Republika e Kosovés
Republika Kosova ~ Republic of Kosovo
Qeveria - Vlada - Government
Nr. 08/14 Daté: 28.05.2021
Né mbéshtetje té nenit 92 paragrafi 4 dhe té nenit 93 paragrafi 4 té Kushtetutés sé Republikés sé
Kosovés, té nenit 9 paragrafi 4 té Ligjit Nr. 04/L-070 pér Mbeturina, duke u bazuar né nenin 4 té
Rregullores Nr.02/2021 pér Fushat e Pérgjegjésisé Administrative té Zyrés sé Kryeministrit dhe
Ministrive, né pajtim me nenin 19 té Rregullores sé Punés sé Oeverisé sé Republikés sé Kosovés
Nr. 09/2011, Qeveria e Republikés sé Kosovés, né mbledhjen e mbajtur mé 28 maj 2021, merr kété:
VENDIM
1. Aprovohet Strategjia (2021-2030) dhe Plani i Veprimit (2021-2023) pér Menaxhimin e
Integruar té Mbeturinave né Kosové.
2. Pér zbatimin e késaj Strategjie dhe Planit té Veprimit, obligohen: Ministria e Mjedisit,
Planifikimit Hapésinor dhe Infrastrukturés, komunat dhe institucionet tjera té pércaktuara né
kété Strategji dhe Plan té Veprimit.
3. Me kété dokument strategjik synohet té arrihet zhvillimi i integruar dhe i qéndrueshém i
menaxhimit té mbeturinave i cili ndikon né ruajtjen e shéndetit publik, zhvillimin social dhe
ekonomik té vendit.
4. Ky dokument synon ti trajtojé té metat dhe kufizimet aktuale né sektorin e menaxhimit té
mbeturinave, duke i pércaktuar dhe realizuar katér (4) objektivat strategjike té cilat jané
paraparé me kété Strategji. Realizimii kétyre objektivave strategjike do té luajé rol né shtyzjen
e Kosovés pérpara drejt zhvillimit té ekonomisé qarkore.
5. Vendimi hyn né fugi ditén e publikimit né Gazetén Zyrtare té Republikés sé Kosovés.
Albin “pet
Kryeministér i Republikés sé Kosovés
Iu dérgohet:
e Zévendéskryeministrave
e Té gjitha ministrive (ministrave)
e Sekretarit té Pérgjithshém té ZKM-és
© Arkivit té Qeverisé
1
Strategjia (2021-2030) dhe Plani
i Veprimit (2021-2023) për
Menaxhimin e Integruar të
Mbeturinave në Kosovë




Prishtinë

Gjithsej MNK
580,000 tonë
420,000 tonë të
menaxhuar
Të
biodegradueshme
290,000 tonë
90,000 tonë të
ambalazhit
2
Tabela e përmbajtjes
TABELA E PËRMBAJTJES 2
AKRONIMET 4
PËRKUFIZIMET 5
PËRMBLEDHJE EKZEKUTIVE 7
1. HYRJE 11
2. METODOLOGJIA 12
3. HISTORIK 14
3.1 PRODHIMI I MBETURINAVE 14
3.2 FAKTORËT MAKROMJEDISORË 15
3.2.1 FAKTORËT POLITIKË 15
3.2.2 FAKTORËT EKONOMIKË 15
3.2.3 FAKTORËT SOCIALË 16
3.2.4 FAKTORËT TEKNOLOGJIKË 16
3.2.5 FAKTORËT MJEDISORË 16
3.2.6 FAKTORËT LIGJORË 17
3.3 GJENDJA EKZISTUESE 17
3.3.1 MBETURINAT E NGURTA KOMUNALE 17
3.3.2 MBETURINAT E NDËRTIMIT DHE RRËNIMIT 19
3.3.3 MBETURINAT BUJQËSORE DHE TË KAFSHËVE 20
3.3.4 AUTOMJETET 20
3.3.5 GOMAT 21
3.3.6 PAJISJET ELEKTRIKE DHE ELEKTRONIKE 21
3.3.7 VAJRAT 22
3.3.8 BATERITË 22
3.3.9 LLUMI 23
3.3.10 MBETURINAT INDUSTRIALE DHE MINERARE 23
3.3.11 MBETURINAT E RREZIKSHME 24
3.3.12 MBETURINAT E KUJDESIT SHËNDETËSOR 24
3.4 ANALIZË 25
4. OBJEKTIVAT 29
4.1 VIZIONI 29
4.2 OBJEKTIVAT STRATEGJIKE DHE SPECIFIKE 29
4.3 OBJEKTIVI STRATEGJIK 1: SHËRBIMET DHE INFRASTRUKTURA 31
4.3.1 SHËRBIMET E MBLEDHJES SË MBETURINAVE 32
4.3.2 QENDRAT E MENAXHIMIT TË INTEGRUAR TË MBETURINAVE 32
4.3.3 MBETURINAT E TJERA 34
4.4 OBJEKTIVI STRATEGJIK 2: PROFESIONALIZIMI 36
4.4.1 NDËRTIMI I KAPACITETEVE 36
4.4.2 NJOHJA E SEKTORIT 37
4.4.3 HULUMTIMI DHE ZHVILLIMI 38
4.5 OBJEKTIVI STRATEGJIK 3: RREGULLIMI DHE KONTROLLI 38
3
4.5.1 SISTEMIN INFORMATIV PËR MENAXHIMIN E MBETURINAVE 38
4.5.2 DHËNIA E LICENCAVE DHE LEJEVE 39
4.5.3 MEKANIZMAT E ZBATIMIT 40
4.6 OBJEKTIVI STRATEGJIK 4: EKONOMIA QARKORE 40
4.6.1 VETËDIJESIMI DHE EDUKIMI 41
4.6.2 PARANDALIMI I MBETURINAVE 41
4.6.3 RIPËRDORIMI DHE RICIKLIMI 42
5. ZBATIMI, MONITORIMI DHE RAPORTIMI 44
5.1 PARIMET 44
5.2 CAQET 45
5.3 ZBATIMI, MONITORIMI DHE RAPORTIMI 47
6. NDIKIMI BUXHETOR 51
7. PËRAFRIMI ME OBJEKTIVAT E ZHVILLIMIT TË QËNDRUESHËM 52
8. PLANI I VEPRIMIT 56
7.1 PLANI I VEPRIMIT 2021-2023 56
7.2 ORARI I ZBATIMIT 2024-2030 76
7.3 PËRMBLEDHJE E SHPENZIMEVE TË ZBATIMIT 81


4
Akronimet

NPK Nënproduktet e kafshëve
UA Udhëzimi Administrativ
AKM Asociacioni i Komunave të Kosovës
TMM Teknikat më të mira të mundshme
BRS Konventat e Bazelit, Roterdamit dhe Stokholmit
QN Qendër e ndarjes (qendër e lënies për riciklim)
MNRr Mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit
GMP Gara për Mjedis të Pastër
DMM Departamenti i Mbrojtjes së Mjedisit
SIM Sistemi Informativ Mjedisor
AV Automjetet e vjetruara
PZP Përgjegjësia e zgjeruar e prodhuesit
BE Bashkimi Evropian
KEM Klasifikimi evropian i mbeturinave
KEM Klasifikimi evropian i mbeturinave
IGHU Indeksi Global i Humbjes së Ushqimit
GS Gazrat serrë
GIZ Shoqëria Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar
MKSh Mbeturinat e kujdesit shëndetësor
MRr Mbeturinat e rrezikshme
IMMRr Inventari i materialeve të mbeturinave të rrezikshme
MIMO Menaxhimi i integruar i mbeturinave organike
SRJF Sektori i riciklimit joformal
MIMN Menaxhimi i integruar i mbeturinave të ngurta
SIMM Strategjia e Menaxhimit të Integruar të Mbeturinave
JICA Agjencia Japoneze për Bashkëpunim Ndërkombëtar
ASK Agjencia e Statistikave të Kosovës
KEK Ndërmarrja Energjetike e Kosovës
AMMK Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës
KFVA Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë e Kosovës
SIMM Strategjia e Menaxhimit të Integruar të Mbeturinave
KMDK Kompania për Menaxhimin e Deponive të Kosovës
LM Ligji Nr. 04/L-060 për Mbeturina
MEF Faktorët makromjedisorë
MMPHI Ministria e Mjedisit, Planifikimit Hapesinor dhe Infrastrukture
MF Ministria e Financave
MSh Ministria e Shëndetësisë
MPL Ministria e Pushtetit Lokal
MNK-të Mbeturinat e ngurta komunale
KaSh Korniza Afatmesme e Shpenzimeve
O & M Operimi dhe mirëmbajtja
ShSP Shëndeti dhe siguria në punë
ZKM Zyra e Kryeministrit
ZPS Zyra e Planifikimit Strategjik
PAMKOS Shoqata e Mjedisit më të Pastër për Kosovën
PESTEL Politikë, Ekonomikë, Socialë, Teknologjikë, Mjedisorë, Ligjorë
KRM Kompania Rajonale e Mbeturinave
OZhQ-të Objektivat e Zhvillimit të Qëndrueshëm
SIDA Agjencia Suedeze për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ndërkombëtar (SIDA)
LVPP Lista e Vetme e Projekteve Prioritare
KB Kombet e Bashkuara
UNDP Programi i Kombeve të Bashkuara për Zhvillim
USAID Agjencia e Shteteve të Bashkuara për Zhvillim Ndërkombëtar
5
WABI Indikatorët e Standardit “Wasteaware” për MIMN-në
KIBP Korniza e Investimeve për Ballkanin Perëndimor
MPEE Mbeturinat e pajisjeve elektrike dhe elektronike
PMM Plani për Menaxhimin e Mbeturinave
Përkufizimet

Plani i veprimit Një dokument tek i cili arrihet përmes një procesi strategjik dhe taktik të
vendimmarrjes, i cili i obligon autoritetet kompetente dhe/ose aktorët e tjerë që të
zbatojnë masa të caktuara të nevojshme për arritjen e një qëllimi të përcaktuar.
Mbeturinat
biologjike
Mbeturinat e biodegradueshme të kopshteve dhe parqeve, mbeturinat e ushqimit
dhe të kuzhinës nga amvisëritë, restorantet, furnizuesit e ushqimit dhe lokalet
afariste të shitjes me pakicë dhe mbeturinat e ngjashme nga impiantet e përpunimit
të ushqimit.
Mbeturinat e
ndërtimit dhe
rrënimit
Mbeturinat e prodhuara nga ndërtimi ose rrënimi i ndërtesave dhe infrastrukturës
tjetër, në të cilat zakonisht hyjnë toka, betoni, tullat, qelqi, druri, pllakat izoluese,
asbesti, metale dhe plastika.
Deponimi Çdo operacion që nuk është ripërtëritje, edhe kur ky operacion si pasojë dytësore ka
ripërtëritjen e substancave apo energjisë.
Përgjegjësia e
zgjeruar e
prodhuesit
Prodhuesit e produkteve të cilat më pas bëhen mbeturina dhe që kanë përgjegjësi
për të caktuar masa për mbledhjen dhe menaxhimin (përfshirë ripërdorimin,
riciklimin dhe ripërtëritjen) e mbeturinave të tilla në fazën pas konsumimit.
Mbeturinat
elektronike
Pajisjet e vjetruara apo të hedhura që e përdorin energjinë elektrike (të njohura
edhe si mbeturina të pajisjeve elektrike dhe elektronike, MPEE)
Mbeturinat e gjelbra Mbeturinat që përbëhen nga gjethet, bari i prerë, ashklat, degët dhe format e tjera
të mbeturinave organike të prodhuara nga peizazhet ose kopshtet, të ndara nga
mbeturinat e tjera të ngurta.
Menaxhimi i
integruar i
mbeturinave të
ngurta
Përdorimi i koordinuar i një varg metodash dhe zgjidhjesh për menaxhimin e
mbeturinave, secila nga të cilat e ka një rol funksional në një sistem të përgjithshëm
të menaxhimit të mbeturinave të ngurta dhe që kombinohen së bashku si një tërësi
krejtësisht koherente.
Deponia Vendet ku mbeturinat izolohen nga mjedisi dhe degradimi i pastajmë i tyre në vend
menaxhohen në kuadër të një procesi të kontrolluar fizik, biologjik dhe kimik derisa
të bëhen të sigurta.
Mbeturinat e
ngurta
komunale
Mbeturinat e prodhuara nga amvisëritë ose personat juridikë të një natyre të
ngjashme me mbeturinat e amvisërisë.
Parimi “ndotësi
paguan”
Zbatimi i tarifave dhe instrumenteve ekonomike për të siguruar që shpenzimet e
menaxhimit të mbeturinave të mbarten nga prodhuesi i mbeturinave ose nga
mbajtësit/transportuesit e mbeturinave në emër të tyre.
Përgatitja për
ripërdorim
Operacionet e kontrollimit, pastrimit ose riparimit e ripërtëritjes, me anë të të cilave
përgatiten produktet ose përbërësit e produkteve që janë bërë mbeturina në
mënyrë që të mund të ripërdoren pa ndonjë përpunim tjetër paraprak.
Parandalimi Masat që merren para se një substancë, material apo produkt të jetë bërë
mbeturinë dhe që e zvogëlojnë: sasinë e mbeturinave dhe ndikimet negative të
mbeturinave të prodhuara në mjedis dhe në shëndetin e njeriut; ose përmbajtjen e
substancave të dëmshme në materiale dhe produkte.
6
Ripërtëritja Çdo veprim rezultat kryesor i të cilit janë mbeturinat që i shërbejnë një qëllimi të
dobishëm duke i zëvendësuar materialet e tjera të cilat përndryshe do të ishin
përdorur për ta përmbushur një funksion
të veçantë funksion; ose mbeturinat që përgatiten për ta përmbushur atë funksion.
Përfshin përdorimin e mbeturinave si zëvendësim për materialet e papërdorura.
Riciklimi Çdo veprim i ripërtëritjes me të cilin materialet e mbeturinave ripërpunohen në
produkte, materiale ose substanca qoftë për qëllimin origjinal, qoftë për qëllime të
tjera. Ai përfshin ripërpunimin e materialit organik, por nuk përfshin ripërtëritjen e
energjisë dhe ripërpunimin në materiale që do të përdoren si lëndë djegëse ose për
operacione të rimbushjes.
Ripërdorimi Çdo veprim me të cilin produktet apo komponentët që nuk janë mbeturina përdoren
përsëri për të njëjtin qëllim për të cilin janë konceptuar.
Standardi Një masë e pranuar e krahasimit të vlerës sasiore ose cilësore; një kriter me të cilin
zbatohet dhe/krahasohet performanca e sistemeve të MMN-së.
Transfer stacioni Një vend ndërtimi apo përpunimi për deponimin e përkohshëm të mbeturinave ku
automjetet për mbledhjen e mbeturinave komunale i deponojnë mbeturinat e tyre
për t’i ngarkuar në automjete më të mëdha dhe për transportim të mëtejmë deri në
pikën përfundimtare për riciklim, trajtim ose deponim.
Trajtimi Trajtimi
Një metodë, teknikë apo proces që:
a) a) E ndryshon karakterin fizik, biologjik apo kimik apo përbërjen e një mbeturine
b) b) E heq, ndan, përqendron apo ripërtërin një përbërës të rrezikshëm të
mbeturinave
c) c) E shkatërron apo e redukton toksicitetin e një mbeturine
Mbeturinat Çdo substancë, pavarësisht se a ka potencial për t'u reduktuar, ripërdorur, ricikluar
ose ripërtërirë; që është tepricë për nevojat e pronarit/prodhuesit dhe që hidhet.

7
Përmbledhje ekzekutive

Ligji për Mbeturinat i transpozon rregullat evropiane për menaxhimin e mbeturinave dhe e siguron
një kornizë gjithëpërfshirëse për zhvillimin e sektorit të menaxhimit të mbeturinave. Ai i jep
përkufizimet, parimet, fushëveprimin, kuadrin e planifikimit strategjik, përgjegjësitë e aktorëve të
ndryshëm dhe kërkesat për secilën fazë në zinxhirin e menaxhimit të mbeturinave për llojet e
ndryshme të mbeturinave. Ligji e udhëzon përgatitjen e kësaj Strategjie për Menaxhimin e
Mbeturinave. Strategjia ekzistuese u miratua në vitin 2013, ndërsa është kërkesë ligjore që ajo të
azhurnohet çdo 5 vjet.

Përmes zbatimit të masave që parashikohen në këtë strategji do të trajtohen obligimet e Kosovës që
burojnë nga Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit (MSA-ja) dhe politikat sektoriale në fushën e
menaxhimit të mbeturinave të përafërta me ato të BE-së, duke e përshpejtuar kështu procesin e
integrimit evropian.

Përveç kësaj, Agjenda e Reformave Evropiane (ARE-ja) është hartuar për t’i maksimizuar dobitë
ekonomike dhe politike të MSA-së. Shtylla II - Aftësia konkurruese dhe investimet – e thekson
përmirësimin e mëtejshëm të politikave dhe zbatimin e tyre në fushën e mjedisit, duke u
përqendruar veçanërisht në menaxhimin e mbeturinave, parimin “ndotësi paguan” dhe
përgjegjësinë mjedisore.

Kjo strategji e paraqet qasjen e qeverisë ndaj menaxhimit të integruar të mbeturinave të ngurta
(MIMN-së) në Kosovë. Ajo paraqet hapin e ardhshëm drejt realizimit të këtyre prioriteteve
strategjike kombëtare. Strategjia i përcakton objektivat strategjike, objektivat specifike, caqet dhe
indikatorët për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave. Strategjia mbulon një periudhë
dhjetëvjeçare nga viti 2021 deri në vitin 2030 dhe e përfshin një Plan të Veprimit trevjeçar nga viti
2020 deri në vitin 2023.

Vizioni i kësaj strategjie është:

Të mbrohet shëndeti publik dhe të zvogëlohet ndikimi i mbeturinave në mjedis, në të njëjtën
kohë gjersa shtohen mundësitë për biznes dhe punësim dhe tranzicion drejt një ekonomie
qarkore të harmonizuar me normat dhe standardet evropiane.

Strategjia synon t’i trajtojë të metat dhe kufizimet aktuale në sektorin e menaxhimit të mbeturinave,
duke i përcaktuar dhe realizuar katër objektivat strategjike në vijim. Realizimi i këtyre objektivave
strategjike do të luajë rol në shtyrjen e Kosovës përpara drejt potencialeve ekonomike dhe
standardeve të jetesës.

Objektivat strategjike dhe specifike për këtë Strategji të Menaxhimit të Integruar të Mbeturinave
janë përcaktuar përmes një analize të problemeve dhe shkaqeve të tyre.

Objektivi strategjik 1: Zhvillimi i një gjenerate të re të shërbimeve dhe infrastrukturës së
menaxhimit të integruar të mbeturinave. Ky objektiv strategjik do të realizohet me ndihmën e tri
objektivave specifike në vijim:
 Objektivi specifik 1.1: Sigurimi i shërbimeve të rregullta dhe të besueshme të mbledhjes së
mbeturinave të ngurta komunale për tërë popullatën.
 Objektivi specifik 1.2: Zhvillimi i rrjetit të qendrave të menaxhimit të integruar të
mbeturinave
8
 Objektivi specifik 1.3: Zhvillimi i sistemeve dhe infrastrukturës për menaxhimin e
mbeturinave jokomunale.

Shërbimet e Menaxhimit Integruar të Mbeturinave të ngurta Komunale (MIMK-ve) fillojnë me
mbledhjen/mbledhjen e ndarë të mbeturinave nga familjet, bizneset dhe institucionet. Mbulimi me
shërbime të mbledhjes së mbeturinave është rritur ndjeshëm gjatë viteve të fundit, por shërbimet
ende nuk ofrohen në mënyrë universale. Kjo Strategji i inkurajon dhe nxit komunat që t’i vazhdojnë
përpjekjet e tyre për t’i ofruar shërbime të menaxhimit të mbeturinave tërë popullatës, qoftë
drejtpërsëdrejti vetë, nëpërmjet kompanive rajonale të mbeturinave (KRM-ve) apo nëpërmjet
sektorit privat.

Në strategji është përfshirë një avancim gjithëpërfshirës i infrastrukturës së transferimit dhe
deponimit të mbeturinave komunale. Këto qendra e përbëjnë shtyllën e sistemit të menaxhimit të
integruar të mbeturinave. Për këtë program të infrastrukturës është programuar mbështetje e
konsiderueshme nga BE-ja dhe partnerët ndërkombëtarë për zhvillim. Pritet që investimi i granteve
të rrjedhë natyrshëm drejt atyre qendrave dhe shërbimeve që veprojnë në nivel
rajonal/ndërkomunal.

Kjo Strategji përfshin zhvillimin e shërbimeve dhe infrastrukturës për mbeturinat e tjera
(jokomunale). Prioritet është zhvillimi i sistemeve të menaxhimit të ndarë për ato lloje të
mbeturinave që i kontaminojnë rregullisht mbeturinat komunale, duke përfshirë mbeturinat e
ndërtimit dhe rrënimit, mbeturinat e nënprodukteve të kafshëve dhe mbeturinat e kujdesit
shëndetësor.

Objektivi strategjik 2: Profesionalizimi i sektorit të menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave. Ky
objektiv strategjik do të realizohet me ndihmën e tri objektivave specifike në vijim:
 Objektivi specifik 2.1: Vazhdimi i ndërtimit të kapaciteteve profesionale në sektorin publik
dhe privat.
 Objektivi specifik 2.2: Krijimi i një kodi industrial për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave në statistikat kombëtare.
 Objektivi specifik 2.3: Promovimi i kërkimit dhe zhvillimit në universitete.

Mbrojtja e shëndetit publik dhe mjedisit mund të sigurohet vetëm nëse industria e menaxhimit të
mbeturinave u përmbahet standardeve profesionale. Industria kosovare e menaxhimit të
mbeturinave përbëhet nga një kuadër divers i profesionistëve me përvojë në lëmenj profesionalë të
ndryshëm. Gjatë viteve të fundit, organet komunale dhe të industrisë si AKK-ja dhe PAMKOS kanë
qenë dinamo në përmirësimin e standardeve profesionale.

Duke shkuar përpara, vëmendja do të përqendrohet në ndihmën që do t’u ofrohet komunave për t’i
konsoliduar shërbimet e tyre të menaxhimit të mbeturinave dhe sistemet e financimit publik, duke e
forcuar njëkohësisht kapacitetin e tyre për ta menaxhuar rrjetin e qendrave të menaxhimit të
integruar të mbeturinave. Krahas kësaj, industria e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave do të
njihet zyrtarisht si industri përmes caktimit të një kodi statistikor për industri.

Potenciali i të rinjve për karrierë në të ardhmen varet nga cilësia e arsimit. Përderisa BE-ja po lëviz në
një ritëm drejt një ekonomie qarkore, është jetike që të përgatitet një gjeneratë e re e
profesionistëve për të hyrë në industrinë e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave. Universitetet
do ta luajnë një rol kyç në këtë proces.
9
Objektivi strategjik 3: Forcimi i rregullimit dhe kontrollit në sektorin e menaxhimit të mbeturinave
duke i plotësuar boshllëqet dhe duke i qartësuar mekanizmat e zbatimit. Ky objektiv strategjik do
të realizohet me ndihmën e tri objektivave specifike në vijim:
 Objektivi specifik 3.1: Krijimi i një sistemi informativ gjithëpërfshirës dhe funksional për
menaxhimin e mbeturinave.
 Objektivi specifik 3.2: Zgjerimi i sistemit të dhënies së licencave dhe lejeve për menaxhimin
e mbeturinave për t’i mbuluar të gjitha mbeturinat, operatorët dhe qendrat e menaxhimit të
mbeturinave.
 Objektivi specifik 3.3: Forcimi i mekanizmave zbatues, përfshirë komunat dhe inspektoratet.

Gjithmonë do të jetë një pjesë e popullatës që do të jetë rezistente ndaj ndryshimit dhe e cila nuk do
ta respektojë ose ndiejë rëndësinë dhe dobinë e një mjedisi të pastër. Do të përcaktohen procedurat
më efektive të rregullimit dhe kontrollit si dhe mekanizmat e zbatimit që do të mbështeten nga
sistemet e dhënies së licencave dhe lejeve.

Sistemet e menaxhimit përfitojnë nga të dhënat dhe sistemet e menaxhimit të mbeturinave nuk
përbëjnë përjashtim. Sistemet ekzistuese të menaxhimit të të dhënave do të forcohen për të ofruar
informata në kohë për vendimmarrje për rregullim, kontroll dhe menaxhim të përditshëm.

Objektivi strategjik 4: Promovimi i vlerave dhe praktikave të një ekonomie qarkore. Ky objektiv
strategjik do të realizohet me ndihmën e tri objektivave specifike në vijim:
 Objektivi specifik 4.1: Ngritja e vetëdijes për rëndësinë dhe dobitë e menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave.
 Objektivi specifik 4.2 Stimulimi i inovacioneve në parandalimin e mbeturinave.
 Objektivi specifik 4.3: Krijimi i sistemeve të ripërdorimit dhe riciklimit bazuar në konceptin e
përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit.

Me kalimin e kohës, shërbimet e menaxhimit të mbeturinave do të bëhen më komplekse, me
krijimin gradual të sistemeve të mbledhjes me kontejnerë të shumtë dhe me publik, biznese dhe
institucione nga të cilat do të kërkohet që të bashkëveprojnë me shërbimet e menaxhimit të
mbeturinave në mënyra të ndryshme. Një ndryshim kulturor i qëndrimeve dhe sjelljes është i
nevojshëm për ta mbështetur këtë tranzicion.

