety during transport the
following should be taken into account:

1.1. Using a reliable transport;

1.2. Packing to be sufficient to protect the
contents from any physical damage;

1.3. Special rules are adopted, any time
when necessary to protect sensitive data
from unauthorized disclosure and
changes.




3.2. Spisak nastupa u sistematiku
dokumentaciju održavase u minimalu i
treba da bude ovlaščena od odgovorna
lica programa;
3.3. Sistemirana Dokumentacija koja se
održava u javnohj mreži, ili koja se
snabdeva preko jave mreže, treba biti
zaštičena prema posebnom načinu.


Član 33
Bezbednost medijuma tokom
transporta
1. Za bezbednost medijuma tokom
transporta treba imati u vidu sledeće:

1.1. uipotrebljavati poverljiv transport;

1.2. Paketiranje da bude prema potrebi
da bih se zaštitilo od slučajne fizike
štete;
1.3.Usvajajuse posebna pravila, uvek
oseča se potreba da se zaštiti osetljive
podatke,od raznih prelistavanja i
neovlaščene izmene.









Faqe 34 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


Neni 34
Siguria e postës elektronike

1. Politika e sigurisë për postën elektronike
përfshinë:

1.1. Mbrojtjen e postës elektronike;
1.2. Udhëzimet se kur nuk duhet të
përdoret posta elektronike;
1.3. Përgjegjësinë e nëpunësit që të mos
keqpërdor postën elektronike për shpifje,
ngacmime, blerja e paautorizuar etj.;

1.4. Përdorimin e teknikave kriptografike
për të mbrojtur fshehtësinë dhe
integritetin e porosive elektronike;
1.5. Kontrollet shtesë për të verifikuar
shkëmbimin e porosive, për të cilat nuk
mund të vërtetohet autenticiteti.

2. Sistemet që vihen në dispozicion të
publikut në mënyrë elektronike, duhet të
jetë në përputhje me legjislacionin në fuqi.


Neni 35
Menaxhimi i qasjes dhe privilegjeve të
shfrytëzuesve

1. Menaxhimi i qasjes së shfrytëzuesve
Article 34
Electronic mail security

1. Email security policy includes:


1.1. Protection of electronic mail;
1.2. Instructions when electronic mail
should not be used;
1.3. Responsibility of employee not to
misuse the email for defamation,
harassment, unauthorized acquisition,
etc.;
1.4. Using cryptographic techniques to
protect the confidentiality and integrity of
electronic messages;
1.5. Additional controls to verify the
exchange of messages for which the
authenticity can not be verified.

2. Systems that are available to the public
electronically must be in accordance with
applicable law.


Article 35
Management of user access and
privileges

1. Management of user access covers all
Član 34
Bezbednost elektronike Pošte

1. Politika bezbednosti za elektroniku
poštu obuhvata:

1.1.Zaštita elektron ske pošte;
1.2. Upustva kada ne treba da se koristi
elektronska pošta;
1.3. Odgovornost službenika da ne
zloupotrebljava elektronska pošta za
intrige,povrede, neovlaščenu kupovinu
itd.;
1.4. Koriščenje kriptografske teknike
kriptografike da bi sačuvao tajnu dhe
integritet elektronskih poruka;
1.5. Dodatna kontrola za poveravanje i
izmenu poruka, za koja nemože da se
potvdi autenticitet.

2. Sistemi koji se stavljaju na dispoziciji
u javnosti elektronski, treba da bude u
skladu legislacije na snagu.


Član 35
Menadžiranje nastupa i privilegje
korisnika

1. Menadžiranje nastupa korisnika pokrije





Faqe 35 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


mbulon të gjitha fazat ciklike, duke filluar
prej regjistrimit fillestar të shfrytëzuesve të
rinj e deri te çregjistrimi përfundimtar i
shfrytëzuesve.

2. Dhënia dhe shfrytëzimi i privilegjeve
duhet të jetë e kufizuar dhe e kontrolluar,
duke i marrë parasysh hapat vijues:

2.1. Duhet të identifikohen privilegjet e
ndërlidhura me çdo sistem, si: sistemi
operativ, sistemi i menaxhimit të bazës së
të dhënave, dhe për çdo program të bëhet
kategorizimi i stafit për këto privilegje;

2.2. Privilegjet iu ndahen shfrytëzuesve
sipas detyrave të punës;
2.3. Përcaktohet procesi i autorizimit dhe
ruhet regjistri i të gjitha privilegjeve që
janë të ndara;
2.4. Privilegjet nuk ndahen përderisa të
mos jetë kryer procesi i autorizimit.


3. Të drejtat e shfrytëzuesve në qasje të
rishqyrtohen në intervale të rregullta
(rekomandohet një periudhë çdo 6 muaj)
dhe pas çfarëdo ndryshimi.

4. Autorizimet për të drejtat speciale të
cyclic stages, beginning from initial
registration of new users to the final
cancellation of most users.


