Republika e Kosovës
Republika Kosova-Republic of Kosovo
Qeveria - Vlada - Government
___________________________________________________________________________________
RREGULLORE NR.12/ 2011 PËR PËRCAKTIMIN E RREGULLAVE SPECIFIKE TË HIGJIENËS SË
USHQIMIT ME PREJARDHJE SHTAZORE
REGULATION NO.12/2011 OF LAYING DOWN SPECIFIC RULES ON HYGIENE OF FOOD OF ANIMAL
ORIGIN
PRAVILNIK BR. 12/2011O UTVRDJIVANJU SPECIFIČNIH PRAVILA HIGIJENE HRANE ŽIVOTINJSKOG
POREKLA
2
QEVERIA E REPUBLIKËS SË KOSOVËS
Në mbështetje të nenit 93 (4) të Kushtetutës së
Republikës së Kosovës,
Në pajtim me nenin 49, paragrafi 3 të Ligjit Nr.
03/L-016 për Ushqimin, dhe nenin 4(3) të
Rregullores së Punës së Qeverisë Nr. 01/2007,
Duke marrë parasysh Rregulloren (BE),
Nr.853/2004 e Këshillit dhe Parlamentit
Evropian të datës 29 Prill 2004,
Nxjerr:
RREGULLORE NR.12/2011
PËR PËRCAKTIMIN E RREGULLAVE
SPECIFIKE TË HIGJIENËS SË
USHQIMIT ME PREJARDHJE
SHTAZORE
KREU I
DISPOZITAT E PËRGJITHSHME
Neni 1
Qëllimi
1. Kjo rregullore ka për qëllim për të siguruar
një shkallë të lartë të mbrojtjes së
konsumatorit, në lidhje me sigurinë e ushqimit,
veçanërisht duke i obligur operatorët e
bizneseve të ushqimit në Republikën e
Kosovës që t’i nënshtrohen rregullave të njëjta
THE GOVERNMENT OF KOSOVO
Pursuant to Article 93 (4) of the Constitution of
the Republic of Kosovo,
In accordance ith Article 4 (3) of the Regulation
on work of the Kosovo’s Government Nr.
01/2007 and article 49 paragraph 3 of the Law
Nr. 03/L-016 on Food,
Having in regard Regulation (EU), Nr.853/2004
of E`uropean Parliament and Council of 29
April 2004,
Issues:
REGULATION Nr .12/2011
OF LAYING DOWN SPECIFIC RULES
ON HYGIENE OF FOOD OF ANIMAL
ORIGIN
CHAPTER I
GENERAL PROVISIONS
Article 1
Scope
1. The scope of this regulation is to ensure a
high level of the consumers’ protection,
reagrding to food safety, in particular making
food business operators, wherever in the
Republic of Kosovo to be subject of same rules
and ensure appropriate functioning of the
VLADA REPUBLIKE KOSOVA
Na osnovu člana 93 (4) Ustava Republike
Kosova,
U skladu sa članom 49, stav 3 Zakona Br.
03/L-016 o Hrani, i člana 4(3) Pravilnika o
radu Vlade Kosova Br.01/2007,
Uzimajući u obzir Pravilnik (EU),
Br.853/2004 Saveta i Evropskog
Parlamenta od 29 Aprila 2004,
Donosi:
PRAVILNIK BR.12 /2011
O UTVRDJIVANJU SPECIFIĊNIH
PRAVILA HIGIJENE HRANE
ŽIVOTINJSKOG POREKLA
POGLAVLJE I
OPŠTE ODREDBE
Član 1
Cilj
1. Ovaj pravilnik ima za cilj da obezbedi
visok stepen zaštite potrošača, vezano sa
sigurnost hrane, posebno obavezajući
operatore biznesa hrane u Republici Kosova
da podležu jednakim pravilima i da
obezbede potrebno funkcionisanje
3
dhe të sigurojnë funksionim të duhur të tregut
të brendshëm me produktet me origjinë
shtazore.
2. Kjo rregullore përcakton rregullat specifike
per higjienën e ushqimit me origjinë shtazore
për operatorët e bizneseve të ushqimit. Këto
rregulla plotësojnë ato të deklaruara me
Rregulloren Nr.11/2011 për Higjienen e
prodhimeve ushqimore.
3. Rregullat e parapara në paragrafin 2 të ketij
neni do të aplikohen tek produktet e
përpunuara dhe të pa përpunuara me origjinë
shtazore.
Neni 2
Fushëveprimi
1.Për derisa nuk percaktohet ndryshe, kjo
rregullore nuk do të aplikohet në ushqimet të
cilat përmbajnë produkte me origjinë bimore
dhe produkteve të përpunuara me origjinë
shatzore. Andaj produktet e përpunuara me
origjinë shtazore të përdorura për të pregaditur
ushqim të tillë do të fitohen dhe me to do të
veprohet trajtohen sipas kërkesave ligjore të
kësaj rregullorje.
2. Kjo rregullore nuk do të aplikohet në lidhje
me:
2.1. prodhimin primar për përdorim
shtëpiak privat,
2.2. pergatitjen shtëpiake, trajtimin ose
ruajtjen e ushqimit për konsum
market within the country in products of animal
origin.
2. This regulatio lays down specific rules on the
hygiene of food of animal origin for food
business operators .These rules supplement
those laid down by Regulation No.11 /2011 on
Hygiene of Foodstuffs.
3. They shall apply to unporcessed and
processed products of animal origin.
Article 2
Field of activity
1. Unless expressly indicated to the contrary,
this regulation shall not apply to food
containing both products of plant origin and
processed products of animal origin .However;
processed products of animal origin, used to
prepare such food shall be obtained and handled
in accordance with the requirements of this
regulation.
2. This regulation shall not apply in relation to:
2.1. Primary production for private
domestic use;
2.2. The domestic preparation, handling
or storage of food for private domestic
unutrašnjeg tržišta proizvodima
životinjskog porekla.
2. Ovaj pravilnik za operatore biznesa sa
hranom utrdjuje specifične pravile u higijeni
hrane životinjskog porekla.Ova pravila
dopunjuju one deklarisane Pravilnikom
Br.11/2010 o Higijeni prehrambenih
proizvoda.
3. Pravila predvidjene stavom 2, ovog
pravilnika ċe se primeniti nad prerađenim i
neprerađenim proizvodima životinjskog
prekla.
Član 2
Oblast dejstva
1. Ukoliko izričito nije navedeno suprotno,
ovaj pravilnik se ne primenjuje kod hrane
koja sadrži kako proizvode biljnog porekla,
tako i prerađene proizvode životinjskog
porekla. Međutim, prerađeni proizvodi
životinjskog porekla, upotrebljeni za
pripremanje takve hrane, moraju se dobijati
i sa njima se mora postupati u skladu za
zakonskim zahtevima ovog pravilnika.
2. Ovaj pravilnik se ne primenjuje vezano
sa:
2.1. primarnom proizvodnjom za
ličnu upotrebu u domaćinstvima,
2.2. domaćom pripremom,
rukovanjem ili očuvanjem hrane za
4
shtëpiak;
2.3. furnizimin e drejtpërdrejt nga
prodhuesi me sasi të vogël të
produkteve primare deri te konsumatori
i fundit ose ndërmarrja vendore e
shitjes me pakicë, e cila drejtpërdrejt
furnizon konsumatorin e fundit .
2.4. furnizimin e drejtpërdrejt nga
prodhuesi me sasi të vogël të mishit të
shpezëve dhe lagomorfeve të therrura
në fermë për konsumatorin e fundit ose
ndërmarrjen vendore të shitjes me
pakicë i cili furnizon konsumatorin e
fundit me këtë mish të freskët;
2.5. gjuetarët të cilët furnizojnë me sasi
të vogla të shtazëve të egra apo me
mish të shtazëve të egra drejtpërdrejt
konsumatorin e fundit ose ndërmarrjet e
shitjes me pakicë të cilat drejtpërdrejt
furnizojnë konsumatorin e fundit.
3. Qeveria e Kosovës përcakton rregullat për
aktivitetet dhe personat e referuar në paragrafin
2 nënparagrafi 2.3, 2.4 dhe 2.5 Rregullat e tilla
duhet të sigurojnë arritjen e qëllimeve të kësaj
rregulloreje
4. Përderisa të mos jetë percaktuar ndryshe kjo
rregullore nuk do të aplikohet te shitja me
pakicë.
5. Prandaj kjo rregullore do të aplikohet te
shitja me pakicë kur janë zbatuar aktivitetet me
qëllim të furnizimit të ushqimit me origjinë
shtazore të një ndërmarrje tjetër, përveç në:
consumption;
2.3. Direct supply, by the producer, of
small quantities of primary products to
the final consumer or to local retail
establishments directly supplying the
final consumer.
2.4. The direct supply, by the producer,
of small quantities of meat from poultry
and lagomorphs slaughtered on the farm
to the final consumer or to local retail
establishments directly supplying such
meat to the final consumer as fresh meat;
2.5. Hunters who suplly small quantities
of wild game or wild game meat directly
to the final consumer or to local retail
establishments directly supplying the
final consumer.
3. The competent authority shall establish under
national law, rules governing activities and
persons referred to in paragraph 2 2.3, 2.4 and
2.5. Such rules shall ensure the achievement of
the objectives of this regulation.
4.Unless,expressly indicated to the contrary
,this regulation shall not apply to retail;
5. However, this regulation shall apply to retail
when operations are carried out with a view to
the supply of food of animal origin to another
establishment, unless:
ličnu potrošnju u domaćinstvima;
2.3. direktnog snabdevanja, od strane
proizvođača, krajnjeg potrošača
malim količinama primarnih
proizvoda ili lokalnih maloprodajnih
objekata koji direktno snabdevaju
krajnjeg potrošača;
2.4. direktnog snabdevanja od strane
proizvođača, malim količinama mesa
živine, lagomorfa, zaklanih na
farmama, ili lokalnih maloprodajnih
objekata, koji pomenutim mesom,
direktno snabdevaju krajnjeg
potrošača;
2.5. lovaca, koji snabdevaju krajnjeg
potrošača malim količinama lovne
divljači ili mesom lovne divljači,
odnosno lokalne maloprodajne
objekte koji direktno snabdevaju
krajnjeg potrošača.
3. Vlada Kosova utvrdjuje propise za
aktivnosti i lica iz stava 2 2.3, 2.4 i 2.5.
Takvi propisi moraju da obezbede
ostvarenje ciljeva ovog pravilnika
4. Ukoliko izričito nije navedeno suprotno,
ovaj pravilnik se ne primenjuje kod
maloprodaje.
5. Međutim, ovaj pravilnik se primenjuje
kod maloprodaje u slučaju snabdevanja
drugog objekta hranom životinjskog
porekla, osim ako:
5
5.1.aktivitetet që nuk përbëjnë vetëm
ruajtjen apo transportin në të cilin rast
prap aplikohen kërkesat e veçanta të
temperaturës të deklaruara në aneksin
III; ose
5.2. furnizimi me ushqim me origjinë
shtazore nuk nënkupton situatën kur një
ndërmarrje e shitjes me pakicë furnizon
vetëm ndërmarrjet të shitjes me pakicë
dhe e cila në pajtim me legjislacionin
vendor, paraqet vetëm aktivitet të
lokalizuar dhe të kufizuar.
6. Autoriteti kompetent mund të miratojë masat
për të aplikuar kërkesat e kësaj rregullorje e të
cilat vlejnë te ndërmarrjet e shitjes me pakicë
të vendosura në teritorin e Kosovës, tek të cilat
nuk do të aplikohen kriteret e nën paragrafeve
6.1 ose 6.2 të këtij neni.
7. Kjo rregullore do të aplikohet pa i cenuar:
7.1 rregullat relevante të shëndetit të
kafshëve dhe shëndetit publik, duke
përfshir rregullat më strikte të
përcaktuara për parandalimin,
kontrollin dhe çrrënjosjen e
encefalopative spongiforme të
transmetueshme;
7.2 kriteret për përkujdesjen ndaj
kafshëve dhe
7.3 Kriteret të cilat kanë të bëjnë me
5.1. the operations consist only of
storage or transport ,in which case
the specific temperature
requirements laid down in Annex
III shall apply ;or
5.2. The supply of food of animal origin
from the retail establishments anly and
,in accordance with national law ,is a
marginal ,localised and restricted activity.
6. The competent authority may adopt measures
to apply the requirements of this regulation to
retail establishments situated on their territory
to which it would not apply pursuant to
subparagraphs 6.1 or 6.2 of this article.
7. This regulation shall apply without prejudice
to:
7.1 Relevant animal and public health
rules, including more stringent rules laid
down for the prevention, control and
eradication of certain transmissible
spongiform encephalopathies;
7.2 Animal welfare requirements and
7.3 Requirements concerning the
5.1. operacije ne uključuju samo
skladištenje ili transport, u kom
slučaju se ipak moraju
primeniti posebni temperaturni
režimi definisani u aneksu
III;ili
5.2 snabdevanje hranom životinjskog
porekla ne podrazumeva situaciju
kada jedan maloprodajni objekat
snabdeva samo druge maloprodajne
objekte, i koja, u skladu sa domacem
zakonodavstvom, predstavlja samo,
lokalizovanu i ograničenu aktivnost.
6. Nadležni organ može usvojiti mere kako
bi se primenile zakonske uslove ovog
pravilnika, a koje važe kod maloprodajnih
objekata koji se nalaze na teritoriji Kosova,
i na koje se ona ne bi odnosila što je u
skladu sa podstavom 6.1, odnosno 6.2 ovog
člana.
7. Ovaj pravilnik se primenjuje bez povrede:
7.1 relevantnih propisa iz oblasti
zdravlja životinja i javnog zdravlja,
što uključuje i mnogo strožije propise
za prevenciju, kontrolu i
iskorenjivanje određenih prenosivih
spongiformnih encefalopatija;
7.2 kriterima za dobrobit životinja; i
7.3 kriterima koji se odnose na
6
identifikimin e kafshëve dhe gjurmimin
e produkteve me origjinë shtazore.
Neni 3
Përkufizimet
Për qëllimet e kësaj rregullorje, do të
aplikohen përkufizimet vijuese:
1. Përkufizimet e përcaktuara në Ligjin për
Ushqimin;
2. Përkufizimet e përcaktuara në Rregulloren
Nr.11/2011 për Higjienen e prodhimeve
ushqimore ;
3. Përkufizimet e dhëna në Aneksin 1; dhe
4. Cilido përkufizim teknik i përfshirë në
anekset II dhe III .
KREU II
OBLIGIMET E OPERATORËVE TË
BIZNESIT ME USHQIM
Neni 4
Obligimet e përgjithshme
1. Operatorët e biznesit të ushqimit aktivitetet e
tyre i kryejnë në pajtim me dispozitat relevante
të anekseve II dhe III të kësaj rregulloreje.
2. Operatorët e biznesit të ushqimit nuk do të
përdorin ndonjë substancë tjetër, përveç ujit të
pijshëm - ose kur Rregullorja Nr.11/2011 për
identification of animals and the
traceability of products of animal origin.
Article 3
Definitions
For the purposes of this regulation shall
apply the following definitions:
1. The definitions laid down in Food Law;
2. The definitions laid down in Regulation
No.11 /2011 on Hygiene of foodstuffs;
3. Definitions laid down in Annex I ;and
4. Any technical definitions contained in
Annexes II and III.
CHAPTER II
FOOD BUSINESS OPERATORS’
OBLIGATIONS
Article 4
General obligations
1. Food business operators shall comply with
the relevant provisions of Annexes II and III of
this regulation.
2. Food business operators shall not use any
substance other than potable water –or when
Regulation N0.11/2011 on Hygiene of
identifikaciju životinja i sledljivost
proizvoda životinjskog porekla.
Član 3
Definicije
U smislu ovog pravilnika, primenjuju se
sledeće definicije:
1. definicije utvrdjene Zakonom o Hrani;
2. Definicije utvrdjene Pravilnikom
Br.11/2011 o Higijeni prehrambenih
proizvoda;
3. definicije date u aneksu I; i
4. bilo koja definicija obuhvaćena u
aneksima II i III.
POGLAVLJE II
OBAVEZE SUBJEKATA KOJI SE
BAVE HRANOM
Član 4
Opšte obaveze
1. Subjekti, koji se bave hranom, moraju
svoje aktivnosti da obavljaju u skladu sa
relevantnim odredbama iz aneksa II i III
ovog pravilnika.
2. Subjekti, koji se bave hranom, ne smeju
koristiti nijednu drugu supstancu osim vode
za piće ili, ako je Pravilnik Br.11/2011 o
7
Higjienen e prodhimeve ushqimore ose kjo
rregullore lejon përdorimin e ujit të pastër për
të larguar ndotjen nga sipërfaqja e produkteve
me origjinë shtazore, për derisa përdorimi i
substancave është aprovuar sipas procedurave
të përcaktuara nga autoriteti kompetent.
3. Operatorët e biznesit të ushqimit aplikojnë
kushtet për përdorim të cilat mund të
adaptohen në kuadrin e procedurave të njëjta.
Përdorimi i një substance të aprovuar nuk do të
ketë ndikim në obligimin e operatorit të
biznesit të ushqimit që t’i kryej aktivitetet e
veta në pajtim me kriteret kësaj rregulloreje.
Neni 5
Regjistrimi dhe aprovimi i ndërmarrjeve
1. Operatorët e biznesit të ushqimit vëjnë në
qarkullim produktet me origjinë shtazore të
prodhuara në Kosovë, vetëm nëse janë
pergatitur dhe trajtuar ekskluzivisht në
ndërmarrjet:
1.1. të cilat i plotësojnë kërkesat
relevante të Rregullores Nr 11/2011,
për Higjienen e prodhimeve ushqimore
ato të Anekseve II dhe III të kësaj
rregulloreje dhe kriteret e tjera
relevante të Ligjit për Ushqim; dhe
1.2. që Autoriteti kompetent ka
regjistruar ose aprovuar sipas kërkesës
në pajtim me paragrafin 2 të këtij neni.
foodstuffs or this regulation permits its use,
clean water –to remove surface contamination
from products of animal origin, unless use of
the substance has been approved in accordance
with procedure laid down by the competent
authority.
3. Food business operators shall also comply
with any conditions for use that may be adopted
under the same procedure .The use of an
approved substance shall not affect the food
business operator’s duty to comply with the
requirements of this regulation.
Article 5
Registration and approval of establishments
1. Food business operators shall place products
of animal origin manufactured in Kosovo on the
market only if they have been prepared and
handled exclusively in establishments:
1.1. That meet relevant requirements of
Regulation Nr.11/2011 on Hygiene of
foodstuffs , those of Annexes II and III of
this Regulation and other relevant
requirements of food law; and
1.2. That the competent authority has
registered or; where required in
accordance with paragraph 2 of this
Higijeni prehrambenih proizvoda ili ovaj
pravilnik dozvoljava upotrebu, čistu vodu za
otklanjanje površinske zagadjenosti sa
proizvoda životinjskog porekla, osim ako
upotreba pomenute supstance nije odobrena
u skladu sa postupcima utvrdjenih od
nadležnog organa.
3. Subjekti, koji se bave hranom, takođe
moraju da obavljaju svoje aktivnosti u
skladu sa uslovima upotrebe koji mogu biti
usvojeni u skladu sa istom procedurom.
Upotreba odobrene supstance ne sme da
utiče na obavezu subjekta, koji se bavi
hranom, da obavlja svoje aktivnosti u
skladu sa uslovima ovog pravilnika.
Član 5
Registracija i usvajanje preduzeća
1. Subjekti, koji se bave hranom, stavljaju u
promet svoje proizvode životinjskog
porekla, koji su proizvedeni na Kosovu,
samo ako su isključivo pripremljeni i ako je
njima rukovano u preduzecima:
1.1. koja ispunjavaju relevantne
uslove Pravilnika Br. 11/2011 o
Higijeni prehrambenih proizvod
uslove iz aneksa II i III ovog
pravilnika i druge relevantne uslove
Zakona o Hrani; i
1.2. čija je registracija izvršena od
strane nadležnog organa ili kada je, u
skladu sa stavom 2, usvojena po
8
2. Pa e cenuar nenin 6.3 të Regullores Nr.
11/2011 për Higjienën e prodhimeve
ushqimore, ndërmarrjet e trajtimit të
produkteve me origjinë shtazore për të cilat
Aneksi III i kësaj Rregulloreje përcakton
kriteret, nuk do të operojnë përveq nese
Autoriteti kompetent i ka aprovuar ato në
pajtim me paragrafin 3 të këtij neni, me
përjashtim të ndërmarrjeve të cilat kryejn
vetëm :
2.1. prodhimin primar;
2.2 .aktivitetet e transportit;
2.3. ruajtjen e produkteve të cilat nuk
kërkojnë temperaturë të kontrolluar të
kushteve të ruajtjes; ose
2.4. shitjen me pakicë, perveç atyre në
të cilat ka të bëjë kjo rregullore në
pajtim me nenin 1.5 .
3. Një ndërmarrje e cila është lëndë e
aprovimit nëpajtim me paragrafin 2 nuk guxon
të punojë përderisa Autoriteti kompetent, në
pajtim me Rregulloren Nr.13 /2011 për
përcaktimin e rregullave specifike për
organizimin e kontrolave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit, me të cilën përcaktohen
rregullat specifike për organizimin e
kontrollave zyrtare të produkteve me origjinë
shtazore, vendos për:
3.1. aprovimin e ndërmarrjes pas një
article.
2. Without prejudice to article 6.3 of Regulation
No.11/2011 on Hygiene of foodstuffs
,establishments handling those products of
animal origin for which Annex III of this
Regulation lays down requirements shall not
operate unless the competent authority has
approved them in accordance with paragraph 3
of this article ,with the exception of
establishments carrying out only:
2.1. Primary production;
2.2 .Transport operations;
2.3 .The storage of products not requiring
temperature controlled storage
conditions; or
2.4. Retail operations other than those to
which this Regulation applies pursuant to
article 1.5 .
3. An establishment subject to approval in
accordance with paragraph 2 shall not operate
unless the competent authority has, in
accordance with Draftregulation No.13/2011
laying down specific rules for organization of
official controls of food of animal origin
intended for human consumption, laying down
specific rules for the organisation of official
controls on products of animal origin decides
for:
3.1. Granted the establishment approval
zahtevu.
2. Bez povrede člana 6.3 Pravilnika Br.
11/2011 o Higijeni prehrambenih
proizvoda, preduzeča za tretiranje
proizvodima životinjskog porekla za koje su
uslovi definisani u aneksu III ovog
pravilnika, ne smeju da obavljaju delatnost
ukoliko nisu usvojene od nadležnog organa
što je u skladu sa stavom 3 ovog člana, sa
izuzetkom onih preduzeča koja jedino
obavljaju sledeće:
2.1. primarnu proizvodnju;
2.2. prevozne aktivnosti;
2.3. sačuvanje proizvoda kod kojih
nisu potrebni kontrolisani
temperaturni režimi očuvanja; ili
2.4. maloprodaju osim onih na koje se
ovaj pravilnik odnosi u skladu sa
članom 1.5.
3. Preduzeće, koja je predmet usvajanja u
skladu sa stavom 2, ne sme da radi, ukoliko
nadležni organ nije, u skladu sa
Nacrtpravilnikom Br.13/2011 o otvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane životinjskog
porekla namenjeno za ljudsku ishranu
kojom se definišu posebni propisi za
organizaciju sluzbenih kontrola proizvoda
životinjskog porekla, odlućio o:
3.1. usvajanju preduzeća nakon
9
vizite në vendndodhje; ose
3.2 miratimi me kusht i ndërmarrjeve.
4. Operatorët e biznesit të ushqimit do të
bashkëpunojnë me autoritetin kompetent në
pajtim me Rregulloren Nr.13/2011 për
përcaktimin e rregullave specifike për
organizimin e kontrolave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit me të cilën përcaktohen
rregullat specifike për organizimin e
kontrollave zyrtare të produkteve me origjinë
shtazore.
Në veçanti, operatorët e biznesit të ushqimit do
të sigurojnë se një ndërmarrjeje do t’i
ndërpritet veprimtaria nëse autoriteti
kompetent tërheq aprovimin e tij, ose në rast të
aprovimit të kushtëzuar, dështon të zgjatë apo
të japë aprovimin e plotë .
5. Ky nen nuk do të ndalon një ndërmarrje nga
vënja e ushqimit në qarkullim në mes datës së
aplikimit të kësaj rregullorje dhe inspektimit të
parë pasues nga autoriteti kompetent, nëse
ndërmarrja:
5.1. mund të aprovohet në pajtim me
paragrafin 2 dhe t’i vëjë në qarkullim
produktet me origjinë shtazore në
pajtim me legjislacionin ne fuqi.
to operate following an on-site visit; or
3.2 Provided the establishment with
conditional approval.
4. Food business operators shall cooperate with
the competent authorities in accordance with
Regulation No.13/2011 laying down specific
rules for organization of official controls of
food of animal origin intended for human
consumption, laying down specific rules for the
organisation of official controls on products of
animal origin.