BE-ja e ka përcaktuar një politikë ambicioze për të lëvizur në drejtim të ekonomisë qarkore. Energjia
e këtij procesi po shtyn përpara horizonte dhe potenciale ekonomike të reja. Është vendosur që
format evropiane të prodhimit dhe konsumit të ndryshojnë ndjeshëm në dekadat e ardhshme dhe
Kosova do t’i përshtatet dhe përgjigjet kësaj sfide.

Kjo strategji do të nxisë përmirësime të mëdha në sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave. Është hartuar një Plan i Veprimit që e mbulon periudhën 2021-2023 dhe që përmban
dispozita për dokumentet e planifikimit strategjik në nivel qendror. Plani i parë i veprimit ka të bëjë
me fillimin e procesit strategjik dhe krijimin e rrjetit të avancuar të qendrave të menaxhimit të
mbeturinave. Financimi i programuar për zbatimin e Strategjisë është si vijon: Periudha e dytë ka të
bëjë me konsolidimin dhe zgjerimin e mëtejmë të dobive për ekonominë.

Shpenzimet e zbatimit 2021-2023 2024-2030 Gjithsej
Objektivi strategjik 1: Shërbimet dhe infrastruktura 45.128.892 18.405.000 63.533.892
Objektivi strategjik 2: Profesionalizimi i sektorit të
mbeturinave dhe riciklimit
1.129.000 0 1.129.000
Objektivi strategjik 3: Rregullimi dhe kontrolli 8.972.250 4.125.000 13.097.250
10
Shpenzimet e zbatimit 2021-2023 2024-2030 Gjithsej
Objektivi strategjik 4: Ekonomia qarkore 3.053.737 24.332.785 27.386.523
Gjithsej (në euro) 58.283.879 46.862.785 105.146.665

Disa nga indikatorët e OZhQ-ve ndërlidhen drejtpërsëdrejti ose tërthorazi me sektorin e
mbeturinave, ndërsa në veçanti katër indikatorët në vijim janë synuar në mënyrë të veçantë në këtë
Strategji; 11.6.1 për mbeturinat e ngurta komunale, 12.3.1 për mbeturinat e ushqimit, 12.4.2 për
mbeturinat e rrezikshme dhe 12.5.1 për shkallën e riciklimit. Indikatorët strategjikë dhe specifikë të
përfshirë në këtë Strategji synojnë drejtpërsëdrejti realizimin e OZhQ-ve.
11
1. Hyrje

Mbeturinat janë nënprodukt nga jeta e jonë e përditshme personale dhe profesionale, që krijohen
nga shtëpitë tona, bizneset, industria, vendet e ndërtimit, spitalet dhe zyrat qeveritare. Gjërat që i
hedhim duhet të ruhen, mblidhen, transportohen, përpunohen, riciklohen, trajtohen dhe
deponohen në mënyrë të sigurt.

Për t’i adresuar mangësitë ekzistuese dhe për ta ndërtuar një sistem më të fuqishëm dhe më të
qëndrueshëm të menaxhimit të mbeturinave, ne duhet ta përdorim një kombinim të qasjeve në një
mënyrë të koordinuar dhe koherente. Shërbimet rezultuese të menaxhimit të integruar të
mbeturinave të ngurta (MIMN-së) na sjellin qytete, qyteza dhe fshatra të pastra, kontrolle të mira të
mbrojtjes së mjedisit dhe një ndjenjë të përgjegjësisë kolektive në komunitet.

Përderisa pjesa e parë e zinxhirit të shërbimit të menaxhimit të mbeturinave – mbledhja e
mbeturinave - është e dukshme për syrin e publikut, MIMN mbështetet në trajtimin dhe përpunimin
kompleks të materialeve të rrjedhës së poshtme që zakonisht nuk kuptohen apo çmohen mirë

Ndërsa ekonomia zhvillohet, një shumëllojshmëri më e madhe e produkteve vjen nëpërmjet
fabrikave, zyrave, dyqaneve dhe supermarketeve tona. Produktet e konsumit po bëhen më të
sofistikuara dhe më komplekse sa i përket përmbajtjes materiale të tyre. Në disa raste ato
përmbajnë materiale të vlefshme, por në shumë të tjera mbeturinat që i hedhim kanë pak vlerë, nuk
kanë vlerë fare ose kanë vlerë negative. Kjo ndodh sidomos kur materialet përzihen.

Ofrimi i shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave të ngurta komunale është përgjegjësi primare
dhe funksioni themelor i komunave. Komunat dhe kompanitë e tyre rajonale të mbeturinave (KRM-
të) janë ofruese të shërbimeve të vijës së parë të frontit në këtë drejtim. Ka dhe do të mbetet rol për
financimin publik të sistemeve të menaxhimit të mbeturinave, ndërsa ata që prodhojnë mbeturina
duhet t’i kontribuojnë mbulimit të këtyre shpenzimeve.

Gjatë disa viteve të fundit është bërë përparim i mirë në përmirësimin e mbulimit me shërbime dhe
cilësisë së shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave. Nga një bazë prej rreth 57% të mbulimit me
shërbime të mbledhjes së mbeturinave në vitin 2015, shërbimet e mbledhjes së mbeturinave janë
shtrirë në 69% të popullsisë në vitin 2018 (AMMK reports) dhe kjo përqindje po rritet çdo muaj. Kjo
do të thotë se jemi në rrugën tonë drejt ofrimit të shërbimeve gjithëpërfshirëse të mbledhjes së
mbeturinave për tërë popullatën, por se ende ka ca punë për t’u bërë për ta arritur këtë qëllim.

Rëndësi më të madhe gjatë viteve të fundit i është kushtuar reformimit të sektorit të menaxhimit të
mbeturinave. Menaxhimi i qëndrueshëm i mbeturinave është përfshirë si kapitull në Strategjinë
Kombëtare të Zhvillimit, duke u përqendruar në nevojën për të investuar në infrastrukturën e
menaxhimit, për t’i konsoliduar kompanitë publike, për t’i kontraktuar operatorët ekonomikë, për ta
ngritur vetëdijesimin dhe për ta stimuluar riciklimin.

Marrëveshja e Stabilizim Asocimit (MSA), e cila hyri në fuqi më 1 prill 2016, e obligoi Kosovën (neni
115 i Ligjit për Mjedisin) që t’i përmbushë obligimet lidhur me ndalimin e degradimit të mëtejshëm
të mjedisit dhe fillimin e përmirësimit të kushteve mjedisore. Si pasojë, përmirësimi i sistemit të
menaxhimit të mbeturinave në Kosovë është paraparë në programin kryesor për zbatimin e kësaj
marrëveshjeje, Programin Kombëtar për Zbatimin e MSA-së (PKZMSA), respektivisht në indikatorin
(pika 3.28) "Miratimi i Strategjisë 2021-2030 dhe Planit të Veprimit 2021-2023 për Menaxhimin e
Mbeturinave ".

12
Përmes zbatimit të masave që parashikohen në këtë strategji do të trajtohen obligimet e Kosovës që
burojnë nga Marrëveshja e Stabilizim-Asocimit (MSA-ja) dhe politikat sektoriale në fushën e
menaxhimit të mbeturinave të përafërta me ato të BE-së, duke e përshpejtuar kështu procesin e
integrimit evropian.

Përveç kësaj, Agjenda e Reformave Evropiane (ARE-ja) është hartuar për t’i maksimizuar dobitë
ekonomike dhe politike të MSA-së. Shtylla II - Aftësia konkurruese dhe investimet – e thekson
përmirësimin e mëtejshëm të politikave dhe zbatimin e tyre në fushën e mjedisit, duke u
përqendruar veçanërisht në menaxhimin e mbeturinave, parimin “ndotësi paguan” dhe
përgjegjësinë mjedisore.

Ligji për Mbeturinat1 i transpozon rregullat evropiane për menaxhimin e mbeturinave dhe e siguron
një kornizë gjithëpërfshirëse për zhvillimin e sektorit të menaxhimit të mbeturinave. Ai i jep
përkufizimet, parimet, fushëveprimin, kuadrin e planifikimit strategjik, përgjegjësitë e aktorëve të
ndryshëm dhe kërkesat për secilën fazë në zinxhirin e menaxhimit të mbeturinave për llojet e
ndryshme të mbeturinave. Ligji e udhëzon përgatitjen e kësaj Strategjie për Menaxhimin e
Mbeturinave. Strategjia ekzistuese u miratua në vitin 2013, ndërsa është kërkesë ligjore që ajo të
azhurnohet çdo 5 vjet.

Kjo strategji e paraqet qasjen e qeverisë ndaj MIMN-së në Kosovë. Ajo paraqet hapin e ardhshëm
drejt realizimit të këtyre prioriteteve strategjike kombëtare. Strategjia i përcakton objektivat
strategjike, objektivat specifike, caqet dhe indikatorët për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave. Strategjia mbulon një periudhë dhjetëvjeçare nga viti 2021 deri në vitin 2030 dhe e
përfshin një Plan të Veprimit trevjeçar nga viti 2021 deri në vitin 2023.

2. Metodologjia

Këtë Strategji të Menaxhimit të Integruar të Mbeturinave (SIMM) 2021-2030 e ka përgatitur
Ministria e Ekonomisë dhe Ambientit, në bashkëpunim me ministritë, autoritetet kompetente dhe
akterët e kësaj industrie:

 Zyra e Kryeministrit
 Ministria e Financave dhe punes
 Ministria e Shëndetësisë
 Ministria e Pushtetit Lokal
 Ministria e Tregtisë dhe Industrisë
 Ministria e Punëve të Jashtme dhe Diasporës
 Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës
 Shoqata për Mjedis të Pastër të Kosovës
 Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë e Kosovës
 Agjencia e Metrologjisë e Kosovës
 Kompania për Menaxhimin e Deponive të Kosovës
 Ndërmarrja Energjetike e Kosovës

Sipas Ligjit për Mbeturina, ajo i trajton të gjitha fraksionet e mbeturinave, duke përfshirë:
mbeturinat komunale, mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit, mbeturinat bujqësore dhe të kafshëve,
mbeturinat e kujdesit shëndetësor, mbeturinat industriale dhe minerare, mbeturinat e rrezikshme

1 Ligji Nr. 04/L-060
13
dhe të kujdesit shëndetësor dhe llojet e fraksionet e tjera specifike të mbeturinave, siç janë
ambalazhi, tekstili, automjetet, gomat, pajisjet elektrike dhe elektronike, vajrat, bateritë dhe llumi.

Kjo Strategji është përgatitur sipas kërkesave lidhur me procesin dhe procedurat e hartimit
të dokumenteve strategjike që i përmban Udhëzimi Administrativ (UI) për Planifikimin dhe
Hartimin e Dokumenteve Strategjike dhe Planeve të Veprimit2. Faqosja dhe përmbajtja e kësaj
Strategjie dhe e Planit të Veprimit shoqërues u përmbahen kërkesave që janë përcaktuar në UA

Përgatitja e Strategjisë është mbikëqyrur nga një grup punues ndërministror, i cili është kryesuar nga
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, duke përfshirë përfaqësuesit e institucioneve të
renditura më lart. Asistenca teknike për përgatitjen e dokumentit strategjik dhe lehtësimi i
procesit të konsultimit është siguruar nga Bashkëpunimi Gjerman për Zhvillim, që është
realizuar nga Shoqëria Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar (GIZ-i).

Për metodologjinë e përgatitjes së kësaj Strategjie janë ndjekur praktikat më të mira
ndërkombëtare. Procesi ka filluar në prill të vitit 2018 me një seminar fillestar. Janë mbajtur një varg
seminaresh, të cilat janë përqendruar në kornizën strategjike, analizën e opsioneve si dhe diskutimin
dhe finalizimin e draftit të strategjisë.Kërkesat që janë përcaktuar në Rregulloren për Standardet
Minimale të Konsultimit Publik3 janë respektuar.



Qëllimi kryesor i Strategjisë është që të sigurohet që ajo të jetë:

Kuptimplotë në aspektin e sjelljes së një ndryshimi me ndikim.

Realiste dhe e zbatueshme në kontekstin e sektorit specifik në Kosovë.

Në përputhje me standardet dhe kërkesat kombëtare dhe evropiane.

Caqet dhe indikatorët janë përcaktuar për të qenë të arritshme, në kuadër të burimeve financiare që
dihet se janë në dispozicion, të plotësuara me financat që janë zotuar nga partnerët zhvillimorë
ndërkombëtarë.

Për realizimin e caqeve dhe indikatorëve do të kërkohet një përpjekje e vendosur dhe e koordinuar
nga qeveria, komunat dhe industria e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave, e mbështetur nga
programet për ndërtim të kapaciteteve dhe financim për zhvillim.

2 Udhëzimi Administrativ Nr. 07/2018
3 Rregullorja Nr. 05/2016
Punëtoria e fillimit
Prill 2018
Korniza e
Planifikimit
Strategjik
Qershor 2018
Analiza e
opsioneve
Korrik 2018
Vendosja për
opsionet
Gusht 2018
Projektstrategjia
Tetor 2018
Projektstrategjia
finale
Shtator 2019
Strategjia finale
Qershor 2021
14

3. Historiku

3.1 Prodhimi i mbeturinave

Shumica e raporteve bazë përqendrohen në
mbeturinat e ngurta komunale (MNK-të). Të
dhëna për MNK-të ka dhe, megjithëse ende
nuk janë gjithëpërfshirëse, mjaftojnë për t’i
përcaktuar bazat dhe caqet. Statistikat më të
fundit zyrtare për sasitë e mbeturinave të
ngurta komunale janë nga viti 2017. Statistikat
bazë për krahasim janë paraqitur më poshtë:

 Vlerësohet se prodhohen 580,000
tonë MNK.
 Vlerësohet se menaxhohen (mblidhen
dhe deponohen) 420,000 tonë (74% e
gjithsej MNK-ve).
 Vlerësohet se 290,000 tonë (50% e
gjithsej MNK-ve) janë mbeturina
komunale të biodegradueshme.
 Vlerësohet se 90,000 tonë (15% e
gjithsej MNK-ve) janë mbeturina të ambalazhit (letër, plastikë, qelq, metal).

Fraksionet e tjera të mbeturinave, në veçanti burimet dhe llojet e ndryshme të mbeturinave
industriale, nuk janë studiuar plotësisht dhe, rrjedhimisht, të dhënat mungojnë shumë. Dihet pak për
natyrën dhe sasitë e mbeturinave komunale të tjera jokomunale (p.sh. nga industria, minierat etj.)
që prodhohen në tërë Kosovën.

Në statistikat zyrtare që i janë
raportuar Eurostat-it është raportuar se
në Kosovë prodhohen gjithsej 1 milion
tonë mbeturina4.

Ka pasur disa zbrazëtira në këto të
dhëna, duke përfshirë mbeturinat e
ndërtimit dhe rrënimit si dhe
mbeturinat nga termocentralet. Pas një
pune në azhurnimin e të dhënave që
është bërë gjatë përgatitjes së kësaj
Strategjie, një vlerësim i rishikuar
sugjeron se sasia totale e mbeturinave të prodhuara është 1.4 milion ton 5.

Proporcionet e prodhuara nga të katër burimet kryesore të mbeturinave janë ilustruar në tabelën e
në vijim në formë të tortës.

4Eurostat, të dhënat për vitin 2014
5Përfshin (a) vlerësimet e përditësuara të mbeturinave të ngurta komunale, (b) vlerësimet e azhurnuara të AMMK-së kur
janë në dispozicion dhe (c) shifrat referente nga vendet e tjera përkatëse ku nuk ka të dhëna lokale.
15



Me përjashtim të mbeturinave komunale, këto janë vlerësime të përafërta që ende nuk janë nxjerrë
nga sisteme të fuqishme të mbledhjes dhe raportimit të të dhënave. Vlerësimet do të azhurnohen në
shqyrtimet e mëtejshme të Strategjisë, posa të ketë tërësi të të dhënave të përmirësuara. Në
nënkaptinat e mëposhtme është ofruar një përmbledhje e shkurtër e çështjeve kryesore që mjafton
për t’i identifikuar mangësitë dhe për të shërbyer si udhëzim për formulimin e objektivave
strategjike.

3.2 Faktorët makromjedisorë

Menaxhimi i integruar i mbeturinave të ngurta
është temë komplekse dhe disiplinë
profesionale e specializuar. Për t’i kuptuar
çështjet që i japin trajtë situatës së
menaxhimit të mbeturinave, ne duhet të
shqyrtojmë Faktorët Makromjedisorë (FMM-
të) duke e përdorur analizën PESTEL.

3.2.1 Faktorët politik

Konteksti politik për reformimin e sistemeve
dhe shërbimeve të menaxhimit të
mbeturinave po merr trajtë nga vizioni i
standardit evropian të jetesës, potencialet
ekonomike dhe afariste dhe integrimi shoqëror.

Kosova dëshiron t’i bashkohet Bashkimit Evropian dhe për ta bërë këtë duhet të tregojë vendosmëri
dhe përparim drejt përafrimit të normave dhe standardeve mjedisore me shtetet anëtare të BE-së.

3.2.2 Faktorët ekonomikë

Faktorët ekonomikë diktojnë standardin e jetesës dhe mundësitë potenciale për biznes dhe
punësim. Si sektor i ekonomisë, menaxhimi dhe riciklimi i mbeturinave nuk është edhe aq i zhvilluar
në Kosovë.
580,000 t, 43%
390,000 t, 29%
170,000 t, 13%
200,000 t, 15%
Gjithsej mbeturinat e prodhuara sipas aktiviteteve
ekonomike dhe amvisërive (SKMIMN, 2017)
Komunale
Industriale
Të ndërtimit dhe rrënimit
Miniera dhe gurore
16

Potencialet e reja ekonomike po hapen me një ritëm të shpejtë gjithkah dhe Kosova dëshiron të jetë
pjesë e tranzicionit ekonomik të vazhdueshëm të Evropës drejt një ekonomie qarkore dhe të
përfitojë nga ajo. Për ta arritur këtë, kërkohen investime të konsiderueshme për ta avancuar
infrastrukturën dhe shërbimet e menaxhimit të mbeturinave. Kostoja e sistemeve të zhvilluara duhet
të jetë e përshtatshme dhe përputhshme me mjetet financiare lokale, ndërsa mbështetja përmes
granteve është qenësore për ta arritur këtë.

3.2.3 Faktorët social

Kosova është shoqëri në zhvillim e bazuar në treg, me njerëz shumë pragmatikë dhe punëtorë të
mëdhenj. Kosovarët krenohen me aftësinë e tyre për të mbijetuar dhe përparuar përballë
vështirësive, ndërsa pavarësinë dhe lirinë e zgjedhjes i konsiderojnë si parime të rendit më të lartë.

Çfarë është e përbashkët për shumicën e shoqërive ballkanike, shkalla e të kuptuarit dhe vlerësimit
publik për shërbimet e menaxhimit të mbeturinave është mjaft e ulët. Njerëzit nuk janë të prirë të
shqetësohen se ku shkojnë mbeturinat që ata i hedhin dhe se çfarë ndikimi mund të kenë sistemet e
menaxhimit të rrjedhës së ulët në shëndetin publik dhe në mjedis.

Vetëdija për lidhjet e veçanta shkak-pasojë midis vendimeve për blerje dhe sasive të mbeturinave
është po ashtu shumë e ulët. Megjithatë, si një shoqëri në zhvillim në aspektin ekonomik, në të cilën
shkalla e varfërisë është mjaft e lartë, vendimet e njerëzve për të blerë ndikohen mjaft nga
ndryshimet sado të vogla në çmim.

Sektori joformal i riciklimit (SJFR) luan rol të rëndësishëm në Kosovë. Ky sektor kryesisht përbëhet
nga shtresa me gjendje sociale më të rënduar, duke përfshirë të gjitha komunitetet, , shërbimi i të
cilëve kontribuon në reduktimine sasive të mbeturinave për të cilat kërkohet mbledhja dhe
deponimi nga sektori formal.

3.2.4 Faktorët teknologjikë

Rrjeti i parë gjenerues i qendrave të menaxhimit të mbeturinave dhe marrëveshjeve për shërbime
është krijuar gjatë rindërtimit pas konfliktit. Duke iu përgjigjur nevojave urgjente, infrastruktura
është krijuar në një model të përshpejtuar nga lart-poshtë. Gjatë kësaj periudhe, ndërmarrjet
publike janë krijuar si model i operatorit primar për ofrimin e shërbimeve.

Ligji për Vetëqeverisjen Lokale fillimisht e ka nxitur decentralizimin e menaxhimit të mbeturinave,
ndërsa, rrjedhimisht, me Ligjin për Mbeturina, përgjegjësitë e menaxhimit për planifikim si dhe për
menaxhim dhe përdorim të sistemeve të menaxhimit të mbeturinave janë decentralizuar tek
komunat. Përderisa komunat i kanë marrë relativisht përgjegjësitë dhe funksionet kryesore për
ofrimin e shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave vetëm kohëve të fundit, tashmë po dëshmohen
rezultate të mira sa i përket mbulimit me shërbime dhe përmirësimit të cilësisë së tyre.

3.2.5 Faktorët mjedisorë

Qëllimi kryesor i sistemeve të menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave është mbrojtja e mjedisit
nga efekti i dëmshëm i aktivitetit njerëzor. Përpjekjet që janë bërë viteve të fundit për t’i avancuar
sistemet e menaxhimit të mbeturinave e dëshmojnë synimin e Kosovës për të lëvizur përpara në
këtë sektor të mbrojtjes së mjedisit. Puna e vazhdueshme mbështetet në një rregullim dhe kontroll
të fuqishëm, të shoqëruar me investime në infrastrukturë, edukim dhe ngritje të vetëdijes.
17
3.2.6 Faktorët ligjorë

Korniza ligjore për menaxhimin e mbeturinave është mirë e zhvilluar në Kosovë. Ligji Nr. 04/L-060
për Mbeturinat (LP) është gjithëpërfshirës sa i përket mbulimit të kërkesave brenda të cilave duhet
të veprojë sektori i mbeturinave. Disa rregullore janë miratuar dhe janë në fuqi, por mungon zbatimi
i kërkesave rregullative. Zbatimin e pengojnë resurset e pamjaftueshme për monitorim dhe kontroll
dhe mungesa e mekanizmave të mirëfilltë të stimulimit dhe gjobitjes së prodhuesve të mbeturinave.


3.3 Gjendja ekzistuese

3.3.1 Mbeturinat e ngurta komunale

Problemet në sektorin e mbeturinave të ngurta komunale janë kuptuar gjerësisht dhe janë paraqitur
në disa raporte dhe publikime gjatë viteve të fundit. Këto përfshijnë Raportin për Menaxhimin e
Mbeturinave Komunale në Kosovë, Raportin për Gjendjen e Mjedisit (2018), Raportin për Gjendjen e
Mbeturinave dhe Kimikateve (2014) dhe Raportin për Hotspotet Mjedisore (2011) të publikuara nga
AMMK-ja.

Shkalla e mbulimit me shërbim të mbledhjes së mbeturinave aktualisht është rreth 74% dhe po
ngritet gradualisht. Në hartën e mëposhtme është paraqitur gjendja e shërbimeve të mbledhjes së
mbeturinave të ngurta komunale sipas të dhënave të vitit 2017.

Kosova është rrezikshmërisht afër shterjes së kapacitetit të l1uar të deponive të saj. Përveç kësaj,
deponitë ekzistuese nuk menaxhohen në përputhje të plotë me kërkesat e Direktivës për Deponitë
të BE-së. Një gjeneratë e dytë e qendrave të menaxhimit të mbeturinave, duke përfshirë
përmirësimin dhe zgjerimin e qendrave dhe shërbimeve ekzistuese, është prioritet urgjent. Ky
përmirësim i infrastrukturës duhet të mbështetet me vënien në zbatim të sistemeve të përmirësuara
të mbledhjes të mbeturinave, duke përfshirë sisteme të veçanta të mbledhjes dhe menaxhimit për
lloje të ndryshme të mbeturinave/materialeve.

Një program i investimit është formuluar dhe përfshirë në Listën e Vetme të Projekteve Prioritare,

Lista e vetme e projekteve prioritare Buxheti i parashikuar
1 Ndërtimi i transfer stacionit dhe qendrës për ndarjene
mbeturinave në (Klinë, Istog, Skenderaj, Novobërdë)
2 010 000
2 Ndërtimi i transfer stacionit dhe qendrës për ndarjen e
mbeturinave në Ferizaj
5 255 292
3 Ndërtimi i qendrës për ndarjene mbeturinave dhe
qendrës për kompostim në Prizren
5 254 000
4 Ndërtimi i qendrës për ndarjene mbeturinave në Pejë 3 495 708
5 Ndërtimi i qendrave për magazinimin e mbeturinave
të rrezikshme
12 000 000
6 Përmirësimi i gjendjes teknike dhe operative në
deponinë e rajonit të Prishtinës në Mirash - Obiliq
3 220 000
7 Përmirësimi dhe zgjerimi i deponisë ekzistuese në Pejë 3 850 000
8 Përmirësimi dhe zgjerimi i deponisë ekzistuese në
Dragash
2 295 600
9 Ndërtimi i qendrave për trajtimin e mbeturinave të
ndërtimit dhe rrënimit në komunat e Kosovës
7 900 000
18
Gjithsej 45 280 600













































Burimi: AMMK, 2018


19


Burimi: AMMK, 2018

3.3.2 Mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit

Mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit mund të përbëhen nga një
larushi materialesh dhe janë në përgjithësi të vëllimshme dhe të
rënda. Gjendja aktuale në Kosovë sa u përket mbeturinave të
ndërtimit dhe rrënimit është se, për shkak të zgjerimit të shpejtë
të industrisë së ndërtimit, kjo rrjedhë e mbeturinave po rritet
me shpejtësi dhe ato po hidhen në mënyrë të paligjshme nëpër
toka bujqësore dhe në lumenjtë që gjenden afër tyre. Përveç
kësaj mënyre të deponimit, komunat i kanë përdorur parcelat e
tokës publike për t’i hedhur MNRr-të, por këto nuk janë të
ndërtuara sipas ndonjë standardi të njohur. Përveç 170,000
tonëve të MNRr-ve që vlerësohet se prodhohen, është vlerësuar se që nga viti 2017 në Kosovë janë
1,572 deponi me ~ 140,000 m3 mbeturina të ndërtimit dhe rrënimit.