2. Provision and use of privileges should be
limited and controlled, taking into account
the following steps:

2.1. Privileges linked with each system
must be identified, such as operating
system, database management system,
and categorization of staff privileges
must be done for every program;

2.2. Privileges shall be divided to users
according to their working tasks;
2.3. The authorization process is defined
and database of all divided privileges is
stored;
2.4. Privileges shall not be divided while
the authorization process is not
performed.

3. The rights of users to access to be
reviewed at regular intervals (recommended
every six months period) and after any
changes.

4. Authorization for special rights to
svaku fazu, poćevši od početne
registracije novih korisnika do konačnog
otpisanja korisnika.


2. Davanje i koriščenje privilegija treba da
bude ograničena i kontrolisana imajući u
vidu sledeće korake:

2.1. Treba identifikovati povezane
privilegje sa svakim sistemima, i to:
operativni sistem, sistemi menadžiranja
baze podataka,i za svaki program
izvršavase kategorizovanje stafa pod istim
privilegijama;
2.2. Privilegije se dele korisnicima prema
radnim zadacima;
2.3. odredjujese proces ovlaščenja,
očuvase registar svake dodeljene
privilegije;
2.4. Privilegije se ne dele sve dok se ne
izvrši proces ovlaščenja.


3. Prava korisnika u nastup ponovnog
razmatranja u redovnim intervalima
(preporučujese period svakog 6 meseca) i
nakon svake izmene.

4. Ovlaščenja za specialja prava ,





Faqe 36 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


qasjes së privilegjuar rishqyrtohen në
periudha të shpeshta kohore, së paku në
çdo 3 muaj.

5. Dhënia e privilegjeve kontrollohet në
intervale të rregullta në mënyrë që të mos
jepen privilegje të paautorizuara.


Neni 36
Menaxhimi i Fjalëkalimeve

1. Ndarja e fjalëkalimeve kontrollohet
përmes një procesi formal të menaxhimit
dhe merren parasysh rregullat vijuese:


1.1. Shfrytëzuesit nënshkruajnë deklaratën
për t’i ruajtur të fshehta, fjalëkalimet
personale dhe ato të punës grupore;
1.2. Kur shfrytëzuesit kërkojnë t’i kenë
fjalëkalimet e veta, atyre në fillim iu jepet
një fjalëkalim i përkohshëm, të cilin ata
janë të detyruar menjëherë ta ndërrojnë;
1.3. Fjalëkalimet e sigurta t’iu jepen
shfrytëzuesve në mënyrë të sigurt dhe
pranuesit duhet të konfirmojë pranimin e
fjalëkalimeve;
1.4. Fjalëkalimet nuk duhet të ruhen në
sisteme kompjuterike në formë të
privileged access is revised in frequent
periods of time, at least every three months.


5. The granting of privileges is checked at
regular intervals in order to prevent
unauthorized privileges.


Article 36
Password Management

1. Sharing of passwords is controlled
through a formal process of management
and the following rules shall be taken into
account:

1.1. Users sign a statement to keep
confidential the personal passwords and
group work;
1.2. When users seek to have their
passwords, they were initially given a
temporary password, which they must
change immediately;
1.3. Secure passwords shall be given to
users in a secured way and the recipient
must confirm acceptance of passwords;

1.4. Passwords should not be stored in
computer systems in unprotected form.
privilegovani nastup ponovnog
razmatranja u čestim vremenskim
periodima, najmanje svakog 3 meseca.

5. Davanje privilegija je pod kontrolom u
redovnim intervalima da bih se ne
izdavale privilegije neovlaščeno.


Član 36
Menadjiranje Lozinke(pasworda)

1. Dodela lozinke je pod kontrolom preko
formalnog procesa menadžiranja pod
sledećim pravilima:


1.1. Korisnici potpisuju deklaraciju za
očuvanje tajne, ličnu lozinku i one sa
radhe grupe;
1.2. Ako korisnici zahtevaju posedovati
svoju lozinku, njima se daje jedna
privremena lozinka, koju su prinudjeni
odmah da promene;
1.3. sigurna lozinka daje se korisnicima i
oni treba da utvrdjuju prijem lozinke;


1.4. Lozinke ne treba da se sačuvaju u
kompjuterskim sistemima u ne zaštičenoj





Faqe 37 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


pambrojtur.