In particular ,food business operators shall
ensure that and establishment ceases to operate
if the competent authority withdraws its
approval or ,in case of conditional approval
,fails to prolong it or to grant full approval .
5. This article shall not prevent and
establishment from placing food on the market
between the date of application of this
Regulation and the first subsequent inspection
by the competent authority, if theestablishment:
5.1. is subject to approval in accordance
with paragraph 2 and placed products of
animnal origin on the market in
accordance with legislation of Kosovo,
immediately prior to the application of
this Regulation ,or
izvršene posete njoj; ili
3.2 uslovno odobrenje preduzeća.
4. Subjekti, koji se bave hranom, sarađuju
sa nadležnim organima što je u skladu sa
Nacrtpravilnikom Br.13/2011 o utvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane životinjskog
prekla namenjeno za ljudsku potrošnju,
kojom se definišu posebni propisi za
organizaciju sluzbenih kontrola proizvoda
životinjskog prekla.
Subjekti, koji se bave hranom posebno
moraju da obezbede obustavu rada u
preducece - objektu ukoliko nadležni organ
odobrenje, koji je izdao povuče, ili ukoliko
preduzece - objekat u slučaju uslovnog
odobrenja ne produži isto ili ne dobije puno
odobrenje.
5. Ovim se članom ne sprečava se
preduzeče da stavlja hranu u promet u
periodu između datuma početka primene
ovog Pravilnika i prve sledeće inspekcije
koju nadležni organ obavi, ukoliko
preduzeće - objekat:
5.1. može da se odobri u skladu sa
stavom 2 i stavi svoje proizvode
životinjskog porekla u promet u
skladu sa zakonodavstvom Kosova
pre početka primene ovog pravilnika;
ili
10
5.2. paraqet llojin e objektit për të cilin
nuk ka patur më parë kërkesë për
miratim para fillimit të aplikimit të
kësaj Rregulloreje.
Neni 6
Shenja shëndetësore dhe identifikuese
1. Operatorët e biznesit të ushqimit sipas nenit
5.2 nuk mund të vëjnë në treg produktin me
origjinë shtazore nga një ndërmarrje e cila
është lëndë e aprovimit përderisa ka:
1.1. aplikuar shenjën shëndetësore sipas
RregulloresNr.13/2011 për përcaktimin
e rregullave specifike për organizimin e
kontrolave zyrtare të ushqimit me
prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit me të cilën
përcaktohen rregullat specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të
produkteve me origjinë shtayore, ose
1.2. në rast se me rregulloren e
permendur nuk është paraparë vënja e
shenjës shëndetësore, një shenjë
identifikimi e vënë në pajtim me
aneksin II, seksioni I, të kësaj
rregullorjeje.
2. Operatorët e biznesit të ushqimit mund t’a
vejnë shenjën e identifikimit në produktin me
origjinë shtazore vetëm nëse produkti është
prodhuar sipas kësaj rregullorje në ndërmarrjet
të cilat i plotësojnë kriteret nga neni 5.
5.2. is of a type in respect of which there
was no requirement for approval before
the application of this Regulation .
Article 6
Helth and identification marking
1. Food business operators shall not place on
the market a product of animal origin handled
in an establishment subject to approval in
accordance with article 5.2 unless it has either:
1.1. a health mark applied in accordance
with Regulation No.13/2011 laying down
specific rules for organization of official
controls of food of animal origin intended
for human consumption, laying down
specific rules for the organisation of
official controls on products of animal
origin, or
1.2. When that Regulation does not
provide for the application of a health
mark, an identification mark applied in
accordance with Annex II, Section I, of
this regulation.
2. Food business operators may apply an
identification mark to a product of animal
origin only if the product has been
manufactured in accordance with this regulation
in establishments meeting the requirements of
5.2. predstavlja takvu vrstu objekta za
koji nije bilo zahtev za odobravanje
pre početka primene ovog pre
početka primene ovog pravilnika.
Član 6
Zdravstvena i identifikaciona oznaka
1.Subjekti, koji se bave hranom, iz clana 5.
2 ne mogu staviti u promet proizvod
životinjskog porekla iz preduzeća, koja je
predmet odobravanja, ukoliko je:
1.1. primenio zdravstvenu oznaku po
Pravilniku Br.13/2011 ootvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za
ljudsku potrošnju, kojom se definišu
posebni propisi za organizaciju
sluzbenih kontrola proizvoda
životinjskog prekla ili
1.2. ukoliko pomenutim pravilnikom
nije predviđeno stavljanje
zdravstvene i identifikacione oznake
stavljenih u skladu sa aneksom II,
odeljak I ovog pravilnika.
2. Subjekat, koji se bavi hranom, može
staviti identifikacionu oznaku na proizvod
životinjskog porekla samo ako je proizvod
proizveden u skladu sa ovim pravilnikom i
u preduzecima koje ispunjavaju uslove iz
11
3. Operatorët e biznesit të ushqimit nuk
guxojnë t’a largojnë nga mishi shenjën
shëndetësore, e vënë në pajtim me Rregulloren
Nr.13/2011, për përcaktimin e rregullave
specifike për organizimin e kontrolave zyrtare
të ushqimit me prejardhje shtazore të dedikuara
për konsum nga njerëzit, me të cilën
përcaktohen rregullat specifike për organizimin
e kontrollave zyrtare të produkteve me origjinë
shtazore, përderisa e coptojnë, e përpunojnë
ose e punojnë në një mënyrë tjetër.
KREU III
TREGTIMI
Neni 7
Dokumentet
1. Në pajtim me anekset II dhe III të kësaj
rregulloreje, operatorët e biznesit të ushqimit
do të sigurojnë se ngarkesën e produkteve me
origjinë shtazore, e përcjell certifikata dhe
dokumentet tjera.
2. Autoriteti kompetent duke u bazuar në
legjislacionin në fuqi, mund të:
2.1 . përcaktoj dokumentet model, dhe
2.2. të nxjerr akte të veçanta për
përdorimin e dokumenteve elektronike.
article 5.
3. Food business operators may not remove a
health mark applied in accordance with
Regulation No.13/2011, laying down specific
rules for organization of official controls of
food of animal origin intended for human
consumption, laying down specific rules
for the organisation of official controls on
products of animal origin from meat, unless
they cut or process it or work uponit in another
manner.
CHAPTER III
TRADE
Article 7
Documents
1. In accordance with Anexes II or III of this
regulation, food business operators shall ensure
that certificates or other documents accompany
consignments of products of animal origin.
2. The competent authority, pursuant to
legislation in force:
2.1. Model documents may be established,
and
2.2. Provisions may be made for the use of
electronic documents.
člana 5.
3. Subjekti, koji se bave hranom, ne smeju
da uklone zdravstvenu oznaku sa mesa, koja
je stavljena u skladu sa Pravilnikom Br.
13/2011 o otvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju, kojom se definišu posebni
propisi za organizaciju sluzbenih kontrola
proizvoda životinjskog prekla, ukoliko se
meso ne raseca ili prerađuje,
odnosnoobrađuje na drugi način.
POGLAVLJE III.
PROMET
Član 7
Dokumentacija
1. U skladu sa aneksom II i III ovog
pravilnika, subjekti koji se bave hranom,
obezbede da pošiljke proizvoda životinjskog
porekla prate sertifikati i ostala
dokumentacija.
2. Nadležni organ, na osnovu
zakonodavstva na snasi može da:
2.1. utvrdjuje model dokumenata:i
2.2. donosi posebne akte o upotrebu
dokumenata u elektronskoj formi.
12
KREU IV
DISPOZITAT PËRFUNDIMTARE
Neni 8
Masat zbatuese dhe masat kalimtare
Zbatimi i masave mund të përcaktohet nga
Autoriteti kompetent.
Neni 9
Ndryshimi dhe adaptimi i anekseve II dhe
III
1. Anekset II dhe III mund të ndryshohen dhe
përditësohen, duke u bazuar në :
1.1. zhvillimin e udhëzuesve të
praktikës së mirë;
1.2. përvojën e fituar nga aplikimmi i
sistemeve të bazuara në HACCP, në
pajtim me nenin 6 të Rregullores Nr.11
/2011 për Higjienën e prodhimeve
ushqimore,
1.3. zhvillimet teknologjike dhe
aplikimet praktike të tyre dhe besimi i
konsumatorit në lidhje me përbërësit e
ushqimit;
1.4. këshilla shkencore, e veçanërisht
vlerësimet e reja të rrezikut ;
1.5. temperaturat dhe kriteret
CHAPTER IV
FINAL PROVISIONS
Article 8
Implementing measures and transitional
measures
Implementing measures shall be established by
the competent authority.
Article 9
Amendment and adoption of Annexes II and
III
1. Annexes II and III may be updated, taking
into account:
1.1. Development of guides to good
practice;
1.2. If the experience gained from the
implementation of HACCP procedures
based system, pursuant to Article 6 of the
Regulation No.11 /2011 on Hygiene of
foodstuffs,
1.3. The technological developments and
their practical consequences and
consumer expectations with regard to
food composition;
1.4. Scientific advice, particularely new
risk assessments;
1.5. Microbiological and temperature
POGLAVLJE IV.
ZAVRŠNE ODREDBE
Član 8
Mere za implementaciju i prelazne mere
Implementacija mera moze se utvrditi od
nadležnog organa.
Član 9
Dopune i izmene aneksa II i III
1. Aneksi II i III se mogu izmeniti, odnosno
ažurirati osnovajući se na:
1.1. razvijanju uputnika za dobru
praksu;
1.2. iskustvo stečeno primenom
sistema baziranih na HACCP metodi
u skladu sa članom 6 Pravilnika
Br.11/2010 o Higijeni prehrambenih
proizvoda,
1.3. tehnolośke razvijenosti i
praktična primena i poverenje
potrošača u vezi sa sastojcima hrane;
1.3. naučne savete, posebno kada je reč o
proceni novih rizika;
1.5. mikrobiološki i temperaturni
13
mikrobiologjike për artikujt ushqimor
,dhe
1.6 ndryshimet në mënyrat e konsumit.
Neni 10
Vendimet e veçanta
1. Pa e cenuar zbatimin e përgjithshëm të nenit
9 dhe 10 1, mund të definohen nga Qeveria e
Kosovës masat për zbatimin ose të aprovohen
plotësimet e aneksit II, respektivisht III në
pajtim me dispozitat e kësaj rregulloreje me
qëllim të:
1.1. Të definimit të rregullave të
transportit të mishit përderisa është i
ngrohtë ;
1.2. Të caktoj, në lidhje me mishin e
ndarë mekanikisht (MNM), ne te cilen
përbërja e kalciumit nuk është dukshëm
më e lartë se sa te mishi i grirë;
1.3. Të definoj trajtimet e tjera të cilat
mund të aplikohen në ndërmarrjet e
përpunimit të guacave të gjalla dy
membranore nga klasa B ose C e
zonave të prodhimit të cilat nuk iu janë
nënshtruar pastrimit ose ndërrimit;
1.4. Të caktoj metodat e njohura të
testimit për praninë e biotoksineve të
detit;
1.5. Të deklaroj standardet shtesë për
guacat e gjalla dy membranore në
bashkëpunim me laboratorin referent
requirements for foodstuffs, and
1.6 Changes in patterns of consumption.
Article 10
Specific decisions
1. Without prejudice to the generality of Article
9 and 10 1, implementing measures may be
laid down ,or amendements to Annexes II or III
adopted ,in accordance with provisions of this
Regulation with aim to
1.1 To lay down rules for the transport of
meat while it is warm;
1.2 To specify, in respect of (MSM),
which calcium content is not significantly
higher than that of minced meat;
1.3. To lay down other treatments that
may be applied in a processing
establishment to live bivalve mollusks
from Class B or C production areas that
have not been submitted to purification or
relaying;
1.4. To specify recognized testing
methods for marine biotoxines;
1.5. To lay down additional health
standards for live bivalve molluscs in
cooperation with relevant Community
kriterijumi za prehrambene
proizvode;
1.6 izmene u načinu ishrane.
Član 10
Posebne odluke
1. Bez povrede opšte primene člana 9 i 10
.1, od Vlade Kosova mogu se definisati
mere za sprovodjenje, ili usvojiti dopune
aneksa II, odnosno III u skladu sa
odredbama ovog pravilnika u cilju:
1.1. Definisanja propisa za prevoz
mesa dok je još toplo;
1.2. Određivanja, kada je reč o
mehanički otkoštenom mesu (MOM),
nivoa kalcijuma koji nije mnogo viši
od nivoa kalcijuma u mlevenom
mesu;
1.3. Definisanja drugih tretmana
primenjivih u objektu za preradu
živih školjki i ostalih mekušaca iz
proizvodnih zona klase B ili C koji
nisu bili podvrgnuti pročišćavanju ili
presađivanju;
1.4. Odredjivanja priznatih metoda
ispitivanja na prisustvo morskih
biotoksina;
1.5. deklarisanja dodatnih standarda
za žive školjke i ostale mekušce u
saradnji sa relevantnom referentnom
14
relevant, që përfshinë:
1.5.1. vlerat e limitit dhe
metodat e analizës për
biotoksinët e tjerë të detit ;
1.5.2. procedurat e testimit të
virusit dhe standardet
virologjike;dhe
1.5.3. aplikimin e planeve,
metodave të mostrimit dhe
tolerancave analitike për të
kontrolluar pëlqimin me
standardet shëndetësore.
1.6. Të formuloj standardet
shëndetësore,ose verifikimet ,kur
ekziston evidencë shkencore që tregon
se është e nevojshme për të mbrojtur
shëndetin publik;
1.7. Të zgjeroj aneksin III, të kreu IX të
Seksionin VII, për guacat ;
1.8. Të specifikoj kriteret për
përcaktimin, kur të dhënat
epidemiologjike tregojnë se
vendpeshkimi nuk paraqet rrezik për
shëndetin në lidhje me praninë e
parazitëve dhe si rezultat i kësaj për
përcaktimin kur autoriteti Kompetent
mund të autorizoj operatorët e biznesit
të ushqimit të mos i ngrijnë produktet e
peshkut sipas aneksit III,seksioni VIII,
kapitulli III, pjesa D;
Reference Laboratory, including
1.5.1. Limit values and analysis
methods for other marine
biotoxins;
1.5.2. Virus testing procedures
and virological standards; and
1.5.3. Sampling plans and the
methods and analytical tolerances
to be applied to check compliance
with the health standards.
1.6. To lay down health standards or
checks, where there is scientific evidence
indicating that they are necessary to
protect public health;
1.7. To extend Annex III, Section VII,
Chapter IX, to live bivalve molluscs
1.8. To specify criteria for determining
when epidemiological data indicate that a
fishing ground does not present a health
hazard with regard to the presence of
parasites and ,consequently ,for
determining when the competent
authority may authorize food business
operators not to freeze fishery products in
accordance with Annex III, Section VIII ,
Chapter III, Part D;
laboratorijom, što uključuje:
1.5.1. granične vrednosti i metode
analize za druge morske
biotoksine;
1.5.2. procedure ispitivanja virusa
i virusološke standarde; i
1.5.3. primene planova
uzorkovanja i metode, kao i
tolerance za analizu, koji se
primenjuju radi provere
usklađenosti sa zdravstvenim
standardima.
1.6. Definisanja zdravstvenih
standarda ili provera, kada postoji
naučni dokaz koji ukazuje na to da su
oni neophodni radi zaštite javnog
zdravlja;
1.7. Proširivanja poglavlja IX u
odeljku VII aneksa III na žive školjke;
1.8. Navođenja kriterijuma na osnovu
kojih se donosi odluka da li
epidemiološki podaci ukazuju da jedno
mesto ribolova nije opasno po zdravlje
kada je reč o prisustvu parazita i, kao
rezultat toga, donosi se odluka kada
nadležni organi mogu da izdaju
dozvolu subjektima, koji se bave
hranom, da ne zamrzavaju proizvode
od ribe u skladu sa aneksom III,
odeljak VIII, poglavlje III, deo D;
15
1.9. Të formuloj kriteret e freskisë dhe
vlerat e limitet për histaminën dhe
totalin e nitrogjenit të paqëndrueshëm
për produktet e peshkut ;
1.10. Të lejoj përdorimin e qumështit të
papërpunuar për prodhimin e
produkteve të qumështit te përpunuar i
cili nuk i plotëson kriteret e formuluara
në aneksin III, seksioni IX,sikurse është
numri i pllakëzave dhe llogaritja e
qelizave somatike;
1.11. Caktimi i sasisë maksimale të
lejuar për mbetje të antibiotikëve të
ndryshëm në qumështin e pa përpunuar,
pa e cenuar Udhëzimin Administrativ
Nr. 14/2006 Për caktimin e kufirit
maksimal të mbetjeve. dhe
1.12. Të aprovoj proceset ekuivalente
për prodhimin e xhelatinës ose
kolagjenit .
Neni 11
Konsultimi me Autoritetin Evropian për
Sigurinë e Ushqimit
Autoriteti kompetent do të konsultoj
Autoritetin Evropian për Sigurinë e Ushqimit
në lidhje me çfarëdo çështje që bie brenda
1.9. To lay down freshness criteria and
limits with regard to histamine and total
volatile nitrogen for fishery products;
1.10. To permit the use for the
manufacture of certain dairy products of
raw milk not meeting the criteria laid
down in Annex III, section IX, as regards
its plate count and somatic cell count;
1.11. Without prejudice to administrative
Instzruction No. 14/2006, to fix a
minimum permited value for the
combined total of residues of antibiotic
substances in raw milk; and
determinationof maximum residue limits,
and
1.12. To approve equivalent processes for
the production of gelatine or collagen
Article 11
Consultation of the European Food Safety
Authority
The competent authority shall consult the
European Food Safety Authority on any matter
falling within the scope of this Regulation that
1.9. Definisanja kriterijuma za
svežinu i graničnih vrednosti za
histamine i ukupnu količinu
isparljivog azota kod proizvoda od
ribe;
1.10.Odobrava upotrebu sirovog
mleka u proizvodnji određenih
mlečnih proizvoda od nepreradjenog
mleka, kada ono ne ispunjava
kriterijume definisane u aneksu III,
odeljak IX kada je reč o
obračunavanju pločica i obračun
bakterija i somatskih ćelija;
1.11. Određivanja maksimalno
dozvoljene količine za ukupnu
količinu rezidua različitih antibiotika
u sirovom mleku, bez povrede
Administrativnog Uputstva Br.
14/2006 O odredjivanju maksimalne
granice ostataka, i
1.12. davanja odobrenja za
ekvivalentne procese proizvodnje
želatina, odnosno kolagena
Član 11
Konsultacije sa Evropskim Organom za
Bezbednost Hrane
Nadlezni organ se konsultuje se sa
Evropskim organom za bezbednost hrane po
bilo kom pitanju, koje spada u domen ovog
16
kornizës së kësaj Rregullorje dhe e cila mund
të ketë ndikim të rëndësishëm në shëndetin
publik dhe në veçanti para se të propozoj të
zbatoj Aneksin III, Pjesa III, në qeniet e tjera
shtazore.
KREU V
DISPOZITAT PËRFUNDIMTARE
Neni 12
Dispozitat Kalimtare
1. Rregullat e përcaktuara në nenin 2.4 (CDE)
duhet te miratohen ne afat prej 12 muajve pas
hyrjes në fuqi të kësaj rregulloreje
2. Kriteret e parapara në Aneksin II, Seksioni
III të kësaj rregullore duhet të përmbushën në
afat prej 6 muajve pas hyrjes në fuqi të kësaj
Rregullore.
3. Kriteret e parapara në Aneksin III, Seksioni
9 të kësaj rregulloreje duhet të përmbushën në
afat prej 18 muajve pas hyrjes në fuqi të kësaj
rregulloreje.
4. Autoriteti Kompetent për zbatimin e kësaj
rregulloreje mund të nxjerr akte të veçanta.
Neni 13
Pjesë përbërse e kësaj rregullore janë anekset
could have significant impact on public health
and ,in particular ,before the proposing to
extend Annex III, Section III, to other animal
species.
CHAPTER V
FINAL PROVISIONS
Article 12
Transitional Provisions
1. Rules laid down in Article 2.4 (CDE) shall be
approved within 12 months after entry into
force of this Regulation
2. The requirements laid down in Annex
II,Section III of this Regulation shall be met 6
months after entry into force of this Regulation.
3. The requirements laid down in Annex III,
Section 9 of this Regulation shall be met within
18 months after entry into force of this
Regulation .
4. For implementation of this Regulation ,the
kompetent authority may issue special
documents.
Article 13
The content part of this Regulation are Annexes
pravilnika, a koje bi moglo da ima značajan
uticaj na javno zdravlje, a posebno to čini
pre podnošenja predloga za proširenje
aneksa III, odeljak III na druge životinjske
vrste.
POGLAVLJE V
ZAVRŠNE ODREDBE
Član 12
Prelazne odredbe
1 Pravila,utvrdjene u članu 2.4(CDE),treba
da se usvoje u rolu od 12 meseci nakon
stupanja na smagu ovog pravilnika.
2. Predvidjeni kriteri u Aneksu II, Odeljak
III ovog pravilnika treba da se ispune u roku
od 6 meseci nakon stupanja na smagu ovog
pravilnika.
3.Predvidjeni kriteri u Aneksu III, odeljak 9
ovog pravilnika treba da se ispune u rolu od
18 meseci nakon stupanja na smagu ovog
pravilnika.
4. Nadležni autoritet za sprovodjenje ovog
pravilnika može doneti posebne akte.
Član 13
Sastavni deo ovog pravilnika sa aneksi I, II i
17
I, II dhe III.
Neni 14
Shfuqizimi
Te gjitha dispozitat e legjislacionit sekondar që
nuk jane ne kundershtim me kete Rregullore do
te zbatohen deri ne hyrjen ne fuqi te kesaj
Rregullore.
Neni 15
Hyrja në fuqi
Kjo rregullore hyn në fuqi 15 ditë pas
nënshkrimit nga Kryeministri i Republikës së
Kosovës.
Hashim Thaçi
___________
Kryeministër i Republikës së Kosovës
30.09.2011
I, II and III.
Article 14
Obragation
All provisions of the secondary legislation
which are not in contradiction with this
Regulation shall be implemented, until entry
into force of this Regulation.
Neni 15
Entry into force
This regulation shall enters into force on The
date of the signature by the Primeminister of th
Republic of Kosova
Hashim Thaçi
___________
Prime Minister of the Republic of Kosovo
30.09.2011
III.
Član 14
Stavljanje van snage
Sve odredbe sekondarnog zakonodavstva
koja nisu u suprotnosti sa hovim
pravilnikom će se primeniti do stupanja na
smagu ovog pravilnika.
Član 15
Stupanje na snagu
Ovoj pravilnik stupa na snagu 15 dana
nakon potpisivanja od Premijera republike
Kosova
[[
Hashim Thaçi
___________
Premijer Republike Kosova
30.09.2011
18
ANEKSI I
Përkufizimet për kuptimin e kësaj
rregullorjeje
1. MISHI
1.1. “Mishi” nënkupton pjesët e ngrënshme të
kafshëve, të referuara në pikat 1.2 deri 1.8
,duke përfshir edhe gjakun.
1.2. ”kafshët thundrake” nënkupton kafshët
shtëpiake të llojit të gjedhit (përfshirë llojet e
Bubalove dhe Bizonëve ) kafshët e llojit të
derrit, deles dhe dhisë dhe njëthundrakët
shtëpiak.
1.3. “Shpezë” nënkupton zogjët e fermës
,përfshirë zogjët të cilët nuk konsiderohen si
shtëpiak por të cilët janë kultivuar si kafshë
shtëpiake, me përjashtim të makusheve.
1.4. “Lagomorfe” nënkupton lepujt, lepujt e
egër dhe brejtësit.
1.5 “Kafshë e egër” nënkupton:
1.6. thundrakët e egër dhe lagomorfet, si dhe
gjitarët e tjerë tokësor të cilët gjahtohen për
konsum dhe konsiderohen se janë kafshë të
egra nën ligjin e aplikueshëm të Kosoves,
përfshirë gjitarët të cilët jetojnë në teritor të
mbyllur nën kushtet e lirisë të ngjajshme me
ANNEX I
Definitions for understanding of this
regulation
1. MEAT
1.1. “Meat” –means edible parts of the animals
referred to in points 1.2 to 1.8, including blood.
1.2.”Domestic ungulates”-means domestic
bovine (including Bubalos and bison species),
porcine, ovine and caprine animals, and
domestic solipeds.
1.3. “Poultry”-means farmed birds, including
birds that are not considered as domestic but
which are farmed as domestic animals, with
exception of ratites.
1.4. “Lagomorphs”-means rabbits, hares and
rodents.
1.5 “Wild game”-means:
1.6. wild ungulates and lagomorphs ,as well as
other land mammals that are hunted for human
consumption and are considered to be wild
game ,under applicable laws in Kosovo
,including mammals living in enclosed territory
ANEKS I
Definicije u smislu ovog pravilnika
1. MESO
1.1 Pod „mesom“ se podrazumevaju jestivi
delovi životinja navedeni u tačkama od 1.2
do 1.8, što uključuje i krv.