Nuk ka më strukturë funksionale në Kosovë për t’i trajtuar mbeturinat e asbestit dhe ky po bëhet
problem serioz. Sondazhet në vendet e tjera tregojnë se mbeturinat e rrezikshme (asbesti, plumbi,
substancat e tjera të rrezikshme) në MNRr-të mund të përbëjnë deri në 15%. Zakonisht supozohet se
asbesti përbën 2.5-5% të vëllimit të përgjithshëm historik të MNRr-ve. Bazuar në vlerësimin e
AMMK-së për sasitë e përgjithshme të MNRr-ve, asbesti pritet të jetë në rangun prej 4.000 – 9.000
tonë në vit.

20
Janë 90 kompani me licencë për mbledhjen e fraksioneve të ndryshme të mbeturinave (pothuajse
gjysma e tyre mbledhin mbeturina të ngurta komunale), por asnjëra nga to nuk i menaxhon
mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit.

Kosova ka ligje që kanë të bëjnë me mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit (MNRr-të), por ka mungesë
të zbatimit, pastaj komunat nuk kanë kapacitete dhe financa për të krijuar vende apo për të hartuar
rregullore dhe procedura lokale – kjo i bën më të rënda problemet me deponimin ilegal të
mbeturinave.

3.3.3 Mbeturinat bujqësore dhe të kafshëve

Mbeturinat bujqësore përkufizohen si mbeturina që
krijohen nga prodhimi i ushqimit dhe përfshijnë përdorimin
e produkteve që gjatë veprimtarisë bujqësore. Në Kosovë
përfshihen edhe mbeturinat e industrisë ushqimore, në të
cilat bëjnë pjesë nënproduktet e kafshëve, siç janë eshtrat e
thertoreve 6 , bagëtitë e ngordhura, plehu organik,
mbeturinat nga prodhimi i bulmetit, mbeturinat nga
prodhimi i alkoolit/pijeve alkoolike dhe çdo artikull ushqimor që është prishur apo e ka arritur datën
e skadimit.

Vlerësohet se në Kosovë prodhohen dhe deponohen ~ 14,500 tonë mbeturina të kafshëve apo
mbeturina të nënprodukteve të kafshëve në vit. Shumica e tyre në deponi deponohen bashkë me
mbeturinat e amvisërisë. Disa komunitete dhe disa thertore i kanë zhvilluar mjetet e veta për
menaxhimin e mbeturinave të kafshëve, ndonëse procesi i kompostimit dhe menaxhimi i
mbeturinave nga kullimi dhe i ujërave të zeza është kryesisht i parregulluar.

Në Kosovë, Agjencia e Ushqimit dhe Veterinarisë është përgjegjëse për kornizën legjislative për
menaxhimin e mbeturinave të kafshëve, ndërsa Ligji për Mbeturina nuk është preciz në këtë drejtim.
Deri më sot nuk është miratuar ndonjë ligj që do ta rregullonte këtë rrjedhë të mbeturinave sipas
normave të BE-së.

3.3.4 Automjetet

Kompanitë apo individët që i menaxhojnë automjetet e vjetruara
(AV-të) duhet të jetë i licencuar dhe t'u përmbahen ligjeve për
vendndodhjen e qendrave të çmontimit. Ata po ashtu duhet të
mbajnë evidenca për atë që kanë mbledhur dhe për llojet dhe
sasitë e substancave të rrezikshme që janë larguar.

Megjithatë, në praktikë, nuk ka sistem formal të mbledhjes, ndërsa
sistemi i licencimit nuk po funksionon mirë. Pronarët e
mbeturinave të vjetra zakonisht ua shesin ato depove të
automjeteve të prishura, të licensuara për këtë aktivitet, ku ato
pastaj ose çmontohen për pjesë rezervë, u hiqen pjesët na metali dhe/ose eksportohen në vendet e
tjera në rajon.


6 Foto nga: PAMKOS, 2018
21
Nuk ka të dhëna për numrin e AV-ve të trajtuara, apo të dhëna për proporcionin e ripërdorur apo të
ricikluar. Me sa duket, e vetmja e dhënë e besueshme sa u përket automjeteve është ajo që është
ofruar nga "Agjencia e Statistikave të Kosovës", e cila thotë se numri i automjeteve të regjistruara
për vitin 2017 ka qenë 334,440. Aktualisht nuk ka informata për vendin ku dërgohen apo ruhen AV-
të apo nëse ato çmontohen dhe ripërdoren/riciklohen, braktisen/u hiqen pjesët e metalit brenda
vendit apo eksportohen.

3.3.5 Gomat

Nga personat e përfshirë në menaxhimin e gomave mbeturinë
kërkohet që të jenë të licencuar dhe të mbajnë evidenca për vëllimet
e trajtuara. Importuesit dhe prodhuesit duhet të mbajnë evidenca për
vëllimet që hyjnë në sistem. Komunat kanë për obligim që t’i lejojnë
qendrat për servisim, mbledhje dhe trajtim të gomave në territoret e
tyre, ndërsa këto qendra duhet të drejtohen nga personeli i licencuar.

Kosova aktualisht i ka tri kompani të licencuara për mbledhjen,
rinovimin/trajtimin/riciklimin e gomave. Megjithatë, nuk ka të dhëna
për sasinë e gomave që ende janë duke u administruar nga industria. Metodat aktuale për vlerësimin
e vëllimit të gomave janë vetëm rudimentare – me shifra të pasakta që nuk mund të merren si bazë
e duhur.

Gomat mbeturinë përbëjnë një kërcënim të madh ndaj mjedisit, shëndetit dhe sigurisë, veçanërisht
për shkak të rrezikut nga zjarri. Sistemi i menaxhimit të gomave të vjetruara ende nuk është krijuar
siç duhet dhe duhet të trajtohet në mënyrë që të jetë në përputhje me kërkesat evropiane.

3.3.6 Pajisjet elektrike dhe elektronike

Nga personat e përfshirë në menaxhimin e mbeturinave të
pajisjeve elektrike dhe elektronike (MPEE-ve) kërkohet që të
jenë të licencuar. Mbajtësit e licencave janë përgjegjës për
ndarjen e pajisjeve dhe duhet të mbajnë evidenca përkitazi me
prejardhjen/destinacionet/vëllimet e MPEE-ve të trajtuara.

Një udhëzim administrativ është miratuar për ta filluar një
skemë të përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit (PZP-së) për
MPEE-të, sipas të cilit objektivat e mbledhjes duhet të ngriten
gradualisht gjatë viteve të ardhshme, duke e synuar një shkallë të mbledhjes prej 85% deri në vitin
2019.

Kosova aktualisht i ka pesë kompani të licencuara për mbledhjen dhe përpunimin e MPEE-ve.
Aktualisht, nuk ekzistojnë skema grumbullimi, qendra apo impiante për çmontim dhe nuk ka të
dhëna për llojet dhe sasitë e MPEE-të.

MPEE-të përbëjnë rrjedhë të rëndësishme e mbeturinave që duhet të menaxhohet në mënyrë
profesionale. Shumë pajisje elektronike mbeturina përmbajnë materiale të rrezikshme që kërkojnë
menaxhim të specializuar. Ato po ashtu përmbajnë rëra të rralla dhe përbërës të tjerë kimikë që janë
të rrallë globalisht dhe që kanë vlerë të konsiderueshme. Ripërtëritja e vlerës materiale të çmuar
nga MPEE-të nuk duhet vijë në dëm të standardeve mjedisore, të shëndetit dhe sigurisë.

22
3.3.7 Vajrat

Nga personat e përfshirë në menaxhimin/mbledhjen/trajtimin e
vajrave të përdorura kërkohet që të jenë të licencuar dhe të
regjistruar dhe janë përgjegjës për mbajtjen e evidencave përkitazi
me të gjitha aspektet e menaxhimit të mbeturinat e vajit.
Udhëzimi administrativ për mbeturinat e vajit i përcakton rregullat
për menaxhimin e vajrave mbeturinë.

Kosova aktualisht i ka katër kompani të licencuara për mbledhjen
dhe përpunimin e vajrave të përdorura. Nuk ka asnjë sistem zyrtar të mbledhjes apo trajtimit dhe
nuk ka të dhëna në dispozicion për vëllimet e vajrave të përdorura që janë trajtuar. Metodat për
vlerësimin e vëllimeve të vajrave të përdorura në Kosovë nuk janë të zhvilluara mirë.

Vajrat e përdorura janë fraksion i rëndësishëm i mbeturinave që menaxhohet në mënyrë
profesionale, për shkak të rreziqeve ndaj mjedisit, shëndetit dhe sigurisë. Disa vajra janë të
rrezikshme, ndërsa të tjerat përdoren për konsum njerëzor. Duhet të parandalohet hedhja e cilësdo
kategori të vajrave nëpër kanalizime apo kanale të lundrueshme; por ato duhet të mblidhen,
ripërtërihen ku është e mundur dhe të përdoren si lëndë djegëse apo të deponohen në mënyrë të
sigurt atëherë kur ripërdorimi/riciklimi i tyre nuk është i mundur.

3.3.8 Bateritë

Bateritë dhe akumulatorët janë çdo burim i energjisë elektrike
të përfituar nga konvertimi i energjisë kimike në energji
elektrike. Posa kjo energji konsumohet dhe njësia nuk mund
të rimbushet, bateritë bëhen mbeturinë.

Ligjërisht, personat e përfshirë në menaxhimin e këtyre
mbeturinave duhet të licencohen dhe janë përgjegjës për
mbajtjen e evidencave përkitazi me llojet dhe sasitë e
baterive. Ligji për Mbeturina e përcakton kornizën për
krijimin e sistemit të përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit
(PZP-së) në të cilën nga importuesit, shpërndarësit, shitësit
me pakicë dhe komunat kërkohet që të krijojnë skema të ndara të mbledhjes/kthimit, por ky kusht
nuk është plotësuar ende në praktikë.

Një kompani është e licencuar për mbledhjen e baterive, ndërsa gjashtë për akumulatorë. Aktualisht
nuk ekziston ndonjë sistem etiketimi dhe shënimi apo ndonjë bazë e të dhënave për sasitë e
importuara. Nuk ka qendra të mbledhjes, nuk ka mbledhje të ndara në nivel komunal, nuk ka
evidenca për sasitë e as instrumente ekonomike në përdorim.

Aktualisht, në Kosovë çdo vit importohen akumulatorë në vlerë prej 5 milionë eurove. Sasitë dhe
natyra potencialisht e rrezikshme e këtyre baterive dhe akumulatorëve kërkojnë aranzhime të
menaxhimit profesional. Në të ardhmen, kur automjetet elektrike të përforcohen, nevoja për një
sistem të përforcuar për trajtimin dhe menaxhimin e baterive mbeturinë do të shtohet.




23
3.3.9 Llumi

Llumi është nënprodukt i trajtimit të ujit me prejardhje urbane
dhe familjare, balta nga gropat septike dhe lënda e ngurtë nga
qendrat e trajtimit të ujërave të zeza (QTUZ-të). Ligji për
Mbeturina i përcakton kërkesat për menaxhimin dhe përdorimin e
këtyre mbeturinave, duke i specifikuar pragjet specifike për
përdorimin e tyre në bujqësi. MMPHI-ja dhe Ministria e Bujqësisë
janë përgjegjëse për menaxhimin e këtyre mbeturinave



Nuk ka të dhëna për trajtimin e llumit, ndërsa, sipas raportit të ASK-së për Statistikat e Ujit të
Kosovës për vitin 2015 nuk ka trajtim të ujërave të zeza, ndërsa ujërat e zeza derdhen
drejtpërsëdrejti në lumenj. Është një impiant i trajtimit në Llaushë, Skenderaj. Ky impiant u shërben
~ 10,000 njerëzve.

Derisa QTUZ-të vijnë në internet, do të ketë nevojë për t’i menaxhuar nënproduktet e llumit. Sasitë
dhe natyra e llumit të prodhuar do të varet nga burimet e ujërave të zeza dhe teknologjia specifike
që do të përdoret nga QTUZ-të. Në tërë Evropën, llumi i trajtuar i ujërave të zeza mund të përdoret
përsëri në tokë si përmirësues i tokës, por vetëm aty ku ka kornizë të mirë të menaxhimit dhe
rregullative.

3.3.10 Mbeturinat industriale dhe minerare

Pas vitit 1999 shumë qendra industriale kanë rënë nga funksioni. Këto objekte, posa janë braktisur,
kanë lënë pas teknologji dhe ndërtesa të vjetra, dyqane që kanë mbetur të pamenaxhuara – kjo ka
qenë përveç mbeturinave të parregulluara dhe deponive të ndotura rëndë me kimikate dhe metale
të rënda që tani përbëjnë rrezik permanent për shëndetin publik. Shumë pak nga këto objekte kanë
pronarë të rinj, ndërsa në ato që kanë është bërë vetëm një rehabilitim i pjesshëm.

Sasi të mëdha të kimikateve dhe mbetjet industriale
dhe të minierave me përmbajtje të lartë të metaleve
të rënda janë trashëguar nga industria kosovare e
para luftës e kohës socialiste dhe kurrë nuk janë
trajtuar. Për shkak të teknologjive të vjetra të
përpunimit, të cilat nuk ka arritur ta mundësojnë
përdorimin e mjaftueshëm të lëndëve të para, ka
sasi të konsiderueshme të mbetjeve minerare në
deponi dhe afër tyre, të cilat po shkaktojnë rreziqe të
mëdha për mjedisin. Për më tepër, deponitë
industriale, për aktivitete të ndryshme minerare,
metalurgjike dhe kimike, paraqesin sfida të mëdha.
Pikat e nxehta të mjedisit që janë shënjuar me sinjal
të kuq sa i përket rrezikut të tyre ndaj shëndetit të njeriut, florës dhe faunës janë:

 Kompleksi industrial i Trepçës në komunën e Mitrovicës. 60 milionë ton mbeturina të
rrezikshme minerare që përmbajnë sasi të konsiderueshme të metaleve të rënda.
 Korporata Energjetike e Kosovës (KEK-u) në komunën e Obiliqit. Hiri i deponuar dhe liqejtë e
ujërave të zeza që rrjedhin nga prodhimi i energjisë i bazuar në linjit i kontaminojnë
vazhdimisht ujërat sipërfaqësore dhe nëntokësore, si dhe tokën.
24
 Kompleksi industrial i Ferronikelit në Gllogovc. Mbeturinat e minierave të kontaminuara me
metale të rënda po i rrezikojnë burimet e ujit.
 Deponitë e tjera të egra, kimikatet e mbetura nga fabrikat në të kaluarën, janë ripaketuar
dhe ruhen përkohësisht në pika të caktuara në Kosovë, të cilat paraqesin rrezik të
përhershëm për mjedisin.

3.3.11 Mbeturinat e rrezikshme

Inventari i mbeturinave të rrezikshme (IMRr-ve) e ofron një regjistër të mbeturinave të rrezikshme
për Kosovën. Ky regjistër azhurnohet rregullisht në fund të çdo viti dhe është baza më
gjithëpërfshirëse e të dhënave për prodhimin dhe deponimin e MRr-ve në dispozicion.

MRr-të prodhohen nga burime të shumta, duke përfshirë vendet minerare, industriale, komunale,
mjekësore/veterinare dhe të ndërtimit mes tjerash. Në studim i Bankës Botërore që është zhvilluar
në vitin 2015 i identifikon industritë e parandalimit dhe kontrollit të integruar të ndotjes (PKIN) dhe
pikat e nxehta (hot-spots) që gjenerojnë mbeturina të rrezikshme në Kosovë dhe paraqt pasqyrën
më gjithëpërfshirëse të hartave të pikave të nxehta në vend 7.

Aktualisht komponentët e MRr-ve brenda mbeturinave të ngurta komunale nuk ndahen. Vlerësohet
se nga 0.4% deri në 1.2% e mbeturinave komunale janë mbeturina të rrezikshme. Natyra e
mbeturinave të rrezikshme që prodhohen nga amvisëritë po ndryshon me kalimin e kohës. Pritet që
përqindja e mbeturinave elektronike të rritet gradualisht, përderisa fraksionet e tjera potenciale të
mbeturinave të rrezikshme (siç janë bojërat me bazë të tretshme) do të pakësohen në mënyrë të
qëndrueshme.

Mbeturinat e rrezikshme në Kosovë menaxhohen dobët – zakonisht ruhen dhe deponohen në
objekte të papërshtatshme dhe të rrënuara keq, duke mos i kushtuar rëndësi paketimit, etiketimit
dhe ruajtjes së sigurt të tyre. Me mbështetjen e programit IPA III (2021-2027) të BE-së, duhet të
përgatitet një plan për ndërtimin e një qendre për vendosjen e përkohshme të mbeturinave të
rrezikshme.

3.3.12 Mbeturinat e kujdesit shëndetësor

Mbeturinat e kujdesit shëndetësor (MKSh-të) janë mbeturina që prodhohen ose krijohen gjatë
kryerjes së procedurave mjekësore ose nga prodhimi i produkteve farmaceutike. Mbeturinat e
kujdesit shëndetësor duhet të ndahen në burim dhe të ndahen në fraksione të veçanta të
mbeturinave të rrezikshme dhe të parrezikshme.

Në Kosovë të gjithë personat e përfshirë në menaxhimin
e mbeturinave të kujdesit shëndetësor duhet të
licencohen. Ministria e Shëndetësisë është përgjegjëse
për menaxhimin dhe rregullimin e mbeturinave
mjekësore që ndërlidhen me njerëzit, ndërsa Ministria e
Bujqësisë është përgjegjëse për menaxhimin dhe
rregullimin e mbeturinave të veterinarisë.

Sipas anketave, mbeturinat e prodhuara mjekësore
arrijnë në 0.0024 kg/për kokë banori ose rreth 2014.5

7 Inventari i Materialeve të Mbeturinave të Rrezikshme (MMRr-ve) që prodhohen dhe ruhen në Kosovë, Raporti
Vjetor i MEA-së, nëntor 2017.
25
tonë në vit. Vlerësohet se totali i MKSh-ve të prodhuara nga shtëpitë e shëndetit është ~ 315,000
kg/v, ndërsa vlerësohet se industria farmaceutike i prodhon ~ 70-75 ton/v/kb.

Janë gjashtë qendra shëndetësore në Kosovë me qendra të trajtimit të mbeturinave mjekësore në
vend për sterilizim, kjo përbën ~ 25% të mbeturinave të prodhuara mjekësore, ndërsa mbeturinat e
tjera dërgohen në deponinë komunale. Përveç kësaj, në Kosovë janë 4 incineratorë të mbeturinave
të kujdesit shëndetësor.

Menaxhimi profesional i mbeturinave të kujdesit shëndetësor është prioritet i lartë. Ekzistojnë disa
kategori të MKSh-ve që janë të rrezikshme. Ndonëse komponenti i rrezikshëm i MKSh-ve është
fraksion i vogël e gjithsej mbeturinave që prodhohen në spitale dhe klinika, përveç nëse ka sisteme
efektive të ndarjes së mbeturinave në burim në nivel të kirurgjisë/repartit/klinikës, të gjitha
mbeturinat që vijnë nga këto objekte duhet të trajtohen si të rrezikshme.

3.4 Analizë

Gjendja për krahasim në sektorin e mbeturinave të ngurta komunale është analizuar duke i përdorur
indikatorët e Standardit “Wasteaware” për MIMN-në (WABIs) WABI-të janë bërë standard
ndërkombëtar për vlerësimin e kushteve ekzistuese. Ata ndihmojnë në identifikimin e prioriteteve
dhe matjen e ndryshimeve në MIMN. Ato ndihmojnë për t’i identifikuar prioritetet dhe për t’i matur
ndryshimet në MIMN. WABI-të janë duke u përdorur gjithnjë e më shumë si mjet matës për
performancën e sektorit të menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave.

Përdorimi i këtij sistemi të standardizuar të vlerësimit i zbulon ngjashmëritë midis sistemeve të
menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave në Ballkanin Perëndimor. Këto rezultate janë paraqitur në
diagramin “merimangë” më poshtë, duke përfshirë, në anën e djathtë, krahasimin me performancën
e krahasuar të dy qyteteve të tjera të Evropës Juglindore, Sofjes (me ngjyrë të gjelbër) dhe Kluj-
Napokas (me ngjyrë të kaltër).

Indikatorët teknikë që janë ilustruar në anën e majtë të diagrameve “merimangë” ilustrojnë se
infrastruktura e menaxhimit të mbeturinave në Kosovë po ngec prapa atyre të vendeve/qyteteve që
tashmë kanë marrë mbështetje të konsiderueshme përmes granteve të BE-së për këtë sektor. Sa i
përket "qeverisjes", siç është ilustruar në të djathtë të diagramit “merimangë”, ka mjaft simetri midis
situatës në Kosovë dhe në Kluj-Napoka, një qytet rumun. Vlerësimi i Sofjes e pasqyron një komunë
që e ka përmirësuar dukshëm performancën e saj në aspektet organizative/institucionale dhe
financiare.

26






Profilizimi i sektorit të mbeturinav të ngurta
komunale në Kosovë duke i përdorur WABI-të i
identifikon prioritetet në vijim:

1. Përmirësimet duhet të përqendrohen
si në qeverisje, ashtu edhe në aspektet
teknike.
2. Ndonëse është bërë përparim i
dukshëm në zgjerimin e shërbimeve të
mbledhjes, shkalla e mbulimit me
shërbime ende nuk është 100%.
3. Potenciali për përmirësimin e cilësisë
së shërbimeve të trajtimit dhe
deponimit të mbeturinave.
4. Vetëm një pjesë shumë e vogël e mbeturinave riciklohet dhe ripërtërihet.
5. Duhet bërë më shumë punë për t’i përfshirë përdoruesit dhe ofruesit e shërbimeve të
menaxhimit të mbeturinave në sistem
6. Qëndrueshmëria financiare është brenda parametrit, por ende nuk është e garantuar.
7. Janë hartuar politika dhe janë themeluar institucione, por kapacitetet kanë nevojë për
përforcim.

Prioritet është që të krijohen sisteme të veçanta për menaxhimin e fraksioneve të tjera të
mbeturinave, në mënyrë që të sigurohet që këto materiale të mos hyjnë në mbeturinat e ngurta
komunale, të përmirësohet rregullimi dhe kontrolli i të gjitha operacioneve të menaxhimit të
mbeturinave dhe të zhvillohen sisteme të ndara të menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave për
disa mbeturina specifike.

27
MNRr-të përzihen me mbeturinat komunale, të cilat zakonisht deponohen në troje të hapura dhe
nëpër shtretër të lumenjve. Në mënyrë të ngjashme, edhe mbeturinat e kafshëve dhe
nënprodukteve të kafshëve ndodhtë përzihen me mbeturinat e ngurta komunale, duke e vënë
kështu në rrezik shëndetin e punëtorëve dhe të publikut.

Nga aktivitetet industriale dhe minerare prodhohen sasi të mëdha të mbeturinave. . Praktikat e
menaxhimit të mbeturinave industriale duhet të përmirësohen dukshëm me kalimin e kohës, në
mënyrë që t’i plotësojnë teknikat më të mira të mundshme (TMM-të) kompatibile me standardet
evropiane.

Përveç kësaj, mbeturinat e tjera të veçanta janë theksuar si prioritete për aranzhimet e menaxhimit
të llojit të përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit. Këtu hyjnë mbeturinat e pajisjeve elektrike dhe
elektronike (MPEE-të), akumulatorët, ambalazhi dhe mbeturinat e ambalazhit dhe automjetet e
vjetruara (AV-të).

Në tabelën e mëposhtme janë renditur disa nga çështjet më kritike që po hasen në sektorin e
menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave dhe përgjigjet strategjike që duhet të merren parasysh.