2. Për përdorim të fjalëkalimeve
shfrytëzuesit udhëzohen që:

2.1. Fjalëkalimet t’i mbajnë të fshehta;
2.2. T’iu shmangen regjistrimit të
fjalëkalimeve në letër, përveç nëse ai
mund të ruhet në vend të sigurt;
2.3. Të ndryshojnë fjalëkalimin çdoherë
që ekzistojnë shenja të rrezikimit të
mundshëm të sistemit apo fjalëkalimit;
2.4. Të përzgjedhin fjalëkalimet cilësore
me një gjatësi minimale prej gjashtë
karaktereve:

2.4.1. Të jenë lehtë për t’u mbajtur në
mend;
2.4.2. Të mos jenë të bazuar në: emra,
numra telefoni dhe data të lindje;

2.4.3. Të mos jenë me karakter identik
ose grupe shenjash që përmbajnë vetëm
numra apo vetëm shkronja.

2.5. Të ndryshojnë fjalëkalimet në
intervale të rregullta;
2.6. Ndalohet ripërdorimi i fjalëkalimeve
të vjetra;
2.7. T’i ndryshojnë fjalëkalimet e


2. In order to use passwords, users are
instructed to:

2.1. Keep passwords confidential;
2.2. Avoid registration of password in the
paper, unless it can be stored in a safe
place;
2.3. To change password anytime there
are signs of possible risk of system or
password;
2.4. Select quality passwords with a
minimum length of six characters:


2.4.1. Easy to remember;

2.4.2. Not to be based on: names,
phone numbers and date of birth;

2.4.3. Not to be of identical character or
sets of signs containing only numbers
or letters.

2.5. Change passwords at regular
intervals;
2.6. The reuse of old password is
prohibited;
2.7. To change temporary passwords by
formi.

2. Za koriščenje lozinke i korisnika
upućujuse kao sledeće:

2.1. Lozinka da se održava tajna;
2.2.Da izbegavaju registracji lozinke u
papiru, osim ako isti može da se sačuva
na sigurno mesto;
2.3. za izmenu lozinke uvek postoji
znaci rizika sistema ili lozinke;

2.4. treba da se izaberu lozinke
minimalnom dužinom od šest karaktera:


2.4.1. Da budu lake za pamčenje;

2.4.2. Ne mora da su vezane ili
bazirane na: imena, brojeva telefona i
rodjendana;
2.4.3. Ne mora da su identičnim
karakterom ili grupa znakova koja
sadrži samo brojke ili slova.

2.5. Izmena lozinke u redovnim
intervalima;
2.6. zabranjuje se ponovokoriščenje starih
lozinki;
2.7. Izmeniti privremene lozinke kada





Faqe 38 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


përkohshme me të hyrë në program për
herë të parë.


Neni 37
Kriteri i qasjes në rrjet

1. Qasja në rrjetin e brendshëm dhe të
jashtëm duhet të jetë e kontrolluar dhe rruga
në çdo pikë të rrjetit të jetë paraprakisht e
definuar:

1.1. Caktimi i linjave dhe numrave të
posaçëm të telefonave;
1.2. Kufizimi i opsioneve nga menyja dhe
nënmenyja për shfrytëzuesit e caktuar;
1.3. Parandalimi i bredhjes së pakufizuar
nëpër rrjet (roaming);
1.4. Zbatimi i shfrytëzimit të detyrueshëm
të sistemeve të caktuara programore dhe
portave të sigurisë për shfrytëzuesit e
jashtëm të rrjetit;
1.5. Kontrollimi aktiv i komunikimeve
burim – destinacion përmes portave të
sigurta;
1.6. Kufizimi i qasjes në rrjet, duke
rregulluar domene të veçanta logjike, për
grupet e shfrytëzuesve përbrenda
institucioneve.

entering the program for the first time.



Article 37
Network Access criteria

1. Access to internal and external network
should be checked and the route at any
network point to be defined in advance:


1.1. Determination of special lines and
phone numbers;
1.2. Restriction of menu and sub-menu
options for certain users;
1.3. Prevention of unlimited roaming to
the network;
1.4. The implementation of mandatory
use of certain programming systems and
security gates for external users of
network;
1.5. Active control of communications
source - destination through secure gates;

1.6. Restriction of access to the network
by adjusting the specific domains of
logical user groups within institutions.


se ultazi u programu po prvi put.



Član 37
Kriterijumi nastupa na mreži

1. Nastup na unutrašnju i spoljnu mrežu
treba da bude pod kontrolom i svaka tačka
treba da bude prethodno definisana:


1.1. Odredjivanje linija i posebnih brojki
telefona;
1.2. Ograničenje opsija od menija i
podmenija za odredjenog korisnika;
1.3. Predzabrana neograničenih šetnji po
mreži (roaming);
1.4. Sprovodjenje obaveznog korisnika,
odredjenog programskog sistema i
bezbednosnih ulaza za vanjski korisnici
mreže;
1.5. aktivna Kontrola izvornih
komuniciranja – destinacija preko
sigurnim ulazima;
1.6. Ograničenje nastupa u mreži,
sredjiva posebne domene i logične, za
grupe korisnika unutar institucija.







Faqe 39 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


2. Kyçjet e jashtme në rrjet, i nënshtrohen
kontrollimit dhe verifikimit.

3. Politika e kontrollit të qasjes për rrjetet e
përbashkëta, posaçërisht ato që shtrihen
përtej kufijve të rrjetit qeveritar, kërkojnë
trupëzimin e kontrolluesve për të kufizuar
mundësinë e kyçjes së shfrytëzuesve.
Kufizimet që zbatohen të jenë të bazuara
mbi politikën e qasjes dhe nevojat
qeveritare dhe duhet të mirëmbahen dhe
përditësohen në përputhje me to.