1.2 Pod „domaćim papkarima“ se
podrazumevaju domaća goveda (uključujući
i vrste Bubalus i Bison), svinje, ovce i
koze, kao i domaći jednopapkari.
1.3. Pod „živinom“ se podrazumevaju
gajene ptice, uključujući i ptice koje se ne
smatraju domaćim, ali se uzgajaju kao
domaće životinje, sa izuzetkom ptica
trkačica.
1.4. Pod „lagomorfima“ se podrazumevaju
zečevi, kunići i glodari.
1.5. Pod „lovnom divljači“ se
podrazumevaju:
1.6. divlji papkari, lagomorfi, kao i ostali
kopneni sisari, koji se love zbog ishrane
ljudi i koji se smatraju lovnom divljači
prema važećim zakonima u predmetnoj
državi članici, uključujući i sisare koji
slobodni žive na ograđenoj teritoriji slično
19
ato të kafshëve të egra; dhe
1.7. zogjët e egër të cilët gjahtohen për
konsum,
1.8.“Kafshët e gjahut të kultivuara” dhe gjitarët
e tjerë tokësor të kultivuar të tjera nga ato të
referuara në pikën 1.2.
1.9.“ Kafshët e vogla të gjahut “nënkupton
shpezët e egra dhe lagomorfët të cilët jetojnë të
lirë në ambient.
1.10.„Kafshët e egra të mëdha “ Nënkupton
gjitarët e egër tokësor të cilët jetojnë në
ambient të lirë dhe të cilët nuk përfshihen në
grupin e definuar si kafshë të vogla të egra .
1.9.“ Karakas” nënkupton trupin e kafshës pas
therrjes dhe largimit të lëkurës.
1.10. “Mish i freskët“ nënkupton mishin i
cili nuk i është nënshtruar procesit të
konzervimit, përveq ftohjes, ngrirjes ose
ngrirjes së shpejt, përfshirë mishin e mbyllur
me vakum ose me të mbështjellur nën
atmosferë të kontrolluar.
1.11. „të brendshmet të ngrënshme“
Nënkupton mishin e freskët përveç atij të
karkasit duke përfshirë organet e mbrendshme
dhe gjakun.
1.12.“Organe të mbrendshme“ nënkupton
organet e gjoksit, abdomenit, dhe zgavrës së
pelvikut si dhe trakea dhe egzofagu dhe rrcoku
i zogjëve.
1.13 .“ Mish i grirë”nënkupton mishin i cili
under conditions of freedom similar to those of
wild game; and
1.7. wild birds that are hunted for human
consumption
1.8. “Farmed game “–means farmed ratites and
farmed land mammals other than those referred
to in point 1.2.
1.9 “Small wild game“-means wild game birds
and lagomorphs living freely in the wild.
1.10. „Large wild game “-means wild land
mammals living freely in the wild that do not
fall within the definition of small wild game.
1.9 “Carkase”- means the body of an animal
after slaughter and dressing.
1.10 “Fresh meat “-means meat that has not
undergone any preserving process other than
chilling ,freezing or quick freezing ,including
meat that is vaccume wrapped or wrapped in a
controlled atmosphere.
1.11 “Offal “–means fresh meat other than that
of the carcase, including viscera and blood.
1.12 “Viscera “–means the organs of thoracic,
abdominal and pelvic cavities, as well as the
trachea and oesophagus, and in birds, the crop.
kao lovna divljač: i
1.7.divlje ptice koje se love za ljudsku
ishranu,
1.8.Pod „gajenom divljači“ se
podrazumevaju gajene ptice trkačice i
gajeni kopneni sisari izuzev onih navedenih
u tački 1.2.
1.9.Pod „sitnom lovnom divljači“ se
podrazumevaju divlje lovne ptice, lagomorfi
koji žive slobodno u divljini.
1.10..Pod „krupnom lovnom divljači“ se
podrazumevaju divlji kopneni sisari koji
žive slobodno u divljini, a koji ne potpadaju
pod definiciju sitne lovne divljači.
1.9.Pod „trupom“ se podrazumeva telo
životinje nakon klanja i otklonjenja kože.
1.10.Pod „svežim mesom“ se podrazumeva
meso, koje nije prošlo ni kroz jedan proces
konzervacije, osim rashlađivanja,
zamrzavanja ili brzog zamrzavanja,
uključujući i meso koje je vakumski
umotano ili umotano pod kontrolisanom
atmosferom.
1.11.Pod „ iznutricama koja se jedu “ se
podrazumevaju sveže meso osim trupa,
uključujući tu i iznutrice i krv.
1.12.Pod „iznutricama“ se podrazumevaju
organi grudne, trbušne i karlične duplje, kao
i dušnik i jednjak, a kod ptica guša.
1.13.Pod „mlevenim mesom“ se
20
është grirë në copa dhe përmban më pak se 1%
kripë.
1.14. “Mishi i Ndarë Mekanikisht ose
MNM“ nënkupton mishin e përfituar nga
largimi I mishit nga eshtrat ose nga karkaset e
shpezëve ,duke përdorur mjetet mekanike I cili
rezulton me modifikimin e strukturës së
fibrave të muskujve .
1.15. “ Gjysëmproduktet nga mishi “nënkupton
mishin e freskët, duke përfshir mishin e ndarë
në copa i cili përmban aroma dhe aditivë ose i
cili i është nënshtruar procesit të përpunimit,i
pamjaftueshëm që të modifikoj strukturën e
fibrave të muskujve të mishit për të eliminuar
karakteristikat e mishit të freskët.
1.16. ,,Therrtore,, nënkupton objektin i cili
përdoret për therrjen, largimin e lëkurës së
kafshëve dhe organeve të mbrendshme, dhe
mishi i së cilave është dedikuar për konsum.
1.17. ,,Fabrika për coptimin e mishit”
nënkupton ndërmarrjen për largimin e mishit
nga eshtrat dhe coptimin e mishit.
1.18. ,,Ndërmarrje e përpunimit të kafshëve të
gjahut” nënkupton secilën ndërmarrje në të
cilën përfitohet ose pergaditet gjahu dhe mishi
i kafshëve të gjahut, pas gjuetisë dhe i cili
dedikohet për vënje në treg.
1.13.“Minced meat”-means boned meat that has
been minced into fragments and contains less
than 1% salt.
1.14. “Mechanically separated meat” or “MSM
“-means the product obtained by removing meat
from fresh –bearing bones after boning or from
poultry carcases ,using mechanical means
resulting in the loss or modification of the
muscle fibre structure .
1.15. “Meat preparations “-means fresh meat
,including meat that has not been reducesd toi
fragments ,which has had foodstuffs
,seasonings or additives added to it or which
has undergone proceses insufficient to modify
the internal muscle fibre structure of the meat
and thus to eliminate the charachteristics of
fresh meat.
1.16, Slaughterhouse,-means an establishment
used for slaughtering and dressing animals, the
meat of which is intended for human
consumption
1.17. “Cutting plant”-means an establishment
used for boning and/or cutting up meat.
1.18. ,,Game handling establishment” –means
any establishment in which game and game
meat obtained after hunting are prepared for
placing on the market.
podrazumeva meso bez kostiju koje je
samleveno na sitne parčiće i koje sadrži
manje od 1% soli.
1.14.Pod „mehanički otkoštenim mesom, ili
MOM“ se podrazumeva proizvod koji je
dobijen odvajanjem mesa sa kostiju na
kojima je ostalo mesa nakon otkoštavanja ili
sa trupa živine, pri čemu se koriste
mehanička sredstva koja uzrokuju gubitak
ili modifikaciju strukture mišićnih vlakana.
1.15.Pod „poluproizvodima od mesa“ se
podrazumeva sveže meso, uključujući i
meso koje je usitnjeno, kome se dodaju
prehrambeni proizvodi, začini ili aditivi,
odnosno meso, koje je bilo izloženo
procesima koji nisu uspeli da modifikuju
dovoljno unutrašnju strukturu mišićnog
vlakna i tako eliminišu karakteristitke
svežeg mesa.
1.16.Pod „klanicom“ se podrazumeva
objekat koji se koristi za klanje,otklanjanje
kože i iznutricama životinja čije je meso
namenjeno ljudskoj ishrani.
1.17. “Pod fabrikom za rasecanje“ se
podrazumeva preduzece, objekat u kome se
vrši otkoštavanje, odnosno rasecanje mesa.
1.18.Pod „preduzece za obradu lovnih
zivotinja“ se podrazumevaju svi objekti u
kojima se divljač i meso divljači, dobijeni
nakon lova, pripremaju za stavljanje u
promet.
21
2.GUACAT E GJALLA
DYMEMBRANORE
2.1 ,, Guacat dymembranore,, nënkupton çdo
guacë dymembranore të llojit të molusqeve.
2.2 ,,Biotoksinet e detit,, nënkuptojnë
substancat helmuese të akomuluara nga guacat
dymembranore,veqanërisht si rezultat I të
ushqyerit në plankton i cili përmban toksine,
2.3 ,,Ruajtja nën kushte” nënkupton ruajtjen e
guacave të gjalla dymembranore që vijnë nga
hapësirat e klasës A të prodhimit, qendrave
pastruese ose qendrave dërguese në rezervuare
ose në ndonjë pajisje tjetër e cila përmban ujë
të pastër deti, ose në vendqëndrime natyrore
për të larguar rërën, baltën apo papastëritë tjera
,që të ruajmë ose përmirsojmë kualitetet
organoleptike dhe për t’u siguruar se ato janë
në gjendje të mirë të vitalitetit para se të
ambalazhohen ose paketohen.
2.4 ,,Grumbullues” nënkupton çdo person fizik
apo juridik i cili grumbullon guaca të gjalla
nga hapësirat e grumbullimit për qëllime të
trajtimit dhe vënjes në treg.
2.5 ,,Hapësira e prodhimit” nënkupton ndonjë
det, grykëderdhje të gjerë ose fushë lagune ,që
përmban shtretër tjerë natyral me guaca të
2.LIVE BIVALVE MOLLUSCS
2.1,, Bivalve molluscs ,,-means filter -feeding
lamellibranch molluscs.
2.2 ,,Marine biotoxines” –means poisonous
substances accumulated by bivalve molluscs ,in
particular as a result of feeding on plankton
containing toxis,
2.3 ,,Conditioning”-means the storage of live
bivalve molluscs coming from Class A
production areas ,purification centres or
dispatch centres in tanks or any other
installation containing clean seawater ,or in
natural sites ,to remove sand ,mud or slime ,to
preserve or to improve organoleptic qualities
and to ensure that they are in good state of
vitality before wrapping or packaging.
2.4, “Gatherer” –means any natural or legal
person who collects live bivalve molluscs by
any means from a harvesting area for the
purpose of handling and placing on the market.
2.5 “Production area” –means any sea ,estuarine
or lagoon area ,containing either natural beds of
2. ŽIVE DVOMEMBRANSKE
ŠKOLJKE
2.1.Pod „školjkama i ostalim mekušcima“
se podrazumevaju sve dvomembranske
skoljke vrste mekusaka.
2.2.Pod „morskim biotoksinima“ se
podrazumevaju otrovne supstance, koje
školjke i ostali mekušci sakupljaju, posebno
kao rezultat ishrane planktonom koji sadrži
toksine.
2.3.Pod „kondicioniranjem“ se
podrazumeva skladištenje živih školjki i
ostalih mekušaca, koji stižu iz proizvodnih
zona klase A, centara za pročišćavanje ili
centralnih objekata za isporuku u
cisternama ili nekim drugim uređajima koji
sadrže čistu morsku vodu, ili su na
prirodnim lokacijama radi otklanjanja
peska, blata ili sluzi radi očuvanja ili
poboljšanja organoleptičkih svojstava, a i
kako bi se obezbedilo da proizvodi budu u
dobrom stanju pre umotavanja ili
pakovanja.
2.4.Pod „sakupljačem“ se podrazumeva
svako fizičko ili pravno lice koje sakuplja
žive školjke i ostale mekušce na bilo koji
način sa žetvene lokacije za potrebe daljeg
rukovanja ili stavljanja u promet.
2.5.Pod „proizvodnom zonom“ se
podrazumeva svaka zona mora, ušća ili
lagune koja sadrži bilo prirodno stanište
22
gjalla dymembranore ,apo vende të cilat
përdoren për kultivimin e guacave të gjalla
dymembranore dhe nga të cilat vende nxirren
guacat e gjalla dy membranore.
2.6.”Zona e shtrirjes“ nënkupton detin,
grykëderdhjen e gjerë apo lagunën me kufij të
shënuar qartë dhe të treguara me pluskuese,
pika apo me ndonjë metodë tjetër të fiksuar dhe
i cili përdoret ekskluzivisht për pastrimin
natyral të guacave të gjalla dymembranore.
2.7. “Qendra e dërgimit“ nënkupton ndonjë
ndërmarrje në breg apo jasht bregut të detit për
pranimin, ruajtje, larje, pastrim ,klasifikim,
ambalazhim dhe paketim të guacave të gjalla
dymembranore të përshtatshme për konsum.
2.8. “Qendër e pastrimit“ nënkupton
ndërmarrjen me rezervuare të ujit të pastërt deti
në të cilët vendosen guacat e gjalla
dymembranore për një kohë të nevojshme për
të zvogëluar kontaminimin dhe për t’i bërë ato
të përshtatshme për konsum.
2.9. “ Rishtrirja“ nënkupton bartjen e guacave
të gjalla dymembranore deri në det,
grykëderdhjen e gjerë për kohën e cila është e
nevojshme për të zvogëluar kontaminimin dhe
për t’i bërë ato të përshtatshme për konsum.
Kjo nuk përfshinë veprimet specifike të bartjes
së guacave të gjalla dymembranore në
hapësirat më të përshtatshme për rritje ose
majmëri të mëtutjeshme.
bivalve molluscs or sites used for the
cultivation of bivalve molluscs ,and from which
live bivalve molluscs are taken.
2.6. ”Relaying area “ –means any sea ,estuarine,
or laggon area with boundries clearly marked
and indicated by buoys ,posts or any other fixed
means ,and used exclusively for the natural
purification of live bivalve molluscs.
2.7. “ Dispatch centre “ –means any on-shore or
off –shore establishment for the reception
.conditioning ,washing ,cleaning ,grading
,wrapping and packaging of live bivalve
molluscs fit for human consumption.
2.8. “Purification centre “-means an
establishment with tanks fed by clean seawater
in which live bivalve molluscs are placed for
the time necessary to reduce contamination to
make them fit foir human consumption.
2.9. “ Relaying “-means the transfer of live
bivalve molluscs to sea ,lagoon or estuarine
areas for the time necessary to reduce
contamination to make them fit for human
consumption .This does not include the specific
operation of transferring bivalve molluscs to
areas more suitable for further growth or
fattening.
školjki i mekušaca bilo lokacije koje se
koriste za uzgajanje školjki i mekušaca, a iz
kojih se vade žive školjke i mekušci.
2.6.Pod „zonom presađivanja“ se
podrazumeva svaka zona mora, ušća ili
lagune sa granicama obeleženim bovama,
stubovima ili nekim drugim fiksnim
sredstvom, a koja se koristi isključivo za
pročišćavanje živih školjki i ostalih
mekušaca.
2.7. Pod „centrom za isporuku“ se
podrazumeva svaki objekat na obali ili na
moru za prijem, kondicioniranje, pranje,
čišćenje, sortiranje, umotavanje i pakovanje
živih školjki i ostalih mekušaca koji se
koriste za ishranu ljudi.
2.8.Pod „centrom za pročišćavanje“ se
podrazumeva objekat sa rezervoarima sa
čistom morskom vodom u koje se stavljaju
žive školjke na period koji je potreban da se
smanji stepen kontaminacije kako bi se
mogli koristiti za ishranu ljudi.
2.9.Pod „presađivanjem“ se podrazumeva
prebacivanje živih školjki do zone mora,
lagune ili ušća na potreban vremenski
period radi smanjenja stepena kontaminacije
kako bi se mogli koristiti za ishranu ljudi.
To ne uključuje posebne operacije
prebacivanja školjki i ostalih mekušaca do
zona koje su pogodnije za dalji rast ili tov.
23
3.PRODUKTET E PESHKIMIT
3.1.” Produktet e peshkimit “ nënkuptojnë të
gjitha kafshët e ujërave të njelmëta apo ujërave
të ëmbla (përveç guacave të gjalla
dymembranore, membranorëve të gjallë,
gastropodët e gjallë të detit, dhe të gjithë
gjitarët, reptilët dhe bretkosat) pa marrë
parasysh a janë të egër apo të kultivuar dhe
duke përfshirë të gjitha format e ngrënshme,
pjesët dhe produktet e kafshëve të tilla .
3.2.” Anija Fabrikë “ Nënkupton anijen në të
cilën produktet e peshkut i nënshtrohen një apo
më shumë operacioneve vijuese të përcjellura
me ambalazhim apo me paketim dhe sipas
nevojës ftohjes ,ose ngrirjes,filletimit,
rriskimit, largimit të lëkurës largimit të
gëzhojave, lëvozhgave,grirjes apo përpunimit.
3.3. “Anija ngrirëse “Nënkupton secilën anije
në të cilën bëhet ngrirja e produkteve të
peshkut pas punës pergatitore siç është
gjakderdhja, heqja e kokës dhe pastrimi i
organeve të mbrendshme, largimi i pendave,
dhe sipas nevojës i përcjellur edhe me
ambalazhim ose paketim.
3.4 “Produktet e peshkut të ndara mekanikisht“
nënkuptojnë secilin produkt të përfituar me
largimin e mishit nga produktet e peshkut duke
përdorur mjete mekanike të cilat rezultojnë në
3.FISHERY PRODUCTS
3.1.” Fishery products “-means all seawater or
freshwater animals (except for live bivalve
molluscs ,live echinoderms ,live tunicates and
live marine gastropods ,and all mammals
,reptiles and frogs ) whether wild or farmed and
including all edible forms ,parts and products of
such animals.
3.2.” Factory vessel “-means any vessel on
board which fishery products undergo one or
more of the following operations followed by
wrapping or packaging and, if necessary,
chilling or freezing: filleting, slicing, skinning,
shelling, shucking,mincing or processing.
3.3.“Freezer vessel “-means any vessel onboard
which freezing of fishery products is carried
out, where appropriate after preparatory work
such as bleeding, heading, gutting and removal
of fins and, where necessary, followed by
wrapping or packaging.
3.4 “Mechanically separated fishery product “-
means any product obtained by removing flesh
from fishery products using mechanical means
resulting in the loss or modification of the flesh
3. RIBLJI PROIZVODI
3.1.Pod „ribljim proizvodima “ se
podrazumevaju sve morske ili slatkovodne
životinje (izuzev živih školjki i ostalih
mekušaca, živih bodljokožaca, živih
plaštaša i živih morskih puževa, kao i svih
sisara, reptila i žaba) bez obzira da li su
divlje ili uzgajane, a što uključuje sve
jestive oblike, delove ili proizvode
navedenih životinja.
3.2.Pod „brodom fabrikom“ se
podrazumeva svaki brod na kojem se
proizvodi od ribe podvrgavaju jednoj ili
većem broju sledećih operacija, a nakon
kojih sledi uvijanje ili pakovanje, odnosno,
ako je potrebno, rashlađivanje ili
zamrzavanje: filetiranje, sečenje na komade,
skidanje kože, vađenje mesa iz kućice,
vađenje iz ljušture i skidanje ljušture,
usitnjavanje ili prerada.
3.3.Pod „brodom hladnjačom“ se
podrazumeva svaki brod na kojem se vrši
zamrzavanje ribe, kada je to potrebno nakon
pripremnih radova kao što je iskrvarenje,
uklanjanje glave, utrobe i peraja, a nakon
kojih sledi, kada je potrebno, umotavanje ili
pakovanje.
3.4.Pod „mehanički otkoštenim proizvodom
od ribe“ se podrazumevaju svi proizvodi
dobijeni odvajanjem mesa od proizvoda od
ribe uz upotrebu mehaničkih sredstava koji
24
humbjen ose modifikimin e strukturës së
mishit.
3.5. “ Produktet e freskëta të peshkut
“nënkuptojmë produktet e pa përpunuara të
peshkut, të tëra ose të pergatitura, përfshirë
produktet e paketuara me vakum ose nën
kushtet të atmosferës, dhe të cilat nuk u janë
nënshtruar ndonjë trajtimi për të siguruar
konservim përveç ftohjes.
3.6.“Produktet e pergatitura të
peshkut“nënkuptojmë produktet e
papërpunuara të peshkut të cilat iu janë
nënshtruar operacioneve të cilat prekin tërësinë
e tyre anatomike ,sikurse është largimi i
organeve të mbrendshme, largimi i kokës,
rriskimi, filetimidhe copëtimi .
4. QUMËSHTI
4.1.“Qumështi i pa përpunuar “nënkupton
qumështin e prodhuar me sekretimin e
gjëndrrave të gjitarëve të kafshëve të kultivuara
dhe i cili nuk është ngrohur në më shumë se 40
gradë C, ose i është nënshtruar ndonjë trajtimi i
cili ka efekt ekuivalent.
4.2.“Ndërmarrja e prodhimit të Qumështit
“nënkupton Ndërmarrjen në të cilën mbahen
një apo më shumë kafshë me qëllim të
prodhimit të qumështit dhe vënjës së tij në treg
si ushqim.
structure
3.5. “ Fresh fishery products “-means
unprocessed fishery products ,whether whole or
prepared ,including products lackaged under
vacuum or in a modified atmosphere ,that have
not undergone any treatment to ensure
preservation other than chilling.
3.6. “Prepared fishery products “-means
unprocessed fishery products that have
undergone an operation affecting their
anatomical wholeness ,such as gutting ,heading
,slicing ,filleting ,and chopping .
4. MILK
4.1. “Raw milk “-means milk produced by the
secretion of the mammary gland of farmed
animals that has not been heated to more than
40ºC or undergone any treatment that
hasequivalent effect.
4.2. “Milk production holding “-means an
establishment where one or more farmed
animals are kept to produce milk with a view to
placing on the market as food
za rezultat imaju gubitak ili modifikaciju
strukture mesa.
3.5.Pod „svežim proizvodima od ribe“ se
podrazumevaju neobrađeni proizvodi od
ribe ribu, bilo da su celi ili pripremljeni, što
uključuje i proizvode koji se pakuju pod
vakuumom ili u modifikovanoj atmosferi,
koji nisu bili izloženi nijednom tretmanu
osim rashlađivanja, a u cilju konzervisanje.
3.6.Pod „pripremljenim proizvodima od
ribe“ se podrazumevaju neobrađeni
proizvodi od ribe koji su bili podvrgnuti
operaciji kojom je narušena njihova
anatomska celina kao što je vađenje utrobe,
odstranjivanje glave, sečenje na komade,
filetiranje i seckanje.
4. MLEKO
4.1.Pod „sirovim mlekom“ se podrazumeva
mleko proizvedeno lučenjem mlečnih
žlezda gajenih životinja, koje nije zagrevano
na temperaturi višoj od 40ºC, niti je
izlagano nekakvom tretmanu sa
ekvivalentnim efektom.
4.2.Pod „gazdinstvom za proizvodnju
mleka“ se podrazumeva gazdinstvo na
kome se uzgaja jedna ili veći broj životinja
radi proizvodnje mleka u cilju stavljanja
mleka u promet kao prehrambenonog
proizvoda.
25
5. VEZËT
5.1. ”Vezët “ nënkupton vezën në gëzhojë
përveç atyre te thyera ,të inkubuara, apo vezë
të ziera – të cilat janë prodhuar nga zogjët e
fermës dhe të cilat janë të përshtatshme për
konsum të drejtpërdrejt nga njeriu ose që
shërbejnë për pergaditjen e produkteve të
vezëve.
5.2. ”Vezë të lëngshme“ nënkupton
përmbajtjen e pa përpunuar të vezës, pas
largimit të gëzhojës.
5.3. “ Vezët e plasaritura “ nënkuptojnë vezët
me gëzhojë të dëmtuar dhe membrane të pa
dëmtuar.
5.4.“Qendra e paketimit“ nënkupton
ndërmarrjen ku klasifikohen vezët sipas
kualitetit dhe peshës.
6.KËMBËT E BRETKOSAVE DHE
KËRMIJT
6.1. “ Këmbët e bretkosave “ nënkupton pjesën
e pasme të trupit e ndarë me një prerje të
tërthortë prapa gjymëtyrëve të para ,me
nxjerrje të organeve të mbrendshme dhe me
largimin e lëkurës të llojeve RNA (familja
Ranidae).
6.2 “Kërmijt“ nënkuptojnë gastropodët tokësor
të llojeve Helix pomatia Linne,Helix aspersa
Muller,Helix lucorum dhe llojet e familjes
Achatinidae .
5. EGGS
5.1. ”Eggs “ –means eggs in shell –other than
broken ,incubated or cooked eggs –that are
produced by farmed birds and are fit for direct
human consumption or for the preparation of
egg products .