Aspekti Çështje kritike Përgjigje strategjike
Shërbimet dhe
infrastruktura
Shërbimet e mbledhjes së
mbeturinave të ngurta komunale ende
nuk janë zgjeruar aq sa për t’iu ofruar
tërë popullatës.
Caktimi i mbulimit me shërbim në
shkallë prej 100% si objektiv dhe
mbështetja e tij me një kombinim
të mbulimit me inkasim të
avancuar, fonde për caqe të
caktuara dhe stimuj të ndryshëm.
Deponitë rajonale që nuk ia dalin t’i
mbulojnë shpenzimet e operimit dhe
mirëmbajtjes dhe t’i përmbushin
standardet mjedisore.
Përmirësimi i mekanizmave të
pagesave për shërbimet rajonale
të deponive.
Mungesa kritike e kapacitetit të
deponisë.
Zhvillimi i rrjetit të objekteve të
transferimit, trajtimit dhe
deponimit të mbeturinave.
Mungesa e objekteve për mbeturinat
e ndërtimit dhe rrënimit.
Krijimi i qendrave për menaxhimin
e MNRr-ve.
Rreziqet ndaj mjedisit, shëndetit dhe
sigurisë nga mbeturinat e kafshëve
dhe mbeturinat e kujdesit
shëndetësor që hyjnë në rrjedhën e
MNK-ve.
Forcimi i sistemeve të menaxhimit
për mbeturinat e kafshëve dhe të
kujdesit shëndetësor.
Kapaciteti
profesional
Mungesa e profilit publik të industrisë
së menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave
Njohja e industrisë dhe promovimi
i profesionalizmit.
Perspektivat e pasigurta të karrierës
për ata që kërkojnë të hyjnë dhe të
mbesin në këtë sektor.
Krijimi i sistemeve profesionale të
strukturuara për mësim dhe
akreditim.
Shkalla e ulët e vlerësimit të
punëtorëve të menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave
Përmirësimi i imazhit publik të
sektorit si industri e shërbimeve
me rëndësi ekonomike, sociale
dhe mjedisore.
Rregullimi dhe Mungesa e mbledhjes së të dhënave Sistematizimi i mbledhjes së të
28
kontrolli dhe raportimit të rregullt për
mbeturinat e ngurta komunale
dhënave dhe raportimit për
prodhuesit, ofruesit e shërbimeve
dhe qendrat e mbeturinave të
ndryshme.
Mungesa e raportimit të të dhënave
nga industria
Forcimi i licencimit dhe lejimit,
përfshirë obligimet e qarta për
raportim të të dhënave.
Efektiviteti i kufizuar i rregullimit dhe
kontrollit nëpër fraksionet e ndryshme
të mbeturinave dhe objektet e
menaxhimit të mbeturinave.
Forcimi i standardeve të
monitorimit dhe zbatimit.
Reduktimi,
ripërdorimi dhe
riciklimi
Vetëdija e ulët publike për mundësitë
dhe avantazhet e parandalimit,
ripërdorimit dhe riciklimit të
mbeturinave
Popullarizimi i 3 R-ve përmes
vetëdijesimit dhe edukimit publik,
me fokus në shkollat.
Realizimi i caqeve evropiane të
ekonomisë qarkore duket perspektivë
e largët.
Filloni duke stimuluar të
menduarit e 'ekonomisë qarkore',
duke përfshirë parandalimin,
ripërdorimin dhe riciklimin e
mbeturinave.

29
4. Objektivat

4.1 Vizioni

Vizioni i kësaj strategjie është:

Të mbrohet shëndeti publik dhe të zvogëlohet ndikimi i mbeturinave në mjedis, në të njëjtën
kohë gjersa shtohen mundësitë për biznes dhe punësim dhe tranzicion drejt një ekonomie
qarkore të harmonizuar me normat dhe standardet evropiane.

Strategjia synon t’i trajtojë të metat dhe kufizimet aktuale në sektorin e menaxhimit të mbeturinave,
duke i përcaktuar dhe realizuar katër objektivat strategjike në vijim. Realizimi i këtyre objektivave
strategjike do të luajë rol në shtyrjen e Kosovës përpara drejt potencialeve ekonomike dhe
standardeve të jetesës.

Objektivat strategjike dhe specifike për këtë Strategji të Menaxhimit të Integruar të Mbeturinave
janë përcaktuar përmes një analize të problemeve dhe shkaqeve të tyre.

4.2 Objektivat strategjike dhe specifike

Problemet dhe shkaqet e tyre Objektivat strategjike dhe specifike
PROBLEMI: Mbeturinat nuk menaxhohen për
shkak të të metave në shërbim dhe
boshllëqeve në infrastrukturë.

Objektivi strategjik:Zhvillimi i një gjenerate të
re të shërbimeve dhe infrastrukturës së
menaxhimit të integruar të mbeturinave.
SHKAKU: Mungesa e mbulimit me shërbim
dhe efikasiteti i ulët i shërbimeve të
mbledhjes së mbeturinave.

Objektivi specifik: Sigurimi i shërbimeve të
rregullta dhe të besueshme të mbledhjes së
mbeturinave të ngurta komunale për tërë
popullatën.
SHKAKU: Rrjeti i papërshtatshëm i objekteve
të menaxhimit të mbeturinave për trajtimin
dhe deponimin e mbeturinave të ngurta
komunale.

Objektivi specifik: Zhvillimi i rrjetit të qendrave
të menaxhimit të integruar të mbeturinave
SHKAKU:Fraksionet e tjera të mbeturinave
hyjnë në rrjedhën e mbeturinave komunale
duke u vënë barrë më të rëndë komunave.

Objektivi specifik: Zhvillimi i sistemeve dhe
infrastrukturës për menaxhimin e
mbeturinave jokomunale.

Problemi dhe shkaqet e tij Objektivat strategjike dhe specifike
PROBLEMI: Menaxhimi dhe riciklimi i
mbeturinave nuk është disiplinë profesionale
e themeluar plotësisht.

Objektivi strategjik:Profesionalizimi i sektorit
të menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave.
SHKAKU: Ka gjerësi dhe thellësi të
pamjaftueshme të profesionistëve të
kualifikuar që punojnë në sektorin e

Objektivi specifik: Vazhdimi i ndërtimit të
kapaciteteve profesionale në sektorin publik
30
menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave. dhe privat.
SHKAKU: Menaxhimi dhe riciklimi i
mbeturinave është sektorit q[ nuk njihet
formalisht si sektor industrial.

Objektivi specifik: Krijimi i një kodi industrial
për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave në statistikat kombëtare.
SHKAKU: Studentët kanë rrugë të kufizuara
për të hyrë në profesionin e menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave.

Objektivi specifik: Promovimi i kërkimit dhe
zhvillimit në universitete.

Problemi dhe shkaqet e tij Objektivat strategjike dhe specifike
PROBLEMI: Kërkesat ligjore nuk zbatohen si
rezultat i mungesës së qartësisë dhe
mekanizmave të dobët të zbatimit.

Objektivi strategjik:Forcimi i rregullimit dhe
kontrollit në sektorin e menaxhimit të
mbeturinave duke i plotësuar boshllëqet dhe
duke i qartësuar mekanizmat e zbatimit.
SHKAKU: Nuk ekziston ndonjë sistem për
mbledhjen rutinore të të dhënave dhe
informacionit për menaxhimin e
mbeturinave.

Objektivi specifik: Krijimi i një sistemi
informativ gjithëpërfshirës dhe funksional për
menaxhimin e mbeturinave.
SHKAKU: Licencat dhe lejet për objektet
industriale dhe operatorët dhe objektet e
menaxhimit të mbeturinave janë të paplota. 
Objektivi specifik: Zgjerimi i sistemit të
dhënies së licencave dhe lejeve për
menaxhimin e mbeturinave për t’i mbuluar të
gjitha mbeturinat, operatorët dhe qendrat e
menaxhimit të mbeturinave.
SHKAKU: Mekanizmat e zbatimit janë
joefektivë.

Objektivi specifik: Forcimi i mekanizmave
zbatues, përfshirë komunat dhe inspektoratet.

Problemi dhe shkaqet e tij Objektivat strategjike dhe specifike
PROBLEMI: Tempi i përmbushjes së
kërkesave të BE-së pengohet nga shkalla e
ulët e vetëdijes publike dhe interesimit të
bizneseve.

Objektivi strategjik:Promovimi i vlerave dhe
praktikave të një ekonomie qarkore.
SHKAKU: Shkalla e ulët e vetëdijes publike
është pengesë kryesore për të bërë përparim
në praktikat e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave.

Objektivi specifik: Ngritja e vetëdijes për
rëndësinë dhe dobitë e menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave.
SHKAKU: Asnjë vëmendje nuk u kushtohet
avantazheve ekonomike të parandalimit të
prodhimit të mbeturinave.

Objektivi specifik: Stimulimi i inovacionit në
parandalimin e mbeturinave.
SHKAKU: Nuk ka sistem funksional të
ripërdorimit dhe riciklimit të mbeturinave.

Objektivi specifik: Krijimi i sistemeve të
ripërdorimit dhe riciklimit bazuar në
konceptin e përgjegjësisë së zgjeruar të
prodhuesit.
31

Objektivat strategjike dhe specifike shtohen në një agjendë reformuese gjithëpërfshirëse
dhe të arritshme për sektorin e mbeturinave. Të marra së bashku, ato ofrojnë një përgjigje
kuptimplotë, të zbatueshme dhe në përputhje me adresimin e problemeve aktuale në
sektorin e mbeturinave.


















4.3 Objektivi strategjik 1: Shërbimet dhe infrastruktura

OBJEKTIVI STRATEGJIK 1
Zhvillimi i nje gjenerate te re per shebime te integruara per menaxhimin e dhe
deponimin e mbeturinave.

Investimi i vazhdueshëm publik në shërbime dhe infrastrukturë është i nevojshëm për menaxhimin e
mbeturinave komunale dhe disa mbeturinave të tjera. Me kalimin e kohës, investimet duhet të
bëhen nga të hyrat e mbledhura për shërbimet e menaxhimit të mbeturinave, por në këtë fazë nuk
ka të ardhura të mjaftueshme për t’i mbuluar nevojat dhe ekziston një hendek i qartë sa i përket
financimit. Si rezultat, menaxhimi i mbeturinave në Kosovë mbështetet në mënyrë të
konsiderueshme në dhënien e granteve dhe kredive koncesionale nga partnerët ndërkombëtarë për
zhvillim, në mënyrë që të plotësohet financimi në dispozicion.

Shërbimet e menaxhimit të mbeturinave fillojnë me mbledhjen/mbledhjen e ndarë të materialeve
nga amvisëritë, bizneset dhe institucionet. Për t’i kryer këto punë nevojiten automjete dhe pajisje,
ndërsa këto asete duhet të mirëmbahen dhe zëvendësohen me kalimin e kohës. Burimi primar i
financimit për blerjen/zëvendësimin e automjeteve dhe pajisjeve duhet të jetë tarifa e mbeturinave,
por në planin afatshkurtër parashihet një mbështetje me anë të financimit përmes granteve.

Është vlerësuar një shumëllojshmëri e opsioneve për transferimin e mbeturinave komunale dhe
infrastrukturën e deponive. Infrastruktura kryesore përbëhet nga një rrjet rajonal i integruar i
transfer stacioneve dhe deponive sanitare. Pritet që investimi përmes granteve të rrjedhë natyrshëm
drejt atyre impianteve dhe shërbimeve që veprojnë në nivel rajonal/ndërkomunal, pasi këto do ta
sjellin ndikimin dhe qëndrueshmërinë më të madhe.

32
Infrastruktura e financuar nga publiku është gjithashtu e nevojshme për një përzgjedhje të llojeve të
mbeturinave të tjera jokomunale. ri kategori të mbeturinave (mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit,
nënproduktet e kafshëve dhe mbeturinat e kujdesit shëndetësor) gjenden rregullisht të përziera me
mbeturinat komunale. Financimi publik nevojitet për ndërtimin e infrastrukturës, në mënyrë që këto
fraksione të mbeturinave të mund të menaxhohen ndaras nga MNK-të dhe që të përmirësohet
performanca e menaxhimit të sistemit të MNK-ve.

Një pjesë e konsiderueshme e investimit të nevojshëm është programuar në Listën e Vetme të
Projekteve Prioritare (LVP) në kuadër të Kornizës së Investimeve në Ballkanin Perëndimor (KIBP).
LVP-ja e mbulon periudhën nga viti 2018 deri në vitin 2020 dhe do të jetë burimi kryesor i
investimeve në shërbimet dhe infrastrukturën e menaxhimit të mbeturinave për këtë periudhë.

4.3.1 Shërbimet e mbledhjes së mbeturinave

Objektivi specifik 1.1
Sigurimi i shërbimeve të rregullta dhe të besueshme të mbledhjes
sëmbeturinave të ngurta
për tërë popullatën.

Mbledhja e mbeturinave është shërbim publik i domosdoshëm, i nevojshëm për kushtet e
shëndetshme të jetesës së popullatës dhe për mbrojtjen e cilësisë së mjedisit. Komunat janë
ligjërisht përgjegjëse për të siguruar se ofrohen shërbime të rregullta dhe të besueshme të
mbledhjes së mbeturinave dhe duhet ta sigurojnë performancën efikase dhe të qëndrueshme të
këtyre shërbimeve.

Komunat mund të ofrojnë shërbime të mbledhjes së mbeturinave ose drejtpërdrejtë vetë, përmes
Kompanive Rajonale të Mbeturinave (KRM-ve), ose përmes sektorit privat. Është detyrë e komunave
që të vendosin për aranzhimin e ofrimit të këtyre shërbimeve dhe për ta siguruar efikasitetin e
përgjithshëm dhe qëndrueshmërinë e shërbimit. Komunat duhet ta përmirësojnë performancën e
tyre në inkasim, menaxhim të ofrimit të shërbimeve, zëvendësim të aseteve, vetëdijesim të publikut
dhe evitim dhe pastrim të mbeturinave të hedhura në mënyrë të paligjshme.

Indikatori i rezultatit
Përqindja e popullsisë së përgjithshme me qasje në shërbime adekuate dhe të
rregullta të mbledhjes e mbeturinave komunale
Baza për krahasim:< 70% në vitin 2018
Caqet: 80% në vitin 2023, 100% në vitin 2026

4.3.2 Qendrat e menaxhimit të integruar të mbeturinave

Objektivi specifik 1.2
Zhvillimi i rrjetit të qendrave të menaxhimit të integruar të mbeturinave

Avancimi i infrastrukturës së menaxhimit të mbeturinave të ngurta komunale është zemra e kësaj
Strategjie. Kosova e ka arritur pikën në të cilën kapaciteti i deponive mungon shumë. Duhet të
ndërmerren masa urgjente për t’i avancuar dhe zgjeruar deponitë ekzistuese dhe për të ndërtuar
deponi të reja në disa rajone. Fokusi do të jetë në konsolidimin e kushteve teknike të deponive. Ky
investim do të shpaguhet në të ardhmen, meqë do të sigurojë që të trajtohen ndikimet në mjedis
dhe të menaxhohen borxhet afatgjata.

33
Deponia e Pejës do të zgjerohet, ndërsa një deponi e re do të identifikohet për t'i shërbyer rajonit të
Prishtinës. Deponitë e tjera rajonale do të avancohen, do të vazhdojnë të funksionojnë ose do të
mbyllen dhe rehabilitohen, sipas nevojave dhe orarit të përcaktuar. Transfer stacionet ekzistuese në
Ferizaj, Drenas dhe Gjakovë do të vihen në përputhje me standardet, ndërsa transfer stacione të reja
do të ndërtohen në Istog, Klinë, Skenderaj dhe Novobërdë. Një transfer stacion tjetër është
planifikuar të ndërtohet në Malishevë.

Në hartën e mëposhtme është paraqitur konfigurimi gjeografik i sistemit të menaxhimit të integruar
të mbeturinave të ngurta. Konfigurimi përfundimtar i sistemit dhe konfirmimi i deponive do të
përcaktohen përmes Studimit të Fizibilitetit, ndërsa do të realizohet sipas procedurave të planifikimit
dhe dhënies së lejeve.



Indikatori i rezultatit
Përqindja e totalit të mbeturinave të ngurta komunale të prodhuara që menaxhohen
në qendra të kontrolluara (d.m.th. duke përfshirë deponinë sanitare dhe/apo qendrat
34
e ripërtëritjes/riciklimit të materialeve termike dhe biologjike.
Baza për krahasim<40%
Caqet 60% deri në 2023, 80% deri në 2027, 100% deri në vitin 2030


4.3.3 Mbeturinat e tjera

Objektivi specifik 1.3
Zhvillimi i sistemeve dhe infrastrukturës për menaxhimin e mbeturinave të
tjera.

Kjo Strategji përfshin zhvillimin e shërbimeve dhe infrastrukturës për mbeturinat e tjera (jo
komunale) që i kontaminojnë rregullisht mbeturinat komunale.

Kontaminimi nga mbeturinat e tjera i përfshin mbeturinat e vëllimshme (nga amvisëritë), mbeturinat
e ndërtimit dhe rrënimit (nga projektet e ndërtimit), nënproduktet e kafshëve (nga mishtoret dhe
tregjet) dhe mbeturinat e kujdesit shëndetësor (nga spitalet dhe klinikat). Kur këto mbeturina të
tjera hyjnë në sistemin e MNK-ve, kjo e bën ofrimin e shërbimeve më të ndërlikuar dhe më të
shtrenjtë dhe mund të sjellë rrezik të madh shtesë për shëndetin dhe sigurinë në punë (ShSP),
veçanërisht për stafin e mbledhjes së mbeturinave.

Mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit Do
të ndërtohet një rrjet i integruar i
qendrave të MNRr-ve. LVP përfshin
sigurimin e qendrave të menaxhimit të
MNRr-ve në Gjilan, Ferizaj dhe Prizren, si
dhe vendet e caktuara për Shtërpcë,
Rahovec, Gjakovë, Shtime, Lipjan,
Drenas, Suharekë, Kaçanik dhe Viti. Për
Prishtinë, Pejë dhe Mitrovicë nevojiten
qendra shtesë. Këto qendra
parashikohet që të krijohen në vitet e
para të zbatimit të Strategjisë, duke u
dhënë prioritet qendrave të mëdha
urbane së pari.

Komunat janë përgjegjëse për
organizimin dhe financimin e
menaxhimit të MNRr-ve në territoret e
tyre dhe mund t’ua delegojnë operimin
e këtyre qendrave në KRM-ve ose
sektorit privat. MMPHI-ja do t’i
shqyrtojë mundësitë për krijimin e
kushteve të favorshme kornizë për përfshirjen e sektorit
Privat në përpunimin e MNRr-ve.

Mbeturinat e nënproduketeve të kafshëve: Nënproduktet e kafshëve (NPK-të) që prodhohen nga
thertoret dhe mishtoret si dhe gjatë festave fetare janë rrjedhë problematike e mbeturinave në
Kosovë. Masa specifike duhet të ndërmerren për të siguruar që këto mbeturina të mos hyjnë në
rrjedhën e mbeturinave të ngurta komunale, por të devijohen në qendrat e trajtimit.

35
Një impiant qendror i trajtimit për deponimin e nënprodukteve të kafshëve do të ndërtohet me
mbikëqyrjen e AUVK-së, në të cilën planifikohet që të mblidhen të gjitha NPK-të nga mbarë vendi
dhe të dezinfektohen para deponimit të sigurt në deponinë e Prishtinës. Një plan i menaxhimit të
mbeturinave të NPK-ve do të përgatitet nga MMPHI-ja në bashkëpunim të ngushtë me Agjencinë e
Ushqimit dhe Veterinarisë të Kosovës. Në të do të kërkohet që të përcaktohet një politikë dhe
kornizë koherente kombëtare për menaxhimin e mbeturinave të NPK-ve dhe do t’i përmbajë
investimet e nevojshme për t’u zhvilluar në përputhje me kërkesat evropiane. Kjo do ta përfshijë
përdorimin e teknikave më të mira në dispozicion me një menaxhim të ciklit të plotë për mbeturinat
e NPK-ve për tërë vendin, duke zgjeruar infrastrukturën e qendrës së instaluar për ta përfshirë
trajtimin përfundimtar (p.sh. djegien).

Mbeturinat e kujdesit shëndetësor: nga spitalet, klinikat, dentistët dhe qendrat mjekësore të tjera
përbëjnë rrjedhë të mbeturinave të prioritetit më të lartë. Procedurat standarde operative për
menaxhimin e mbeturinave të kujdesit shëndetësor do të hartohen dhe miratohen, duke u
përqendruar në ndarjen e llojeve të mbeturinave të rrezikshme dhe jo të rrezikshme në burim.
Vëmendje do t’i kushtohet të siguruarit që prodhuesit e mbeturinave të kujdesit shëndetësor të
kenë qasje të arsyeshme në sistemet profesionale të menaxhimit.

Për ta përmirësuar menaxhimin e mbeturinave të kujdesit shëndetësor në të gjitha nivelet, një plan
për menaxhimin e MKSh-ve do të përgatitet për ta mundësuar një sistem të menaxhimit
gjithëpërfshirës. Një plan për menaxhimin e mbeturinave të kujdesit shëndetësor do të hartohet nga
Ministria, në bashkërendim të ngushtë me Ministrinë e Shëndetësisë.

Indikatori i rezultateve
Është krijuar një sistem për menaxhimin e ndarë të mbeturinave të ndërtimit dhe
rrënimit
Baza për krahasim Nuk ka sistem të veçantë për MNRr-të
Caku Së paku tri qendra të MNRr-ve krijohen deri në vitin 2024
Indikatori i rezultateve
Planet e menaxhimit të mbeturinave (PMM-të) janë shtjelluar, miratuar dhe publikuar
për nënproduktet e kafshëve dhe mbeturinat e kujdesit shëndetësor
Baza për krahasim Nuk ka PMM
Caku Plani i menaxhimit të mbeturinave të kujdesit shëndetësor publikohet deri në
vitin 2023
Plani i menaxhimit të mbeturinave të kafshëve dhe nënprodukteve të kafshëve
publikohet deri në vitin 2024
Plani i Menaxhimit të Mbeturinave të Ndërtimit dhe Rrënimit publikohet deri në vitin
2023
Kapacitetet e trajtimit për MNRr-të, NPK-të dhe MKSh-të shtrihen në tërë Kosovën
deri në vitin 2030


36
4.4 Objektivi strategjik 2: Profesionalizimi

OBJEKTIVI STRATEGJIK 2
Profesionalizimi i sektorit të menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave.

Mbrojtja e shëndetit publik dhe mjedisit mund të sigurohet vetëm nëse industria e menaxhimit të
mbeturinave u përmbahet standardeve profesionale. Industria kosovare e menaxhimit të
mbeturinave përbëhet nga një kuadër divers i profesionistëve me përvojë në lëmenj profesionalë të
ndryshëm. Gjatë viteve të fundit, organet komunale dhe të industrisë si AKK-ja dhe PAMKOS kanë
qenë dinamo në përmirësimin e standardeve profesionale. Ne duhet të vazhdojmë në atë drejtim
me mbështetjen e universiteteve, komunave dhe industrisë më të gjerë të menaxhimit të
mbeturinave. Ministria e Administratës Publike (MPB-ja) do të sigurojë që të gjithë nëpunësve
publikë t’u ofrohet trajnim i orientuar i certifikuar për menaxhimin e mbeturinave.

4.4.1 Ndërtimi i kapaciteteve

Objektivi specifik 2.1
Vazhdimi i ndërtimit të kapaciteteve profesionale në sektorin publik dhe privat.

Për shumë vite, Kosova ka përfituar shumë nga mbështetja që partnerët ndërkombëtarë për zhvillim
e kanë ofruar për sektorin e menaxhimit të mbeturinave, duke i ndërtuar kapacitetet e sektorit të
menaxhimit të mbeturinave. Mbështetja gjithëpërfshirëse ka përfshirë përgatitjen e kornizës ligjore
dhe rregullative, investimet në infrastrukturë dhe pajisje, përgatitjen e planeve dhe projekteve,
procedurat e të dhënave dhe menaxhimit, themelimin dhe trajnimin e operatorëve dhe mbështetjen
për ngritjen e vetëdijes dhe të niveleve të pjesëmarrjes së komunitetit.

Vëmendja tani duhet të përqendrohet në ndihmën që duhet t’u ofrohet komunave për t’i
konsoliduar shërbimet e tyre të menaxhimit të mbeturinave dhe sistemet e financimit publik, në të
njëjtën kohë me forcimin e kapacitetit për ta menaxhuar rrjetin e qendrave të menaxhimit të
integruar të mbeturinave. MMPHI-ja dhe AMMK-ja po ashtu kanë nevojë për mbështetje të
mëtejshme për t’i konsoliduar kushtet kornizë të sektorit, me fokus në përmirësimin e rregullimit
dhe kontrollimit të mbeturinave komunale dhe mbeturinave prioritare të tjera.

Fushat ku nevojitet mbështetje për zhvillimin e kapaciteteve përfshijnë, por nuk kufizohen me:

Monitorimin e zbatimit të strategjisë Përcaktimin e standardeve, kodeve dhe
udhëzimeve
Menaxhimin e programeve Përgatitjen e projekteve
Legjislacionin, rregulloret dhe aktet nënligjore Sistemin Informativ për Menaxhimin e
Mbeturinave
Rregulloren dhe protokollet e kontrollit Procedurat e dhënies së licencave dhe lejeve
dhe inspektimit
Planifikimin e menaxhimit të integruar të
mbeturinave
Planet e menaxhimit të mbeturinave të veçanta
Menaxhimin e mbeturinave industriale dhe të
rrezikshme
Përgjegjësinë e zgjeruar të prodhuesit
Sistemet e Rikthimit të Depozites (SRD) Ekonominë dhe financat
Fizibilitetin dhe dizajnin Specifikacionet teknike dhe prokurimin
Statistikat dhe kodin e industrisë Hulumtimin dhe zhvillimin
37
Vetëdijesimin e publikut dhe ndryshimin e
sjelljes
Njohjen dhe integrimin e sektorit joformal
Parandalimin e mbeturinave Ripërdorimin dhe riciklimin


Indikatori i rezultateve

Një program gjithëpërfshirës për zhvillimin e kapaciteteve zbatohet me fokus në
përmirësimin e kapaciteteve të personelit që punon në qeverinë qendrore, kompanitë
publike dhe komunat.