4. Qasja në sisteme operative të jetë e
kontrolluar.

5. Të gjithë shfrytëzuesit duhet të kenë
numër identifikues, në mënyrë që çdo
veprim të ketë gjurmë, që të shpie deri te
personi përgjegjës.


Neni 38
Puna nga largësia

1. Puna nga largësia të jetë e autorizuar dhe
e kontrolluar:

1.1. Sigurimi i pajisjes së përshtatshme
për arkivim nga largësia;
2. External connection to the network is
subject to controlling and verification.

3. Access control policies for shared
networks, especially those that lie beyond
the government network, require
solidification of controllers in order to limit
the possibility of user’s access. Restrictions
that apply must be based on access policy
and governmental needs and must be
maintained and updated accordingly.


4. Access to operating systems to be
controlled.

5. All users must have identification
numbers so that every action has a trail that
leads to the responsible person.



Article 38
Work from the distance

1. Work form the distance must be
authorized and controlled:

1.1. Ensure appropriate archiving device
from a distance;
2. vanjsko uključenje u mreži, podlažu se
kontroli, utvrdjivanje.

3. Politika kontrole nastupa u zajedničkoj
mreži,osobito one koje se šire van granica
vladene mreže, zahtevaju osvajanje
kontrolera koja ograničava mogučnost
uključenja korisnika. Ograničenje se
sprovedu bazirajućise u politici nastupa i
vladenim potrebama i treba da se
održavaju.


4. Nastup u operativni sistem je pod
kontrolom.

5. Svaki korisnik treba da ima
identifikovani broj, na taj način svaka
radnja ostavlja trag, koja te postavlja
pored odgovornog lica.


Član 38
Posao sa daljine

1. Posao sa daljine treba da bude pod
ovlaščenjem i kontrolom:

1.1.Bezbednost opreme su prijatne za
arhivira je sa daljine;





Faqe 40 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.2. Përkufizimi i punës së nevojshme,
orari i punës, klasifikimi i informatave që
mund të ruhen, sistemi dhe shërbimet e
brendshme për të cilat shfrytëzuesi ka leje
t’iu qaset;
1.3. Sigurimi i pajisjes adekuate për
komunikim, duke përfshirë metodat për
sigurimin e qasjes nga larg;
1.4. Siguria fizike;
1.5. Sigurimi i mbështetjes dhe
mirëmbajtjes për harduer dhe softuer;
1.6. Mbikëqyrja e revizionit dhe sigurisë;
1.7. Marrja e autorizimit dhe të drejtave
në qasje, si dhe kthimi i pajisjeve kur të
kryhen aktivitetet e punës nga largësia.


Neni 39
Zhvillimi dhe mirëmbajtja e sistemit

1. Të dhënat mund të dëmtohen nga
gabimet gjatë përpunimit dhe përmes
veprimeve të qëllimshme. Kontrollet për
vërtetim të tyre të përfshihen në sistem dhe
të zbulojnë dëmtimet e tilla.

2. Përdorimi i programeve të sakta për
rimëkëmbje pas dështimit, për të arritur
përpunimin e saktë të të dhënave.

1.2. Definition of required work,
working hours, classification of
information that can be saved, the system
and internal services that the user is
allowed to have access;
1.3. Ensure adequate communication
device, including methods for providing
access from distance;
1.4. Physical security;
1.5. Provide support and maintenance for
hardware and software;
1.6. Supervision of audit and security;
1.7. Obtaining authorization and access
rights, and return the device when work
activities are carried out from a distance.


Article 39
System Development and Maintenance

1. The data can be damaged by errors
during processing and through deliberate
actions. Controls for their verification
should be included in the system and detect
such damage.

2. Using the correct programs for recovery
after failure in order to reach the correct
data processing.

1.2. Definisanje potrebnog rada, radno
vreme, klasifikovanje informacija koja
mogu da se sačuvaju, sistem i usluge
unutrašnjih usluga za koja korisnik ima
pravo nastupa;
1.3. Bezbednost adekuatne opreme za
komuniciranje, metode za osiguravanje
nastupa na daljini;
1.4. Fizička bezbednost;
1.5. Bezbednost naslaganja i održavanja
harduera i softuera;
1.6. Nadgledanja bezbednosti revizije;
1.7. dobija ovlaščenje i pravo nastupa,
kao i vraćenje opreme nakon obavljanja
posla sa daljine.


Član 39
Razvoj i održavanje sistema

1. Podaci mogu da se oštećuju tokom
prerade namernim dejstvom. Kontrola za
njihovo utvrdjenje obuhvataju se u
sistemu i otkriju ista oštečenja.