5.2.”Liquid egg “-means unprocessed egg
contents after emoval of the shell.
5.3. “Cracked eggs “-means eggs with damaged
shell and intact membranes.
5.4. “Packing centre “-means an establishment
where eggs are graded by quality and weight.
6.FROGS’ LEGS AND SNAILS
6.1. “ Frogs’legs “-means the posterior part of
the body divided by a transverse cut behind the
front limbs ,eviscerated and skinned ,of the
species RNA (family Ranidae).
6.2 “Snails “–means terrestrial gastropods of
the species Helix pomatia Helix pomatia Linne,
Helix aspersa Muller, Helix lucorum and
species of family Achatinidae.
5. JAJA
5.1.Pod „jajima“ se podrazumevaju jaja u
ljusci, osim onih koja su razbijena,
inkubirana ili termički obrađena, odnosno to
su jaja koja su snele gajene ptice i koja se
direktno koriste za ishranu ljudi ili za
pripremanje proizvoda od jaja.
5.2.Pod „tečnim jajima“ se podrazumeva
neprerađeni sadržaj jaja nakon uklanjanja
ljuske.
5.3. Pod „napuklim jajima“ se
podrazumevaju jaja sa oštećenom ljuskom i
netaknutom membranom.
5.4.Pod „centrom za pakovanje“ se
podrazumeva objekat u kojem se jaja
sortiraju po kvalitetu i težini.
6. ŽABLJI BATACI I PUŽEVI
6.1.Pod „žabljim batacima“ se podrazumeva
zadnji deo tela vrsta RNA (iz familije
Ranidae) koji je podeljen poprečnim rezom
iza prednjih udova, a unutrašnji organi i
koža su uklonjeni.
6.2.Pod „puževima“ se podrazumevaju
kopnene vrste puževa Helix pomatia Linné,
Helix aspersa Muller, Helix lucorum i vrste
iz familije Achatinidae.
26
7. PRODUKTET E PËRPUNUARA
7.1. “Produktet e mishit “ nënkuptojnë
produktet e përpunuara të cilat rezultojnë nga
përpunimi i mishit ose nga përpunimi i
mëtejmë i produkteve të tilla të përpunuara,
kështu që sipërfaqja e prerë tregon se produkti
nuk i ka më karakteristikat e mishit të freskët.
7.2. “ Produktet e Qumështit “ nënkuptojnë
produktet e përpunuara të cilat rezultojnë nga
përpunimi i qumështit të pa përpunuar ose nga
përpunimi i mëtejmë i produkteve të tilla të
përpunuara .
7.3. “ Produktet e vezëve “ nënkuptojnë
produktet e përpunuara të cilat rezultojnë nga
përpunimi i vezëve, ose komponenteve të
ndryshme, ose përzierjeve të vezëve ose nga
përpunimi i mëtejmë i produkteve të tilla të
përpunuara .
7.4. “ Produktet e përpunuara të peshkimit “
nënkupton produktet e përpunuara të cilat
rezultojnë nga përpunimi i produkteve të
peshkimit ose nga përpunimi i mëtejmë i
produkteve të tilla të përpunuara .
7.5. “Yndyra nga Dhjami i kafshës “
Nënkupton yndyrën e përfituar nga dhjami i
mishit, përfshirë eshtrat dhe që dedikohet për
konsum .
7.6.”Salca”- nënkupton proteinën e cila
përmban mbetje të dhjamit pas ndarjes së
pjesërishme të yndyrës dhe ujit .
7. PROCESSED PRODUCTS
7.1. “Meat products“-means processed products
resulting from the processing of meat or from
from the further processing of such processed
products ,so that the cut surface shows that the
product no longer has the characteristics of
fresh meat .
7.2 “Dairy products “ –means processed
products resulting from the processing of raw
milk or from the further processing of
suchprocessed products .
7.3 “Egg products “ –means processed products
resulting from the processing of eggs ,or of
various components or mixtures of eggs ,or
from the further processing of such processed
products .
7.4 “Processed fishery products “-means
processed products resulting from the
processing of fishery products or fom the
further processing of such processed products.
7.5. “Rendered animal fat “-means fat derived
from rendering meat, including bones, and
intended for human consumption.
7.6.“Greaves”-means the protein containing
residue of rendering, after partial separation of
fat and water.
7. PRERAĐENI PROIZVODI
7.1.Pod „proizvodima od mesa“ se
podrazumevaju proizvodi, koji su dobijeni
preradom mesa ili daljom preradom
takvihproizvoda, tako da rez po površini
pokazuje da proizvod više nema svojstva
svežeg mesa.
7.2.Pod „mlečnim proizvodima“ se
podrazumevaju prerađeni proizvodi, koji su
dobijeni preradom sirovog mleka, odnosno
daljom preradom pomenutih prerađenih
proizvoda
7.3.Pod „proizvodima od jaja“ se
podrazumevaju prerađeni proizvodi koji su
dobijeni preradom jaja, odnosno koji su
dobijeni od različitih komponenti ili
mešavine jaja, ili se dobijaju daljom
preradom pomenutih prerađenih proizvoda.
7.4.Pod „prerađenim proizvodima od ribe“
se podrazumevaju prerađeni proizvodi koji
su dobijeni preradom proizvoda od ribe ili
su dobijeni daljom preradom pomenutih
prerađenih proizvoda.
7.5.Pod „topljenom životinjskom mašću“ se
podrazumeva mast dobijena topljenjem
masnog tkiva mesa, uključujući i kosti, i
koja se koristi za ishranu ljudi.
7.6.Pod „čvarcima“ se podrazumevaju
ostaci dobijeni nakon topljenja koji sadrže
proteine, kao i nakon delimičnog odvajanja
masti i vode.
27
7.7.“ Xhelatina “ Nënkupton proteinën e
tretshme natyrale xhelatinoze apo jo
xhelatinoze, e përfituar me hidrolizë të
pjersërishme të kolagjenit, e prodhuar nga
eshtrat, nga lëkurat e kafshëve, gilzave dhe
pejëzave të kafshëve .
7.8. “ Kolagjeni “ nënkupton produktin bazë të
proteinës i përfituar nga eshtrat, pejzit dhe
lëkurat e kafshëve në pajtim me kriteret
përkatëse të kësaj rregulloreje.
7.9. “ Stomakët, Zorrët, dhe fëshikëzat e
përpunuara “ Nënkuptojnë stomakët, fëshikzat,
dhe zorrët të cilat u janë nënshtruar përpunimit,
sikurse kriposja, ngrohja dhe tharja pasi ato të
jenë përfituar dhe pastruar.
8. PËRKUFIZIMET TJERA
8.1.’’Produktet me origjinë shtazore “
nënkuptojnë:
8.2. ushqimin me origjinë shtazore, duke
përfshirë mjaltin dhe gjakun;
8.3. guacat e gjalla dymembranore,
ekinodermët e gjallë, tunikatët e gjallë dhe
gastropodët e gjallë të detit të dedikuar për
konsum.
8.4.kafshët e tjera të destinuara për pregaditje
me qëllim të furnizimit si kafshë të gjalla për
konsumatorin.
8.5 “Tregu me shumicë “ nënkupton biznesin e
ushqimit që përfshin disa njësi të ndara të cilat
7.7.“ Gelatine “-means natural ,soluble protein
,gelling or non –gelling ,obtained by the partial
hydrolysis of collagen produced from bones
,hides and skins ,tendons and sinews of animals
.
7.8. “ Collagen “-means the protein based
product derived from animal bones ,hides and
tendons manufactures in accordance with the
relevant requirements of this Regulation.
7.9. “ Treated ,stomachs ,bladders and intestines
“-means stomachs ,bladders and intestines that
have been submitted to a treatment such as
salting ,heating or drying after they have been
obtained and after cleaning.
8.OTHER DEFINITIONS
8.1. “Products of animal origin “–means:
8.2. food of animal origin, includinh hooney
and blood;
8.3. live bivalve molluscs, live echinoderms,
live tunicates and live marine gastropods
intended for human consumption; and.
8.4. other animals destined to be prepared with
a view to being supplied live to the final
consumer.
8.5 “Wholesale market “-means a food business
7.7.Pod „želatinom“ se podrazumeva
prirodan, rastvorljivi protein, bilo u
želatinastom obliku bilo u neželatinastom
obliku, dobijen delimičnom hidrolizom
kolagena dobijenog od kostiju životinja,
kože, žila i tetiva istih.
7.8.Pod „kolagenom“ se podrazumeva
proteinski proizvod dobijen od životinjskih
kostiju, kože i tetiva i koji se proizvodi u
skladu sa relevantnim zakonskim uslovima
ove Uredbe.
7.9.Pod „obrađenim želucima, bešikama i
crevima“ se podrazumevaju želuci, bešike i
creva koji su podvrgnuti obradi kao što je
usoljavanje, zagrevanje ili sušenje nakon što
su nabavljeni i očišćeni.
8. OSTALE DEFINICIJE
8.1.Pod „proizvodima životinjskog porekla“
se podrazumevaju:
8.2.hrana životinjskog porekla, što uključuje
med i krv;
8.3.žive školjke i ostali mekušci, živi
bodljokošci, živi plaštaši i živi morski
puževi koji se koriste u ishrani ljudi;
8.4.sotale životinje za ishranu koje će biti
pripremljene, ali se žive dopremaju
do krajnjeg potrošača.
8.5.Pod „veleprodajnim tržištem “ se
28
ndajnë instalime të përbashkëta ku artikujt
ushqimor u shiten operatorëve të biznesit të
ushqimit .
ANEKSI II
KËRKESAT NË LIDHJE ME DISA
PRODUKTE ME ORIGJINË SHTAZORE
SEKSIONI I
SHENJA IDENTIFIKUESE
Sipas kërkesës dhe në pajtim me nenin 5 të
kësaj rregullorje, dhe sipas dispozitave të
Aneksit III, operatorët e biznesit të ushqimit
duhet të sigurojnë se produktet me origjinë
shtazore kanë shenjën identifikuese e cila vëhet
në pajtim me dispozitat vijuese.
A APLIKIMI I SHENJËS
IDENTIFIKUESE
1.Shenja identifikuese duhet të vëhet para se
produkti të nxirret nga ndërmarrja.
2.Megjithatë, kur produktit i hiqet
paketimi/ambalazhimi për përpunim të
mëtejmë në ndërmarrje tjetër, një shenjë e re
duhet te aplikohet ne produkt. Në këtë rast
shenja e re duhet të tregoj numrin e aprovimit
that includes several sperate units which share
common installation and sections
wherefoodstuffs are sold to food business
operators.
ANNEX II
REQUIREMENTS CONCERNING
SEVERAL PRODUCTS OF ANIMAL
ORIGIN
SECTION I
IDENTIFICATION MARKING
When required in accordance with Article 5 and
subject to the provisions of Annex III, food
business operators must ensure that products of
animal origin have an identification marking
applied, in compliance with the following
provisions.
A. APLICATION OF THE
IDENTIFICATION MARK
1. The identification mark must be applied
before the product leaves the establishment.
2. However, a new mark need not be applied to
a product unless its packaging and /or wrapping
is removed or it is further processed in another
establishment, in which case the new mark must
drazumeva prehrambeni objekat koji sadrži
više odvojenih jedinica sa zajedničkim
nstalacijama i odeljenja u kojima se
rehrambeni proizvodi prodaju subjektima
koji se bave hranom.
ANEKS II
USLOVI KOJI SE ODNOSE NA
NEKOLIKO PROIZVODA
ŽIVOTINJSKOG POREKLA
ODELJAK I
IDENTIFIKACIONA OZNAKA
Po zahtevu, i u skladu sa članom 5 ovog
pravilnika i prema odredbama aneksa III,
subjekat, koji se bavi hranom, mora da
obezbedi da proizvodi životinjskog porekla
imaju identifikacionu oznaku kojase stavlja
u skladu sa sledećim odredbama.
A. STAVLJANJE IDENTIFIKACIONE
OZNAKE
1. Identifikaciona oznaka mora biti stavljena
pre nego što proizvod napusti objekat.
2. Međutim, kada se proizvodu otkloni
pakovanje/amabalaziranje za dalju preradu
u drugo preduzece, u proizvodu se mora
primeniti jedna nova oznaka.U ovom
slucaju nova oznaka treba kazati broj
29
të ndërmarrjes ku kryhen këto aktivitete.
3. Shenja identifikuese nuk nevojitet për
paketimet e vezëve, kur kodi i qendres së
paketimit aplikohet në pajtim me Udhëzimin
Administrativ Nr. 20/2005 për standardet e
cilësisë, klasifikimit, etikimit dhe ruajtja
vezëve.
4. Në pajtim me Nenin 17 të Ligjit për
Ushqimin, te Kosoves Nr. 03/L-016
operatorët e biznesit të ushqimit, duhet të kenë
të vendosur sistemet dhe procedurat për
identifikimin e operatorëve të bizneseve të
ushqimit se nga kush e kanë pranuar dhe kujt i
kanë dërguar produkte me origjinë shtazore .
B. FORMA E SHENJËS IDENTIFIKUESE
1.Shenja duhet të jetë e shënuar me shkronja të
lexueshme dhe të pa shlyeshme, qartë e
deshifruar, e vendosur në vend të dukshëm për
shikimnga autoriteti kompetent.
2.Shenja duhet të tregojë emrin e vendit në të
cilin është vendosur ndërmarrja, në të cilën
mund të shkruhet emri i plotë ose të tregohet
me kodin RKS.
3. Shenja duhet të tregoj numrin e aprovuar të
ndërmarrjes. Nëse ndërmarrja prodhon të dy
llojet e ushqimit, të atij në të cilën aplikohet
kjo rregullore dhe të atij në të cilin nuk
aplikohet kjo rregullore, operatori i biznesit të
ushqimit mund të aplikoj të njëjtën shenjë
indicate the approval number of the
establishment where these operations take place
3.An identification mark is not necessary for
eggs in respect of which Administrative
instruction AI No.20/2005, Ministry of Health
on leballing lays down requirements concerning
labeling or marking.
4. Food business operators, in accordance with
Article 17 of the Food Law03/L-016 have in
place systems and procedures to identify food
business operators from whom they have
received, and to whom they have delivered
products of animal origin.
B.FORM OF THE IDENTIFICATION
MARK
1. The mark must be legible and indelible, and
the characters easily decipherable .It must be
clearly displayed for the competent authorities.
2. The mark must indicate the name of the
country in which the establishment is located,
which may be written out in full or shown as a
code RKS.
3. The mark must indicate the approval number
of establishment .If an establishment
manufactures both food to which this
Regulation applies and food to which it does
not, the food business operators may apply the
same identification mark to both types of food.
odobravanaj/usvajanja preduzeca gde se
vrse ovi aktivnosti.
3. Jaja ne moraju imati identifikacionu
oznaku za koje Aministrativnom
Uputstvom Br.20/2005 O standardima
kvaliteta, klasifikacije, etiketiranja i
ocuvanju jaja.
4. Subjekti, koji se bave hranom, moraju, u
skladu sa članom 17 Zakona o Hrani,03/L-
016 da imaju uspostavljene sisteme i
postupke za identifikaciju subjekata koji se
bave hranom od kojih su primili i kojima su
isporučili proizvode životinjskog porekla.
B. FORMA IDENTIFIKACIONE
OZNAKE
1. Oznaka treba da bude napisana čitljivim
slovima i neiszbrisanim, jasno dešifrina,
postavljena na vidnom mestu..
2. Oznaka mora da sadrži naziv zemlje u
kojoj se objekat nalazi, a koji može biti
napisan kao cela reč ili prikazan u vidu koda
RKS.
3. Oznaka mora pokazati broj odobrenog
preduzeca. Ukoliko se u tom objektu
proizvodi hrana, na koju se ovaj pravilnik
primenjuje, ili na koju se ne primenjuje ovaj
pravilnik, subjekat, koji se bavi hranom,
može da stavi istu vrstu identifikacione
oznake na obe ove vrste hrane.
30
identifikuese për të dy llojet e ushqimit.
C. VËNJA E SHËNJIMIT
1. Varësisht nga paraqitja e produkteve të
ndryshme me origjinë shtazore, shenja mund të
aplikohet drejtpërsëdrejti në produkt,
ambalazhim ose në paketim ose të shtypet në
etiketë të ngjitur në produkt, ambalazhim ose
paketim. Shenja gjithashtu mund të jetë një
etiketë e pashlyeshme e punuar nga materiali
rezistent.
2. Në rast se paketimi përmban mish të prerë
ose organe të brendshme shenja duhet të
aplikohet në etiketën e ngjitur në paketim ose
të shtypet në paketim në atë mënyrë që të
shkatërrohet me hapje të paketimit. Kur
ambalazhimi siguron të njëjtën mbrojtje
sikurse paketimi, etiketa mund të ngjitet në
ambalazhim.
3. Për produktet me origjinë shtazore të cilat
vendosen në kontejner të transportit ose në
paketime të mëdha dhe të cilat dedikohen për
trajtim, përpunim, ambalazhim ose paketim të
mëtutjeshëm në ndonjë ndërrmarje tjetër,
shenja mund të aplikohet në sipërfaqen e
jashtme të kontejnerit ose paketimit.
4. Në rast të produkteve të lëngshme, të
granuluara ose pluhurosura me origjinë
shtazore të bartura në sasi të mëdha ose të
produkteve të peshkimit të bartura në sasi të
mëdha nuk është e nevojshme shenja e
C. METHOD OF MARKING
1. The mark may, depending on the
presentation of different products of animal
origin, to be applied directly to the
product, the wrapping or the packaging, or be
printed on a label affixed to the product, the
wrapping or the packaging. The mark may also
be in irremovable tag made of resistant
material.
2. In the case of packaging containing cut meat
or offal ,the mark must be applied to a label
fixed to the packaging ,or printed on the
packaging ,in such a way that it destroyed when
the packaging is opened. This is not necessary
,however ,if the process of opening destroys the
packaging .When wrapping provides the same
protection as packaging ,the label may be
affixed to the wrapping.
3. For products of animal origin that are placed
in transport containers or large packages and
are intended for further handling, processing,
wrapping or packaging in another
establishment, the mark may be applied to
theexternal surface of the container or
packaging.
4. In the cae of liquid, granulate and powered
products of animal origin carried in bulk, and
fishery products carried in bulk, an
identification mark is not necessary if
accompanying documentation contains the
C. STAVLJANJE OZNAKE
1. Oznaka se može, u zavisnosti od načina
na koji su različiti proizvodi životinjskog
porekla predstavljeni, staviti direktno na
proizvod, na omot ili ambalažu, odnosno
može biti odštampana na etiketi koja je
pričvršćena na proizvod, omot ili ambalažu.
Oznaka takođe može biti i na neiizbrisanoj
markici koja se ne može skinuti i koja je
napravljena od otpornog materijala.
2. Kod ambalaže, koje sadrži sečeno meso
ili iznutrice, oznaka se mora nalaziti na
deklaraciji, koja je ili pričvršćena na
ambalažu ili na njoj odštampana, i to tako
da se ona pokida prilikom otvaranja
ambalaže. Kada omot obezbeđuje istu
zaštitu kao i ambalaža, deklaracija može biti
pričvršćena na omot.
3. Kod proizvoda životinjskog porekla, koji
se za potrebe trasporta stavljaju u kontejnere
ili veća pakovanja i namenjeni su daljem
rukovanju, preradi, umotavanju ili
pakovanju u nekom drugom objektu, oznaka
se može nalaziti na spoljnoj površini
kontejnera ili omota.
4. Kod tečnih, granulisanih ili praškastih
proizvoda životinjskog porekla, koji se
prenose u velikim količinama, i proizvoda
od ribe, koji se prenose u velikim
količinama, nije neophodno imati
identifikacionu oznaku ukoliko prateća
31
identifikimit, nëse dokumenti shoqërues
përmban informatat e specifikuara në
paragrafet 6 dhe 7 të pjesës B të këtij ankesi.
5. Kur produktet me origjinë shtazore
vendosen në paketim për furnizim të
drejpërdrejt të konsumatorit, mjafton që shenja
të aplikohet vetëm në pjesën e jashtme të
paketimit.
6. Ngjyrat e përdorura për shënjimin
shëndetësor duhet të autorizohen sipas
rregullave te percaktuara nga Autoriteti
Kompetent per substancat e ngjyrosjes per
ushqimin.
SEKSIONI II
OBJEKTIVAT E PROCEDURAVE TË
BAZUARA NË PARIMET E SISTEMIT
HACCP
1.Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
operojnë me therrtoret duhet të sigurojnë që
procedurat të cilat i kanë vënë në veprim, sipas
kërkesave të përgjithshme të nenit 5 të
Rregullores Nr.11/2011 për Higjienën e
prodhimeve ushqimore, i lotësojnë ërkesat që
analizat e rrezikut tregojnë se janë të
nevojshme si dhe kërkesat specifike të cekura
në paragrafin 2 të këtij seksioni.
2.Procedurat duhet të garantojnë se secila
kafshë apo sipas nevojës, secili grup i kafshëve
ipranuar në objektet e therrtores :
information specified in paragraphs 6 and 7 of
Part B of this Annex.
5. When products of animal origin are placed in
a package destined for direct supply to the final
consumer, it is sufficient to apply the mark to
the exterior of that package only.
6. When the mark is applied directly to products
of animal origin, the colours used must be
authorised in accordance with the rules set out
by competent authority on the use of colouring
substances in foodstuffs.
SECTION II
OBJECTIVES OF HACCP –BASED
PROCEDURES
1. Food business operators operating
slaughterhouses must ensure that the procedures
that they have put in place in accordance with
general requirements of Article 5 of the
Regulation No.11/2010 on Hygiene of
foodstuffs, meet the requirements that the
hazard analyses shows to be necessary and the
specific requirements listed in paragraph 2 of
this Section.
2. The procedures must guarantee that each
animal or, where appropriate, each lot of
animals accepted onto the slaughterhouse
dokumentacija sadrži podatke navedene u
tačkama 6, i 7 , deo B ovog aneksa.
5. Kada se proizvodi životinjskog porekla
pakuju u ambalažu koja je namenjena
direktnoj isporuci krajnjem potrošaču,
dovoljno je samo spolja staviti oznaku na to
pakovanje.
6. Kada se oznaka stavlja direktno na
proizvode životinjskog porekla, moraju se
upotrebljavati one boje koje su dozvoljene
propisima nadleznog organa o upotrebi
sredstava za bojenje prehrambenih
proizvoda.
ODELJAK II
CILJEVI POSTUPAKA BAZIRANIH
NA NAČELIMA HACCP SISTEMA
1. Subjekti, koji se bave hranom i koji su
vlasnici klanica, moraju da obezbede da
postupci, koje vrše budu u skladu sa opštim
odredbama člana 5 Pravilnika Br. 11 /2010
o Higijeni prehrambenih proizvoda, da
ispunjavaju uslove za koje analiza rizika
pokaže da su neophodni, kao i posebne
uslove navedene u tački 2 ovog odeljaka.
2. Postupci moraju da budu takvi da mogu
da garantuju da svaka životinja, ili kada je
to neophodno, svaki kontingent životinja,
32
2.1. është identifikuar drejt;
2.2. shoqërohet me informatën relevante nga
prona e origjinës i referuar në sksionin III;
2.3. nuk vjen nga prona ose zona e cila i
nënshtrohet ndalesës së lëvizjes ose ndalesave
të tjera për arsye të shëndetit të kafshëve apo
shëndetit publik, përveç kur këtë e lejon
Autoriteti kompetent;
2.4. është e pastër.
2.5. është i shëndetshme, për aq sa operatori i
biznesit të ushqimit mund të gjykoj, dhe
2.6. është në gjendje të kënaqshme në lidhje
me mirëqenien ndaj kafshëve me arritjen në
therrtore.
3. Në rast të mospajtimit me ndonjë nga
kërkesat e cekura nën paragrafin 2, operatori i
biznesit të ushqimit duhet të njoftoj veterinarin
zyrtar dhe të marrë masat e duhura
SEKSIONI III
ZINGJIRI I INFORMATAVE TË
USHQIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit, të cilët
operojnë me therrtoret, sipas nevojës kërkojnë,
pranojnë, kontrollojnë dhe veprojnë sipas
zingjirit të informatave të ushqimit siç janë
caktuar në këtë seksion sa i përket të gjitha
premises:
2.1. Is properly identified;
2.2. Is accompanied by the relevant information
from the holding of provenance referred to in
Section III;
2.3.does not come from a holding or an area
subject to a movement prohibition or other
restriction for reasons of animal or public
health, except when the competent authority so
permits;
2.4. is clean.
2.5. is healthy ,as far as the food business
operator can judge ;and
2.6 is in satisfactory state as regards welfare on
arrival at the slaughterhouse.