Zyrtarët publikë që punojnë në sektorin e menaxhimit të mbeturinave janë në gjendje
t’i drejtojnë proceset vendimmarrëse në nivel qendror dhe komunal, ka dialog dhe
komunikim të përmirësuar midis qeverisë qendrore dhe komunale dhe reputacion
profesional të shtuar të atyre që punojnë në industrinë e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave .

Baza për krahasim: Zhvillimi i kapaciteteve po sigurohet nga partnerët për zhvillim.

Caku: Raportet e rregullta të monitorimit të zbatimit të programit të zhvillimit të
kapaciteteve tregojnë rritje të vazhdueshme të kapaciteteve të aktorëve relevantë për
shkak të masave të zbatuara, duke u përqendruar në aftësinë e zyrtarëve publikë për
t’i drejtuar proceset, në cilësinë e dialogut dhe komunikimit midis qeverisë qendrore
dhe saj lokale dhe në reputacionin profesional.

4.4.2 Njohja e sektorit

Objektivi specifik 2.2
Krijimi i një kodi industrial për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave në statistikat kombëtare.

Është koha që sektori i menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave të njihet zyrtarisht. 'Menaxhimi
dhe riciklimi i mbeturinave' (ose ndonjë klasifikim tjetër i përshtatshëm) do të përfshihet si kod
specifik në statistikat kombëtare, duke mundësuar që të raportohet për veprimtarinë afariste dhe
punësimin në këtë sektor. Vëmendje do t’i kushtohet gjetjes së mënyrave për përfshirjen e të
dhënave të mbledhura nga sektori joformal i riciklimit në statistika.

Industria kosovare e menaxhimit të mbeturinave e ka arritur pikën kur ka nevojë për një strukturë
dhe platformë të rrjetit të kësaj industrie. Industria e menaxhimit të mbeturinave inkurajohet që ta
formojë ndonjë shoqatë, odë apo institut përfaqësues dhe që pastaj ta krijojë një mekanizëm për
aftësim profesional dhe certifikim/akreditim që mund t'u shërbejë nevojave të anëtarëve të saj.

Indikatori i rezultit
Industria e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave përfshihet në statistikat
kombëtare deri në vitin 2023
Baza për krahasim: Nuk ka njohje
Objektivi: Përfshirja e profesioneve dhe bizneseve deri në vitin 2023
Indikatori i rezultatit
Themelohet organi përfaqësues i industrisë së menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave deri në vitin 2023
Baza për krahasim: Nuk ka organ përfaqësues për këtë industri
38
Objektivi: Organi i industrisë themelohet deri në vitin 2023

4.4.3 Hulumtimi dhe zhvillimi

Objektivi specifik 2.3
Promovimi i hulumtimit dhe zhvillimit në universitete.

Fokusi që BE-ja e ka vënë në ekonominë qarkore do të thotë se Evropa po kalon në një drejtim me
njerëz tejet të shkathtë dhe të mençur dhe efikas për nga shfrytëzimi i resurseve. Potencialet e
ardhshme për karrierë për të rinjtë tanë varen nga cilësia e institucioneve tona të arsimit terciar.
Universiteteve u bëhet thirrje që t’i përmirësojnë dhe zhvillojnë kurset dhe programet mjedisore të
tyre dhe të vazhdojnë të kërkojnë fonde për hulumtime dhe shkëmbime me universitetet e tjera
evropiane.

Indikatori i rezultatit
Është themeluar kursi (ose moduli) universitar për menaxhimin e integruar të
mbeturinave të ngurta (MIMN-në)
Baza për krahasim: Nuk ka ndonjë kurs apo modul për MIMN-në
Objektivi: Kursi ose moduli i MIMN-së krijohet në universitet deri në vitin 2025
Të diplomuarit e kualifikuar që hyjnë në tregun e punës në MMN deri në vitin 2028


4.5 Objektivi strategjik 3: Rregullimi dhe kontrolli

OBJEKTIVI STRATEGJIK 3
Forcimi i rregullimit dhe kontrollit në
sektorin e menaxhimit të mbeturinave duke i plotësuar zbrazëtirat
dhe qartësuar mekanizmat e zbatimit.

Duhen të krijohen rregullore dhe procedura të kontrollit dhe mekanizma më efektivë të zbatimit për
të siguruar që praktikat e menaxhimit të mbeturinave të mos gravitojnë kah emërtimi i përbashkët
më i ulët. Sistemi i dhënies së licencave dhe lejeve duhet të zgjerohet për t’i mbuluar të gjitha
mbeturinat dhe operatorët dhe qendrat e mbeturinave. Kërkesat rregullative dhe mekanizmat e
zbatimit duhet të shtrëngohen, ndërsa AMMK-ja, komunat dhe inspektoratet duhet të punojnë në
partneritet për t’i identifikuar dhe ndjekur ata që vazhdojnë t’i hedhin mbeturinat e tyre ilegalisht në
mjedis dhe që kryejnë krime mjedisore të tjera.

4.5.1 Sistemin Informativ për Menaxhimin e Mbeturinave

Objektivi specifik 3.1
Krijimi i një sistemi informativ gjithëpërfshirës dhe funksional
për menaxhimin e mbeturinave.

Një sistem informativ i menaxhimit të mbeturinave po zhvillohet nga AMMK-ja me mbështetjen e
Agjencisë Suedeze për Bashkëpunim dhe Zhvillim Ndërkombëtar (SIDA-n). Me kalimin e kohës, the
funksionaliteti i Sistemit Informativ Mjedisor (SIM-së) do të zgjerohet për të siguruar bazën për
rregullim dhe kontroll në sektorin e mbeturinave dhe do të përmbajë të dhëna për operatorët e
licencuar dhe qendrat për të cilat janë dhënë leje, raportet e inspektimit dhe monitorimit dhe masat
39
e ndërmarra për zbatim. Ky sistem do ta ofrojë bazën për monitorimin e raportimit për arritjet e
Kosovës në kuptim të arritjes së caqeve evropiane.

Indikatori i rezultatit
Ka sistem informativ për menaxhimin e mbeturinave që është gjithëpërfshirës,
funksional dhe i qasshëm për publikun
Baza për krahasim: AMMK-ja e publikon një raport vjetor për MMN-në
Objektivi: SIMM-i është funksional në vitin 2021 dhe i qasshëm për publikun në vitin
2023

4.5.2 Dhënia e licencave dhe lejeve

Objektivi specifik 3.2
Zgjerimi i sistemit të dhënies së lejeve për menaxhimin e mbeturinave për t’i
mbuluar të gjitha mbeturinat, operatorët dhe qendrat e menaxhimit të
mbeturinave.

Zgjerimi i sistemit të dhënies së lejeve për t’i mbuluar të gjitha mbeturinat, operatorët dhe qendrat
e menaxhimit të mbeturinave është prioritet. Sistemet e dhënies së lejeve për mbeturinat e ngurta
komunale janë relativisht të mira. Megjithatë, sistemet për dhënien e lejeve për menaxhimin e
mbeturinave industriale (të rrezikshme dhe të parrezikshme) duhet të përmirësohen ndjeshëm.

Duhet të ndërmerren veprime specifike për ta filluar përparimin në mbeturinat (mbetjet e
rrezikshme dhe të parrezikshme) industriale.

 Ruajtja dhe azhurnimi i Inventarit të Mbeturinave të Rrezikshme (IMMRr-ve).
 Përgatitja e një Plani për Menaxhimin e Mbeturinave Industriale
 Forcimi i kompetencave ligjore dhe zbatuese.
 Ndërtimi i qendrës për magazinimin e mbeturinave të rrezikshme
 Kërkimi i teknikave më të mira të mundshme (TMM-ve) në licenca dhe leje.

Eksportimi i mbeturinave të rrezikshme në qendrat e licencuara evropiane do të kërkohet
pashmangshëm kohë pas kohe. Kosova është e përkushtuar që t’i zbatojë dispozitat e Konventave të
Bazelit, Roterdamit dhe Stokholmit (BRS), duke përfshirë përmbushjen e kërkesave për raportim të
Sekretariatit të BRS-së.

Indikatori i rezultatit
Dhënia e lejeve për qendrat e menaxhimit të mbeturinave realizohet për të gjitha
fraksionet e mbeturinave
Baza për krahasim: Mbulimi i pjesshëm i dhënies së licencave dhe lejeve për
menaxhim të mbeturinave
Objektivi: Leje lëshohen për të gjitha qendrat e menaxhimit të mbeturinave deri në
vitin 2027
Indikatori i rezultatit
Ka plan të menaxhimit të mbeturinave industriale (të rrezikshme dhe të
parrezikshme).
Baza për krahasim: Nuk ka plan
Objektivi: Plani i menaxhimit të mbeturinave industriale publikohet deri në vitin 2022
Industritë e mëdha kanë i kanë hartuar dhe dorëzuar planet e menaxhimit të
mbeturinave industriale sipas lokacioneve specifike deri në vitin 2022

40
4.5.3 Mekanizmat e zbatimit

Objektivi specifik 3.3
Forcimi i mekanizmave të zbatimit që përfshijnë
komunat dhe inspektoratet

Ka nevojë që të qartësohet dhe forcohet efektiviteti i legjislacionit dhe rregulloreve, duke mësuar
nga përvoja e fituar gjatë zbatimit. Ka nevojë të qartë për t’i përmirësuar mekanizmat e zbatimit të
ligjit dhe rregulloreve për menaxhimin e mbeturinave. Komunat dhe inspektoratet do t’i përforcojnë
dhe sistemojnë procedurat e zbatimit. Kurdo që të jetë e nevojshme dhe e paraparë me ligj, do të
jepen kompetenca të reja për zbatim, në mënyrë që autoriteteve përgjegjëse t’u mundësohet që të
merren me krimin mjedisor.

Indikatori i rezultatit
Përmirësohet zbatimi i kërkesave ligjore nga gjeneratorët dhe operatorët e
mbeturinave.
Baza për krahasim: Mekanizmat e zbatimit dhe ekzekutimit janë jo adekuate
Caqet: : Mekanizmat dhe procedurat e zbatimit rishikohen deri në vitin 2022, ndërsa
për të paktën 75% të shkeljeve të raportuara ekzistojnë mekanizmat dhe procedurat
përkatëse të zbatimit që përdoren nga autoritetet kompetente deri në vitin 2024

4.6 Objektivi strategjik 4: Ekonomia qarkore

OBJEKTIVI STRATEGJIK 4
Promovimi i vlerave dhe praktikave të një ekonomie qarkore.

Me kalimin e kohës, shërbimet e menaxhimit të
mbeturinave do të bëhen më komplekse, me
krijimin gradual të sistemeve të mbledhjes me
kontejnerë të shumtë dhe me publik, biznese dhe
institucione nga të cilat do të kërkohet që të
bashkëveprojnë me shërbimet e menaxhimit të
mbeturinave në mënyra të ndryshme.

Një ndryshim kulturor i qëndrimeve dhe sjelljes
është i nevojshëm për ta mbështetur këtë
tranzicion. Gjeneratat e reja po sjellin me vete
energji dhe pritshmëri të reja. Ne duhet të
përfitojmë nga kjo për ta stimuluar një gjeneratë të
re të qytetarëve të vetëdijshëm për burimet dhe për
rëndësinë e ruajtjes së tyre.

Gjatë viteve të fundit janë krijuar vlerat dhe
praktikat e një ekonomie qarkore dhe BE-ja e ka përcaktuar një politikë të re ambicioze për të lëvizur
në këtë drejtim si shoqëri.


41
4.6.1 Vetëdijesimi dhe edukimi

Objektivi specifik 4.1
Ngritja e vetëdijes për rëndësinë dhe dobitë e menaxhimit dhe riciklimit të
mbeturinave.

Që çfarëdo politike, sistemi, shërbimi apo teknologjie të arrijë sukses pozitiv dhe të qëndrueshëm,
është qenësore që të fitohet mbështetja e vullnetshme dhe proaktive e qytetarëve. As sistemet më
të avancuara teknikisht nuk do të funksionojnë – e me gjasë edhe do të dështojnë – po që se gjërat e
duhura nuk vihen në binarët e duhur në kohën e duhur. Edhe sjellja e njeriut ndikon në koston e
trajtimit të mbeturinave, ekzistimin e deponive ilegale si dhe ambiciet lokale, rajonale dhe globale
për ta reduktuar ndotjen plastike.

Veprimi i parë do të jetë që kjo Strategji të komunikohet
dhe objektivat dhe synimet kryesore të Strategjisë që të
publikohen në një mënyrë që ua tërheq vëmendjen
njerëzve. Do të dizajnohen dhe lansohen fushata të
vetëdijesimit publik dhe ndryshimit të sjelljes. Temat
kryesore për këto fushata do të jenë: lufta kundër hedhjes
ilegale të mbeturinave, ripërdorimi, riciklimi dhe hedhja
ilegale e mbeturinave.

Qëndrimet ndaj mbrojtjes së mjedisit dhe ruajtjes së
resurseve fillojnë dhe formohen në klasë. Fëmijët ofrojnë
shtysë dhe optimizëm për një të ardhme mjedisore më të
qëndrueshme në Kosovë. Të mësuarit e strukturuar do të
futet në planprogramin shkollor. Përmbajtja dhe cilësia e
planprogrameve që kanë të bëjnë me mjedisin në secilën
fazë kryesore të arsimit do të rishikohet dhe përditësohet.
Kjo do të sigurojë relevancën e temave që përshtaten me
prioritetet kombëtare dhe globale.


Indikatori i rezultatit
Ndikimi i matur i fushatave për vetëdijesim vlerësohet dhe publikohet deri në vitet
2024, 2027 dhe 2030.
Baza për krahasim: Nuk realizohet ndonjë fushatë e veçantë e vetëdijesimit
Caqet: Ndikimet e fushatave publikohen në vitet 2024, 2027 dhe 2030

4.6.2 Parandalimi i mbeturinave

Objektivi specifik 4.2
Stimulimi e risive në parandalimin e mbeturinave.

BE-ja është duke i kushtuar vëmendje të mprehtë parandalimit të mbeturinave. Kjo vjen si përgjigje
ndaj pakos së ekonomisë qarkore të BE-së, Direktivës së re për Mbeturinat të vitit 2018 dhe të
kuptuarit të ndikimit global të problemit të ndotjes detare dhe opinionit publik të përhapur kundër
përdorimit të produkteve plastike për një përdorim. Ligji për Mbeturinat duhet të ndryshohet gjatë
viteve në vijim për ta transpozuar Direktivën e re për Mbeturinat.

42
Ndalimet dhe objektivat e reduktimit të detyrueshëm do të hyjnë
në fuqi për disa lloje të produkteve plastike, duke përfshirë
shkopinjtë e pambukut, takëmet, pjatat, pipëzat, lugët për
përzierjen e pijeve dhe shkopinjtë për balona. Në fuqi do të hyjnë
edhe caqet për zvogëlimin e sasisë së produkteve të tjera plastike
për një përdorim, siç janë ambalazhet e ushqimit dhe gotat për
pije nga plastika.

Si hap i parë, fondet për grante do të kërkohen nga partnerët
ndërkombëtarë për zhvillim dhe inovacion. Këto grante për
inovacion do të vihen të dispozicion në bazë të një konkurrimi për projekte që e promovojnë
parandalimin, ripërdorimin dhe riciklimin e mbeturinave, me një fokus të veçantë në gjetjen e
alternativave ndaj ambalazhit dhe produkteve plastike.

Indikatori i rezultatit
Zgjidhjet e parandalimit të mbetjeve të krijuara në nivel po zbatohen me
mbështetjen e një sistemi të granteve për inovacion.
Baza për krahasim: Nuk ka të krijuar kurrfarë sistemi të granteve
Objektivi: Raundi i parë i aplikimit për grante për zgjidhje inovative përfundohet në
vitin 2024, duke i mbështetur së paku 10 projekte.

4.6.3 Ripërdorimi dhe riciklimi

Objektivi specifik 4.3
Krijimi i sistemeve të ripërdorimit dhe riciklimit bazuar në konceptin e
përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit.

Ripërdorimi dhe riciklimi është prioritet i rëndësishëm strategjik, si në kuptim të zhvillimit të
ekonomisë në Kosovë, ashtu edhe në kuptim të të qenit qenësor për arritjen e caqeve evropiane.
Vizioni i Evropës është i një shoqërie ricikluese, ndërsa Kosova synon ta luajë rolin e saj në këtë si një
shtet anëtar. Hapi i parë do të jetë që të krijohen sisteme funksionale të ripërdorimit dhe riciklimit.

Një rrjet i qendrave të riciklimit do të
krijohet në tërë Kosovën. Këto qendra
mund të jenë shumëfunksionale, duke
përfshirë, për shembull, kompostimin e
mbeturinave të gjelbra, zonat për ndarjen
dhe magazinimin e mbeturinave të
vëllimshme dhe impiantet për ndarjen
dhe përgatitjen e mbeturinave të
ambalazhit për ripërdorim dhe riciklim.
Numri dhe lokacioni i saktë i objekteve do
të varet nga kushtet teknike dhe
financiare. Kur të jetë e mundur, qendrat
e riciklimit dhe kompostimit do të
bashkëvendosen me transfer stacionet
dhe deponitë rajonale.

Për fraksionet e mbeturinave specifike,
siç janë ambalazhi, gomat, automjetet e
vjetruara), bateritë dhe llojet e tjera të
43
mbeturinave elektronike (MPEE-të) zbatohet një parim tjetër; që edhe kompanitë që plasojnë mallra
në treg, pra "prodhuesit", duhet të përfshihen në organizimin dhe financimin e sistemeve të
nevojshme për ripërdorimin, riciklimin dhe menaxhimin e materialeve pas konsumimit.

Kosova synon të përparojë drejt zbatimit të Përgjegjësisë së Përhapur të Prodhuesit (PZP-së), duke u
fokusuar fillimisht në mbeturinat e ambalazhit dhe pajisjeve elektrike dhe elektronike (MPEE-të),
bateritë dhe automjetet. Skema të ndryshme do të zbatohen për secilën nga këto katër fraksione të
produkteve/materialeve prioritare.

Për MPEE-të dhe bateritë, sistemet duhet të dizajnohen, organizohen, financohen dhe përdoren nga
prodhuesit e sektorit privat. Industria inkurajohet që të paraqesë propozime për mekanizmat e PZP-
së që i mbulojnë fraksionet e ndryshme të mbeturinave elektronike.

Për ambalazhin do të zbatohet një sistem hibrid i PZP-së. Preferohet që operimi i sistemit të
realizohet nga një Organizatë e licencuar e Përgjegjësisë së Prodhuesit e krijuar nga prodhuesit dhe
që cilado komunë, ndërmarrje publike apo kontraktues privat t’i ofrojë shërbimet e mbledhjes së
ndarë dhe klasifikimit. Aranzhimet dhe ndërlidhjet e sakta midis pjesës përbërëse të sistemit do të
krijohen dhe shqyrtohen gjerësisht.

Për automjetet e vjetruara, do të dizajnohet dhe zbatohet një sistem i administruar publikisht që
përfshin një tarifë mjedisore që duhet të paguhet në kohën e regjistrimit të parë të automjeteve në
Kosovë. Kantieret e licencuara të mbeturinave të hekurit do të jenë në gjendje ta kërkojnë kthimin e
shpenzimeve të riciklimit/menaxhimit të automjeteve të vjetruara, me kusht që të dëshmojnë se i
kanë plotësuar kërkesat rregullative dhe, në veçanti, se i kanë respektuar kontrollet mjedisore gjatë
çmontimit të automjeteve dhe se i kanë realizuar objektivat e ripërdorimit dhe riciklimit.

Sistemet e drejtuara nga industria mund të përfshijnë skemat e kompensimit në deponim, prej nga
në produkte, p.sh. në ambalazhet e pijeve, caktohet një depozitë e vogël, e cila pastaj 'kompensohet'
kur ambalazhi kthehet për riciklim. Vendimet për llojin e skemave të PZP-së dhe sferat e
përgjegjësive do të merren në bazë të konsultimeve me industritë përkatëse dhe aktorët e tjerë.

Objektivat evropiane do të hyjnë në fuqi për zvogëlimin e sasisë së mbeturinave komunale të
biodegradueshme që duhet të deponohen. Këto objektiva do të çojnë në një situatë në të cilën do të
kërkohen investime të mëdha për paratrajtimin e mbeturinave komunale. Në këtë fazë, fokusi është
në bërjen e hapave fillestar, duke u fokusuar në kompostimin shtëpiak dhe kompostimin e
mbeturinave të gjelbra. Në një fazë të mëvonshme mund të ketë kuptim që në konsideratë të
merren burimet e përziera të mbeturinave biologjike, duke përfshirë mbeturinat organike nga
tregjet, impiantet e trajtimit të ujërave të zeza dhe disa industri të përpunimit të ushqimit.

Indikatori i rezultatit
Mekanizmat e përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit përdoren për fraksionet e
produkteve/mbeturinave.
Baza për krahasim: 0
Caku: Deri në vitin 2024, Kater (4) - kategori të fraksionevefraksione të
produkteve/mbeturinave (ambalazhi, MPEE-të, bateritë, automjete e vjetruara).


44
5. Zbatimi, monitorimi dhe raportimi

Kjo strategji është fokusuar në veprime realiste dhe të zbatueshme. Në këtë kapitull shpjegohet se si
do të strukturohet, drejtohet dhe realizohet zbatimi. Janë përshkruar kërkesat për raportim dhe janë
përshkruar ciklet dhe mekanizmat për monitorim. Parimet udhëzuese ndihmojnë që të ekzistojë një
strategji koherente dhe koncize, ndërsa objektivat e shpërfaqin motivimin e qeverisë për t’u marrë
me përmirësimin e menaxhimit të mbeturinave brenda afateve reale, por me ndryshime dhe
rezultate përmbajtjesore.

5.1 Parimet

Ligji për Mbeturina tashmë e përcakton një tërësi parimesh që duhet ta udhëheqin sektorin e
menaxhimit të mbeturinave. Zhvillimi i qëndrueshëm i përfshin të gjitha planifikimet strategjike,
ndërsa të tjerët trajtojnë aspekte më specifike të planifikimit të MMN-së.

Afërsia dhe vetëtrajtimi Vigjilenca dhe parandalimi

Ndotësi paguan

Hierarkia e menaxhimit të
mbeturinave

Përgjegjësia e prodhuesit

Siguria financiare

Qasja në informata Mbrojtja e të drejtave në gjykatë


Përderisa legjislacioni tashmë jep udhëzime
përmbajtjesore, kjo Strategji këto parime i
përmbledh në gjashtë aspekte qendrore në
të cilat do të përqendrohet vëmendja.

Qeverisja e mirë: Mbledhja e mbeturinave
është njëri nga indikatorët kryesorë të një
administrate publike funksionale. Si ofruesi
aktual i shërbimeve me kapacitete operative
përkatëse, ashtu edhe operatorët
menaxhues privatë, të dyja palët janë duke e
shfaqur kapacitetin teknik, menaxhues dhe
financiar të administratave komunale dhe
qendrore për t’u marrë me kërkesën e
përditshme për shërbime. Qeverisja e mirë
nënkupton përdorimin efikas të fondeve
publike për ofrimin e shërbimeve adekuate,
proceset vendimmarrëse transparente dhe
pjesëmarrëse, institucionet publike të
përgjegjshme dhe proaktive dhe një përafrim midis qytetarëve dhe administratës që u shërben
atyre.

Standardet evropiane: Për anëtarësimin në BE kërkohet që të zbatohen të gjitha standardet
evropiane që kanë të bëjnë me menaxhimin e mbeturinave, duke përfshirë nivelet e shërbimit,
45
standardet e deponimit, objektivat e riciklimit dhe ripërtëritjes si dhe kërkesat për monitorim dhe
raportim.

Ekonomia qarkore: Modelet lineare të prodhimit, konsumit dhe deponimit po zhduken gradualisht
përderisa ne po bëhemi më të vetëdijshëm për burimet tona të kufizuara dhe ndikimet negative të
modeleve të tilla. Përderisa Kosova është ende në proces të formimit të një sistemi gjithëpërfshirës
të menaxhimit të mbeturinave në vend, aspektet kryesore të konceptit të ekonomive qarkore, siç
është ripërtëritja e burimeve, zinxhirët e vlerave të produkteve dhe qarkullimi mes tjerash, do t’i
udhëheqin sistemet e vendit drejt një menaxhimi më të qëndrueshëm dhe ekonomikisht më të
favorshëm dhe më modern të burimeve të saj.

Parimi “ndotësi paguan” dhe përgjegjësia e zgjeruar e prodhuesit: janë shtysa rregullative që çojnë
kah ekonomia qarkore Siç është përkufizuar tashmë në Ligjin për Mbeturina, parimi “ndotësi
paguan” ia atribuon një përgjegjësi financiare të qartë financiare prodhuesit të mbeturinave, duke e
stimuluar kështu reduktimin dhe riciklimin e tyre. Përgjegjësia e zgjeruar e prodhuesit e shtrin këtë
përgjegjësi në ciklin e plotë të prodhimit, konsumit dhe deponimit, duke e nxitur kështu motivimin
për të dizajnuar dhe prodhuar produkte që janë të përshtatshme për riciklim apo ripërtëritje.