2. Upotreba tačnih programa za obnovu
nakon neuspevanja, da bih postigli tačnu
preradu podataka.






Faqe 41 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


3. Për mbrojtjen e informatës, që
konsiderohet e rrezikuar e për të cilën
kontrollet e tjera nuk ofrojnë mbrojtje
adekuate, duhet të përdorën sistemet dhe
teknikat kriptografike. Rregullat e
shfrytëzimit bazohen në:

3.1. Qasjen e menaxhmentit ndaj
shfrytëzimit të kontrolleve kriptografike
në të gjitha institucionet, duke përfshirë
parimet e përgjithshme në bazë të të
cilave informata duhet të mbrohet;
3.2. Qasja ndaj menaxhimit të çelësit,
duke përfshirë metodat për t’u ballafaquar
me rikthimin e informatës së koduar në
rast se çelësat humben, rrezikohen apo
dëmtohen.


Neni 40
Kodimi

1. Kodimi përdoret për mbrojtjen e
informatave të ndjeshme dhe atyre të
rëndësisë së veçantë.

2. Gjatë zbatimit të rregullave për
kriptografi merren parasysh rregulloret dhe
kufizimet shtetërore, që vlejnë për
përdorimin e teknikave kriptografike.
3. For the protection of information, which
is considered as risked and for which other
controls do not provide adequate protection,
cryptographic systems and techniques
should be used. Terms of use are based on:


3.1. Management approach to the use of
cryptographic controls in all institutions,
including the general principles under
which the information must be protected;

3.2. Access to key management,
including methods for dealing with the
return of coded information in the event
that keys are lost, risked or damaged.



Article 40
Coding

1. Coding is used to protect sensitive
information and those of particular
importance.

2. During the implementation of rules for
Cryptography, regulation and state
restrictions that apply for the use of
cryptographic techniques shall be taken into
3. Za zaštitu informacije, koja se smatra
oštečena i ostala kontrola ne ponudi
adekuatnu zaštitu, treba da se upotrebljava
sistem i kriptografske tehnike.Pravila
koriščenja se obaziraju na sledeće:


3.1. Nastup menadžmenta pri koriščenja
kriptografske teknike u svaku instituciju,
opštim načelima na osnovu kojih
obezbedjujese zaštita informacije;

3.2. Nastup menadžmenta ključeva,
koristeći metodponovnog vračanja
kodirane informacije u slučaju ako se
klučevi se izgube ili oštečuju.



Član 40
Kodiranje

1. Kodiranje se koristi za zaštitu osetljive
informacije i posebne značajnosti.


2. Tokom sprovoda pravila kriptografije
uzimaju se u obzir pravila i državna
ograničenje, koje se koriste za upotrebu
kriptografskih tehnika.





Faqe 42 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE





Neni 41
Nënshkrimet digjitale

1. Nënshkrimet digjitale mund të aplikohen
në cilëndo formë dokumenti që përpunohet
në mënyrë elektronike.

2. Nënshkrimet digjitale mund të aplikohen
duke përdorur teknika kriptografie të bazuar
në një çift të çelësave të lidhur mes veti në
mënyrë unike, ku njëri çelës përdoret për të
krijuar nënshkrimin (çelësi privat) dhe tjetri
për të kontrolluar nënshkrimin (çelësi
publik).

3. Çelësat kriptografikë që përdoren për
nënshkrime digjitale duhet të jenë të
ndryshëm nga ata që përdorën për kodim.

4. Menaxhimi i çelësave kriptografikë
bazohet në këto teknika:

4.1. Teknikat e çelësit sekret, ku dy apo
më shumë palë e mbajnë të njëjtin çelës
dhe ky çelës përdoret si për kodim, ashtu
edhe për dekodim;
4.2. Teknikat e çelësit publik, ku çdo
account.


Article 41
Digital signatures

1. Digital signatures can be applied to any
form of document that is processed
electronically.

2. Digital signatures can be applied using
Cryptography techniques based in a couple
of keys linked to each other in a unique
way, where one key is used to create the
signature (private key) and the other one to
check the signature (public key).


3. Cryptographic keys used for digital
signatures must be different from those used
for coding.

4. Management of cryptographic keys is
based on these techniques:

4.1. Secret key techniques, where two or
more parties share the same key and this
key is used for coding, as well as for
decoding;
4.2. Public key techniques, where each



Član 41
Digitalna potpisivanja

1. Digitalna potpisivanja mogu se aplicirati
u svakoj formi dokumenta koja se radi
elektronskoj formi.

2. Digitalna potpisivanja mogu se aplicirati
kriptografskom tehnikom bazirana dvojnim
ključevima koja su vezana unički izmedju
sebi, jedan ključ se upotrebljava da bih
napravio privatni kjluč (privatni kjluč )
dok drugi za kontroll potpisa (javni
kjluč).

3. Kriptografski ključevi koji se koriste za
digitalni popis treba da se razlikuju od
ključeva koja se koriste za kodiranje.