3.In the event of failure to comply with any
with any of requirements listed under paragraph
2, the food business operator must notify the
official veterinarian and take appropriate
measures
[
SECTION III
FOOD CHAIN INFORMATION
Food business operators ,operating
slaughterhouses must ,as appropriate ,reuest
,receive ,check and act upon food chain
information as set out in this Section in respect
all animals ,other than wild game ,sent or
koja stiže u klanicu:
2.1. pravilno je identifikova;
2.2. da o njoj postoje relevantne informacije
poslate sa objekta, iz kojeg životinje potiču,
kako je navedeno u odeljak III
2.3 da ne dolazi iz gazdinstva ili iz zone
koje podležu zabrani kretanja ili nekom
drugom ograničenju u cilju očuvanja javnog
zdravlja ili zdravlja životinja, osim kada to
dozvoli nadležni organ;
2.4. da je čista;
2.5 da je, prema proceni subjekta, koji se
bavi hranom, zdrava; i
2.6. da je na prijemu u klanicu u
zadovoljavajućem stanju kada je reč o
dobrobiti životinja.
3. U slučaju nepoštovanja bilo koje odredbe
navedene u tački 2, subjekat, koji se bavi
hranom, mora o tome da obavesti
veterinarskog inspektora i preduzme
odgovarajuće mere.
ODELJAK III
LANAC INFORMACIJE O HRANI
Subjekti, koji se bave hranom i koji su
vlasnici klanica, moraju, po potrebi, da
zahtevaju, primaju, proveravaju i reaguju na
osnovu informacija o lancu hrane kako je
navedeno u ovom odeljku, kada je reč o
33
kafshëve, përveç kafshëve të egra, të dërguara
ose të dedikuara për dërgim në therrtore.
1. Operatorët e therrtores nuk duhet të pranojnë
kafshët në objektet e therrtores përderisa të
kenë kërkuar dhe të jenë pajisur me informatat
relevante të sigurisë së ushqimit, të cilat i
përmbajnë shënimet e pronës së origjinës në
pajtim me Rregulloren Nr.11/2011 për
Higjienën e prodhimeve ushqimore.
2. Operatorët e therrtorës duhet të sigurohen
me informata jo më pak se 24 orë para se
kafshët të arrijnë në therrtore, përveç në
rrethanat e cekura në pikën 7.
3.Informata relevante e sigurisë së ushqimit, e
referuar në pikën 1, në veçanti do të mbuloj .
3.1. statusin e pronës së origjinës ose statusin
regjional të shëndetit të kafshëve,
3.2.statusin shëndetësor të kafshëve,
3.3. produktet medicinale veterinare ose
trajtimet e tjera, të kryera në kafshë brenda
periodës relevante dhe me periodën e tërheqjes
më të madhe se zero, së bashku me datat e tyre
të administrimit dhe periodat e tërheqjes.
3.4. lajmrimi i sëmundjes që mund të ketë
efekt në sigurinë e mishit,
3.5.rezultatet, nëse janë relevante për mbrojtjen
e shëndetit publik ose ndonjë analizë të kryer
në mostrat e marrura nga kafshët ,ose mostrat e
marrura për diagnostifikim të sëmundjes që
mund të ketë efekt në sigurinë e mishit, duke
intended to be sent to slaughterhouses.
1. Slaughterhouse operators must not accept
animals onto the slaughterhouse premises
unless they have requested and been provided
with relevant food safety information contained
in the records kept at the holding of
provenance, in accordance with Regulation No.
11/2011on Hygiene of foodstuffs.
2. Slaughterhouse operators must be provided
with the information no less than 24 hours
before the arrival of animals at the
slaughterhouse, except in the circumstances
mentioned in point 7.
3. The relevant food safety information referred
to in point 1 is to cover, in particular;
3.1. the status of the holding of provenance or
the regional animal health status.
3.2. the animals’ health status.
3.3. veterinary medicinal products or other
treatments administered to the animals within a
relevbant period and with a withdrawal period
greater than zero, together with their dates of
administration and withdrawal period.
3.4. the occurrence of the disease that may
affect the safety of meat,
3.5. The results, if they are relevant to the
protection of public health ,of any analyses
carried out on samples taken from the animals
or other samples taken to diagnose disease that
may affect the safety of meat ,including
svim životinjama, osim lovne divljači, koje
su poslate ili će biti poslate u klanicu.
1. Vlasnici klanica ne smeju da primaju u
klanicu životinje ukoliko nisu tražili i dobili
odgovarajuće informacije o bezbednosti
hrane iz evidencije gazdinstva sa kojeg
životinje potiču u skladu sa Pravilnikom Br.
11/2011 o Higijeni prehrambenih
proizvoda.
2. Vlasnici klanice moraju dobiti pomenute
informacije najkasnije 24 časa pre prispeća
životinja u klanicu, osim kada je reč o
okolnostima navedenim u tački 7.
3. Relevantna informacija o bezbednosti
hrane, navedene u tački 1, moraju
obuhvatati sledeće:
3.1. status gazdinstva sa kojeg životinje
potiču, odnosno zdravstveni status životinja
u regionu;
3.2. zdravstveno stanje životinja;
3.3. veterinarski lekovi i medicinska
sredstava za upotrebu u veterini ili ostale
vrste terapija, koje su životinje primale u
datom periodu, pri čemu su periodi karence
veći od nule, zajedno sa datumom primene
svake terapije i periodom karence;
3.4. pojava bolesti koje može uticati na
bezbednost mesa;
3.5. rezultati, ako su relevantni za očuvanje
javnog zdravlja, svih analiza uzoraka uzetim
od životinja ili drugih uzoraka uzetim u
cilju dijagnostike bolesti, koje mogu da
utiču na bezbednost mesa, uključujući i
uzorke uzete radi praćenja i kontrole
34
përfshirë mostrat e marrura në sistemin e
monitorimit dhe kontrollit të zoonozave dhe
mbetjeve.
3.6. raportet relevante mbi inspektimet
paraprake para dhe pas therrjes së kafshëve nga
e njëjta pronë e origjinës, duke përfshirë në
veçanti raportet e veterinarit zyrtar .
3.7. të dhënat e prodhimit, kur kjo mund të
tregoj praninë e sëmundjes dhe
3.8. emri dhe adresa e veterinarit privat i cili
kujdeset për pronën e origjinës.
4.1. andaj nuk është e nevojshme për
operatorin e therrtores të sigurohet me:
4.1.1. informatën e referuar në pikën
3. 1, 3.2, 3.6 dhe 3.8 nëse operatori
Është i njihtuar për këtë informatë
(për shembull përmes pozitës së
marrëveshjes ose skemës mbi
garancionin e cilësisë) ose
4.1.2. informatën e referuar në pikën
3.1, 3.2, 3.6 dhe 3.8 nëse
Prodhuesi vërteton se nuk posedon
Informatë relevante të raportoj.
4.2. informata nuk është e nevojshme të nxirret
tekstualisht nga shënimet e pronës së origjinës.
Mund të sigurohet përmes shkëmbimit
elektronik të informatave në formë të
deklaracionit të standardizuar e nënshkruar nga
prodhuesi.
samples taken in the framework of the
monitoring and control of zoonoses and
residues .
3.6. relevant reports about previous ante and
post –mortem inspections of animals from the
same holding of provenance including ,in
particular ,reports from the official veterinarian.
3.7. oproduction data, when this might indicate
the presence of disease; and
3.8. the name and address of the private
veterinarian normally attending the holding of
provenance.
4.1.however ,it is not necessary for the
slaughterhouse operator to be provided with .
4.1.1. The information referred to in
point 3.1, 3.2, 3.6 and 3.8 ,if the operator
is already aware of this informati(for
example ,through a standing
arrangement or a quality assurance
scheme );or
4.1.2. The information referred to
in point 3.1, 3.2, 3.6 and 3.8,if the
producer declares that there is
4.2. the information need not be provided as a
verbatim extract from the records of the holding
of provenance .It may be provided through
electronic data exchange or in the form of of
standardized declaration signed by the
producer.
zoonoza i rezidua;
3.6. odgovarajući izveštaji, sa istog
gazdinstva sa kojeg životinje potiču, o
pregledu životinja pre i posle klanja, što
posebno uključuje i izveštaje službenog
veterinara;
3.7. podaci o proizvodnji, ukoliko ukazuju
na prisustvo bolesti; i
3.8. ime i adresu privatnog veterinara koji
se stara o gazdinstvu sa kojeg životinje
potiču.
4.1. međutim, vlasnik klanice nije dužan da
poseduje sledeće:
4.1.1. podatke navedene u tački 3.1,
3.2, 3.6 i 3.8 ukoliko vlasnik klanice
već upoznat sa hovim podacima (na
primer na osnovu nekog stalnog
poslovnog aranžmana ili šeme za
kvalitet); ili
4.1.2. podatke navedene u tački 3.1,
3.2, 3.6 i 3.8 ukoliko proizvođač tvrdi
da ne postoje relevantni podaci koje bi
mogao da prikaže u svom izveštaju.
4.2. ovi podaci ne moraju da budu podneti u
vidu doslovnog izvoda iz evidencije
gazdinstva sa kojeg životinje potiču. Mogu
biti podneti i u vidu razmene podataka
elektronskim putem ili u formi standardne
deklaracije sa potpisom proizvođača.
35
5. Operatorët e biznesit të ushqimit duke
vendosur për pranimin e kafshëve në objektet e
thertores pas vlerësimit të zingjirit të
informatave të ushqimit duhet të paraqesin këtë
veterinarit zyrtar pa vonesë dhe këtë përveq në
rrethanat e cekura në pikën 7, jo më pak se 24
orë para arritjes së kafshës ose grupit të
kafshëve .Operatori i biznesit të ushqimit duhet
të lajmërojë veterinarin zyrtar për çdo
informatë që ka të bëjë me shëndetin para
inspektimit para therrjes së asaj kafshe.
6. Nëse ndonjë kafshë arrinë në thertore pa
zingjirin e informative të ushqimit, operatori i
ushqimit duhet menjëherë të lajmëroj
veterinarin zyrtar. Therrja nuk mund të bëhet
përderisa këtë të lejon veterinari zyrtar .
7. Zingjiri i informatave të ushqimit mund të
shoqërojë kafshët deri në thertore,
përjashtimisht nga afati prej së paku 24 orë,
nëse Autoriteti kompetent e lejon një gjë të
tillë.
Megjithate ndonjë pjese e informative te
zingjirit te ushqimit njohuria e se cilave mund
te rezultoj me perqarje serioze te aktiviteteve
të therrtores ,I vihet ne dispozicion subjektit
afarist te ushqimit I cili operon me therrtore
kohe te mjaftueshme para se kafshet te arrijne
ne therrtore ne menyre qe subjekti afarist I
ushqimit te planifikoj aktivitetin e therrtores ne
perputhje me rrethanat.
Subjekti afarist I ushqimit I cili operon me
5. Food business operators deciding to accept
animals onto slaughterhouse premises after
evaluating the relevant food chain information
must make it available to the official
veterinarian without delay and ,except in the
circumstances mentioned in point 7 ,no less
than 24 hours before the arrival of the animals
or lot .The food business operator must notify
the official veterinarian of any information that
gives rise to health concerns before ante-
mortem inspection of the animal concerned.
6. If any animal arrives at the slaughterhouse
without food chain information, the operator
must immediately notify the official
veterinarian. Slaughter of the animal may not
take place until the official veterinarian so
permits.
7. If the competent authority so permits ,food
chain information may accompany the animals
to which it relates to the slaughterhouse rather
than arriving at least 24 hours in advance. .
However, any item of food chain information,
knowledge of which may result in serious
disruption of the slaughterhouse activity, is to
be made available to the food business operator
operating the slaughterhouse in sufficient time
before the animals arrive at the slaughterhouse,
in order for that food business operator to plan
the slaughterhouse activity accordingly.
The food business operator operating the
5.Subjekti, koji se bave hranom i odluče da
prime životinje u klanicu nakon procene
relevantih podataka o lancu hrane, moraju
ih dati na uvid službenom veterinaru bez
odlaganja, izuzev u okolnostima navedenim
u tački 7, najkasnije 24 časa pre prispeća
životinje ili kontingenta životinja. Subjekat,
koji se bavi hranom, mora da obavesti
službenog veterinara o svakoj informaciji
vezano sa zdravljem životinja pre klanja
predmetne životinje.
6.Ukoliko neka životinja pristigne u klanicu
bez podataka vezanih za lanac hrane,
subjekat, koji se bavi hranom, mora odmah
obavestiti službenog veterinara. Klanje
životinje se ne obavlja dok ga službeni
veterinar ne odobri.
7. Ukoliko nadležni organ to dozvoli,
podaci o lancu hrane mogu pridruziti
zivotinje i stići u klanicu, najkasnije 24 časa
pre prispeća,
Medjutim neki deo informacije o lancu
hrane, cije saznanje moze da rezultira
ozbilnjom nesuglasenosu sa aktivnostima
klanica, stavlja se na raspolaganju
poslovnom subjektu koji se bavi hranom i
koji deluje sa klanicom potrebno vreme
pre nego sto se zivotinje stiu u klanici kako
bi on mogao u skladu sa okolnostima.da
planira aktivnosti klanice.
Vlasnici klanica moraju izvrštiti procenu
36
therrtore duhet te vleresoj informaten relevante
dhe duhet te paraqes informatat e pranuara te
zingjirit te ushqimit veterinarit zyrtar Therrja
apo rjepja e kafsheve nuk mund te behet
perderisa kete t’a lejoj veterinari zyrtar.
8.Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
kontrollojnë pasaportat që shoqërojnë
thundrakët shtëpiak për të siguruar se kafsha
është e dedikuar për therje dhe për konsumim.
Në rast se ata pranojnë kafshën për therje, ata
duhet të japin pasaportën veterinarit zyr.
ANEKS III
KËRKESAT SPECIFIKE
SEKSIONI I
MISHI I THUNDRAKËVE SHTËPIAK
KREU I
TRANSPORTI I KAFSHËVE TË GJALLA
NË THERTORE
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
transportojnë kafshë të gjalla në thertore duhet
të sigurojnë pajtueshmëri me kërkesat vijuese.
1.Gjatë grumbullimit dhe transportit, kafshët
duhet të trajtohen me kujdes pa u shkaktuar
slaughterhouse must evaluate the relevant
information and must submit the food chain
information received to the official veterinarian.
The slaughter or dressing of the animals may
not take place until the official veterinarian so
permits.
8. Food business operators must check
passports accompanying domestic solipeds to
ensure that the animal is intended for slaughter
for human consumption.If they accept the
animal for slaughter, they must give the
passport to he official veterinaria.
ANNEX III
SPECIFIC REQUIREMENTS
SECTION I
MEAT OF DOMESTIC UNGULATES
CHAPTER I
TRANSPORT OF LIVE
ANIMALS TO THE SLAUGHTERHOUSE
Food business operators transporting live
animals to slaughterhouses must ensure
compliance with the following requirements.
1. During collection and transport, animals must
be handled carefully without causing
relevantih podataka, ukoliko prihvate
životinje za klanje, moraju predati
dokumenta, službenom veterinaru. Klanje ili
obrada životinja ne može se obaviti pre
nego što to odobri službeni veterinar
8. Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
provere pasoše, koji prate domaće
jednopapkare, da bi se uverili da se životinja
za klanje može koristiti za ishranu ljudi.
Ukoliko prihvate životinju na klanje, moraju
taj pasoš predate službenom veterinar.
ANEKS III
POSEBNI USLOVI
ODELJAK I
MESO DOMAĊIH PAPKARA
POGLAVLJE I
PREVOZ ŽIVIH ŽIVOTINJA U
KLANICE
Subjekti, koji se bave hranom i prevoze žive
životinje do klanice, moraju da obavljaju
svoje aktivnosti u skladu sa sledećim
zakonskim uslovima.
1. U toku sakupljanja i prevoza, sa
životinjama se mora pažljivo postupati kako
37
atyre shqetësim të panevojshëm.
2.Kafshët të cilat tregojnë simptome të
sëmundjes ose janë nga tufat e njohura si të
kontaminuara me agjent të rëndësisë së
shëndetit publik, mund të transportohen në
thrtore vetëm kur këtë e lejon autoriteti
kompetent.
KREU II
KËRKESAT PËR THERTORE
1.Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë se ndërtimi, plani dhe pajisjet e
thertores në të cilat therren thundrakët shtëpiak
i plotësojnë kërkesat vijuese:
1.1. thertoret duhet të kenë shtallën adekuate
dhe higjienike për lidhjen e kafshëve ose
ambient që lejon vathët për pritje, të cilat
pastrohen dhe dezinfektohen lehtë. Këto
hapësira duhet të jenë të pajisura me ujë të
pijshëm dhe sipas nevojës edhe me ushqim.
Kullimi i ujërave të zeza nuk duhet të rrezikoj
sigurinë e ushqimit.
1.2. therrtoret gjithashtu duhet të kenë objekte
të ndara të mbyllura, ambiente të lejuara,
vathët për kafshët e sëmura apo të dyshuara në
unnecessary distress.
2.Animals showing symptoms of disease or
originating in herds known to be contaminated
with agents of public health
importance may only be transported to the
slaughterhouse when the competent
authority so permits.
CHAPTER II
REQUIREMENTS FOR
SLAUGHTERHOUSES
1.Food business operators must ensure that the
construction, layout, and equipment of
slaughterhouses in which domestic ungulates
are slaughtered meet the following
requirements:
1.1. Slaughterhouses must have adequate and
hygienic lairage facilities or ,climate permiting
,waiting pens that are easy to clean and
disinfect .these facilities must be equipped for
watering the animals and ,if necessary ,feeding
them .the drainage of the waste water must not
compromise food safety.
1.2. they must also have separate lockable
facilities or, climate permiting, pens for sick or
suspect animals with separate draining and sited
ne bi došlo do nepotrebnog uznemiravanja
životinja.
2. Životinje, sa vidljivim simptomima
bolesti, odnosno životinje, koje potiču iz
stada za koje se zna da je zaraženo
agensima koji ugrožavaju javno zdravlje,
mogu se prevoziti do klanice jedino uz
dozvolu nadležnog organa.
POGLAVLJE II
USLOVI ZA KLANICE
1.Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da konstrukcija, raspored pogona
i oprema u klanicama u kojima se vrši
klanje domaćih papkara, ispunjavaju
sledeće uslove:
1.1. klanice moraju imati adekvatan depo
koji ispunjava higijenske uslove za smeštaj
životinja odnosno, ukoliko klimatski uslovi
dozvoljavaju, u depo koji se lako čisti i
dezinfikuje. Ovi objekti moraju imati
opremu za pojenje životinja i, ukoliko je
potrebno, za hranjenje životinja. Odvod
otpadnih voda ne sme da ugrožava
bezbednost hrane.
1.2. klanice takođe moraju imati posebne
objekte koji se zaključavaju, odnosno,
ukoliko klimatski uslovi dozvoljavaju,
38
sëmundje, me kullim të ndarë dhe të vendosur
në atë mënyrë që t’i shmanget infektimit të
kafshëve të tjera, përveq nëse Autoriteti
Kompetent konsideron se objektet e tilla nuk
janë të nevojshme.
1.3. madhësia e shtallës duhet të siguroj që të
respektohet mirëqenia e kafshëve. Plani i
shtallës, duhet të mundësoj inspektimin para
therrjes, duke përfshirë edhe identifikimin e
kafshëve apo grupeve të kafshëve.
2. Për t’i ikur kontaminimit të mishit ato duhet:
2.1. të kenë numër të mjaftueshëm të
dhomave, në përputhje me aktivitetet të cilat
zbatohen;
2.2.të kenë hapësirë të veçantë për zbrazjen
dhe pastrimin e stomakëve dhe zorrëve, përveç
nëse Autoriteti Kompetent të autorizoj ndarjen
me kohë të këtyre aktiviteteve brenda
therrtores specifike, duke u bazuar në parimin
“nga rasti në rast”.
2.3. të siguroj ndarje në hapësirë ose kohë të
aktiviteteve vijuese:
2.3.1. trullosjen dhe gjakderdhjen ;
2.3.2. në rastet e kafshëve të llojit të
derrit: sterilizimin, depilimin, heqjen e
qimeve dhe përcëllimin,
2.3.3. heqjen e organeve te brends
in such a way as to avoid contamination of
other animals, unless the competent authority
considers that such facilities are unnecessary.
1.3. the size of lairgae facilities must ensure that
the welfare of the animals is respected .Their
layout must facilitate ante-mortem inspections,
including the identification of the animals or
groups of animals.
2. To avoid contaminating meat, they must:
2.1. have a sufficient number of rooms,
appropriate to the operations being carried out;
2.2.have a separate room for the emptying and
cleaning of stomachs and intestines, unless the
competent authority authorizes the separation in
time of these operations within a specific
slaughterhouse on a case –by-case basis.
2.3. ensure separation in space or time of the
following operations:
2.3.1.Stunning and bleeding;
2.3.2.In the case of porcine animals,
scalding, depilation, scraping and
singeing,
2.3.3. Evisceration and further
boksove za bolesne ili sumnjive životinje sa
posebnim odvodom za vodu, koji je
postavljen tako da ne dovodi do
kontaminacije ostalih životinja, osim
ukoliko nadležni organ smatra da takvi obje;
1.3. veličina stale mora biti u skladu sa
uslovima za dobrobit životinja. Raspored u
njoj mora biti takav da olakšava pregled pre
klanja, kao i identifikaciju životinja,
odnosno grupa životinja.
2. Da ne bi došlo do kontaminacije mesa,
klanica mora da:
2.1. ima dovoljan broj adekvatnih prostorija
za radnje koje se u njima obavljaju;
2.2. ima posebne prostorije za pražnjenje i
čišćenje želudaca i creva, osim ukoliko
nadležni organ ne dozvoli da se ove radnje
vrše u različito vreme u određenoj klanici
po principu „od slučaja do slučaja“;
2.3. obezbedi se sledeće radnje vrše u
različito vreme i na različitom mestu:
2.3.1. omamljivanje i iskrvarenje;
2.3.2. kod svinja je šurenje,
izbrijavanje, struganje i opaljivanje;
2.3.3. evisceracija i dalja obrada;
39
dhe pastrimin e mëtejm,
2.3.4. pergatitjen e zorrëve dhe
plancave të pastër
2.3.5. pergatitjen dhe pastrimin e
organeve të tjera të brendshme të
ngrënshme, posaçërisht në përpunimin e
kokave të rjepura, nëse kjo nuk kryhet në
linjën e therjes,
2.3.6.paketimi i të mbrendshmeve të
ngrënshme, dhe
2.3.7. dërgimin e mishit.
2.4. posedojnë instalime të cilat parandalojnë
kontaktin në mes mishit dhe dyshemeve,
mureve dhe orendive të fiksuara; dhe
2.5. posedojnë linjat e therrjes të cilat janë
të përcaktuara të lejojnë përmirësim konstant të
procesit të therjes dhe të shmang kontaminimin
e tërthort në mes pjesëve të ndryshme të linjës
së therjes. Kur më shumë se një linjë therëse
operon në të njëjtin objekt, duhet të ekzistoj
ndarja adekuate e linjave për të parandaluar
kontaminimin e tërthort.
3. Ato duhet të kenë pajisje për dezinfektimin e
mjeteve me ujë të nxehtë, jo më pak se 82 C
ose sistem alternativ me efekt ekuivalent.
4.Pajisja për larjen e duarve e cila përdoret nga
personeli i cili është i kyqur në përdorimin e
mishit të ekspozuar, duhet të kenë rubinetat e
dizajnuara për të parandaluar përhapjen e
kontaminimit.
dressing,
2.3.4. Handling clean guts and tripe
2.3.5. preparation and cleaning of
other offal, particularly the handling of
skinned heads if it does not take place at
the slaughter line;
2.3.6. Packaging offal; and
2.3.7. Dispatching meat.
2.4. have installations that prevent contact
between the meat and the floors ,walls and
fixtures ;and
2.5.have slaughter lines (where operated ) that
are designed to allow constant progress of the
slaughterprocess and to avoid cross –
contamination between the different parts of the
slaughter line .Where more than one slaughter
line is operated in the same premises ,there
must be adequate separation of the lines to
prevent cross – contamination.
3. They must have facilities for disinfecting
tools with hot water supplied at not less than 82
ºC, or an alternative system having an
equivalent effect.
4. The equipment for washing hands used by
the staff engaged in handling exposed meat
must have taps designed to prevent the spread
of contamination.
2.3.4. manipulacija očišćenim
crevima želucem;
2.3.5.priprema i čišćenje drugih
iznutrica, posebno rukovanje
glavama, sa kojih je skinuta koža,
ukoliko se to ne odvija na liniji klanja;
2.3.6.pakovanje iznutrica; i
2.3.7. otpremanje mesa;
2.4. ima instalacije koje onemogućavaju
kontakt između mesa i poda, zidova i
nepokretnog inventara; i
2.5. ima linije klanja (kada su u funkciji)
koje su projektovane tako da omogućavaju
nesmetan tok procesa klanjakako ne bi
dolazilo do pojave unakrsne kontaminacije
različitih delova linije klanja. Kada radi više
od jedne linije klanja u istom objektu, mora
postojati adekvatno razdvajanje linija kako
bi se sprečila unakrsna zaraza.
3. Klanica mora imati uređaje za
dezinfekciju alata vrelom vodom pri čemu
temperatura vode ne sme biti niža od 82°C,
ili neki alternativni stem sa istim efektom.