Zbatueshmëria: Ndonëse nuk është parim strategjik në vetvete, por duke e marrë pasur parasysh
përvojën me zbatimin e strategjisë së mëparshme, zbatueshmëria e kësaj Strategjie do të sigurohet
me vlerësime të hollësishme të shpenzimeve, me afate kohore reale dhe me një plan të veprimit
gjithëpërfshirës për tri vitet e para të kësaj Strategjie.

5.2 Caqet

Për zbatimin e Strategjisë janë përcaktuar caqet në vijim. Këto caqe mund të shihen si qëllime të
përkohshme për Kosovën në rrugën e saj drejt anëtarësimit në BE, si përgatitje për miratimin e
objektivave specifike të korpusit ligjor të BE-së për menaxhimin e mbeturinave.

Objektivi Indikatori
Baza për
krahasim
Objektivi: Viti
Shërbimet e
mbledhjes së
mbeturinave
Përqindja e popullsisë së
përgjithshme me qasje në shërbime
adekuate dhe të rregullta të
mbledhjes e mbeturinave komunale

<70%
80% 2023
100% 2026
Qendrat e
menaxhimit të
integruar të
mbeturinave
Përqindja e gjithsej mbeturinave të
ngurta komunale të prodhuara që
menaxhohen në qendra të
kontrolluara
< 40%
60% 2023
80% 2027
100% 2030
Mbeturinat e tjera
Janë krijuar qendrat e menaxhimit
të mbeturinave të ndërtimit dhe
rrënimit

0 3 2023
Plani i Menaxhimit të Mbeturinave
të Kujdesit Shëndetësor
0 1 2022
Plani i Menaxhimit të Mbeturinave
të Nënproduketeve të Kafshëve
0 1 2022
46
Plani i Menaxhimit të Mbeturinave
të Ndërtimit dhe Rrënimit
0 1 2022
Qendrat e trajtimit me kapacitet të
mjaftueshëm për t’i përmbushur
nevojat kombëtare të instaluara për
MNRr-të, NPK-të dhe MKSh-të
0 3 2030
Ndërtimi i
kapaciteteve
Realizohet programi i zhvillimit të
kapaciteteve
1 1 2025
Njohja e sektorit
Industria e menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave përfshihet
në statistikat kombëtare
0 1 2023
Themelohet organi përfaqësues i
industrisë së menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave

0 1 2030
Hulumtimi dhe
zhvillimi
Themelohet kursi (ose moduli)
universitar për MIMN-në
0 1 2025
SIMN
Sistemi informativ për menaxhimin
e mbeturinave është krijuar dhe
funksionon
0 1 2023
Dhënia e licencave
dhe lejeve
Dhënia e licencave dhe lejeve për
qendrat e menaxhimit të
mbeturinave
Pjesërisht 100% 2027
Mekanizmat e
zbatimit
Plani i Menaxhimit të Mbeturinave
Industriale
0 1 2022
Planet e menaxhimit të
mbeturinave të mëdha të industrisë
0 10 2022
Janë krijuar mekanizmat dhe janë
përcaktuar procedurat e zbatimit
0 1 2022
Mekanizmat dhe procedurat e
zbatimit zbatohen
0 <75% 2024
Vetëdijesimi dhe
edukimi i publikut
Fushatat e vetëdijesimit realizohen
dhe vlerësohet ndikimi i tyre
0 3
2024
2027-2030
Parandalimin e
mbeturinave
Fillojnë projektet për parandalimin e
mbeturinave
0 10 2024
Ripërdorimin dhe
riciklimin
Mekanizmat e PZP-së aplikohen për
fraksionet e
produkteve/mbeturinave
0 4 2024

Përgatitja për hyrje në BE është çështje kritike për Kosovën gjatë viteve të ardhshme, çështje e cila
është mbizotëruese në të gjitha fushat e politikave, përfshirë menaxhimin e mbeturinave. Pjesa më e
madhe e përmbajtjes së kësaj Strategjie ka të bëjë me përgatitjet e nevojshme për anëtarësim në BE.

Zhvillimi i sektorit të mbeturinave në Kosovë do të udhëhiqet nga politika dhe praktika evropiane.
Kosova do t’i harmonizojë edhe sistemet e regjistrimit dhe raportimit të të dhënave me kërkesat e
BE-s
47
5.3 Zbatimi, monitorimi dhe raportimi

Njëri nga parimet themelore të Strategjisë është zbatueshmëria e saj. Ajo bazohet në planin e
veprimit që i është bashkangjitur këtij dokumenti dhe në të cilin përshkruhen të gjitha aktivitetet
relevante për realizimin e objektivave të strategjisë, në një horizont kohor prej tri vitesh.
Fushëveprimi është caktuar për t’u siguruar që fondet në dispozicion dhe alokimet financiare si dhe
kapacitetet e nevojshme institucionale për zbatimin e Strategjisë janë rritur dhe përputhen me
kërkesat për zbatim. Zbatimi i strategjisë është duke u degëzuar në disa nivele të përgjegjësisë dhe
duke e mbuluar tërë vendin. Prandaj, monitorimi adekuat i progresit dhe drejtimi i vazhdueshëm
është po aq i rëndësishëm dhe sfidues.

Meqë shumë veprime po zbatohen në nivel lokal me shumëllojshmërinë e gjerë të kapaciteteve të
saj, informatat reale për progresin e arritur duhet të rrjedhin në mënyrë efikase midis organeve
drejtuese dhe institucioneve zbatuese. Një aspekt tjetër që duhet marrë parasysh është
disponueshmëria e fondeve. Në Planin e Veprimit që i është bashkangjitur Strategjisë janë shqyrtuar
të gjitha burimet e financimit që janë përcaktuar aktualisht. Megjithatë, nëse gjatë zbatimit të
strategjisë vihen në dispozicion burime të mëtejshme, planifikimi, zbatimi dhe monitorimi duhet të
përshtaten në përputhje me rrethanat.

Zbatimi, monitorimi dhe raportimi i Strategjisë udhëhiqet dhe është në përputhje me kërkesat e
përcaktuara në Udhëzimin Administrativ Nr. 07/2018 për Planifikimin dhe Hartimin e Dokumenteve
Strategjike dhe Planeve të Veprimit 8.

MMPHI-ja është përgjegjëse për mbikëqyrjen dhe udhëheqjen e zbatimit, monitorimit dhe
raportimit për zbatimin e kësaj Strategjie. Kjo përfshin edhe organin bashkërendues ndërministror,
të përfaqësuar nga Grupi Punues për Menaxhimin e Mbeturinave të Ngurta si dhe Zyra për
Planifikim Strategjik (ZPS-ja) dhe Komisioni për Planifikim Strategjik. Ajo po ashtu kërkon përfshirjen
e sektorit të menaxhimit të mbeturinave, biznesit dhe industrisë, dhe qytetarëve. Partnerët zbatues
kryesorë janë:

 Ministria e Pushtetit Lokal (MAPL), e cila e koordinon zhvillimin dhe mbështetjen e qeverisë
për komunat, veçanërisht shtimin e aftësisë së tyre për të ofruar shërbime efektive
 Komunat e Kosovës, të cilat, sipas përkufizimit në Ligjin për Mbeturinat, janë përgjegjëse
për krijimin e një sistemi të menaxhimit të mbeturinave brenda juridiksionit të tyre në
përputhje me Planin Kombëtar të Veprimit, dhe përfaqësuesi i tyre në nivel kombëtar,
Asociacioni i Komunave të Kosovës (AKK-ja);
 Agjensioni për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës (AMMK-ja), në rolin e tij si rregullator
mjedisor dhe i ngarkuar me detyrën për të raportuar për statusin e MMN-së në Kosovë
(neni 14, 1.7-1.8 i Ligjit për Mbeturina);
 Kompania për Menaxhimin e Deponive të Kosovës (KMDK-ja), e cila e mban përgjegjësinë
për menaxhimin e impianteve të mbeturinave dhe pikat e deponimit përfundimtar në
Kosovë;
 Kompanitë Rajonale të Mbeturinave (KRM-të), operatorët e licencuar në pronësi të qeverive
komunale që ofrojnë shërbime rajonale të mbledhjes së mbeturinave, dhe përfaqësuesja e
tyre në nivel kombëtar, Shoqata e Ndërmarrjeve Publike të Mbeturinave në Kosovë
(PAMKOS-i)
 Operatorët e tjerë të licencuar që ofrojnë shërbime të MMN-së.

8 Udhëzimi Administrativ (GK) Nr. 07/2018 për planifikimin dhe hartimin e dokumenteve strategjike dhe
planeve të veprimit është miratuar në mbledhjen e 39-të të Qeverisë së Kosovës me Vendimin Nr. 03/39 të datës
4.4.2018.
48

Plani i Veprimit, si mjet kryesor i zbatimit, i identifikon institucionet udhëheqëse dhe potencialisht
mbështetëse për secilin veprim që përcaktohet në të. Prandaj, përgjegjësinë për zbatim, monitorim
dhe raportim e mbart secili institucion i identifikuar. Megjithatë, MMPHI-ja, si organ bashkërendues,
është përgjegjëse për bashkërendimin e përgjithshëm midis agjencive zbatuese dhe duhet të
sigurojë që të realizohen afatet kohore dhe objektivat. Funksionet e përgjithshme të qeverisë dhe
institucioneve përkatëse të tyre nuk janë renditur në mënyrë specifike këtu (p.sh. planifikimi
buxhetor dhe fondet e ndara nga Ministria e Financave). Funksionet kryesore të të gjithë partnerëve
zbatues janë paraqitur në tabelën në vijim.

Struktura e menaxhimit të zbatimit

Institucioni Funksionet kryesore
MMPHI-ja  E harton Strategjinë dhe Planin e Veprimit
 I udhëzon të gjithë partnerët zbatues për përgjegjësitë e tyre në kuadër të
Planit të Veprimit
 E bashkërendon përshtatjen e mbështetjes për zhvillim dhe financimit me
Strategjinë dhe Planin e Veprimit
 E krijon një mekanizëm efektiv të monitorimit dhe raportimit dhe e siguron
përdorimin e tij
 Mbledh informata nga partnerët zbatues për afatet kohore, objektivat dhe
statusin e zbatimit
 I përgatit dokumentet e nevojshme për raportim (shih më poshtë)
 E organizon Grupin Punues për MMN dhe i ofron funksionet e sekretariatit
 E siguron shkëmbimin dhe bashkëpunimin midis të gjithë partnerëve zbatues
 I inicion diskutimet për progresin e zbatimit dhe azhurnimin ose riplanifikimin
e Planit të Veprimit
Grupi
Punues për
MMN
 Kryen shkëmbime të rregullta për ta diskutuar ecurinë e zbatimit të
Strategjisë dhe Planit të Veprimit
 I identifikon sfidat dhe vështirësitë dhe propozon masa korrigjuese për
partnerët zbatues
 I shqyrton dhe miraton raportet e progresit dhe monitorimit
 E nxit bashkëpunimin midis të gjithë partnerëve zbatues
Zyra e
Planifikimit
Strategjik
 U ofron mbështetje metodologjike MEA-së dhe partnerëve zbatues në
hartimin e strategjisë, në monitorimi dhe raportim
 Merr pjesë në Grupin Punues për MMN
 I rishikon raportet dhe e bën një vlerësim strategjik të rrezikut dhe
përshtatjes me aktet strategjike kombëtare gjithëpërfshirëse
 E integron ecurinë e strategjisë së MMN-së në raportimin kombëtar për
dorëzim tek Komisioni i Planifikimit Strategjik
Komisioni i
Planifikimit
Strategjik
 I shqyrton dhe miraton raportet e rregullta, nëse çështjet nuk i ka zgjidhur
Grupi Punues për MMN
 Vendos për masat korrigjuese për ta siguruar zbatimin e shëndoshë të
strategjisë
 I zgjidh çështjet në bashkërendim dhe vendimmarrje midis partnerëve
zbatues, nëse zgjidhjet kanë dështuar në nivel të Grupit Punues për MMN
MAPL-ja  E mbështet shpërndarjen e Strategjisë dhe Planit të Veprimit nëpër komuna
 E bashkërendon mbështetjen e qeverisë për komunat në lidhje me zbatimin e
Planit të Veprimit
 Merr pjesë në Grupin Punues për MMN
49
 I bashkërendon masat e zhvillimit të kapaciteteve për komunat e
parashikuara në Planin e Veprimit me masa të tjera në mbështetje të
administratave komunale
 E mbështet sigurimin e buxheteve adekuate në buxhetet komunale
Komunat  Në bazë të Strategjisë dhe Planit të Veprimit zhvillohen dhe zbatohen Planet
Komunale ose Rajonale për Menaxhimin e Mbeturinave
 E sigurojnë zbatimin me kohë dhe efikas të veprimeve që u janë atribuuar
 Raportojnë për progresin sipas kërkesës së MEA-së dhe AMMK-së
 Ia bëjnë me dije pengesat dhe sfidat ndaj zbatimit në kohë të veprimeve
MEA-së dhe/ose Grupit Punues për MMN
 E sigurojnë bashkëpunimin e ngushtë me KMDK-në, KRM-në dhe/ose ofruesit
e tjerë të shërbimeve
 Marrin pjesë në Grupin Punues për MMN-të, përmes përfaqësuesit kombëtar
të tyre – AKK-së
AMMK-ja  E mbështet MEA-në në mbledhjen, përpunimin dhe raportimin e të dhënave
për zbatimin e Strategjisë
 I mbështet komunat në mbledhjen dhe raportimin e të dhënave
 Merr pjesë në Grupin Punues për MMN
KMDK  Merr pjesë në Grupin Punues për MMN
 E sigurojnë zbatimin me kohë dhe efikas të veprimeve që u janë atribuuar
 E siguron monitorimin dhe raportimin me kohë dhe gjithëpërfshirës për
realizimin e veprimeve dhe për objektivat dhe performancën e shërbimeve të
menaxhimit të mbeturinave
 Ia bëjnë me dije pengesat dhe sfidat ndaj zbatimit në kohë të veprimeve
MEA-së dhe/ose Grupit Punues për MMN
KRM  Merr pjesë në Grupin Punues për MMN-të përmes përfaqësimit të tyre
kombëtar nga PAMKOS-i
 E sigurojnë zbatimin me kohë dhe efikas të veprimeve që u janë atribuuar
 E siguron monitorimin dhe raportimin me kohë dhe gjithëpërfshirës për
realizimin e veprimeve dhe për objektivat dhe performancën e shërbimeve të
menaxhimit të mbeturinave
 Ia bëjnë me dije pengesat dhe sfidat ndaj zbatimit në kohë të veprimeve
MEA-së dhe/ose Grupit Punues për MMN
Ofruesit e
shërbimeve
 E sigurojnë zbatimin me kohë dhe efikas të veprimeve që u janë atribuuar
 E sigurojnë raportimit me kohë dhe gjithëpërfshirës për performancën e
shërbimeve të menaxhimit të mbeturinave

Kërkesat e monitorimit dhe raportimit

Siç është treguar në tabelën e mësipërme, monitorimi është një detyrë e shpërndarë për të gjithë
partnerët zbatues të përfshirë. MMPHI-ja, me mbështetjen e Zyrës së Planifikimit Strategjik, do t’i
krijojë udhëzimet dhe shabllonet e nevojshme të raportimit për t’u siguruar që të ketë të dhëna dhe
informata gjithëpërfshirëse për t’i hartuar raportet e kërkuara në vijim për zbatimin e Strategjisë dhe
Planit të Veprimit. Udhëzime të hollësishme janë dhënë në Doracakun për Planifikimin, Hartimin dhe
Monitorimin e Dokumenteve Strategjike dhe Planeve të Veprimit të tyre, i cili është nxjerrë nga Zyra
e Planifikimit Strategjik.

Kjo Strategji ka një vlefshmëri prej dhjetë vitesh (2021-2030), me një azhurnim të propozuar pas
pesë vitesh. Plani i Veprimit është i vlefshëm për tri vite (2021-2023) dhe do të azhurnohet dhe
zgjerohet gradualisht, pas një cikli të vlerësimit dhe riplanifikimit afatmesëm.
50

Monitorimi/raportimi Përshkrimi
Raporti gjashtëmujor
për zbatimin e Planit të
Veprimit
 Raporti i parë për zbatimin gjashtëmujor, raporti i dytë do ta
mbulojë një periudhë prej 12 muajve
 Do të shtjellohet nga MMPHI-ja, me përkrahjen e AMMK-së
 Raporti për përfundimin e veprimeve, arritjet, arsyet për vonesa
dhe vlerësimet e azhurnuara të rrezikut
 E mbështet grupin punues të MEA-së dhe atë të MMN-së për të
diskutuar dhe vendosur për masat korrigjuese
 Miratohet nga Grupi Punues për MMN
 Aprovohet nga Sekretari i Përgjithshëm i MEA-së
Raporti vjetor për
zbatimin e Strategjisë
 Periudha e paraparë është fundi i tremujorit të parë të vitit pasues
 Shtjellohet nga MMPHI-ja, me përkrahjen e AMMK-së
 Raport për:
o gjendjen e caqeve indikative për objektivat e strategjisë
o gjendjen e realizimit të veprimeve
o përdorimin e burimeve financiare
o pengesat kryesore dhe masat korrigjuese
 E mbështet grupin punues të MEA-së dhe atë të MMN-së për të
diskutuar dhe vendosur për masat korrigjuese
 Miratohet nga Grupi Punues për MMN
 Aprovohet nga Sekretari i Përgjithshëm i MEA-së
 Raporti vjetor në ZPS
Raporti përfundimtar
për zbatimin e
Strategjisë
 Brenda 3 muajve pas skadimit të Strategjisë ose si pjesë e ciklit të
përditësimit pas 5 vjetësh
 Si raport vjetor, por që i dorëzohet ZPS-së, duke përfshirë një
vlerësim të hapave të ardhshëm
 Aprovimi përfundimtar nga Komisioni i Planifikimit Strategjik
Vlerësimi afatmesëm i
Planit të Veprimit
 Metoda e përzier e vlerësimit që do të bëhet pas zbatimit 18 mujor,
duke e mbështetur planifikimin elektronik dhe zgjaten e Planit të
Veprimit
 Drejtohet nga MMPHI-ja, me përkrahjen e ZPS-së
 Themelimi i një task force për vlerësim
 Raporti i dorëzohet Ministrit të MEA-së për miratim dhe Komisionit
të Planifikimit Strategjik.
 Të publikohet në faqen e internetit të MEA-së
Vlerësimi i Strategjisë  Metoda e vlerësimit të përzier duhet të kryhet menjëherë pas
përfundimit të Strategjisë ose si pjesë e ciklit të azhurnimit pas
pesë viteve
 Si më lart


51
6. Ndikimi buxhetor

Buxheti i Shtetit është instrumenti financiar kryesor i Qeverisë për t’i mbështetur prioritetet
kombëtare për zhvillim. Sistemi dhe procesi i buxhetimit e përfshin buxhetin shtetëror vjetor dhe
Kornizën Afatmesme të Shpenzimeve (KASh-in), një plan shpenzimi ky trevjeçar i bazuar në politika.

Vlerësimi i ndikimit buxhetor kërkohet që të bëhet për Planin e Veprimit për Strategjinë sipas nenit
13 (2) të Udhëzimit Administrativ Nr. 03/2015 për Vlerësimin e Ndikimit të Buxhetit për Nismat e
Reja Qeveritare.

Manuali për vlerësimin e ndikimit të buxhetit dhe udhëzuesi metodologjik për koston e strategjive
qeveritare, i hartuar nga Shkolla Rajonale e Administratës Publike (ShRAP-ja). Këto udhëzojnë që të
përdoren metodat në vijim:

 Qasja nga poshtë lart për vlerësimin e shpenzimeve, sipas objektivave, aktiviteteve, viteve
dhe burimit të financimit. Kostoja inkrementale (shtesë) i nënkupton shpenzimet e
kontributeve ose burimeve shtesë që duhet të shtohen përveç infrastrukturës ekzistuese për
ta zbatuar një projekt apo strategji. Kostot inkrementale janë rezultat i planit të veprimit,
ndërsa ato që ndërlidhen me ruajtjen e status kuosë nuk merren parasysh.
 Shpenzimet e komponentëve individualë u bashkohen kategorive buxhetore ekonomike për
t’u inkorporuar në buxhet.
 Identifikohen burimet e financimit. Edhe nëse burimet e financimit nuk financohen nga
shteti, Ministrisë së Financave duhet t’i bëhen me dije mundësitë e financimit.

Kategoritë buxhetore janë: pagat; mallrat dhe shërbimet; kapitali; subvencionet dhe transferet.
Subvencionet dhe transferet i nënkuptojnë projektet kapitale të Ministrisë së Zhvillimit Ekonomik
për ndërmarrjet publike. Nuk ka të tilla në rastin e këtij Plani të Veprimit. Në vend të kësaj ofrohet
asistencë teknike.

Formulari i Vlerësimit të Ndikimit të Buxhetit është paraqitur në tabelën në vijim. Periudha e
planifikimit përkon saktësisht me periudhën e KASh-it 2020 -2022 . KASh-i përfshin:

 Investimet kapitale për kontejnerë, që tashmë janë përfshirë në buxhetin e shtetit për vitet
2020 dhe 2022
 Masat për përmirësimin dhe zgjerimin e deponisë së Pejës dhe masat për investim në
mbrojtjen e mjedisit për deponinë e Prishtinës, të cilat janë përfshirë në Kornizën
Afatmesme të Shpenzimeve (KASh) për periudhën 2021-2022.

Asnjë investim tjetër kapital nuk është përfshirë në KASh 2020-2022.

Duke pasur parasysh rëndësinë gjithnjë e më të madhe të këtij sektori, mund të kërkohet krijimi i
Fondit për Mjedisin (apo përndryshe e ndonjë llogarie alternative të veçantë në kuadër të Thesarit)
për qëllime të menaxhimit të mbeturinave. Për mekanizmat e përzgjedhur për financimin e
sistemeve të zgjeruara të përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit për ripërdorim dhe riciklim në
veçanti mund të kërkohen llogari të ndara të dedikuara për t’i rrethuar fondet e mbledhura nga kjo
industri dhe për të dëshmuar se ato janë përdorur saktësisht për qëllimin e tyre. Duhet të
përcaktohet edhe një mekanizëm për financimin e shpenzimeve të mbylljes dhe kujdesit të pastajmë
për deponitë.



52


Në tabelën e mëposhtme është ofruar një përmbledhje e realizimit të shpenzimeve të Planit të
Veprimit sipas objektivit strategjik për secilin nga tri vitet e para të zbatimit.

Objektivat strategjike 2021 2022 2023 Gjithsej
Objektivi strategjik 1: Shërbimet dhe infrastruktura 6.134.673 19.244.330 19.749.890 45.128.892
Objektivi strategjik 2: Profesionalizimi i sektorit të
mbeturinave dhe riciklimit
405,000 555,000 169,000 1.129.000
Objektivi strategjik 3: Rregullimi dhe kontrolli 963,000 4.339.000 3.670.250 8.972.250
Objektivi strategjik 4: Ekonomia qarkore 551,000 833,000 1.669.737 3.053.737
Gjithsej

58.283.879

7. Përafrimi me objektivat e zhvillimit të qëndrueshëm

Në tetor të vitit 2015, me rastin e ditëlindjes së shtatëdhjetë të OKB-së, autoritetet e Kosovës,
bashkësia ndërkombëtare dhe udhëheqësit e shoqërisë civile i lansuan Objektivat e Zhvillimit të
Qëndrueshëm (OZhQ-të) në Kosovë.

Disa nga indikatorët e OZhQ-ve ndërlidhen drejtpërsëdrejti ose tërthorazi me sektorin e
mbeturinave, ndërsa në veçanti katër indikatorët në vijim janë synuar në mënyrë të veçantë në këtë
Strategji; 11.6.1 për mbeturinat e ngurta komunale, 12.3.1 për mbeturinat e ushqimit, 12.4.2 për
mbeturinat e rrezikshme dhe 12.5.1 për shkallën e riciklimit. Indikatorët strategjikë dhe specifikë të
përfshirë në këtë Strategji synojnë drejtpërsëdrejti realizimin e OZhQ-ve.