4. Menadžiranje kriptografski ključeva
obazirajuse u sledećoj tehnici:

4.1. Tehnika tajnog ključa, kada dva ili
više stranke imaju isti ključ koji se
koristi za kodiranje ili dekodiranje;

4.2. Tehnika javnog ključa, vaki korisnik





Faqe 43 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


shfrytëzues ka një palë çelësa, një çelës
publik dhe një çelës privat;
4.3. Të gjithë çelësat kyç të jenë të
mbrojtur nga ndryshimi dhe shkatërrimi;
4.4. Mbrojtja fizike duhet të përdoret për
të mbrojtur pajisjet që përdoren për
përgatitjen, ruajtjen dhe arkivimin e
çelësave.



Neni 42
Siguria e skedarëve

1. Siguria e skedarëve dhe ruajtja e
integritetit të sistemit është përgjegjësi e
shfrytëzuesit dhe grupit programues të cilit i
takon sistemi programor apo softueri.

2. Kontrollimi i softuerit operacional
mbështetet në këto rregulla:

2.1. Përditësimi i librarive të programit
operativ kryhet vetëm nga bibliotekari i
emëruar pas autorizimit nga
menaxhmenti;
2.2. Kodi ekzekutiv nuk duhet të zbatohet
në një sistem operativ para sigurimit të
dëshmive mbi testimin e suksesshëm dhe
pranueshmërinë nga shfrytëzuesit, dhe
user has a pair of keys, one public key
and one private key;
4.3. All main keys to be protected from
change and destruction;
4.4. Physical protection must be used to
protect devices used for preparation,
storage and archiving of keys.




Article 42
File security

1. Files security and maintaining system
integrity is the responsibility of the user and
programming group to whom the program
system or software belongs.

2. Control of operational software shall be
based on these rules:

2.1. Update of operating library program
shall be carried out only by the appointed
librarian, upon authorized by the
management;
2.2. Executive code shall not be applied
to an operating system before providing
evidence of successful testing and
acceptability by the users, and after
ima par ključeva, jedan jahni i jedan
privatni ključ;
4.3. Svaki značajni ključ treba biti
zaštićen od izmene ili poništenja;
4.4. Fizička zaštita treba da se
upotrebljava za zaštitu koriščene
opreme koja se koristi tokom
pripreme, očuvanju i arhiviranje
ključeva;


Član 42
Bezbednost skedara

1. Bezbednost skedara i očuvanje
integriteta sistema je odgovornost korisnika
i grupe programiranjakome pripala sistem
programiranja ili softueri.

2. Kontrola operacionog softuera ima
sledeća pravila:

2.1. Ažuriranje knižara operacionog
programa obavljase samo od strane
bibliotekara imenovan nakon ovlaščenja
menadžmenta;
2.2. Kod ekzekutiva ne sme se sprovesti u
operativnom sistemu pored sigurnih
podataka o uspešnom testiranju i
prisutnost korisnika,i nakon ažuriranja





Faqe 44 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


pasi të jenë përditësuar libraritë burimore
gjegjëse;
2.3. Për të gjitha përditësimet e librarive
të programit operativ, duhet bërë raport;
2.4. Versionet e mëhershme të softuerit të
ruhen si një masë rezervë;
2.5. Softueri që përdoret në sistemet
operative mirëmbahet në nivelin që
kërkohet nga furnizuesi;
2.6. Kalimi në versionin e ri, merr
parasysh sigurinë e atij versioni;
2.7. Arnat softuerike (software patch)
duhet të përdoren për të zvogëluar
dobësitë në siguri.


Neni 43
Siguria gjatë proceseve të programimit
dhe mbështetjes

1. Procedurat e ndryshimeve operacionale
përfshijnë:

1.1. Ndryshimet të jenë parashtruar nga
shfrytëzuesit e autorizuar;
1.2. Rishqyrtimin e procedurave të
kontrollimit dhe integritetit për të qenë të
sigurt që këto nuk do të rrezikohen nga
ndryshimet;
1.3. Identifikimin e të gjithë softuerit
relevant resource libraries are updated;

2.3. For all updates of operating program
libraries a report should be drafted;
2.4. Previous versions of software shall
be stored as a backup measure;
2.5. Software used in operational systems
is maintained at the level required by the
supplier;
2.6. Transition to the new version takes
into account the safety of that version;
2.7. Software patches should be used in
order to reduce weaknesses in security.



Article 43
Security during programming and
support processes

1. Procedures of operational changes
include:

1.1. Changes to be submitted by
authorized users;
1.2. Review of controlling procedures
and integrity in order to be sure that these
will not be risked by changes;

1.3. Identification of all computer
izvornih odgovoravajuće knižara;

2.3. Za vako ažuriranje knižara
operativnog programa, treba izveštavati;
2.4. Stalna verzija softuera da se očuvaju
kao rezerva;
2.5. Softuer koji se koristi operativnom
sistemu održavase na nivou koji se
zahteva od strane snabdevača;
2.6. Predjemo u novu verziju, imamo u
vidu bezbednost iste verzije;
2.7. zakrpljenje u softueru (software
patch) koriste se za smanjenje slabosti
koji se pojavljuju tokom bezbednosti.