4. Oprema za pranje ruku, koju koristi
osoblje zaduženo za direktno manipulisanje
neupakovanim mesom, mora imati slavinu
koja je projektovana tako da sprečava
širenje kontaminacije.
40
5. Duhet të ekzistojnë hapsira ftohura të cilat
mbyllen me qelës, për ruajtjen e mishit të
ndaluar, dhe hapsira të ndara të cilat mbyllen
me qelës për ruajtjen e mishit të deklaruar të pa
përshtatshëm për konsum.
6. Duhet të ekzistoj vend i posaqëm me pajisjet
e duhura për pastrimin, larjen dhe
dezinfektimin e mjeteve për transportin e
bagëtive. Megjithatë, therrtoret nuk ka nevojë
t’i kenë këto vende dhe pajisje nëse
Autoriteti Kompetent këtë e lejon dhe nëse
ekzistojnë vendet dhe pajisjet e autorizuara
zyrtare në afërsi .
7. Thertoret duhet të kenë pajisje të cilat
mbyllen me qelës dhe të rezervuara për therjen
e kafshëve të sëmura dhe të dyshuara në
sëmundje. Kjo nuk është thelbësore nëse kjo
therje ndodhë në ndërmarrjet e tjera të
autorizuara nga Autoriteti kompetent për këtë
qëllim ose në fund të periodës së therjes
normale.
8. Nëse plehu ose përmbajtja e traktit digjestiv
ruhet ne thertore, duhet të ekzistoj një vend i
posaçëm për atë qëllim .
9.Therrtoret duhet të kenë hapsira të pajisura
në mënyrë adekuate dhe të cilat mbyllen me
qelës ose sipas nevojës edhe dhomë për
përdorim ekskluziv nga shërbimi veterinar.
5. There must lockable facilities for the
refrigerated storage of detained meat and
separate lockable facilities for the storage of
meat declared unfit for human consumption.
6. There must be a separate place with
appropriate facilities for the cleaning, washing
and disinfection of means of transport for
livestock .however, slaughterhouses need not
have these places and facilities if the competent
authority so permits and official authorised
places and facilities exist nearby.
7. Slaughterhouses must have lockable facilities
reserved for the slaughter of sick and suspect
animals .This is not essential if this slaughter
takes place in other establishment authorized by
by the competent authority for this purpose, or
at the end of the normal slaughter period.
8. If manure or digestive tract content is stored
in slaughterhouse, there must be special area or
place for that purpose.
9. Slaughterhouses must have an adequately
equipped lockable facilities or, where needed,
room for the exclusive use of the veterinary
service.
5. Moraju postojati rashladne prostorije koje
se zaključavaju i u kojima se skladišti
zadržano meso, kao i posebne prostorije
koje se zaključavaju i u kojima se skladišti
meso za koje je utvrđeno da se ne može
koristiti za ishranu judi.
6. Mora postojati odvojeni prostor sa
odgovarajućom opremom za čišćenje,
pranje i dezinfekciju sredstava za prevoz
stoke. Međutim, klanice ne moraju da imaju
navedene prostorije i opremu ukoliko
nadležni organ to dozvoli i ukoliko takve
zvanično odobrene prostorije i oprema
postoje u blizini.
7. Klanica mora imati objekte koje se
zaključavaju i koriste isključivo za klanje
obolelih i sumnjivih životinja. Ovo nije
neophodno ukoliko se klanje takvih
životinja obavlja u drugim objektima
kojima je nadležni organ izdao veterinarski
kontrolni broj,odnosno odobrio za tu
namenu, ili ukoliko se klanje obavlja nakon
vremena predviđenog za klanje.
8. Ukoliko se stajsko đubrivo ili sadržaj
digestivnog trakta čuvaju u klanici, mora da
postoji poseban prostor ili mesto za tu
namenu.
9. Klanica mora imati adekvatno opremljen
objekat koji se zaključava ili, po potrebi,
prostoriju koja se isključivo koristi za
potrebe veterinarske službe.
41
KREU III
KUSHTET TË CILAT DUHET TI
PLOTËSOJNË FABRIKAT E COPTIMIT
TË MISHIT
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë se fabrikat e coptimit të mishit të
thundrakëve shtëpiak:
1. Janë të ndërtuara në atë mënyrë që t’i ikin
kontaminimit të mishit, e në veçanti:
1.1. me mundësinë e progresit konstant të
aktiviteteve; ose
1.2. duke siguruar ndarjen në mes grupeve të
ndryshme të prodhimit.
2. Të kenë dhoma të ndara për ruajtje të mishit
të paketuar dhe ekspozuar, përveç nëse janë
ruajtur në kohëra të ndryshme ose në mënyrë të
tillë që materiali i paketuar dhe mënyra e
ruajtjes të mos jetë burimi i kontaminimit për
mishin.
3. Kanë dhoma të coptimit të pajisura në
pajtueshmëri me kërkesat e përcaktuara në
Kapitullin V;
4.Kenë pajisjet për larjen e duarve me rubineta
të dizajnuara për parandalimin e përhapjes së
kontaminimit, për përdorim nga personeli i cili
është i kyqur në përdorimin e mishit të
ekspozuar, dhe
5. Kanë pajisjet për dezinfektimin e mjeteve
me ujë të nxehtë jo më pak se 82 °C ose sistem
CHAPTER III
REUQUIREMENTS FOR CUTTING
PLANTS
Food business operators must ensure thatcutting
plants handling meat of domestic ungulates:
1. Are constructed so as to avoid contamination
of meat ,in particular by ;
1.1. allowing constant progress of the
operations; or
1.2. ensuring separation between the different
production batches.
2. Have rooms for the separate storage of
packaged and exposed meat, unless stored at
different times or in such a way that the
packaging material and the manner of storage
can not be
3. Have cutting rooms equipped to ensure
compliance with the requirements laid
down in chapter V;
4. Have equipment for washing hands with taps
designed to prevent the spread of contamination
for use by staff engaged
in handling exposed meat ;and
5. Have facilities for disinfecting tools with hot
water supplied at not less than 82 ºC, or an
POGLAVLJE III
USLOVI KOJE MORAJU DA ISPUNE
OBJEKTI ZA RASECANJE
Subjekti, koji se bave hranom, moraju
daobezbede da objekti za rasecanje mesa
domaćih papkara:
1. Budu izgrađeni tako da ne dolazi do
pojave kontaminacije mesa pri čemu moraju
posebno da:
1.1. omoguće nesmetan tok radnji koje se
obavljaju; ili
1.2. obezbede razdvajanje različitih
proizvodnih partija;
2. Imaju posebne prostorije za skladištenje
upakovanog i neupakovanog mesa, osim
ukoliko se ne skladište u različito vreme ili
na takav način da materijal od kojeg je
izrađena ambalaža i način skladištenja ne
predstavljaju izvor kontaminacije mesa;
3. Imaju prostorije za rasecanje mesa koje
su opremljene u skladu sa uslovima
definisanim u poglavlju V;
4. imaju opremu za pranje ruku sa
slavinama koje su tako projektovane da
sprečavaju širenje kontaminacije, a koje
koristi osoblje zaduženo za rukovanje
neupakovanim mesom; i
5.Imaju opremu za dezinfekciju alata
vrelom vodom pri čemu temperatura vode
42
alternativ që ka efekt ekuivalent.
KREU IV
HIGJIENA E THERJES
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
operojnë me thertoret në të cilat therren
thundrakët shtëpiak duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kërkesat vijuese.
1. Pas arritjes në thertore, therrja e kafshëve
nuk duhet vonuar tepër. Andaj ku kërkohet për
arsye të mirëqenies, kafshët duhet të kenë një
periodë pushimi para se ato të therren;
2.1. mishi nga kafshët tjera nga ato të referuara
në nënparagrafet 2 dhe 3 nuk duhet të përdoret
për konsum nëse ngordhin ndryshe nga therrja
në therrtore
2.2. vetëm kafshët e gjalla të dedikuara për
therrje mund të sillen në objektet e therrtores
me përjashtim të:
2.2.1.kafshëve të cilat u janë nënshtruar
therrjeve emergjente jashtë therrtores në
pajtim me kapitullin VI ;
2.2.2kafshëve të therrura në vendin e
prodhimit në pajtim me seksionin III dhe
alternative system having an equivalent effect.
CHAPTER IV
SLAUGHTER HYGIENE
Food business operators operating
slaughterhouses in which domesatic ungulates
are slaughtered must ensure compliance with
the following requirements.
1. After arrival in the slaughterhouse, the
slaughter of the animals must not be unduly
delayed .However, where required for welfare
reasons, animals must be given a resting period
before slaughter;
2.1. meat from animals other than those referred
to in subparagraphs 2 and 3 must not be used
for human consumption if they die otherwise
than by being slaughtered in the slaughterhouse.
2.2.only live animals intended for slaughter
may be brought into the slaughter premises,
with exception of:
2.2.1.animals that have undergone
Emergency slaughter outside the
Slaughterhouse in accordance with
Chapter VI;
2.2.2.animals slaughtered at the place of
production in accordance with Section III;
and
ne sme biti niža od 82°C, ili neki
alternativni sistem sa istim efektom.
POGLAVLJE IV
HIGIJENA KLANJA
Subjekti, koji se bave hranom, a koji su
vlasnici klanica u kojima se vrši klanje
domaćih papkara moraju da obezbede
poštovanje sledećih uslova.
1. Po prispeću u klanicu, klanje životinja se
ne sme nepotrebno odlagati. Međutim, kada
je to potrebno učiniti zbog dobrobiti
životinja, njima se mora obezbediti odmor
pre klanja;
2.1. za ishranu ljudi se ne sme koristiti meso
životinja, izuzev mesa onih vrsta navedenih
u tačkama 2 i 3, osim ako smrt životinja nije
prouzrokovana klanjem u klanici.
2.2.samo se žive životinje, namenjene
klanju, mogu dovoditi u prostoriju za klanje,
osim:
2.2.1.životinja koje su prinudno aklane
van klanice u skladu sa poglavljem VI;
2.2.2. životinja koje su zaklane na
estu proizvodnje u skladu sa deljkom
III;
43
2.2.3.kafshëve të egra në pajtim me
seksionin IV, kapitulli II .
2.3. mishi i kafshëve të cilat i nënshtrohen
therrjeve që përcillet me aksident në therrtore
mund të përdoret për konsum nëse inspektimi
nuk zbulon diçka serioze përveç asaj të
aksidentit.
3. Kafshët apo sipas nevojës secila tufë e
kafshëve e dërguar për therrje duhet të
identifikohet në mënyrë që të mund të
gjurmohet origjina e tyre.
4. Kafshët duhet të jenë të pastërta.
5. Operatorët e therrtores duhet të
përcjellinudhëzimet e veterinarit të emëruar
nga Autoriteti kompetent, në pajtim me
Rregulloren Nr.13/2011 për përcaktimin e
rregullave specifike për organizimin e
kontrolave zyrtare të ushqimit me prejardhje
shtazore të dedikuara për konsum nga njerëzit
me të cilën përcaktohen rregullat specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të
produkteve me origjinë shtazore, që të siguroj
se inspektimi para therrjes i secilës kafshë për
therrje, zbatohet nën kushte të përshtatshme.
6. Kafshët e sjellura në koridorin e therrjes
duhet të therren pa vonesë të tepruar.
7. Trullosja, gjakderdhja, rjepja, heqja e
organeve të mbrendshme si dhe heqjet tjera
duhet të zbatohen pa vonesë të tepruar dhe në
atë mënyrë që t’i shmangemi kontaminimit të
mishit. Në veçanti :
2.2.3. wild game, in compliance with
Section IV, Chapter II .
2.3. meat from animals that undergo slaughter
following an accident in a slaughterhouse may
be used for human consumption if, on
inspection, no serious lesions other than those
due to the accident are found.
3. The animals or, where appropriate, each
batch of animals sent for slaughter must be
identified so that their origin can be traced.
4. Animals must be clean.
5. Slaughterhouse operators must followthe
instructions of the veterinarian appointed by the
competent authority in accordance with
Regulation No.13/2011 laying down specific
rules for organization of official controls of
food of animal origin intended for human
consumption, laying down specific rules for the
organisation of official controls on products of
animal origin from meat, to ensure that ante-
mortem inspection of every animal to be
slaughtered is carried out under suitable
conditions.
6. Animals brought into slaughter hall must be
slaughtered without undue delay.
7.Stunning, bleeding, skinning, eviceration and
other dressing must be carried out without
undue delay and in a manner that avoids
contaminating the meat .
In particular;
2. 2.3. lovne divljači, u skladu sa
eljkom IV, poglavlje II.
2.3. meso životinja, čije je klanje sledica
nezgode u klanici, može se koristiti za
ishranu ljudi ako, nakon pregleda, nisu
pronađene ozbiljnije lezije od onih koje su
nastale kao posledica nezgode.
3. Životinje, ili kada je neophodno, svaka
grupa životinja, koje šalju u klanicu, moraju
biti identifikovane kako bi se moglo slediti
njihovo poreklo.
4. Životinje moraju biti čiste
5. Vlasnici klanica moraju da slede uputstva
veterinara, kojeg je ovlastio nadležni organ
u skladu sa Pravilnikom Br.13/2011 o
otvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju , kojom se definišu posebni
propisi za organizaciju sluzbenih kontrola
proizvoda životinjskog prekla, kako bi se,
pod odgovarajućim uslovima, obavio
pregled pre klanja svih životinja koje se
kolju.
6. Životinje, koje stižu u prostoriju za
klanje, moraju biti zaklane bez nepotrebnog
odlaganja.
7. Omamljivanje, iskrvarenje, dranje,
evisceracija i ostale vrste obrade se moraju
obaviti bez nepotrebnog odlaganja i to tako
da ne dolazi do kontaminacije mesa.
Posebno:
44
7.1. Trakeja dhe ezofagu duhet të qëndrojnë të
paprekura gjatë gjakderdhjes, përveç në rastin
e therrjes sipas riteve fetare;
7.2. Gjatë largimit të lëkurës dhe leshit:
7.2.1. Duhet të parandalohet kontakti
në mes sipërfaqes së jashtme të lëkurës
dhe karkasit dhe
7.2.2. Operatorët dhe pajisjet të cilat
vijnë në kontakt me sipërfaqe jashtme të
lëkurës dhe leshi nuk duhet të prekin
mishin;
7.3. Duhet të merren masat për parandalimin e
rrjedhjes së përmbajtjes së traktit digjestiv
gjatë dhe pas heqjes së traktit, dhe të sigurohet
se heqja është kompletuar sa më parë pas
trullosjes dhe
7.4. Largimi i gjinjëve nuk duhet të rezultoj në
kontaminimin e karkasit me qumësht dhe
kulloshtër.
8. Rjepja komplete e karkasit dhe pjesëvetë
tjera të trupit, të dedikuara për konsum, duhet
të zbatohet, përveç për kafshët e llojit të derrit,
kokave të deleve, dhive dhe viçave, turinjtë
dhe buzët e gjedhave dhe këmbët e gjedheve,
deleve dhe dhive. Kokat, përfshirë turinjtë dhe
buzët si dhe këmbët duhet të përpunohen në
mënyrë që t’i ikin kontaminimit të mishit
tjetër.
9. Kur nuk rjepen kafshët e llojit të derrit atyre
duhet t’u largohen qimet menjëherë. Rreziku i
kontaminimit të mishit me ujë përvëlues duhet
7.1. The tachea and oesophagus mnust remain
intact during bleeding, except in the case of
slaughter according to a religious custom;
7.2. During the removal of hides and fleece:
7.2.1.contact between the outside of the skin
and the carcase must be prevented; and
7.2.2operators and equipment coming into
contact with the outer surface of hides and
fleece must not touch the meat;
7.3. measures must be taken to prevent spillage
of digestive tract content during and after
evisceration and to ensure that evisceration is
completed as soon as possible after stunning;
and
7.4. removal of the udder must not result in
contamination of the carcase with milk or
colostrums.
8. Complete skinning of the carcase and other
parts pf the body intended for human
consumption must be carried out, except for
porcine animals and the heads and feet of ovine
and caprine animals and calves .Heads and feet
must be handled so as to avoid contamination of
other meat.
9. When not skinned, porcine animals, must
have their bristles removed immediately .The
risk of contamination of the meat with scalding
water must be minimized .Only approved
7.1.se dušnik i jednjak ne smeju oštetiti u
toku iskrvarenja, osim u slučaju klanja
prema verskim obredima;
7.2. tokom uklanjanja kože i vuna:
7.2.1. mora se sprečiti kontakt između
spoljašnje strane kože i trupa životinje; i
7.2.2. subjekti i oprema koji dolaze u
kontakt sa spoljašnjom stranom kože i
runa, ne smeju doći u dodir sa
mesom;
7.3. se moraju preduzeti mere kako bi se
sprečilo prosipanje sadržaja digestivnog
trakta u toku i nakon evisceracije i mora se
obezbediti da se evisceracija završi u što
kraćem roku nakon omamljivanja; i
7.4. uklanjanje vimena ne sme da uzrokuje
kontaminaciju trupa mlekom ili
kolostrumom.
8. Mora se izvršiti potpuno dranje kože
satrupa i drugih delova tela koji se koriste
za ishranu ljudi, osim u slučaju svinja, kao i
glava i nogu ovaca, koza i njihovih
mladunaca. Manipulisanje glavama i
nogama mora biti takvo da ne dovodi do
kontaminacije ostalog mesa.
9. Kada nije izvršeno skidanje kože,
svinjama se moraju odmah ukloniti čekinje.
Rizik od kontaminacije mesa vodom za
45
të minimizohet .Për këtë operacion mund të
përdoren vetëm aditivët e aprovuar. Kafshët e
llojit të derrit duhet plotësisht të shpërlahen me
ujë të pijshëm.
10. Karkasi nuk duhet të përmbajë kontaminim
fekal të dukshëm. Çdo kontaminim i dukshëm
duhet të largohet pa vonesë me prerje
sipërfaqësore ose mjete alternative që kanë
efekt ekuivalent.
11. Karkaset dhe të brendshmet e ngrënshme
nuk duhet të vijnë në kontakt me dyshemet,
muret ose mbështetëset e punës.
12. Operatorët e therrtorës duhet të përcjellin
udhëzimet e Autoritetit kompetent që të
sigurohen se inspektimi pas therrjes i të gjitha
kafshëve të therrura është zbatuar nën kushtet e
përshtatshme, në pajtim me Rregulloren Nr.13
2011 për përcaktimin e rregullave specifike për
organizimin e kontrolave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit me të cilën përcaktohen
rregullat specifike për organizimin e
kontrollave zyrtare të produkteve me origjinë
shtazore.
13. Derisa të kompletohet inspektimi pas
therrjes, pjesët e kafshës së therrur që i
nënshtrohen një inspektimi të tillë duhet:
13.1. të mbesin të identifikuara që i takojnë
karkasit të caktuara dhe
13.2. nuk vijnë në kontakt me karkaset tjera, të
brendshmet e ngrënshme, organet e
brendshme, duke përfshir ato të cilat tanimë u
additives may be used for this operation
.Porcine animals must be thoroughly rinsed
afterwards with potable water.
10. The carcase must not contain visible faecal
contamination .Any visible contamination must
be removed without delay by trimming or
alternative means having an equivalent effect.
11. Carcases and offal must not come into
contact with floors, walls or work stands.
12. Slaughterhouse operators must follow the
instructions of the competent authority
to ensure that post-mortem inspection of all
slaughtered animals is carried out under suitable
conditions, in accordance with Regulation
N0.13/2011 laying down specific rules for
organization of official controls of food of
animal origin intended for human consumption,
laying down specific rules for the organisation
of official controls on products of animal origin
from meat.
13. Until post-mortem inspection is completed,
parts of a slaughtered animal subject to such
inspection must:
13.1.Remain identifiable as belonging to a
given carcase ;and
13.2. come into a contact with no other carcase,
offal or viscera, including those that have
already undergone post-mortem inspection.
šurenje mora se svesti na minimum. Kod
vršenja ovog postupka mogu se koristiti
jedino odobreni aditivi. Svinje se, nakon
toga, moraju detaljno oprati vodom za piće.
10. Na trupovima ne sme postojati vidljiva
fekalna kontaminacija. Svaka vidljiva
fekalna kontaminacija mora se, bez
odlaganja, ukloniti sečenjem ili
alternativnim metodama sa istim efektom.
11. Trupovi životinja i iznutrice ne smeju da
dolaze u dodir sa podom, zidom ili radnim
postoljima.
12. Vlasnici klanica moraju da slede
uputstva nadležnog organa kako bi
obezbedili vršenje pregleda posle klanja
svih zaklanih životinja u skladu sa
odgovarajućim uslovima Pravilnika Br.13.
/2011 o otvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju , kojom se definišu posebni
propisi za organizaciju sluzbenih kontrola
proizvoda životinjskog prekla.
13. Dok se ne obavi pregled posle klanja,
delovi zaklane životinje koja je predmet
pregleda moraju:
13.1. biti identifikovani kao delovi koji
pripadaju trupu određene životinje; i
13.2. izbegavati kontakt sa svim ostalim
trupovima, iznutricama ili unutrašnjim
organima, što uključuje i one trupove kod
46
janë nënshtruar inspektimit pas therrjes.
Megjithatë, nëse tregohet se nuk ka dëmtim
patologjik, penisi mund të hedhet menjëherë.
[
14. Veshkët duhet të largohen nga mbulesa e
tyre dhjamore. Në raste të kafshëve të llojit të
gjedhit, derrit dhe thundrakëve, gjithashtu
duhet të largohet kapsulla perirenale.
15. Nëse gjaku dhe të brendshmet e ngrënshme
nga numër më i madh i kafshëve,
grumbullohen në të njëjtin kontejner para
kompletimit të inspektimit pas therrjes, e tërë
përmbajtja duhet të deklarohet si e
papërshtatshme për konsum, nëse karkasi i një
ose më shumë kafshëve deklarohet si i
papërshtatshëm për konsum.
16.Pas kryerjes së inspektimit pas therrjes:
16.1. tonzilet e kafshëve të llojit të gjedhit dhe
thundrakëve duhet të largohen në mënyrë
higjienike.
16.2.pjesët e papërshtashme për konsum duhet
të largohen sa më parë nga sektori i pastër i
ndërmarrjes .
16.3.mishi i ndaluar ose i deklaruar si i pa
përshtatshëm për konsum dhe nënproduktet e
pa ngrënshme nuk duhet të vijnë në kontakt me
mishin e deklaruar si të përshtatshëm për
ngrënje dhe
16.4. të brendshmet ose pjesët e tjera të tyre
në karkas, përveç veshkëve, duhet të
largohen plotësisht sa më parë përveë nëse
Autoriteti Kompetent autorizon ndryshe.
However, provided that it shows no
pathological lesion, the penis may be discarded
immediately.
14. Both kidneys must be removed from their
fatty coverning .In the case of bovineand
porcine animals, and solipeds, the peri-renal
capsule must also be removed.
15. If the blood or other offal of several animals
is collected in the same container before the
completion of post-mortem inspection, the
entire contents must be declared unfit for
human consumption if the carcase of one or
more of the animals concerned has been
declared unfit for human consumption.
16. after post-mortem inspection:
16.1. the tonsils of bovine animals and
solipeds must be removed hygienically.
16.2.parts unfit for human consumption
must be removed as soon as possible
from the clean sector of the establishment.
16.3. meat detained or declared unfit for human
consumption and inedible by-products
must not come into contact with meat
declared fit for human consumption; and
16.4. viscera or parts of viscera remaining
in the carcase, except for the kidneys, must be
removed entirely and as soon as possible,
unless the competent authority authorizes
kojih je već izvršen pregled posle klanja.
Međutim, penis se može odmah odbaciti
pod uslovom da na njemu nema patoloških
promena.
14. Oba bubrega se moraju odvojiti od
bubrežnog masno tkivo. U slučaju
goveda,svinja i jednopapkara, vezivni
omotač (kapsula) se takođe mora ukloniti.
15. Ukoliko se krv i drugi ostaci od većeg
broja životinja nakupe u istoj posudi pre
završetka pregleda posle klanja, čitav
sadržaj se mora proglasiti nepodesnim za
ishranu ljudi ukoliko je za trupove jedne
ubijene životinje ili većeg broja predmetnih
životinja, koje su ubijene, utvrđeno da se ne
mogu koristiti za ishranu ljudi.
16. Nakon pregleda posle klanja:
16.1. krajnici goveda i jednopapkara
moraju se ukloniti na higijenski
način;
16.2. delovi, koji se ne mogu koristiti za
ishranu ljudi, moraju bit „čistog“ dela
objekta;
16.3. zadržano meso ili meso, koje se
može koristiti za ishranu smeju doći u
kontakt sa mesom koje se može koristiti za
ishranu ljudi; i
16.4. unutrašnji organi ili delovi
unutrašnjih organa, koji ostanu u trupu
životinje, osim bubrega, moraju se u
potpunosti odstraniti u što kraćem roku,
47
17. Pas kompletimit të therrjes dhe inspektimit
pas therrjes, mishi duhet të ruhet në pajtim me
kriteret e përcaktuara në kreun VII.