Qëllimi i
OZhQ-së
Caku i OZhQ-së Indikatori i OZhQ-
së
Indikatorët e
objektivave
strategjike
Indikatorët e
objektivave
strategjike
11. Qytetet
dhe
komunitetet
e
qëndrueshme
11.6: Deri në vitin
2030, zvogëlimi i
ndikimit negativ në
mjedis për kokë
banori nëpër
qytete
11.6.1: Përqindja
e mbeturinave të
ngurta komunale
të mbledhura dhe
të menaxhuara në
qendra të
kontrolluara
1. Shërbimet dhe
infrastruktura
1.1. Ofrimi i
shërbimeve të
mbledhjes së
MNK-ve

1.2. Zhvillimi i
rrjetit të
qendrave të
menaxhimit të
integruar të
mbeturinave
2. Profesionalizimi
i sektorit
2.1. Ndërtimi i
kapaciteteve
profesionale

2,2. Caktimi i
kodit industrial
12. Konsumi
dhe prodhimi
i
qëndrueshëm
12.3: Deri në vitin
2030, përgjysmimi i
mbeturinave të
ushqimit për kokë
banori në nivel
12.3.1: Indeksi
Global i Humbjes
së Ushqimit
(IGHU)
1. Profesionalizimi
i sektorit
2.3. Promovimi i
hulumtimit dhe
zhvillimit
2. Ekonomia
qarkore
4.2. Stimulimi e
risive në
53
global parandalimin e
mbetjeve
12.4: Deri në vitin
2021, arritja e
menaxhimit të
shëndoshë
mjedisor i
kimikateve dhe të
gjitha mbeturinave
12.4.2:
Mbeturinat e
rrezikshme të
prodhuara për
kokë banori dhe
përqindja e
mbeturinave të
rrezikshme të
trajtuara, sipas
llojit të trajtimit
1. Shërbimet dhe
infrastruktura


1.3. Zhvillimi i
sistemeve dhe
infrastrukturës
për mbeturinat e
tjera
2. Rregullimi dhe
kontrolli
3.1. Krijimi i
sistemit
informativ të
menaxhimit të
mbeturinave

3.2. Zgjerimi i
dhënies së
licencave dhe
lejeve për
menaxhimin e
mbeturinave

3,3. Forcimi i
mekanizmave të
zbatimit
12.5: Deri në vitin
2030, reduktimi i
ndjeshëm i
prodhimit të
mbeturinave
nëpërmjet
parandalimit,
reduktimit,
riciklimit dhe
ripërdorimit
12.5.1: Shkalla
kombëtare e
riciklimit, tonët e
materialit të
ricikluar
1. Ekonomia
qarkore
4.1. Vetëdijesimi

4.3. Krijimi i
sistemeve të
ripërdorimit dhe
riciklimit të
bazuar në PZP


54


2021 2022 2023
Burimet e financimit
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
Objektivi strategjik 1:
Zhvillimi i një gjenerate të
re të shërbimeve dhe
infrastrukturës së
menaxhimit të integruar
të mbeturinave 797,600 199,400 3,330,000
2,804,67
3
1,597,60
0 399,400 17,284,177
1,960,15
3 3,183,200 795,800
16,631,1
77
3,118,71
3
Ndarja e buxhetit të
aprovuar (për
përmirësimin e deponisë
së Pejës dhe asaj të
Prishtinës) 0 0 200,000 0 0 0 1,185,000 0 0 0 0 0
Ndryshimi në ndarjen e
buxhetit të aprovuar
(deponia e Gjilanit)
0 0 0 0 0 0 1,850,000 92,500 0 0 1,850,000 92,500
Burimi i financimit për të
tjerat tarifa e
mbeturin
ave,
buxhetet
komunale
tarifa,
buxhetet
komunal
e Granti
Granti i
AT-së
tarifa e
mbeturin
ave,
buxhetet
komunal
e
tarifa e
mbeturin
ave,
buxhetet
komunal
e Granti
Granti i
AT-së
tarifa e
mbeturina
ve,
buxhetet
komunale
tarifa e
mbeturin
ave,
buxhetet
komunal
e Granti
Granti i
AT-së
Objektivi strategjik 2:
Profesionalizimi i sektorit
të menaxhimit dhe
riciklimit të mbeturinave
0 0 0 405,000 0 0 0 555,000 0 0 0 169,000
Ndarja e buxhetit të
aprovuar
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Ndryshimi nga ndarja e
buxhetit të aprovuar
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Burimi i financimit për të
tjerat
- - - Granti i
AT-së
- - - Granti i
AT-së
- - - Granti i
AT-së
OSP 3: Forcimi i 0 0 0 963,000 0 0 3,500,000 839,000 0 0 3,500,000 170,250
55

2021 2022 2023
Burimet e financimit
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
Pagat Mallrat
dhe
shërbimet
Kapitali Asistenca
teknike
mekanizmave zbatues,
përfshirë komunat dhe
inspektoratet
Ndarja e buxhetit të
aprovuar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Ndryshimi nga ndarja e
buxhetit të aprovuar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Burimi i financimit për të
tjerat - - -
Granti i
AT-së - - Granti
Granti i
AT-së - - Granti
Granti i
AT-së
Objektivi strategjik 4:
Promovimi i vlerave dhe
praktikave të një
ekonomie qarkore 0 0 0 551,000 0 0 0 833,000 0 0 0
1,669,73
7
Ndarja e buxhetit të
aprovuar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Ndryshimi nga ndarja e
buxhetit të aprovuar 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0
Burimi i financimit për të
tjerat - - Granti
Granti i
AT-së - - Granti
Granti i
AT-së - - Granti
Granti i
AT-së







56
8. Plani i veprimit

7.1 Plani i Veprimit 2021-2023

Plani i veprimit për realizimin e Objektivit Strategjik 1 (2021-2023)9
Nr.
Objektivat strategjike
dhe specifike,
indikatorët dhe
veprimet
Vlera bazë
Cak i
përkohshëm
[2023]
Caku i vitit
final [2030]
Rezultati
1. OBJEKTIVI STRATEGJIK 1: ZHVILLIMI I NJË GJENERATE TË RE TË SHËRBIMEVE DHE INFRASTRUKTURËS SË MENAXHIMIT TË INTEGRUAR TË MBETURINAVE
1,1 Objektivi specifik: Ofrimi i shërbimeve të rregullta dhe të besueshme të mbledhjes së mbeturinave të ngurta komunale për tërë popullatën
1.1
Indikatori:
Përqindja e
popullsisë së
përgjithshme me
qasje në shërbime
adekuate dhe të
rregullta të
mbledhjes e
mbeturinave
komunale
74% në vitin (2018)10 80% 100%
E tërë popullata ka qasje në shërbime adekuate dhe të
rregullta të mbledhjes e mbeturinave
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti
Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
1.1.1
Zbatimi i granteve
të performancës
sipas IKP-ve për
shërbimet e
mbeturinave
2023
TM4
2,333,000 2,333,000 2,334,000
Granti i
asistencës
teknike dhe
MMPHI-ja
MMPHI-ja (l),
MAPL-ja
Grantet e
performancës i
mbështesin
komunat me
performancë të
IPA

9Shpenzimet e parashikuara në Planin e Veprimit për krijimin e qendrave të menaxhimit të mbeturinave i nënshtrohen rishikimit, bazuar në gjetjet në studimet e fizibilitetit
10Në vitin 2018 ka filluar procesi i hartimit të Strategjisë Nacionale për Menaxhimin e Integruar të Mbeturinave, si dhe të gjitha proceset dhe planet e përshkruara në këtë dokument
57
komunale mirë
1.1.1a
Asistenca teknike
për zbatimin e
granteve të
performancës
sipas IKP-ve për
shërbimet e
mbeturinave
komunale
2023
TM4
150,000 150,000 GDC-ja GIZ-i
Institucionet
përgjegjëse janë
të afta për t’i
realizuar grantet
e performancës

1.1.2
Zgjerimi i
shërbimeve të
mbledhjes së
mbeturinave
2023
TM4
997,000 1,997,000 3,979,000
Buxheti
shtetëror
Komunat
Rritja e shërbimit
të grumbullimit
të mbeturinave
në një numër më
të madh të
amvisërive
n.a.
1.1.3
Mbështetje për të
gjitha komunat
për t’i realizuar
shërbimet
themelore të
menaxhimit të
mbeturinave në
përputhje me
Ligjin dhe drejt
qëndrueshmërisë
2023
TM4
50,000 150,000 97,000 GDC-ja GIZ-i
Kapacitetet e
shtuara operative
dhe menaxheriale
të komunave


Buxheti total për
objektivin specifik
I.1
2023
TM4
3,530,000 4,630,000 6,410,000


Nga të cilat
kapitale
3,330,000 4,330,000 6,313,000

Nga të cilat
rrjedhëse
200,000 300,000 97,000
1.2 Objektivi specifik: Zhvillimi i rrjetit të integruar të qendrave të menaxhimit të mbeturinave
58
1,2
Indikatori:
Përqindja e
gjithsej
mbeturinave të
ngurta komunale
të prodhuara që
menaxhohen në
qendra të
kontrolluara
40% [2018] 60% 70%
Ka rrjetit të qendrave të menaxhimit të integruar të
mbeturinave
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti
Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
1.2.1
Studimi i
fizibilitetit dhe
dizajni për
transfer stacionet
dhe qendrat e
ndarjes në Klinë,
Istog, Skenderaj,
Novobërdë
2021
TM4
88,440 0 0
Granti i
asistencës
teknike (IPA në
pritje, fillon nga
viti 2023)
Komunat (l),
MMPHI-ja
Studimi i
fizibilitetit është
përgatitur për
katër transfer
stacionet
SKZh/LVP/PNMM
1.2.2
Ndërtimi i transfer
stacioneve dhe
qendrave të
ndarjes në Klinë,
Istog, Skenderaj,
Novobërdë
2023
TM4
0 910,530 910,530
Granti i
asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
Janë ndërtuar
katër transfer
stacionet
SKZh/LVP/PNMM
1.2.3
Mbikëqyrja për
ndërtimin e
transfer
stacioneve dhe
qendrave të
ndarjes në Klinë,
Istog, Skenderaj,
Novobërdë
2023
TM4
0 50,250 50,250
Granti i
asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
Janë ndërtuar
katër transfer
stacionet
SKZh/LVP/PNMM
59
1.2.4
Studimi i
fizibilitetit për
krijimin e transfer
stacionit në
Malishevë
2022
TM4
20,000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Studimi i
fizibilitetit është
përgatitur për
transfer stacionet
GP/JICA
1.2.5
Ndërtimi i transfer
stacionit në
Malishevë
2023
TM4
0 350,000 150,000 Granti kapital
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
transfer stacioni
GP/JICA
1.2.6
Mbikëqyrja për
ndërtimin e
transfer stacionit
në Malishevë
2023
TM4
0 17,500 7,500
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
transfer stacioni
GP/JICA
1.2.7
Studimi i
fizibilitetit për
transfer stacionin
dhe qendrën e
ndarjes në Ferizaj
2022
TM4
231,233 0 0
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Studimi i
fizibilitetit është
përgatitur për
transfer stacionin
dhe qendrën e
ndarjes
SKZh/LVP/PKZMSA/KASh
1.2.8
Ndërtimi i transfer
stacionit dhe
qendrës së ndarjes
në Ferizaj
2023
TM4
0 2,380,647 2,380,647
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Transfer stacioni
dhe qendra e
ndarjes janë
ndërtuar
SKZh/LVP/PKZMSA/KASh
1.2.9
Mbikëqyrja për
ndërtimin e
transfer stacionit
dhe qendrës së
ndarjes në Ferizaj
2023
TM4
0 131,382 131,382
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Transfer stacioni
dhe qendra e
ndarjes janë
ndërtuar
SKZh/LVP/PKZMSA/KASh
1.2.10
Studimi i
fizibilitetit për
përmirësimin dhe
zgjerimin e
deponisë
ekzistuese në Pejë
2021
TM4
200,000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Janë përgatitur
studimi i
fizibilitetit dhe
dokumentet e
dizajnit
IPA/LVP
1.2.11
Përmirësimi dhe
zgjerimi i deponisë
ekzistuese në Pejë
2022
TM4
0 2,800,000 1,200,000 Buxheti kapital
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
IPA/LVP
60
1.2.12
Mbikëqyrja për
përmirësimin dhe
zgjerimin e
deponisë
ekzistuese në Pejë
2023
TM4
0 105,000 45,000
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
IPA/LVP
1.2.13
Përmirësimi dhe
zgjerimi i deponisë
ekzistuese në
Dragash
2023
TM4
0 1,463,000 627,000
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
IPA/LVP
1.2.14
Mbikëqyrja për
përmirësimin dhe
zgjerimin e
deponisë
ekzistuese në
Dragash
2023
TM4
0 58,520 25,080
Granti i
asistencës
teknike
Komuna (l),
MMPHI-ja
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
IPA/LVP
1.2.15
Studimi i
fizibilitetit për
vlerësimin e
deponisëMirash -
Obiliq dhe
zhvillimin e
konceptit
2021
TM3
600,000 0 0 KfW n.a.
Është zhvilluar
studimi i
fizibilitetit dhe
koncepti i
deponisë
KfW
1.2.16
Përmirësimi i
gjendjes teknike
dhe operative në
deponinë e rajonit
të Prishtinës në
Mirash - Obiliq
2023
TM4
0 0 1,400,000
Granti i
asistencës
teknike
KMDK-ja/
ME-ja(l),
MMPHI-ja
Deponia e
përmirësuar
SKZh/LVP
1.2.17
Mbikëqyrja e
punëve për
përmirësimin e
gjendjes teknike
dhe operative në
deponinë e rajonit
të Prishtinës në
Mirash - Obiliq
2023
TM4
0 0 70,000
Granti i
asistencës
teknike
KMDK-ja/
ME-ja(l),
MMPHI-ja
Deponia e
përmirësuar
SKZh/LVP
61
1.2.18
Përmirësimi dhe
zgjerimi i deponisë
së Gjilanit
2023
TM4
0 1,850,000 1,850,000 Buxheti qendror
KMDK-ja/ME-
ja (l), MMPHI-
ja dhe
Komuna e
Gjilanit
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
PKZMSA
1.2.19
Mbikëqyrja për
përmirësimin dhe
zgjerimin e
deponisë së
Gjilanit
2023
TM4
0 92,500 92,500 Buxheti qendror
KMDK-ja/ME-
ja (l), MMPHI-
ja dhe
Komuna e
Gjilanit
Është ndërtuar
kapaciteti i ri i
deponisë
PKZMSA
1.2.30
Eliminimi ose
rehabilitimi i
deponive të
paligjshme dhe të
pakontrolluara të
mbeturinave
2023
TM4
900,000 1,000,000 1,000,000
Buxheti i
pushtetit lokal
Komunat
Numri i reduktuar
i deponive të
pakontrolluara të
mbeturinave
SKZH
1.2.30a
Asistenca teknike
deri më 1.2.2030.
2023
TM4
5,000 5,000 GDC-ja GIZ-i

Buxheti total për
objektivin specifik
I.2
2,044,673 11,214,330 9,939,890

Nga të cilat
kapitale
0 9,754,177 8,518,177

Nga të cilat
rrjedhëse
2,044,673 1,460,153 1,421,713
1.3 Objektivi specifik: Zhvillimi i sistemeve për kontrollimin dhe menaxhimin e mbeturinave të tjera
1.3a
Indikatori:
Përqindja e
MNRr-ve të
deponuara në
deponi të
caktuara dhe të
ricikluara
0% 0% 45%
Është krijuar një sistem për menaxhimin e ndarë të
mbeturinave të ndërtimit dhe rrënimit për 45% të popullatës
62
1.3b
Indikatori:
Disponueshmëria
e planeve të
menaxhimit të
mbeturinave të
sektorit
Nuk ka PMM për sektor [2018] 100% 100%
Planet e menaxhimit të mbeturinave (PMM-të) janë shtjelluar,
miratuar dhe publikuar për nënproduktet e kafshëve dhe
mbeturinat e kujdesit shëndetësor
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti
Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
1.3.1
Plani i hollësishëm
i menaxhimit të
mbeturinave të
ndërtimit dhe
rrënimit
2021
TM4
500,000 0 0
Granti i
asistencës
teknike (BERZH-
i)
MMPHI-ja
Është hartuar
plani për
menaxhimin e
mbeturinave të
ndërtimit dhe
rrënimit
n.a.
1.3.2
Rishikimi i
udhëzimit
administrativ për
menaxhimin e
MNRr-ve
2021
TM4
22,500 0 0
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Udhëzimi
administrativ
është rishikuar
n.a.
1.3.3
Ndërtimi i
qendrave për
trajtimin e
mbeturinave të
ndërtimit dhe
rrënimit në
komunat e
Kosovës,
2023
TM4
0 3,200,000 3,200,000
Granti i
asistencës
teknike, të
konfirmohet(TK)
Komunat (l),
MMPHI-ja
Janë ndërtuar
qendrat e
trajtimit dhe
vendet e caktuara
për magazinimin
e mbeturinave të
ndërtimit dhe
rrënimit
SKZH
1.3.4
Mbikëqyrja për
ndërtimin e
qendrave për
trajtimin e
mbeturinave të
ndërtimit dhe
rrënimit në
2023
TM4
0 200,000 200,000
Granti i
asistencës
teknike (TK)
Komunat (l),
MMPHI-ja
Janë ndërtuar
qendrat e
trajtimit dhe
vendet e caktuara
për magazinimin
e mbeturinave të
ndërtimit dhe
SMM
63
komunat e
Kosovës
rrënimit
1.3.8
Plani i hollësishëm
për menaxhimin e
mbeturinave
medicinale
2021
TM4
22,500 0 0
Granti i
asistencës
teknike
Ministria e
Shëndetësisë
Është hartuar
plani për
menaxhimin e
mbeturinave të
kujdesit
shëndetësor
n.a.
1.3.9
Plani i hollësishëm
për menaxhimin e
mbeturinave të
kafshëve dhe
nënprodukteve të
kafshëve
2021
TM4
15,000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
MBPZHR-ja
Është hartuar
plani për
menaxhimin e
mbeturinave të
nënproduketeve
të kafshëve
n.a.

Buxheti total për
objektivin specifik
I.3
560,000 3,400,000 3,400,000

Nga të cilat
kapitale
0 3,200,000 3,200,000

Nga të cilat
rrjedhëse
560,000 200,000 200,000

Buxheti i
përgjithshëm për
Planin e Veprimit
6,134,673 19,244,330 19,749,890

Nga të cilat
kapitale
3,330,000 17,284,177 16,631,177

Nga të cilat
rrjedhëse
2,804,673 1,960,153 3,118,713


64
Nr.
Objektivat strategjike dhe
specifike, indikatorët dhe
veprimet
Vlera bazë (të plotësohet viti
psh.2018 apo 2019)
Cak i
përkohshëm
[2023]
Caku i vitit final
[2030]
Rezultati
2 OBJEKTIVI STRATEGJIK 2: PROFESIONALIZIMI I SEKTORIT TË MENAXHIMIT DHE RICIKLIMIT TË MBETURINAVE
2.1 Objektivi specifik: Vazhdimi i ndërtimit të kapaciteteve profesionale në sektorin publik dhe privat
2.1
Indikatori: Kapaciteti profesional
në sektorin publik dhe privat
Zhvillimi i kapaciteteve ka filluar të
ofrohet nga partnerët nga viti
2018

Raportet e
rregullta të
monitorimit të
zbatimit të
programit për
MNRr-të
tregojnë rritje të
vazhdueshme të
kapaciteteve të
aktorëve
relevantë falë
masave të
zbatuara
Një program gjithëpërfshirës i zhvillimit të
kapaciteteve i përmirëson në vazhdimësi
shkathtësitë e sektorit të menaxhimit të
mbeturinave dhe aktorëve përkatës të tij.
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente
2021 2022 2023
2.1.1
Mbështetja e MEA-së në
monitorimin e SKMMN-së,
rishikimin/azhurnimin e Planit të
Veprimit dhe shpënien e
projekteve drejt zbatimit
2023
TM4
200,000 300,000 GDC-ja GIZ-i
Institucionet dhe
operatorët e
mbeturinave
mbështeten në
zbatimin e
Strategjisë dhe
Planit të Veprimit
2021-2023
n.a.
65
2.1.2
Masat e posaçme të kualifikimit
për ekspertizën në MMN
2023
TM4
130,000 200,000 135,000 GDC-ja GIZ-i
Masat e
kualifikimit
hartohen dhe
zbatohen për ta
përmirësuar
ekspertizën në
MMN të
aktorëve
kryesorë të
menaxhimit të
mbeturinave


Buxheti total për objektivin
specifik II.1
330,000 500,000 135 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 330,000 500,00 135,000
2.2 Objektivi specifik: Caktimi i një kodi industrial për sektorin e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave në statistikat kombëtare
2.2a
Indikatori: Përfshirja e
profesioneve dhe bizneseve deri
në vitin 2023
Nuk ka njohje[2018]
1 statistikë e
industrisë

Industria e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave
përfshihet në statistikat kombëtare deri në vitin
2023
2.2b
Indikatori: Organi i industrisë
themelohet deri në vitin 2023
Nuk ka organ përfaqësues për këtë
industri [2018]
1 organ
përfaqësues
i industrisë

Themelohet organi përfaqësues i industrisë së
menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave deri në
vitin 2023
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti
Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
2.2.1
Mundësimi dhe raportimi i
vendeve të punës dhe bizneseve
që kanë të bëjnë me mbeturinat
në statistikat kombëtare
2023
TM4
6 000 6 000 6 000
Granti i
asistencës
teknike
ASK
Profesionet dhe
bizneset e
menaxhimit të
mbeturinave e
përmirësojnë
potencialin e tyre
në treg për shkak
n.a.
66
të njohjes zyrtare
2.2.2
Mbështetja e krijimit të një sistemi
të trajnimit dhe akreditimit
2023
TM4
4 000 4 000 0
Granti i
asistencës
teknike
Ministria e
Administratës
Publike (MAP-
ja)
Është krijuar
sistemi i trajnimit
dhe akreditimit
n.a.
2.2.3
Mbështetja për formalizimin apo
njohjen e aktorëve joformalë në
MMN
2023
TM4
45 000 20 000 10 000
Granti i
asistencës
teknike, GDC-ja
GIZ-i
Sektori joformal
është njohur dhe
formalizuar
n.a.

Buxheti total për objektivin
specifik II.2
55 000 30 000 16 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 55,000 30,000 16,000
2.3 Objektivi specifik: Promovimi i hulumtimit dhe zhvillimit në universitete
2.3
Indikatori: Kursi ose moduli i
MIMN-së krijohet në universitet
deri në vitin 2025
Nuk ka ndonjë kurs apo modul për
MIMN-në [2018]
1 kurs
Është themeluar kursi (ose moduli) universitar për
menaxhimin e integruar të mbeturinave të ngurta
(MIMN-në)
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti
Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës
dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente
2021 2022 2023
2.3.1
Hartimi ose përshtatja e
planprogrameve të përshtatshme
të arsimit të lartë për MMN-në
2023
TM4
20 000 20 000 18 000
Granti i
asistencës
teknike
MASHT-i
Kursi për MIMN-
në themelohet
në një universitet
n.a.
2.3.2
Lidhja e partneritetit me
universitetet evropiane për
shkëmbim të njohurive dhe
hulumtim
2022
TM4
0 5 000 0
Granti i
asistencës
teknike
MASHT-i
5 mësimdhënës
trajnohen
përmes një vizite
studimore në një
universitet
evropian
n.a.