Član 43
Bezbednost tokom procesa
programiranja i naslanjanja

1. Procedura operacionih izmena
obuhvataju sledeće:

1.1. Izmene se predlažu od ovlaščenog
korisnika;
1.2. Ponovo razmatranje procedura
kontrole i integriteta treba da budu na
sigurno da neće biti u rezik izmene;

1.3. Identifikovanje svakog





Faqe 45 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


kompjuterik, informatave, bazave të të
dhënave dhe harduerit që duhet t’iu
nënshtrohen ndryshimeve;
1.4. Të sigurohet aprovimi zyrtar për
propozimet e detajuara para fillimit të
punës;
1.5. Pranimin e ndryshimeve nga ana e
shfrytëzuesve të autorizuar para zbatimit
të tyre;
1.6. Të sigurohet që zbatimi të kryhet në
mënyrën, e cila do të minimizonte
çrregullimet në sistem;
1.7. Të sigurohet që dokumentacioni
sistemor të përditësohet pas kryerjes së
çdo ndryshimi dhe dokumentacioni i
vjetër të arkivohet apo të asgjësohet;
1.8. Ruajtja e gjurmës për revizionin për
të gjitha kërkesat për ndryshime;
1.9. Të sigurohet që dokumentacioni
operacional dhe procedurat për
shfrytëzuesit të ndryshohen sipas nevojës,
në mënyrë që të jenë adekuate.

2. Shqyrtimi teknik i ndryshimeve në
sistemin operativ përfshin:


2.1. Rishqyrtimin e procedurave mbi
kontrollin dhe tërësinë e programit për t’u
përkujdesur që këto nuk janë rrezikuar
software, information, databases and
hardware that should be subject to
change;
1.4. To provide formal approval for
detailed proposals before starting the job;

1.5. Acceptance of changes by authorized
users before their implementation;

1.6. To ensure that implementation be
carried out in a manner that will
minimize disturbance to the system;
1.7. Ensure that system documentation be
updated after making any changes and
old documents archived or destroyed;

1.8. Maintaining trails for all requests for
changes for the audit;
1.9. To ensure that operational
documentation and procedures for users
to change as needed, in order to be
adequate.

2. Technical review of changes in the
operating system includes:


2.1. Review of procedures on the overall
control program to ensure that these are
not threatened by changes in the
kompjuterskog softuera, informacija, baza
podataka i harduera koji se podlažu
izmenama;
1.4. Obezbediti službeno usvajanje za
detale predloge prije početka sa radon;

1.5. Priznanje izmena od strane
ovlaščenih korisnika prije njihovog
sprovodjenja;
1.6. obavljati na taj način da se
minimiziraju nered u sistemu;

1.7. Obezbediti da sistem dokumentacije
treba ažurirati nakon svakog obavljanja
izmena u staroj dokumentaciji ,
arhivirati ili poništiti;
1.8. Očuvanje tragova za reviziju za
svaku izmenu i zahteve;
1.9. Obezbediti operacionu dokumentaciju
i procedure za vrsne korisnike prema
potrebi da bih bile adekuatne.


2. Tehničko razmatranje izmena u
operativnom na operativ sistemu
obuhvatasu:

2.1. PonovoPonovno razmatranje
procedura o kontrolinad kontrolom i
sadržaj celovitost programa, ostaratise za





Faqe 46 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


nga ndryshimet në sistemin operativ;


2.2. Të sigurohet që njoftimi mbi
ndryshimin e sistemit operativ të jetë
dhënë me kohë, për të mundësuar kryerjen
e rishqyrtimeve adekuate para vetë
ndryshimit;

3. Gjatë ndryshime të pakove softuerike të
merren parasysh:

3.1. Rrezikimi i kontrolleve të sendërtuara
dhe i integritetit;
3.2. Mundësia e sigurimit të ndryshimeve
të nevojshme si përditësime të rregullta
programore;
3.3. Pasojat nga ndryshimet për
institucionet;
3.4. Të gjitha ndryshimet testohen dhe
dokumentohen, ashtu që ato të mund të
përdoren për përditësimet e softuerit në të
ardhmen.


Neni 44
Kopjimi i softuerit

1. Kriteret për kopjime të softuerit janë:

operating system;


2.2. Ensure that the information on
changing the operating system is given
due time in order to enable appropriate
reviews prior to the change itself;


3. During the changes of software packages
the following shall be taken into account:

3.1. the risk of realized controls and
integrity;
3.2. Possibility of providing required
changes as a regular program updates;

3.3. The effects of changes in
institutions;
3.4. All changes are tested and
documented, so that they can be used for
software updates in the future.