18. Kur destinohet për përpunim të mëtejmë:
18.1. stomakët duhet përvëluar ose pastruar;
18.2. zorrët duhet të jenë të zbrazura dhe të
pastruara dhe
18.3. kokat dhe këmbët duhet të rjepen ose
përvlohen dhe depilohen.
19. Kur ndërmarrjet aprovohen për therrje të
llojeve të ndryshme të kafshëve ose për
përpunimin e karkaseve të kafshëve të
gjahut dhe të kafshëve të egra të fermës, duhet
të merren masat paraprake për parandalimin e
kontaminimit të tërthort me ndarjen e
operacioneve në kohë ose hapësirë i cili
zbatohet në lloje të ndryshme të kafshëve.
Duhet të ekzistojnë hapësira të ndara për
pranimin dhe ruajtjen e karkaseve të parjepura
të kafshëve të egra të fermës të therrura në
fermë dhe të kafëshëve të egra.
20. Nëse therrtorja nuk posedon pajisje të cilat
mbyllen me qelës për therrjen e kafshëve të
sëmura ose të dyshuara në sëmundje, pajisjet e
përdorura për therrjen e kafshëve të tilla duhet
të pastrohen, lahen dhe dezinfektohen nën
mbikqyrjen zyrtare para se të fillohet me
otherwise.
17. After the completition of slaughter and post-
mortem inspection, the meat must be stored in
accordance with the requirements laid down in
Chpater VII.
18. When destined for further handling:
18.1. stomachs must be scalded or cleaned;
18.2. intestines must be emptied and
cleaned; and
18.3. heads and feet must be skinned or
scalded and depilated.
19. Where establishments are approved for the
slaughter of different animal species or for the
handling of carcases of
farmed game and wild game, precautions must
be taken to prevent cross –contamination by
separation either in time or in space of
operations carried out on the different species
.Seperate facilities for the reception and storage
of unskinned arcase of farmed game
slaughtered at the farm and for wild game must
be available.
20. If the slaughterhouse does not have lockable
facilities reserved for the slaughter of sick or
suspect animals, the facilities used to slaughter
such animals must be cleaned, washed and
disinfected under official supervision before the
slaughter of other animals is resumed.
osim ako nije drugačije odobreno od strane
nadležnog organa.
17. Po završetku klanja i pregleda posle
lanja, meso se mora skladištiti u skladu sa
slovima navedenim u poglavlju VII.
18. U slučaju da dolazi do daljeg rukovanja:
18.1. želuci moraju biti ošureni, odnosno
očišćeni;
18.2. creva moraju biti ispražnjena i
očišćena;i
18.3. koža sa glave i nogu mora biti
odstranjena, a glava i noge ošureni i
izbrijani.
19. U slučaju da objekat poseduje dozvolu
za klanje različitih životinjskih vrsta ili za
rukovanje trupovima gajene i lovne divljači,
moraju se preduzeti preventivne mere
kojima se sprečava pojava unakrsne
kontaminacije tako što će se radnje, vezane
za različite vrste životinja, vršiti odvojeno i
u različito vreme. Moraju se obezbediti
odvojene prostorije za prijem i skladištenje
trupova gajene divljači, koja je zaklana na
farmi, a čiji trupovi nisu odrani, odnosno
moraju se obezbediti odvojene prostorije za
lovnu divljač.
20. Ukoliko klanica nema prostorije, koje se
zaključavaju i koriste isključivo za klanje
obolelih ili sumnjivih životinja, prostorije za
klanje takvih životinja moraju se čistiti,
prati i dezinfikovati pod zvaničnim
nadzorom pre nego što se pristupi klanju
48
therrjet tjera.
KREU V
HIGJIENA GJATË PRERJES DHE
LARGIMIT NGA KOCKAT
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që prerja dhe largimi nga kockat i
mishit të thundrakëve shtëpiak të kryhet në
pajtim me kërkesat vijuese:
1.Karkaset e thundrakëve shtëpiak mund të
prehen në gjysëm karkase ose në qereka dhe
gjysëm karkaset në jo më shumë se 3 pjesë të
shitjes me shumicë dhe atë në therrtore. Prerja
e mëtejmë dhe largimi nga kockat duhet të
zbatohet në fabrikat e mishit.
2.Puna me mish duhet të organizohet në
mënyrë të tillë që të parandaloj ose minimizoj
kontaminimin. Operatorët e bizneseve të
ushqimit duhet të sigurojnë që:
2.1.mishi i dedikuar për prerje sillet në dhomat
e punës në mënyrë të vazhdueshme dhe sipas
nevojës .
2.2.Gjatë prerjes, largimit nga kockat, prerjes
në rriska, imtësimit, ambalazhimit dhe
paketimit duhet të mirëmbahet temperatura në
jo më shumë se 3 °C për të brendshmet e
ngrënshme, dhe 7 °C për mishin tjetër dhe që
nënkupton temperaturë të ambientit jo më të
lartë se 12 °C ose sistem tjetër alternativ që ka
efekt ekuivalent dhe
2.3.Kur aprovohen objektet për prerjen e mishit
CHAPTER V
HYGIENE DURING CUTTING AND
BONING
Food business operators must ensure that
cutting and boning of meat of domestic
ungulates takes place in accordance with the
following requirements:
1. Carcases of domestic ungulates may be cut
into half-carcases or quarters, and half-carcases
into no more than three wholesale cuts, in
slaughterhouse. Further cutting and boning
must be carried out in a cutting plant.
2. The work on meat must be organized in such
a way as to prevent or minimize contamination
.To this end, food business operators must
ensure, in particular that:
2.1.meat intended for cutting is brought into the
workrooms progressively as needed.
2.2. during cutting ,boning ,trimming ,slicing,
dicing ,wrapping and packaging the meat is
maintained at not more than 3 ºC for offal and
7 ºC for other meat ,by means of an ambient
temperature of not morte than 12 ºC or an
alternative system having an equivalent effect
;and
2.3. Where the premises are approved for the
drugih životinja.
POGLAVLJE V
HIGIJENA U TOKU RASECANJA I
OTKOŠTAVANJA
Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da rasecanje i otkoštavanje mesa
domaćih papkara obavljaju u skladu sa
sledećim uslovima:
1. Trupovi domaćih papkara moraju se u
klanicama rasecati u polutke ili četvrtine, a
polutke dalje u najviše tri celine. Dalje
sečenje i otkoštavanje mora se odvijati u
pogonu za rasecanje mesa.
2. Rad sa mesom mora biti organizovan
tako da spreči ili svede kontaminaciju na
minimum. U tom cilju, subjekti, koji se
bave hranom, moraju posebno da obezbede
sledeće:
2.1. da se meso za rasecanje donosi u radne
prostorije postupno i po potrebi
2.2. da se u toku rasecanja, otkoštavanja,
trimovanja, sečenja mesa na šnicle, kocke,
umotavanja i pakovanja, meso čuva na
temperaturi ne višoj od 3°C za iznutrice i ne
višoj od 7°C za ostalo meso, tako što sobna
temperatura neće prelaziti 12°C, odnosno to
se postiže pomoću nekog drugog
alternativnog sistema sa istim efektom; i
2.3. da u prostorijama, u kojima je
49
të llojeve të ndryshme merren masat paraprake
për të parandaluar kontaminimin e tërthort,
sipas nevojës me ndarjen e operacioneve në
llojet e ndyshme madje në hapësirë ose kohë.
3.Megjithatë, mishi mund të largohet nga
kockat dhe të prehet para se të arrijnë
temperaturën e referuar në pikën 2 2,në pajtim
me kapitullin VII, paragrafi 3.
4.Mishi gjithashtu mund të largohet nga
kockat, para se të arrijë temperaturën e referuar
në pikën 2 2 kur hapësira e prerjes është në të
njëjtin vend sikurse objektet e therrjes .Në këtë
rast mishi duhet të transferohet në hapësirën e
prerjes direkt nga objekti i therrjes ose pas
periodës pritëse në hapësirën e ftohjes ose në
frigorifer .Sapo të prehet dhe sipas nevojës
edhe të paketohet, mishi duhet të ftofet në
temperaturën e referuar në paragrafi 2.2
KREU VI
THERJA EMERGJENTE JASHTË
THERTORES
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që mishi nga thundrakët shtëpiak
të cilët u janë nënshtruar therrjeve emergjente
cutting of meat of different animal species,
precautions are taken to avoid cross –
contamination, where necessary by separation
of the opersations on the different species in
either space or time.
3. However, meat may be boned and cut before
it reaches the temperature referred to in point 2
2, in accordance with Chapter VII, paragraf 3.
4.Meat may also be boned and cut prior to
reaching the temperature referred to in point 2 2
when the cutting room is on the same site as the
slaughterhouse premises .In this case ,the meat
must be transferred to the cutting room either
directly from the slaughter premises or after a
waiting period in a chilling or refrigerating
room .As soon as it is cut ,where appropriate
,packaged ,the meat must be chilled to the
temperature referred to in paragrahf 2.2
CHAPTER VI
EMERGENCY SLAUGHTER OUTSIDE
THE SLAUGHTERHOUSE
Food business operators must ensure that meat
from domestic ungulates that have undergone
emergency slaughter outside the slaughterhouse
dozvoljeno rasecanje mesa različitih vrsta
životinja, budu preduzete preventivne mere
kojima se sprečava pojava unakrsne
kontaminacije tako što će se radnje, vezane
za različite vrste životinja, vršiti u različito
vreme i u posebnom prostoru kada je to
neophodno.
3. Međutim, meso se može otkoštavati i
rasecati i pre nego što dostigne temperaturu
navedenu u stav 2.2 u skladu sa poglavljem
VII, stav 3.
4. Meso se takođe može otkoštavati i
rasecati i pre nego što dostigne temperaturu
navedenu u tački 2.2 ukoliko je prostorija za
rasecanje na istoj lokaciji kao i prostorije za
klanje. U tom slučaju, meso se mora
prenositi do prostorije za rasecanje mesa
bilo direktno iz prostorije u kojoj se vrši
klanje bilo nakon perioda hlađenja sa sobne
temperature. Čim se obavi rasecanje i, kada
je potrebno, upakuje, meso mora biti
rashlađeno do temperature navedene u stav
2 .2
POGLAVLJE VI
PRINUDNO KLANJE VAN KLANICE
Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da meso domaćih papkara, koji su
prinudno zaklani van klanice, može da se
50
jashtë therrtores mund të përdoret për konsum
vetëm nëse është në pajtim me të gjitha
kërkesat vijuese:
1. Në rastin kur një kafshë e shëndoshë e cila
ka përjetuar një aksident i cili për arsye të
mirëqenies, ka pamundësuar transportin deri
në therrtore;
2. Veterinari duhet të zbatoj inspektimin e
kafshës para therrjes;
3. Kafsha e therrur dhe e cila ka rrjedhë gjak
duhet të transportohet në therrtore në mënyrë
higjienike dhe pa vonesë të tepruar . Largimi i
stomakëve dhe zorrëve por jo edhe heqja e
pjesëve të tjera të ndodh në vendndodhje ,nën
mbikqyrjen e veterinarit zyrtar. Ndonjë organ i
larguar duhet të shoqëroj kafshën deri në
therrtore dhe të identifikohet se i takon asaj
kafshe.
4.Nëse kalojnë më shumë se dy orë në mes të
therrjes dhe arritjes në therrtore kafsha duhet të
ftohet. Kur këtë e lejojnë kushtet klimatike,
nuk është e nevojshme ftohja aktive.
5. Kafshën e therrur deri në therrtore duhet ta
shoqëroj një deklaratë e operatorit të biznesit të
ushqimit që ka kultivuar kafshën, e cila tregon
identitetin e kafshës, produktin veterinar i cili
është përdorur ose trajtimet e përdorura si dhe
datën e përdorimit dhe periodën e tërheqjes.
6. Deklarata e lëshuar nga veterinari që shënon
rezultatet e favorshme të inspektimit para
therrjes, datën, kohën, arsyet e therrjes
may be used for human consumption only if it
complies with all the following requirements:
1. An otherwise healthy animal must have
suffered an accident that prevented its transport
to the slaughterhouse for welfare reasons;
2. A veterinarian must carry out an ante-mortem
inspection of the animal;
3. The slaughtered and bled animal must be
transported to the slaughterhouse to the
slaughterhouse hygienically and without unde
delay .Removal of the stomach and intestines,
but no other dressing, may take place on the
spot, under the supervision of the veterinarian
.Any viscera removed must accompany the
slaughtered animal to the slaughterhouse and be
identified as belonging to that animal.
4. If more than two hours elapse between
slaughter and arrival at the slaughterhouse, the
animal must be refrigerated .Where climatic
conditions so permit, active chilling is not
necessary.
5. A declaration by the food business operator
who reared the animal, stating the identity of
the animal and idicating any veterinary products
or other treatments administered to the animal,
dates of administration and withdrawal periods,
must accompany the slaughtered animal to
theslaughterhouse.
6. A declaration issued by the veterinarian
recording the favourable outcome of the ante-
mortem inspection ,the date and time of ,and
koristi za ishranu ljudi jedino ako ispunjava
sledeće uslove.
1. Ako je inače zdrava životinja doživela
neku nezgodu, njen prevoz do klanice nije
moguć, jer bi dobrobit životinje bila
dovedena u pitanje;
2. Veterinar mora da izvrši pregled životinje
pre klanja;
3. Ubijena životinja, nakon iskrvarenja,
mora biti transportovana do klanice na
higijenski način i bez nepotrebnog
odlaganja. Odstranjivanje želuca i creva, a
ne i drugih organa, može biti izvršeno na
licu mesta pod nadzorom veterinara. Svi
izvađeni organi moraju biti poslati u klanicu
zajedno sa životinjom i identifikovani kao
organi te životinje.
4. Ukoliko prođe više od dva sata između
klanja i prispeća u klanicu, životinja mora
biti smeštena u rashladnu komoru. Ukoliko
to dozvoljavaju klimatski uslovi, stalno
hlađenje nije neophodno.
5. Izjava, koju daje subjekt koji se bavi
hranom i koji je gajio tu životinju, u kojoj se
navodi identitet životinje, kao i svi
veterinarski proizvodi ili druge terapije koje
je životinja primila, datum svake primljene
terapije i period karence, mora da prati
ubijenu životinju do klanice.
6. Izjava, izdata od strane veterinara u kojoj
je navedeno da je pregled pre klanja imao
povoljan ishod, kao i datum, vreme i razlog
51
emergjente si dhe natyrën e ndonjë trajtimi të
përdorur nga veterinari në atë kafshë duhet të
shoqëroj kafshën e therrur në therrtore.
7. Kafsha e therur duhet të jetë e përshtatshme
për konsum ,pas inspektimit pas therrjes të
zbatuar në therrtore, në pajtim me Rregulloren
Nr.13/2011 për përcaktimin e rregullave
specifike për organizimin e kontrolave zyrtare
të ushqimit me prejardhje shtazore të dedikuara
për konsum nga njerëzit me të cilën
përcaktohen rregullat specifike për organizimin
e kontrollave zyrtare të produkteve me origjinë
shtazore, duke përfshirë testet shtesë të
kërkuara në rast të therrjes emergjente.
8. Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
zbatojnë udhëzimet që veterinari zyrtar mund
të jap pas inspektimit pas therrjes në lidhje me
përdorimin e mishit.
9. Operatorët e bizneseve të ushqimit nuk
mund të vëjnë në qarkullim mishin e kafshëve
të cilat u janë nënshtruar therrjeve emergjente,
përveç nëse mbajnë shenjën speciale
shëndetësore e cila nuk mund të jetë konfuze
me shenjën shëndetësore të siguruar në
Rregulloren Nr.13/2011 për përcaktimin e
rregullave specifike për organizimin e
kontrolave zyrtare të ushqimit me prejardhje
shtazore të dedikuara për konsum nga njerëzit
me të cilën përcaktohen rregullat specifike për
reason for ,emergency slaughter ,and the nature
of any treatment administered by the
veterinarian to the animal ,must accompany the
slaughtered animal to the slaughterhouse.
7. The slaughtered animal must be fit for human
consumption following post –mortem
inspection carried out in the slaughterhouse in
accordance with Regulation No.13/2011 laying
down specific rules for organization of official
controls of food of animal origin intended for
human consumption, laying down specific rules
for the organisation of official controls on
products of animal origin from meat, including
any additional tests required in the case of
emergency slaughter.
8. Food business operators must follow any
instructions that the official veterinarian may
give after post-mortem inspection concerning
the use of the meat.
9.Food business operators may not place meat
from animals having undergone emergency
slaughter on the market unless it bears a special
health mark which can not be confused either
with the health mark provided for in Regulation
No.13/2011 laying down specific rules for
organization of official controls of food of
animal origin intended for human consumption,
laying down specific rules for the organisation
of official controls on products of animal origin
from meat, or with identification mark
zbog kojeg je izvršeno prinudno klanje,
zatim priroda terapije koju je veterinar dao
životinji, mora da prati ubijenu životinju do
klanice
7. Ubijena životinja, nakon pregleda posle
klanja izvršenog u klanici u skladu sa
Pravilnikom Br.13/2011 o otvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane životinjskog
porekla namenjeno za ljudsku potrošnju ,
kojom se definišu posebni propisi za
organizaciju sluzbenih kontrola proizvoda
životinjskog prekla, mora biti takva da se
može koristiti za ishranu ljudi,što, osim
pregleda posle klanja, uključuje i sva
dodatna ispitivanja koja je neophodno
izvršiti u slučaju prinudnog klanja
8. Subjekti, koji se bave hranom, moraju
slediti uputstva koje im službeni veterinar
daje nakon pregleda posle klanja i koja se
odnose na upotrebu mesa.
9. Subjekti, koji se bave hranom, ne smeju
da stavljaju meso prinudno zaklanih
životinja u promet osim ukoliko ne nosi
posebnu zdravstvenu oznaku, koji se ne
može zameniti niti zdravstvenom oznakom
predviđenom Pravilnikom Br.13/2011 o
utvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju, kojom se definišu posebni
propisi za organizaciju sluzbenih kontrola
52
organizimin e kontrollave zyrtare të
produkteve me origjinë shtazore,ose me
shenjën e identifikimit të siguruar në aneksin
II, seksioni I të kësaj rregullorje.
KREU VII
RUAJTJA DHE TRANSPORTI
1.Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që ruajtja dhe transporti i mishit të
thundrakëve shtëpiak të bëhet në pajtim me
kërkesat vijuese:
1.1. Përderisa me dispozita tjera nuk
përcaktohet ndryshe, pas inspektimit pas
therrjes, duhet të vazhdohet menjëherë me
ftohjen në therrtore për të siguruar temperaturë
të mishit gjithkund jo më shumë se 3 °C për të
brendshmet e ngrënshme dhe 7 ° C për mishin
tjetër gjatë procesit të therrjes që siguron ulje të
vazhdueshme të temperaturës. Megjithatë,
mishi mund të prehet dhe të largohet nga
eshtrat gjatë procesit të ftohjes në pajtim me
kapitullin V, pika 4.
1.2. Gjatë operacioneve të ftohjes duhet të
ekzistoj ventilimi adekuat për të parandaluar
kondenzimin në sipërfaqen emishit.
2. Mishi duhet të arrij temperaturën e
specifikuar në pikën 1 dhe të mban atë
temperaturë gjatë ruajtjes .
provided for in Annex II ,Section I to this
regulation.
CHAPTER VII
STORAGE AND TRANSPORT
1.Food business operators must ensure that the
storage and transport of meat of domestic
ungulates takes place in accordance with the
following requirement:
1.1. Unless other specific provisions provide
otherwise ,ppost –mortem inspection must be
followed immediately by chilling in the
slaughterhouse to ensure a temperature
throughout the meat of not more than 3 ºC for
offal and 7 ºC for other meat along a chilling
curve that ensures a continues decrease of the
temperature .However ,meat may be cut and
boned during chilling in accordance with
Chapter V,point 4.
1.2. During the chilling operations, there must
be adequate ventilation to prevent condensation
on the surface of the meat.
2. Meat must attain the temperature specified in
point 1 and remain at that temperature during
storage.
proizvoda životinjskog prekla, mora biti
takva da se može koristiti za ishranu ljudi
niti identifikacionom oznakom utvrđenom
aneksom II, odeljak I ovog pravilnika.
POGLAVLJE VII
SKLADIŠTENJE I PREVOZ
1.Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da se skladištenje i prevoz mesa
domaćih papkara u skladu sa sledećim
uslovima.
1.1.Ukoliko nekim drugim odredbama nije
drugačije predviđeno, u klanici se nakon
pregleda posle klanja mora odmah izvršiti
rashlađivanje, kako bi se obezbedilo da
temperatura na površini i u mesu ne prelazi
3°C za iznutrice i 7°C za ostalo meso pri
čemu se obezbeđuje da temperatura kod
rashlađivanja stalno opada. Međutim, meso
se može rasecati i otkoštavati u toku
rashlađivanja u skladu sa poglavljem V,
tačka 4.
1.2. U toku rashlađivanja mora postojati
adekvatna ventilacija kako bi se sprečila
pojava kondenzacije na površini mesa.
2. Meso mora zadržati temperaturu
navedenu u tački 1 i ostati na toj temperaturi
i tokom skladištenja.
53
3.Mishi duhet të arrij temperaturën e
specifikuar në pikën 1 para transportit dhe të
mbaj atë temperaturë gjatë transportit.
Megjithatë transporti mund të bëhet nëse
autoriteti kompetent autorizon një gjë të tillë që
të mundësoj prodhimin e produkteve specifike,
me kusht që:
3.1. transporti i tillë bëhet në pajtim me
kërkesat që Autoriteti kompetent specifikon sa
i përket transportit nga një ndërmarrje në
ndërmarrjen tjetër, dhe:
3.2. mishi largohet menjeherë nga therrtorja
ose dhoma e coptimit që gjindet në të njëtin
vend me therrtoren, dhe se transporti nuk
zgjatë më shumë se dy orë.
4. Mishi i dedikuar për ngrirje duhet të ngrihet
pa ndonjë vonesë të tepruar, duke llogaritur
sipas nevojës periodën e stabilizimit para
ngrirjes.
5. Mishi i ekspozuar duhet ruajtur dhe
transportuar ndaras nga mishi i paketuar,
përveq i ruajtur ose transportuar në kohë të
ndryshme, ose në mënyrë të tillë që materiali i
paketimit dhe mënyra e ruajtjes ose e
transportit të mos jetë burim i kontaminimit të
mishit.
3.Meat must attain the temperature specified in
point 1 before transport ,and remain at that
temperature during transport .However
,transport may also take place if the competent
authority so authorizes to enable the production
of specific products ,provided that:
3.1. such transport takes place in accordance
with the requirement that the competent
authority specifies in respect of transport from
one given establishment to another; and
3.2. the meat leaves the slaughterhouse, or a
cutting room on the same site as the slaughter
premises, immediately and transport takes no
more than two hours.
4. Meat intended for freezing must be frozen
without undue delay, taking into account where
necessary a stabilization period before freezing.
5. Exposed meat must be stored and transported
separately from packaged meat, unless stored or
transported at different times or in such a way
that the packaging material and the manner of
storage or transport cannot be source of
contamination for the meat.
3. Meso mora zadržati temperaturu
navedenu u tački 1 pre prevoza, i ostati na
toj temperaturi tokom prevoza. Međutim,
prevoz se takođe može izvrštiti ukoliko
nadležni organ to odobri kako bi omogućio
proizvodnju posebnih proizvoda, pod
uslovom da:
3.1. se taj prevoz odvija u skladu sa
uslovima nadležnog organa koji se odnose
na prevoz iz jednog objekta u drugi; i da
3.2. to meso odmah napušta klanicu,
odnosno prostoriju za rasecanje mesa, koja
se nalazi na istoj lokaciji kao i prostorije u
kojima se vrši klanje, a prevoz ne traje duže
od dva sata.
4. Meso, namenjeno zamrzavanju, mora biti
zamrznuto bez nepotrebnog odlaganja,
uzimajući u obzir, kada je neophodno,
period stabilizacije pre zamrzavanja.
5. Neupakovano meso se mora skladištiti i
prevoziti odvojeno od upakovanog mesa,
osim ukoliko se ne skladišti i prevozi u
različito vreme ili tako da materijal od kojeg
je ambalaža napravljena i način skladištenja,
odnosno prevoza ne predstavljaju izvor
kontaminacije mesa.
54
SEKSIONI II
MISHI I SHPEZËVE DHE
LAGOMORFEVE
KREU I
TRANSPORTI I KAFSHËVE TË GJALLA
NË THERRTORE
Operatorët e biznesit të ushqimit që
transportojnë kafshët e gjalla në therrtore duhet
të sigurojnë pajtueshmërinë me kërkesat
vijuese.
1.Gjatë grumbullimit dhe transportit, kafshët
duhet të trajtohen me kujdes pa u shkaktuar
atyre shqetësime të panevojshme.