Buxheti total për objektivin
specifik II.3
20 000 25 000 18 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
67
Nga të cilat rrjedhëse 20,000 25,000 18,000

Buxheti i përgjithshëm për Planin
e Veprimit
405 000 555 000 169 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 405,000 555,000 169,000
68
Nr.
Objektivat strategjike dhe specifike, indikatorët dhe
veprimet
Vlera bazë
Cak i
përkohshëm
[2023]
Caku i vitit
final
[2030]
Rezultati
3
OBJEKTIVI STRATEGJIK 3: FORCIMI I RREGULLIMIT DHE KONTROLLIT NË SEKTORIN E MENAXHIMIT TË MBETURINAVE DUKE I PLOTËSUAR BOSHLLËQET DHE DUKE I
QARTËSUAR MEKANIZMAT E ZBATIMIT
3.1 Objektivi specifik: Krijimi i një sistemi informativ funksional për menaxhimin e mbeturinave
3.1
Indikatori: SIMM-i është
funksional në vitin 2021 dhe i
qasshëm për publikun në
vitin 2023
AMMK-ja e publikon një raport vjetor
për MMN-në [2017]
Ekziston 1
SIMM
(versioni
testues
Ekziston 1 SIMM (versioni publik)
Ka sistem informativ për menaxhimin e
mbeturinave që është gjithëpërfshirës,
funksional dhe i qasshëm për publikun
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente
2021 2022 2023
3.1.1 Hartimi i SIMM-së
2022
TM4
75 000 75 000 0
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-
ja/AMMKKomun
a (l),
SIMM është
funksional
n.a.
3.1.2
Ofrimi i trajnimit dhe
mbikëqyrjes për operatorët e
mbeturinave për ta
përmirësuar cilësinë dhe
disponueshmërinë e të
dhënave
2023
TM4
20 000 20 000 11 250
Granti i
asistencës
teknike, IDA
Komuna (l),
MMPHI-ja
Operatorët e
mbeturinave e
përmirësojnë
raportimin e tyre
n.a.
3.1.3
Avancimi i funksioneve
institucionale në monitorim
dhe raportim (AMMK)
2022
TM4
30 000 65 000 GDC-ja GIZ-i
Trajnohet i tërë stafi
i AMMK-së


Buxheti total për objektivin
specifik III.1
125 000 160 000 11 250
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 125,000 160,000 11,250
3.2
Objektivi specifik: Zgjerimi i sistemit të dhënies së licencave dhe lejeve për menaxhimin e mbeturinave për t’i mbuluar të gjitha mbeturinat, operatorët dhe
qendrat e menaxhimit të mbeturinave
69
3.2a
Indikatori: Mbulimi i plotë i
dhënies së licencave dhe
lejeve deri në vitin 2027
Mbulimi i pjesshëm i dhënies së
licencave dhe lejeve për menaxhim të
mbeturinave [2018]
50% e
qendrave
janë të
mbuluara
100% e
qendrave janë
të mbuluara
Dhënia e licencave dhe lejeve zgjerohet për t’i mbuluar të
gjitha fraksionet, operatorët dhe qendrat e mbeturinave
3.2b
Indikatori: Plani i
menaxhimit të mbeturinave
industriale publikohet deri
në vitin 2023
Nuk ka plan [2018] 1 plan 1 plan
Ka plan të menaxhimit të mbeturinave industriale (të
rrezikshme dhe të parrezikshme)
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
3.2.1
Hartimi i përshkrimeve të
punës, kërkesave për
punësim të stafit dhe
vlerësim të nevojave për
trajnim për ministritë
përkatëse dhe AMMK-në
2021
TM4
33 000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Zbatimi në dhënie
të licencave dhe
lejeve është
përmirësuar dhe
është në përputhje
me kërkesat ligjore
të BE-së
n.a.
3.2.2
Zhvillimi i një programi të
kualifikimit të bazuar në
vlerësimin e nevojave për
tërë stafin e AMMK-së
2022
TM4
0 74 000 0
Granti i
asistencës
teknike
AMMK-ja
Kapaciteti i shtuar i
AMMK-së
n.a.
3.2.3
Krijimi i SIE-së, përmirësimi i
bazës së të dhënave për të
gjithë prodhuesit e
mbeturinave, përfshirë
instalacionet e mëdha të
renditura nën leje sipas
Direktivës 2010/75/EU
(Aneksi I)
2021
TM4
100 000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
AMMK-ja
Është krijuar baza e
të dhënave
n.a.
70
3.2.4
Plani për menaxhimin e
mbeturinave të rrezikshme
2021
TM4
700 000 500 000 0 IPA MMPHI-ja Zhvillimi i planit ,
SKZh/LVP/PKZMS
A
3.2.5
Ndërtimi i qendrës së
menaxhimit të mbeturinave
të rrezikshme
2023
TM4
0 3 500 000 3 500 000
IPA, shuma
totale:
12,000,000
euro
MMPHI-ja
Qendra e
menaxhimit të
mbeturinave të
rrezikshme është
ndërtuar
SKZh/LVP/PKZMS
A
3.2.6
Mbikëqyrja e ndërtimit të
qendrës së menaxhimit të
mbeturinave të rrezikshme
2023
TM4
0 100 000 100 000 IPA MMPHI-ja
Qendra e
menaxhimit të
mbeturinave të
rrezikshme është
ndërtuar
SKZh/LVP/PKZMS
A

Buxheti total për objektivin
specifik III.2
833 000 4 174 000 3 600 000
Nga të cilat kapitale 733,000 3 500 000 3 500 000
Nga të cilat rrjedhëse 100,000 674,000 100,000
3.3 Objektivi specifik: Forcimi i mekanizmave zbatues, ndërlidhur me komunat dhe inspektoratet
3.3
Indikatori: : Mekanizmat dhe
procedurat e zbatimit
rishikohen deri në vitin 2022,
ndërsa për të paktën 75% të
shkeljeve të raportuara
ekzistojnë mekanizmat dhe
procedurat përkatëse të
zbatimit që përdoren nga
autoritetet kompetente deri
në vitin 2024
Mekanizmat e zbatimit dhe realizimit
nuk janë në zbatim [2018]
1 raport i
rishikimit
(draft)
1 raporti i
rishikimit
(veprimi është
kryer)
Është përmirësuar zbatimi i kërkesave ligjore nga
gjeneratorët dhe operatorët e mbeturinave
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
71
Plani i veprimit për realizimin e Objektivit Strategjik 3 (2021-2023)







3.3.1
Rishikimi i mekanizmave të
zbatimit nga AMMK-ja, në
bashkëpunim të ngushtë me
komunat
2023
TM4
0 0 24 000
Granti i
asistencës
teknike
AMMK-ja (l),
MMPHI-ja
Është përmirësuar
zbatimi i
rregulloreve
n.a.
3.3.2
Të miratohen dhe zbatohen
amendamentet e nevojshme
rregullative (kompetencat
dhe gjobat e reja) duke u
bazuar në shqyrtim
2023
TM4
0 0 10 000
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Është përmirësuar
zbatimi i
rregulloreve
n.a.
3.3.3
Programi i veçantë i trajnimit
për zyrtarët/stafin e zbatimit
2023
TM4
5 000 5 000 25 000
Granti i
asistencës
teknike
MAP
Trajnohen 60
zyrtarë të zbatimit
n.a.

Buxheti total për objektivin
specifik III.3
5 000 5 000 59 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 5,000 5,000 59,000

Buxheti i përgjithshëm për
Planin e Veprimit
963, 000 4, 339, 000 3, 670 ,250
Nga të cilat kapitale 733,000 3 500 000 3 500 000
Nga të cilat rrjedhëse 230,000 839,000 170,250

72
Plani i veprimit për realizimin e Objektivit Strategjik 4 (2021-2023)
Nr.
Objektivat strategjike dhe specifike,
indikatorët dhe veprimet
Vlera bazë
Cak i
përkohshëm
[2023]
Caku i vitit
final [2030]
Rezultati

4 OBJEKTIVI STRATEGJIK 4: PROMOVIMI I VLERAVE DHE PRAKTIKAVE TË NJË EKONOMIE QARKORE
4.1 Objektivi specifik: Ngritja e vetëdijes për rëndësinë dhe dobitë e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave
4.1
Indikatori: Rezultatete
fushatave publikohen në
vitet 2024, 2027 dhe 2030
Nuk realizohet ndonjë fushatë e
veçantë e vetëdijesimit [2018]
1 vlerësim i
ndikimit të
fushatës
1 vlerësim i
ndikimit të
fushatës
Ndikimi i matur i fushatave për vetëdijesim vlerësohet dhe
publikohet deri në vitet 2024, 2027 dhe 2030.
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
4.1.1
Komunikimi i strategjisë tek
palët e interesuar dhe
publiku
2021
TM3
0 0 0 n.a. MMPHI-ja
Politika për
zhvillimin e sektorit
kuptohet
n.a.
4.1.2
Hartimi i një programi të
përgjithshëm për ndryshimin
e sjelljes me fushat kryesore
të ndërhyrjes dhe grupet e
synuara
2021
TM4
48 000 0 0
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Është hartuar
programi i
ndryshimit të
sjelljes
SKZH
4.1.3
Zbatimi i fushatës 2020-2022
duke përfshirë publikimin e
rezultateve
2021
TM4
50 000 50 000 50 000
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Sjellja publike është
përmirësuar
SKZH
4.1.4
Të ndryshohet planprogrami
shkollor për fazat kryesore
me njohuritë për MIMN-në
dhe qëndrimin për mjedisin
2023
TM4
0 0 40 000
Granti i
asistencës
teknike
MASHT-i
Rishikohet
planprogrami
shkollor
SKZH
4.1.5
Të ofrohen masa të trajnimit
për mësimdhënësit ose
aktorët e ndryshëm për
planprogramet e ndryshuara
2023
TM4
0 0 15 250
Granti i
asistencës
teknike
MASHT-i
40 mësimdhënës
janë trajnuar
SKZH
4.1.6
Fushata e vetëdijesimit në
komunat e Pejës, Istogut,
Klinës, Deçanit dhe Junikut
lidhur me deponinë e re
2023
TM4
0 0 100, 000 0 Komunat
220,000 njerëz
informohen dhe
janë të vetëdijshëm
për përmirësimin e
0
73
shërbimeve të
menaxhimit të
mbeturinave
4.1.7
Fushata e vetëdijesimit në
komunën e Dragashit lidhur
me deponinë e re
2023
TM4
0 0 17, 500 0
Komuna e
Dragashit
34,000 njerëz
informohen dhe
janë të vetëdijshëm
për përmirësimin e
shërbimeve të
menaxhimit të
mbeturinave
0
4.1.8
Masat e vetëdijesimit dhe
komunikimit publik lidhur me
ndërtimin e qendrave të
trajtimit për MNRr-ve
2023
TM4
0 0 400, 000
Granti i
asistencës
teknike
Komunat
750,000 njerëz
informohen dhe
janë të vetëdijshëm
për përmirësimin e
shërbimeve të
menaxhimit të
mbeturinave
SKZH

Buxheti total për objektivin
specifik IV.1
98, 000 50 ,000 622, 750
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 98,000 50,000 622,750
4.2 Objektivi specifik: Stimulimi i risive në parandalimin e mbetjeve
4.2
Indikatori:Raundi i e parë i
aplikimit për grante për
ideinovative përfundon në
vitin 2024
nuk është krijuar ndonjë sistem i
granteve [2018]
Nuk ka
skemë të
granteve
1 skemë e
granteve për
inovacion
Zgjidhjet e parandalimit të mbetjeve të krijuara në nivel
lokal po zbatohen me mbështetjen e një sistemi të
granteve për inovacion
Nr.. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
4.2.1
Krijimi i bazës së nevojshme
ligjore kombëtare për
zhvillimin Përkthimi i
kërkesave të nevojshme për
etiketim në rregulloret
kombëtare
2023
TM4
9,000 9,000 9,000
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Rregulloret
kombëtare i
pasqyrojnë kërkesat
vendore dhe të BE-
së për etiketim
n.a.
74
4.2.2
Zhvillimi i skemës së
granteve për inovacion me
kritere të përshtatshmërisë,
dizajn të konkurrencës dhe
burime të financimit
2023
TM4
0 0 33 000 0 ME-ja
Skema e granteve
për inovacionit
është e gatshme
për zbatim
0
4.2.3
Shpërndarja e pajisjeve për
kompostim shtëpiak nëpër
amvisëri
2023
TM4
60 000 110 000 110 000
Buxheti lokal
dhe granti i
asistencës
teknike
Komunat, GIZ-i
1,500 amvisëri
pajisen me pajisje
për kompostim
shtëpiak
n.a.

Buxheti total për objektivin
specifik IV.2
69 000 119 000 152 000
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 69,000 119,000 152,000
4.3 Objektivi specifik: Krijimi i sistemeve të ripërdorimit dhe riciklimit të bazuara në konceptin e përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit
4.3
Indikatori: Deri në vitin 2024
– mekanizmat e përgjegjësisë
së zgjeruar të prodhuesit,
aplikohen për pr 4 kategori
të produketeve/fraksioneve
/mbeturinave (ambalazhi,
MPEE-të, bateritë,
automjetet e vjetruara).
Nuk zbatohet asnjë mekanizëm i PZP-
së[2018]
Ekziston 1
skemë e
PZP-së
Ekzistojnë 4
skema të PZP-
së
Katër fraksione të mbeturinave për të cilat zbatohen
skemat e PZP-së
Nr. Veprimi
Afati i
fundit
Buxheti Burimi i
financimit
Institucioni
udhëheqës dhe
mbështetës
Rezultati
Referenca në
dokumente 2021 2022 2023
4.3.1
Hartimi dhe zbatimi i
rregulloreve dhe skemave të
nevojshme për mbeturinat e
ambalazhit duke u bazuar në
PZP-në
2022
TM4
98 000 148 000 80 000
Buxheti
shtetëror dhe
granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Ka PZP për
mbeturinat e
ambalazhit
n.a.
4.3.1a
Sistemet e PZP-së (KND-së)
në zhvillim e sipër
2023
TM4
50 000 130 000 GDC-ja GIZ-i
Krijohet sistemi i
KND-së

75
4.3.2
Hartimi dhe zbatimi i
rregulloreve dhe skemave të
nevojshme për MPEE-të,
bateritë, AV-të, vajrat
mbeturinë dhe gomat duke u
bazuar në PZP-në
2022
TM4
136 000 136 000 0
Granti i
asistencës
teknike
MMPHI-ja
Janë pesë skema të
PZP-së për
fraksionet specifike
të mbeturinave
n.a.
4.3.3
Studimi fizibilitetit dhe
hartimi i tij për qendrën e
ndarjes dhe qendrën e
kompostimit në Prizren
2023
TM4
0 0 231 176
sektori privat,
PZP
Komuna
Është zhvilluar
studimi i fizibilitetit
PKZMSA/LVP
4.3.6
Studimi fizibilitetit dhe
hartimi i tij për qendrën e
ndarjes në Pejë
2023
TM4
0 0 153 811 IPA, LVP Komuna
Është zhvilluar
studimi i fizibilitetit
PKZMSA/LVP
4.3.9
Studimi fizibilitetit dhe
hartimi i tij për krijimin e
qendrës së ndarjes në
Prishtinë
2023
TM4
0 0 498 000
Granti i
asistencës
teknike
Komuna
Është zhvilluar
studimi i fizibilitetit
KASh-i
4.3.12
Studimi fizibilitetit dhe
hartimi i tij për krijimin e
qendrës së ndarjes në
Mitrovicë
2023
TM4
50 000 0 0
Buxheti
shtetëror,
AMMK-ja,
gjithsej
3,300,000 euro
Komuna
Dokumentet e
planifikimit janë në
dispozicion
KASh-i
4.3.28
Promovimi i vlerave të
zinxhirit të ndarjes në burim
dhe riciklimit
2023
TM4
50 000 250 000 255 000
Fondet e
shtetit dhe
GDC-ja
MMPHI-ja,
GIZ-i
Mbledhja e ndarë e
shtuar e
materialeve të
riciklueshme
n.a.

Buxheti total për objektivin
specifik IV.3
384 000 664 000 1 217 987
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 384,000 664,000 1 217 987

Buxheti i përgjithshëm për
Planin e Veprimit
551 000 833 000 1 992 737
Nga të cilat kapitale 0 0 0
Nga të cilat rrjedhëse 551,000 833,000 1 992,737

76

7.2 Orari i zbatimit 2024-2030

Orari i zbatimit të Objektivit Strategjik 1 (2023-2029) 11

Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
Objektivi strategjik 1: Zhvillimi i një gjenerate të re të shërbimeve dhe infrastrukturës së menaxhimit të integruar të mbeturinave

Objektivi specifik 1.2: Zhvillimi i rrjetit të integruar të qendrave të menaxhimit të mbeturinave
1.2.16 Përmirësimi i gjendjes teknike dhe operative në deponinë e rajonit të
Prishtinës në Mirash – Obiliq në lokacion të përshtatshëm , ( ose
ndërtimi i deponisë së re )
2023 2024 1 400 000
Granti i asistencës
teknike
KMDK-ja/
MMPHI-ja
1.2.17 Mbikëqyrja e punëve për përmirësimin e gjendjes teknike dhe operative
në deponinë e rajonit të Prishtinës në Mirash - Obiliq
2023 2024 70 000
Granti i asistencës
teknike
KMDK-ja/
MMPHI-ja
1.2.20 Studimi i fizibilitetit për ndërtimin/përmirësimin e deponisë së re/të vjetër
në Mitrovicë 2024 2024 150 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna e
Mitrovicës (l),
MMPHI-ja
1.2.21 Ndërtimi/përmirësimi i deponisë së re/të vjetër në Mitrovicë
2025 2026 3 000 000
Granti kapital Komuna e
Mitrovicës (l),
MMPHI-ja
1.2.22 Mbikëqyrja e ndërtimit/përmirësimit të deponisë së re/të vjetër në
Mitrovicë 2025 2026 150 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna e
Mitrovicës (l),
MMPHI-ja
1.2.23 Studimi i fizibilitetit për krijimin e transfer stacionit në Skenderaj dhe
përmirësimin e transfer stacionit në Drenas
2024 2024 55 000
Granti i asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
1.2.24 Ndërtimi i transfer stacionit në Skenderaj dhe përmirësimi i transfer
stacionit në Drenas
2025 2026 1 100 000
Granti kapital Komunat (l),
MMPHI-ja
1.2.25 Mbikëqyrja për ndërtimin e transfer stacionit në Skenderaj dhe
përmirësimin e transfer stacionit në Drenas
2025 2026 55 000
Granti i asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
1.2.26 Përmirësimi dhe zgjerimi i deponisë së Prizrenit 2024 2025 5 000 000 Granti kapital KMDK-ja (l),

11 Shpenzimet e parashikuara në orarin e zbatimit (2024-2030) për krijimin e qendrave të menaxhimit të mbeturinave i nënshtrohen rishikimit, bazuar në gjetjet në studimet e
fizibilitetit
77
Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
Komuna e
Prizrenit
1.2.27 Mbikëqyrja për përmirësimin dhe zgjerimin e deponisë së Prizrenit
2024 2025 250 000
Granti i asistencës
teknike
KMDK-ja (l),
Komuna e
Prizrenit
1.2.28 Përmirësimi dhe zgjerimi i deponisë së Podujevës
2024 2025 2 000 000
Granti kapital Komuna e
Podujevës
1.2.29 Mbikëqyrja për përmirësimin dhe zgjerimin e deponisë së Podujevës
2043 2025 100 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna e
Podujevës
1.2.30 Eliminimi ose rehabilitimi i deponive të paligjshme dhe të pakontrolluara
të mbeturinave 2024 TM2 2024 TM4 2 000 000
Granti i asistencës
teknike/buxheti i
komuniteteve lokale
Komunat
1.2.31 Mbyllja e deponisë ilegale në Istog
2024 2025 500 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna e Istogut
Objektivi specifik 1.3: Zhvillimi i sistemeve për kontrollimin dhe menaxhimin e mbeturinave jokomunale
1.3.5 Studimi i fizibilitetit për ndërtimin e qendrave të trajtimit për mbeturinat e
ndërtimit dhe rrënimit në Prishtinë, Mitrovicë dhe Pejë
2024 2024 112 500
Granti i asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
1.3.6 Ndërtimi i qendrave të trajtimit për mbeturinat e ndërtimit dhe rrënimit
në Prishtinë, Mitrovicë dhe Pejë
2025 2026 2 250 000
Granti kapital Komunat (l),
MMPHI-ja
1.3.7 Mbikëqyrja për ndërtimin e qendrave të trajtimit për mbeturinat e
ndërtimit dhe rrënimit në Prishtinë, Mitrovicë dhe Pejë 2025 2026 112 500
Granti i asistencës
teknike
Komunat (l),
MMPHI-ja
1.3.10 Zhvillimi i kapaciteteve përvetësuese nëpërmjet krijimit të qendrës
kombëtare për menaxhimin e mbeturinave të indeve të kafshëve (Faza II)
2026 2027 0
Granti i asistencës
teknike
AVUK-u

Orari i zbatimit të Objektivit Strategjik 3 (2024-2030)

Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
Objektivi strategjik 3: Forcimi i rregullimit dhe kontrollit në sektorin e menaxhimit të mbeturinave
Objektivi specifik III.2: Zgjerimi i sistemit të dhënies së licencave dhe lejeve për menaxhimin e mbeturinave
78
Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
3.2.7 Ndërtimi i qendrës së menaxhimit të mbeturinave të rrezikshme
2022 2024 3 500 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
3.2.8 Mbikëqyrja e ndërtimit të qendrës së menaxhimit të mbeturinave të
rrezikshme
2022 2024 100 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
3.2.9 Përgatitja e studimit të fizibilitetit për ngritjen e qendrës kombëtare të
trajtimit të mbeturinave të rrezikshme (Faza II)
2026 2028 500 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
Objektivi specifik 3.3: Forcimi i mekanizmave zbatues, përfshirë komunat dhe inspektoratet
3.3.4 Programi i veçantë i trajnimit për zyrtarët/stafin e zbatimit
2023 2024 25 000
Granti i asistencës
teknike
MAP

Orari i zbatimit të Objektivit Strategjik 4 (2024-2030)

Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
Objektivi strategjik 4: Promovimi i vlerave dhe virtyteve të një ekonomie qarkore
Objektivi specifik 4.1: Ngritja e vetëdijes për rëndësinë dhe dobitë e menaxhimit dhe riciklimit të mbeturinave
4.1.3 Zbatimi i fushatës 2024-2027 duke përfshirë publikimin e ndikimeve
2024 2027 200 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
4.1.4 Zbatimi i fushatës 2028-2030 duke përfshirë publikimin e ndikimeve
2028 2030 150 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
4.1.6 Të ofrohen masa të trajnimit për mësimdhënësit ose aktorët e ndryshëm
për planprogramet e ndryshuara
2024 2025 40 000
Granti i asistencës
teknike
MASHT-i
Objektivi specifik 4.2: Stimulimi e risive në parandalimin e mbetjeve
4.2.2 Përkthimi i kërkesave të nevojshme për etiketim në rregulloret kombëtare
2021 2030 63 000
Granti i asistencës
teknike
MMPHI-ja
4.2.5 Replikimi i përvojës nga gara së parë
2024 2030 70 000
Granti i asistencës
teknike
MZhE
4.2.6 Kompostimi shtëpiak për amvisëritë
2021 2030 320 000
Granti i asistencës
teknike
Komunat
Objektivi specifik 4.3: Krijimi i sistemeve të ripërdorimit dhe riciklimit të bazuara në konceptin e përgjegjësisë së zgjeruar të prodhuesit
79
Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
4.3.4 Ndërtimi i qendrës së ndarjes dhe qendrës së kompostimit në Prizren 2024 2025 4 760 124 Granti kapital Komuna
4.3.5 Mbikëqyrja për ndërtimin e qendrës së ndarjes dhe qendrës së
kompostimit në Prizren
2024 2025 262 765
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.7 Ndërtimi i qendrës së ndarjes në Pejë 2024 2025 3 167 111 Granti kapital Komuna
4.3.8 Mbikëqyrja për ndërtimin e qendrës së ndarjes në Pejë
2024 2025 174 785
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.10 Ndërtimi i qendrës së ndarjes në Prishtinë 2024 2025 3 500 000 Granti kapital Komuna
4.3.11 Mbikëqyrja për ndërtimin e qendrës së ndarjes në Prishtinë
2024 2025 175 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.13 Ndërtimi i qendrës së ndarjes në Mitrovicë 2024 2025 2 000 000 Granti kapital Komuna
4.3.14 Mbikëqyrja për ndërtimin e qendrës së ndarjes në Mitrovicë
2024 2025 100 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.15 Studimi fizibilitetit dhe krijimin e qendrës së ndarjes në Gjilan
2025 2025 115 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.16 Ndërtimi i qendrës së ndarjes në Gjilan 2026 2027 2 300 000 Granti kapital Komuna
4.3.17 Mbikëqyrja e ndërtimit të qendrës së ndarjes në Gjilan
2026 2027 115 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.18 Studimi i fizibilitetit për transfer stacionin dhe qendrën e ndarjes në
Gjakovë
2024 2024 135 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.19 Ndërtimi i transfer stacionit dhe qendrës së ndarjes në Gjakovë 2026 2027 2 700 000 Granti kapital Komuna
4.3.20 Mbikëqyrja për ndërtimin e transfer stacionit dhe qendrës së ndarjes në
Gjakovë
2026 2027 135 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.21 Studimi i fizibilitetit për krijimin e qendrave të kompostimit në Prishtinë,
Pejë dhe Gjilan
2025 2025 175 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.22 Ndërtimi i qendrës së kompostimit në Prishtinë 2026 2027 1 500 000 Granti kapital Komuna
4.3.23 Mbikëqyrja e ndërtimit të qendrës së kompostimit në Prishtinë
2026 2027 75 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.24 Ndërtimi i qendrës së kompostimit në Pejë 2026 2027 1 000 000 Granti kapital Komuna
4.3.25 Mbikëqyrja e ndërtimit të qendrës së kompostimit në Pejë
2026 2027 50 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna
4.3.26 Ndërtimi i qendrës së kompostimit në Gjilan 2025 2027 1 000 000 Granti kapital Komuna
80
Nr. Aktiviteti Fillimi
Përfundi
mi
Shpenzimet Burimi i financimit
Përgjegjësia
kryesore
4.3.27 Mbikëqyrja e ndërtimit të qendrës së kompostimit në Gjilan
2026 2027 50 000
Granti i asistencës
teknike
Komuna

81
7.3 Përmbledhje e shpenzimeve të zbatimit

Shpenzimet e zbatimit (sipas objektivit strategjik)

Shpenzimet e zbatimit 2021-2023 2024-2030 Gjithsej
Objektivi strategjik 1: Shërbimet dhe infrastruktura 45.128.892 18.405.000 63.533.892
Objektivi strategjik 2: Profesionalizimi i sektorit të mbeturinave dhe riciklimit 1.129.000 0 1.129.000
Objektivi strategjik 3: Rregullimi dhe kontrolli 8.972.250 4.125.000 13.097.250
Objektivi strategjik 4: Ekonomia qarkore 3.053.737 24.332.785 27.386.523
Gjithsej 58.283.879 46.862.785 105.146.665

Shpenzimet e zbatimit (sipas aktivitetit)

Ndarja e shpenzimeve të investimit 2021-2023 2024-2030 Gjithsej
Asistenca teknike 8,132,775 3,375,550 11,508,325
Shërbimet e ngritjes së kapaciteteve dhe këshillimit 3,706,250 158,000 3,864,250
Studimet e fizibilitetit dhe hartimi i tyre 2,949,660 1,242,500 4,192,160
Mbikëqyrja 1,476,865 1,975,050 3,451,915

Punët dhe furnizimet 49,380,355 43,097,235 92,477,590
Pajisjet e mbledhjes së mbeturinave 14,528,000 0 14,528,000
Transfer stacionet 7,082,355 1,100,000 8,182,355
Deponitë 11,190,000 11,400,000 22,590,000
Qendrat e trajtimit 6,400,000 24,177,235 30,577,235
Qendra e menaxhimit të mbeturinave të rrezikshme 7,000,000 3,500,000 10,500,000
Mbyllja e vendeve të deponimit dhe deponive ilegale 2,900,000 2,600,000 5,500,000
Kompostimi shtëpiak 280,000 320,000 600,000

Vetëdijesimi publik dhe inovacioni 770,750 390,000 1,160,750
Vetëdijesimi publik dhe inovacioni 770,750 390,000 1,160,750

Gjithsej 58,283,879 46,862,785 105,146,665