Article 44
Software copy

1. Criteria to copy the software are:

staranje koja one koje nisu rezikovana
od izmena doživele izmene operativnog
sistema;
2.2. Obezbediti da se predaje izmene
operativnog sistema blagovremeno da bih
se moglo intervenisati na vreme, pored
same izmene;


3. Tokom izmena softuerskih paketa
treba imati u vidu:

3.1. Opasnost učinjenih kontroll i
integriteta;
3.2. Mogučnost bezbednosti za potrebne
izmene i redovno ažuriranja programa;

3.3. Posledice od izmena za institucije;

3.4. Izmene se testiraju i dokumentiraju,
tako da u budućem one mogu da se
koriste za ažuriranje softuera.



Član 44
Kopiranje softuera

1. Kriterjumi za kopiranje softuera su:






Faqe 47 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


1.1. Njohja mbi të drejtat në kopjim të
softuerit, blerjes së tyre dhe ndërmarrja e
masave disiplinore kundër stafit që i shkel
këto;
1.2. Ruajtja e dëshmisë mbi pronësinë e
licencave;
1.3. Zbatimi i kritereve për t’u
përkujdesur që të mos tejkalohet numri
maksimal i lejuar i shfrytëzuesve;
1.4. Kontrollimi përkatës për të parë nëse
janë instaluar vetëm produkte dhe softuerë
të licencuar;
1.5. Përmbushja e kushteve adekuate të
licencës;
1.6. Shfrytëzimi i veglave përkatëse për
revizion.


Neni 45
Rishqyrtimet e politikës së sigurisë


1. Siguria e sistemeve informative duhet të
rishqyrtohet rregullisht.

2. Rishqyrtimet e tilla duhet të kryhen
kundrejt politikave përkatëse të sigurisë dhe
platformave teknike, ndërsa sistemet
informative duhet të kontrollohen për të
parë nëse janë në përputhje me standardet
1.1. Knowledge on the rights to copy the
software, purchasing and undertaking
disciplinary measures against staff that
violate these rights;
1.2. Preservation of proof of ownership
and licenses;
1.3. Application of criteria to ensure not
to exceed the maximum allowed number
of users;
1.4. Respective checks to see if only
licensed products and software are
installed;
1.5. Adequately meeting the conditions
of the license;
1.6. Use of appropriate tools for auditing.



Article 45
Reviews of security policy


1. Security of information systems should
be reviewed regularly.

2. Such reviews should be conducted
against the relevant security policies and
technical platforms, while information
systems should be checked to see if they are
in compliance with applicable safety
1.1. poznavanje prava za kopiranje
softuera, njihova kupovina i preduzimanje
diciplinskih mera protiv onih individa
koji ne poštuju isto;
1.2. očuvanje dokaza o vlasništvu
licencoja;
1.3. Sprovodjenje kriterijuma o staranju
da ne prevazidje dozvoljeni maksimalni
broj korisnika;
1.4.dotična Kontrola koja utvrdjuje da li
su instalirani ili su samo produkti i të
licencirani softueri;
1.5. Dopuna adekuatnih uslova
licencije;
1.6. Koriščenje dotičnih alata za reviziju.



Član 45
Ponovno razmatranje bezbednosne
politike

1. Bezbednost sistema informacija treba
redovno da se ponovo razmatra.

2. Ponovno razmatranje treba da se
obavljaju u skladu sa dotičnim politikama
bezbednosti i tekničke platforme, zatim
informativni sistem treba da se
kontroliše da se vidi da li su u skladu sa





Faqe 48 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE


për zbatim të sigurisë.


Neni 46
Kontrollimi i harmonizimit teknik

1. Sistemet informative duhet rregullisht të
kontrollohen për të parë nëse janë në
përputhje me standardet për implementim të
sigurisë.

2. Kontrolli mbi harmonizimin teknik
kryhet nga persona kompetent të autorizuar
apo të mbikëqyret nga ata.


Neni 47
Revizioni i sistemit

Revizioni i sistemit duhet të planifikohen
për të minimizuar rrezikun e çrregullimit në
procesin e punës.


Neni 48
Hyrja në fuqi

Ky Udhëzim Administrativ hynë në fuqi
ditë e nënshkrimit.

standards.


Article 46
Control of technical harmonization

1. Information systems should be checked
regularly to see if they are in compliance
with security implementation standards.


2. The control on technical harmonization
shall be carried out by competent authorized
persons or shall be supervised by them.


Article 47
System Audit

The system audit should be planned in order
to minimize the risk of disruption in the
work process.


Article 48
Enforcement

This Administrative Instruction shall enter
into force on the day is signed.

standardima za sprovodjenje bezbednosti.


Član 46
Kontrola teknikčkog uskladjivanja

1. informativnom sistemu treba redovna
kontrola da bih videli da li se uskladjuju
standardima implementiranja bezbednosti.


2. Kontrola o tekničkom uskladjivanju
obavljaju kompetena lica ili se nadgleda
od njih.


Ćlan 47
Revizija sistema

Revizija sistema treba da se plandra da
bih minimizirali rizik nereda u procesu
rada.


Član 48
Stupanje na snagu

Ovo Administrativno upustvo nastupa na
snagu, dana potpisivanja.






Faqe 49 nga 49
UDHËZIMI ADMINISTRATIV PËR MENAXHIMIN E SIGURISË INFORMATIVE