2. Kafshët të cilat shfaqin simptome të
sëmundjes ose vijnë nga tufat e njohura se janë
të infektuara me agjentë që janë të rëndësishëm
për shëndetin publik, mund të transportohen në
therrtore kur kjo lejohet nga autoriteti
kompetent .
3.Arkat për bartjen e kafshëve në therrtore,
duhet të jenë të punuara nga materiali jo
korodues, që pastrohet dhe dezinfektohet lehtë.
Menjëherë pas zbrazjes dhe sipas nevojës para
ripërdorimit të gjitha pajisjet e përdorura për
grumbullimin dhe bartjen e kafshëve të gjalla
duhet të pastrohen, lahen dhe dezinfektohen.
SECTION II
MEAT FROM POULTRY AND
LAGOMORPHS
CHAPTER I
TRANSPORT OF LIVE ANIMALS TO
THE SLAUGHTERHOUSE
Food business operators transporting live
animals to slaughterhouse must ensure
compliance with the following requirements.
1. During collection and transport, animals must
be handled carefully without causing
unnecessary distress.
2. Animals showing symptoms of disease or
originating in flocks known to be contaminated
with agents of public health importance may
only be transported to the slaughterhouse when
permitted by the competent authority.
3.Crates for delivering animals to the
slaughterhouse and modules ,where used, must
be made of non-corrodible material and be easy
to clean and disinfect .Immediately after
emptying and ,if necessary ,before the re-use
,all equipment used for collecting and
delivering live animals must be cleaned
,washed and disinfected.
ODELJAK II
MESO ŽIVINE I LAGOMORFA
POGLAVLJE I
POGLAVLJE I
PREVOZ ŽIVIH ŽIVOTINJA DO
KLANICE
Subjekti, koji se bave hranom i prevoze žive
životinje do klanice, moraju da obezbede
poštovanje sledećih uslova:
1. Tokom sakupljanja i prevoza životinjama
se mora rukovati pažljivo i bez izazivanja
nepotrebnih neugodnosti.
2. Životinje, sa vidljivim simptomima
bolesti ili životinje koje potiču iz stada za
koje se zna da je zaraženo agensima
opasnim po javno zdravlje, mogu se
prevoziti do klanice samo uz dozvolu
nadležnog organa.
3. Kavezi u kojima se isporučuju životinje
do klanice, moraju biti od materijala koji ne
korodira i lak je za čišćenje i dezinfekciju.
Odmah nakon što je ispražnjena i, ako je
neophodno, pre ponovne upotrebe, sva
oprema, koja je korišćena za sakupljanje i
isporuku živih životinja mora se očistiti,
oprati i dezinfikovati.
55
KREU II
KUSHTET QE DUHET PLOTËSUAR
THERRTORET
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që ndërtimi, plani dhe pajisjet e
therrtores në të cilat therren shpezët ose
lagomorfet i plotësojnë kërkesat vijuese:
1.Duhet të kenë dhomë ose hapësirë të mbuluar
për pranimin e kafshëve dhe për inspektimin e
tyre para therrjes .
2.Për t’i ikur kontaminimit të mishit ato duhet :
2.1. të kenë numër të mjaftueshëm të dhomave,
të përshtatshme për operacionet të cilat
zbatohen‚
2.2. kanë dhoma të ndara për heqjet e të
brendshmeve dhe heqjet tjera, duke përfshirë
edhe shtimin e mëlmesave në tërë karkasin e
shpezëve, përveq nëse Autoriteti kompetent
autorizon ndarje në kohë të këtyre
operacioneve mbrenda therrtores specifike në
bazë të secilit rast;
2.3. të siguroj ndarje në hapësirë ose kohë të
operacioneve vijuese :
2.3.1 trullosjes dhe gjakderdhjes ;
2.3.2. shkuljes së puplave ose rrjepjes
dhe çfarëdo përvlimi dhe
2.2.3. dërgimit të mishit.
CHAPTER II
REQUIREMENTS FOR
SLAUGHTERHOUSES
Food business operators must ensure that the
construction, layout and equipment of
slaughterhouses in which poultry or lagomorphs
are slaughtered meet the following
requirements:
1. They must have a room or covered space for
the reception of the animals and for their
inspection before slaughter.
2. To avoid contaminating meat, they must:
2.1. have a sufficient number of rooms,
appropriate to the operations being carried out ‚
2.2. have a separate room for evisceration and
further dressing ,including the addition of
seasonings to whole poultry carcase ,unless the
competent authority authorizes separation in
time of these operations within a specific
slaughterhouse on a case –by-case basis;
2.3. ensure separation in space or time of the
following operatrions:
2.3.1. stunning and bleeding;
2.3.2. plucking or skinning and any
scalding; and
2.3.3. dispatching meat.
POGLAVLJE II
USLOVI KOJE MORAJU DA ISPUNE
KLANICE
Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede poštovanje sledećih zahteva za
izgradnju, raspored prostorija i opremu u
klanicama u kojima se kolje živina i lagomorfi.
1. Moraju da imaju prostoriju ili natkriveni
prostor za prijem životinja ili pregled istih
pre klanja.
2. Da bi se izbegla zaraza mesa, subjekti,
koji se bave hranom, moraju da:
2.1.imaju dovoljan broj prostorija, pogodnih
za radnje koje se u njima vrše;
2.2. imaju posebnu prostoriju za vršenje
evisceracije i dalje obradu, uključujući i
nanošenje začina na trupove živine, koji
nisu rasečeni, osim ukoliko nadležni organ
ne odobri vremensko razdvajanje ovih
radnji u određenoj klanici po principu „od
slučaja do slučaja“;
2.3. obezbede da se sledeće radnje vrše u
različito vreme i na različitom mestu:
2.3.1. omamljivanje i iskrvarenje;
2.3.2.čerupanje, odnosno skidanje
kože kao i svako šurenje; i
2.3.3. otpremanje mesa;
56
2.4. të kenë instalime të cilat parandalojnë
kontaktin në mes mishit dhe dyshemeve,
mureve dhe orendive, dhe:
2.5. të kenë linjat e therjes të cilat janë të
dizajnuara të lejojnë përmirësim konstant të
procesit të therrjes dhe t’i shmangen
kontaminimit të tërthort në mes të pjesëve të
ndryshme të linjës së therrjes. Kur më shumë
se një linjë e therrjes operon në të njëjtin objekt
duhet të ekzistoj ndarje adekuate e linjave për
të parandaluar kontaminimin e tërthortë.
3.Therrtoret duhet të kenë pajisje për
dezinfektimin e mjeteve me ujë të nxehtë, jo
më pak se 82 ºC ose sistem alternativ që
ka efekt ekuivalent.
4.Pajisja për larjen e duarve, e përdorur nga
personeli i kyqur në përpunimin e mishit të
pambrojtur duhet të kenë rubineta të dizajnuara
për të parandaluar përhapjen e kontaminimit .
5.Duhet të ekzistojnë hapsira të cilat mbyllen
me qelës për ruajtje të mishit të ndaluar dhe
hapsira të ndara të cilat mbyllen me qelës për
ruajtjen e mishit të deklaruar si të
papërshtatshëm për konsum.
6. Duhet të ekzistoj vend i ndarë me pajisje të
duhura për pastrimin, larjen dhe dezinfektimin
e :
6.1. pajisjeve të transportit, sikurse arkat dhe
6.2. mjeteve të transportit;
2.4. have installations that prevent contact
between the meat and the floors, walls and
fixtures; and
2.5. have slaughter lines (where operated ) that
are designed to allow a constant progress of the
slaughter process and to avoid cross-
contamination between the different parts of the
slaughter line .Where more than one slaughter
line is operated in the same premises ,there
must be adequate separation of the lines to
prevent cross-contamination.
3. Slaughterhouses must have facilities for
disinfecting tools with hot water supplied
at not less than 82 ºC, or an alternative system
having an equivalent effect.
4. The equipment for washing hands used by
the staff engaged in handling exposed meat
must have taps designed to prevent the spread
of contamination
5. There must be lockable facilities for the
refrigerated storage of detained meat and
separate lockable facilities for the storage of
meat declared unfit for human consumption.
6. There must be a separate place with
appropriate facilities for the cleaning, washing
and disinfection of:
6.1. transport equipment such as crates and
6.2. means of transport;
2.4. imaju instalacije kojima se sprečava
kontakt između mesa i poda, zidova i
nepokretnog inventara; i
2.5. ima linije klanja koje su projektovane
tako da omogućavaju nesmetan tok procesa
klanja kako ne bi dolazilo do unakrsne
kontaminacije različitih delova linije klanja.
Kada radi više od jedne linije klanja u istom
objektu, mora postojati adekvatno
razdvajanje linija kako bi se sprečila
unakrsna zaraza.
3. Klanica mora imati uređaje za
dezinfekciju alata vrelom vodom pri čemu
temperatura vode ne sme biti niža od 82°C,
ili mora imati neki alternativni sistem sa
istim efektom.
4. Oprema za pranje ruku, koju koristi
osoblje zaduženo za rukovanje
neupakovanim mesom, mora imati slavinu
koja je projektovana tako da sprečava
širenje kontaminacije.
5. Moraju postojati rashladne prostorije koje
se zaključavaju i u kojima se skladišti
zadržano meso, kao i posebne prostorije
koje se zaključavaju i u kojima se skladišti
meso za koje je utvrđeno da se ne može
koristiti za ishranu ljudi.
6. Mora postojati odvojeni prostor sa
odgovarajućom opremom za čišćenje,
pranje i dezinfekciju:
6.1. transportne opreme kao što su kavezi;i
6.2. prevoznih sredstava.
57
Këto vende dhe pajisje nuk janë të
detyrueshme për mjetet e transportit nëse
zyrtarisht në afërsi ekzistojnë vende dhe pajisje
të autorizuara për punë.
7.Therrtoret duhet të kenë vend adekuat dhe të
pajisur i cili mbyllet me qelës ose sipas nevojës
dhomën për përdorim ekskluziv nga shërbimi
veterinar.
KREU III
KRITERET PËR FABRIKAT E
COPTIMIT TË MISHIT
1.Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë se fabrikat e coptimit të mishit të
cilat përpunojnë mishin e shpezëve ose
lagomorfeve :
1.1. të jenë të ndërtuara në mënyrë që t’i ikin
kontaminimit të mishit e në veçanti:
1.1.1.duke mundësuar progres konstant të
operacioneve që kryhen ose:
1.1.2. duke siguruar ndarje në mes
grupeve të ndryshme të prodhimit;
1.2. të kenë hapsira të ndara për ruajtje të ndarë
të mishit të paketuar dhe të ekspozuar, përveç
nëse ruhet në kohë të ndryshme ose në mënyrë
të tillë që materiali i paketimit dhe mënyra e
ruajtjes të mos mund të jetë burimi i
kontaminimit për mishin.
These places and facilities are not compulsory
for means of treansport if officially authorised
places and facilities exist nearby.
7. Slaughterhouses must have an adequately
equipped lockable facility or, where needed,
room for the exclusive use of the veterinary
service.
CHAPTER III
REQUIREMENTS FOR CUTTING
PLANTS
1. Food business operators must ensure that
cutting plants handling meat from poultry or
lagomorphs:
1.1.are constructed so as to avoiid
contamination of meat ,in particular by:
1.1.1.allowing constant progress of the
operations; or
1.1.2.ensuring separation between the
ifferent production batches;
1.2. have rooms for separate storage of
packaged and exposed meat, unless stored at
different times or in such a way that the
packaging material and the manner of storage
can not be a source of contamination for the
meat.
Ova mesta i prostorije nisu obavezni za
sredstva navedena pod ukoliko u blizini
postoje mesta i prostorije sa zvaničnom
dozvolom za rad.
7.Klanica mora imati adekvatno opremljen
objekat koji se zaključava ili, po potrebi,
prostoriju koja se isključivo koristi za
potrebe veterinarske službe.
POGLAVLJE III
USLOVI ZA OBJEKTE ZA
RASECANJE MESA
1. Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da pogoni za rasecanje mesa
živine, odnosno lagomorfa:
1.1. budu izgrađeni tako da ne dovode do
pojave kontaminacije mesa pri čemu
moraju posebno da:
1.1.1.omoguće nesmetan tok radnji koje
se obavljaju; ili:
1.1.2. obezbede razdvajanje različitih
roizvodnih partija;
1.2. imaju posebne prostorije za skladištenje
upakovanog i neupakovanog mesa, osim
ukoliko se ne skladište u različito vreme ili
na takav način da materijal od kojeg je
izrađena ambalaža i način skladištenja ne
predstavljaju izvor kontaminacije mesa;
58
1.3 të kenë dhomat e prerjes të pajisura në
pajtueshmëri me kriteret e përcaktuara në
kapitullin V të këtij seksioni;
1.4.të posedojnë pajisje për larjen e duarve e që
përdoret nga personeli që përdoron mishin e
ekspozuar me rubinetat e dizajnuara për
parandalimin e përhapjes së kontaminimit, dhe
1.5.Të kenë pajisjet për dezinfektimin e
mjeteve me ujë të nxehtë jo më pak se 82 °C
ose sistem alternativ që ka efekt ekuivalent.
2. Nëse operacionet vijuese janë ndërmarrë në
fabrikën e mishit :
2.1. nxjerrja e organeve të brendshme të patave
dhe rosave të kultivuara për prodhim të
pashtetave “foie gras “ të cilat janë trullosur,
gjakderdhur dhe shpuplosur në fermën e
majmërisë ose
2.2.nxjerrja e organeve të brendshme të
shpezëve të cilave i është vonuar nxjerrja e
tyre.
Operatoreët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që për atë qëllim të ekzistojnë
hapsira të ndara.
1.3. have cutting rooms equipped to ensure
compliance with the requirements laid down in
Chapter V of this Section;
1.4. have equipment for washing hands used by
staff handling exposed meat with taps designed
to prevent the spread of contamination ;and
1.5. have facilities for disinfecting tools with
hot water supplied at not less than 82 ºC ,or an
alternative system having equivalent effect.
2. If the following operations are undertaken in
a cutting plant
2.1. the evisceration of geese and ducks reared
for the production of “foie gras ,which have
been stunned ,bled and plucked on the
fattening farm;or
2.2. the evisceration of delayed eviscerated
poultry,
Food business operators must ensure that
separate rooms are available for that purpose.
1.3. imaju prostorije za rasecanje koje su
opremljen u skladu sa uslovima definisanim
u poglavlju V ovog odeljka
1.4.imaju opremu za pranje ruku sa
slavinama koje su tako projektovane da
sprečavaju širenje kontaminacije, a koje
koristi osoblje zaduženo za rukovanje
neupakovanim mesom; i
1.5. da imaju opremu za dezinfekciju alata
vrelom vodom pri čemu temperatura vode
ne sme biti niža od 82°C, ili neki
alternativni sistem sa istim efektom.
2. Ukoliko se u pogonu za rasecanje vrše
sledeće radnje:
2.1. evisceracija gusaka i pataka koje su
gajene radi proizvodnje jetrene pastete
(„foie gras“), a kod kojih je izvršeno
omamljivanje, iskrvarenje i čerupanje na
farmi na kojoj su tovljene; ili
2.2.evisceracija živine kod koje je ta
operacija kasnije urađena,
Subjekti, koji se bave hranom, moraju
obezbediti posebne prostorije za tu namenu.
59
KREU IV
HIGJIENA E THERRJES
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
operojnë me thertoret në të cilat therren
shpezët ose lagomorfet duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kriteret vijuese :
1.1. mishi i kafshëve tjera nga ato të referuara
në 1.2 nuk duhet të përdoret për konsum
nëse ato ngordhin ndryshe përveç nga
therja në therrtore.
1.2. vetëm kafshët e gjalla të dedikuara për
therrje mund të sillen në objektet e therrjes me
përjashtim të:
1.2.1.shpezët me heqje të vonuar
tëorganeve të brendshme, patatdhe rosat e
kultivuara nëpërprodhim të pashtetes “foie
gras“ dhe zogjët të cilët nuk
konsiderohen si shtëpiak, portë cilët janë të
kultivuar sikafshë shtëpiake, nëse
therrennë fermë në pajtim mekapitullin VI;
1.2.2.kafshët e gjahut të fermës e tëtherrura
në vendin e prodhimit,në pajtim me
seksionin III, dhe
1.2.3. kafshët e vogla të egra, në pajtimme
seksionin IV të kapitullit III.
CHAPTER IV
SLAUGHTER HYGIENE
Food business operators operating
slaughterhouses in which poultry or lagomorphs
are slaughtered must ensure compliance with
the following requirements:
1.1. meat from animals other than those
referred to in 1.2 must not be used for
human consumption if they die
otherwise than by being slaughtered in
the slaughterhouse.
1.2. only live animals intended for slaughter
may be brought into the slaughter premises,
with exception of:
1.2.1.delayed eviscerated poultry, geese and
ducks reared for the production of ‘foie
gras’ and birds that are not considered as
domestic but which are farmed as domestic
animals, if slaughtered at the farm in
accordance with Chapter VI;
1.2.2.farmed game slaughtered at the place
of production in accordance with Section
III; and
1.2.3.small wild game in accordance with
Section IV, Chapter III.
POGLAVLJE IV
HIGIJENA KLANJA
Subjekti, koji se bave hranom, kao vlasnici
klanica u kojima se kolje živina, odnosno
lagomorfi, moraju da obezbede poštovanje
sledećih uslova.
1.1. za ishranu ljudi se ne sme
koristiti meso životinja, izuzev
mesa onih vrsta navedenih u tački
1.2, osim ako smrt životinja nije
prouzrokovana klanjem u klanici.
1.2. samo se žive životinje, namenjene
klanju, mogu dovoditi u prostorije za klanje
osim:
1.2.1. živine, gusaka i pataka kod
kojih se radi o odloženoj evisceraciji,
a koje su gajene radi proizvodnje
jetrene paštete („foie gras“), ali iptica,
koje se ne smatraju omaćim ali se
gaje na farmi ka domaće životinje,
ukoliko su zaklane na farmi u skladu sa
poglavljem VI;
1.2.2.gajene divljači zaklane na mestu
proizvodnje u skladu sa odeljkom III; i
1.2.3.sitne lovne divljači u skladu sa
odeljkom IV, poglavlje III.
60
2. Operatorët e therrtores duhet të zbatojnë
udhëzimet e Autoritetit Kompetent për të
siguruar se inspektimi para therrjes është
zbatuar nën kushte të përshtatshme .
3. Kur therrtoret aprovohen për therrje të
kafshëve të llojeve të ndryshme ose për
përpunimin e ratiteve të kultivuara dhe
kafshëve të egra të vogla, duhet të merren
masat paraprake për të parandaluar
kontaminimin e tërthort me ndarje në kohë ose
hapësirë të operacioneve të zbatuara në lloje të
ndryshme. Pajisjet e ndara duhet të jetë në
dispozicion për pranimin dhe ruajtjen e
karkaseve të ratiteve të kultivuara dhe kafshëve
të vogla të egra .
4.Kafshët e sjellura në dhomën e therrjes duhet
të therren pa vonesë të tepruar.
5.Trullosja, gjakderdhja rjepja ose shpuplimi
heqja e organeve të mbrendshme duhet të
zbatohet pa vonesë të tepruar në mënyrë të tillë
që t’i iket kontaminimit të mishit. Në veçanti
duhet të merren masat për të parandaluar
rrjedhjen e përmbajtjes së traktit digjestiv gjatë
heqjes së organeve të mbrendshme.
6.Operatorët e therrtores duhet të zbatojnë
udhëzimet e Autoritetit kompetent për të
siguruar se është zbatuar inspektimi pas
therrjes nën kushte të përshtatshme e në
2. Slaughterhouse operators must follo
the instructions of the competent authority to
ensure that ante-mortem inspection is carried
out under suitable condition.
3. Where establishments are approved for the
slaughter of different animal species or for the
handling of farmed ratites and small wild game,
precautions must be taken to prevent cross –
contamination by separation either in time or in
space of the operations carried out on the
different species .Seperate facilities for the
reception and storage of carcases of farmed
ratites slaughtered at the farm and for small
wild game must be available.
4. Animals brought into the slaughter room
must be slaughtered without undue delay.
5.Stunning ,bleeding ,skinning or
plucking,evisceration and other dressing must
be carried out without undue delay in such a
way that contamination of the meat is avoided
.In particular ,measures must be taken to
prevent the spillage of digestive tract contents
during evisceration.
6. Slaughterhouse operators must follow the
instructions of the competent authority to
ensure that the post –mortem inspection is
carried out under suitable conditions, and in
2. Vlasnici klanica moraju se pridržavati
uputstava nadležnog organa kako bi
obezbedili da se pregled pre i posle klanja
vrši pod odgovarajućim uslovima.
3. U slučaju da objekat poseduje dozvolu za
klanje različitih životinjskih vrsta ili za
rukovanje trupovima gajenih ptica trkačica i
sitne lovne divljači, moraju se preduzeti
preventivne mere kojima se sprečava pojava
unakrsne kontaminacije tako što će se
radnje, vezane za različite vrste životinja,
vršiti odvojeno i u različito vreme. Moraju
se obezbediti odvojene prostorije za prijem i
skladištenje trupova gajenih ptica trkačica,
koje su zaklane na farmi, odnosno za sitnu
lovnu divljač.
4. Životinje, koje stižu u prostoriju za
klanje, moraju biti zaklane bez nepotrebnog
odlaganja.
5. Omamljivanje, iskrvarenje, dranje,
evisceracija i ostale vrste obrade se moraju
obaviti bez nepotrebnog odlaganja i to na
način koji ne dovodi do pojave
kontaminacije mesa. Posebno se moraju
preduzeti mere kako bi se sprečilo
prosipanje sadržaja digestivnog trakta u
toku evisceracije.
6. Vlasnici klanice moraju se pridržavati
uputstava nadležnog organa kako bi
obezbedili da se pregled posle klanja vrši u
61
veçanti që kafshët e therrura të mund të
inspektohen drejt.
7. Pas inspektimit pas therrjes:
7.1. pjesët e papërshtashme për konsum duhet
të largohen menjëherë nga sektori i pastër i
ndërmarrjes;
7.2. mishi i ndaluar ose i deklaruar si i
papërshtashëm për konsum dhe nënproduktet e
pangrënshme nuk duhet të vijnë në kontakt me
mishin e deklaruar si i përshtatshëm për
konsum, dhe
7.3. Organet e brendshme dhe pjesët e
organeve të brendshme të mbetura në karkas,
përveq veshkëve, duhet larguar plotësisht, sa
më parë që është e mundshme, përveç nëse
autorizohet ndryshe nga Autoriteti kompetent.
8. Pas inspektimit dhe heqjes së organeve të
brendshme, kafshët e therrura duhet të
pastrohen dhe ftohen në jo më shumë se 4 °C
sa më parë që është e mundur, përderisa mishi i
prerë është i ngrohtë.
9. Kur karkaset janë nënshtruar procesit të
ftohjes duhet të veprohet si në vijim:
9.1. Duhet të merret çdo masë paraprake për t’i
ikur kontaminimit të karkaseve, duke marrë për
bazë parametrat sikurse janë: pesha e karkasit,
temperatura e ujit, vëllimi dhe drejtimi i
particular that slaughtered animals can be
inspected properly.
7. after post-mortem inspection:
7.1parts unfit for human consumption must be
removed as soon as possible from the clean
sector of the establishment;
7.2. meat detained or declared unfit for human
consumption and inedible by-products must not
come into contact with meat declared fit for
human consumption; and
7.3. Viscera or parts of viscera remaining in
carcase, except fo the kidneys, must be
removed entirely, if possible and as soon as
possible, unless otherwisw authorised by the
competent authority.
8. After inspection and evisceration,
slaughtered animals must be cleaned and chilled
to not more than 4 ºC as soon as possible;
unless the meat is cut while warm.
9. When carcases are subjected to an immersion
chilling process, account must be taken of the
following:
9.1. Every precaution must be taken to avoid
contamination of carcases, taking into account
parameters such as carcase weight, water
temperature, volume and direction of water
odgovarajućim uslovima, a posebno kako bi
zaklane životinje mogle da budu pregledane
pravilno.
7. Nakon pregleda posle klanja:
7.1. delovi, koji se ne mogu koristiti za
ishranu ljudi, moraju biti uklonjeni u što
kraćem roku iz „čistog“ dela objekta;
7.2. zadržano meso ili meso, koje se može
koristiti za ishranu ljudi, kao i nejestivi
nusproizvodi ne smeju doći u kontakt sa
mesom koje se može koristiti za ishranu
ljudi;
7.3. unutrašnji organi ili delovi unutrašnjih
organa, koji ostanu u trupu životinje, osim
bubrega, moraju se u potpunosti odstraniti u
što kraćem roku, osim ukoliko nije
drugačije ododbreno od strane nadležnog
organa.
8. Nakon pregleda i evisceracije, zaklane
životinje moraju se očistiti i rashladiti na
temperaturi koja ne sme prelaziti 4°C u što
kraćem roku, osim ukoliko se meso ne
raseca dok je još uvek toplo.
9. Kada se trupovi podvrgavaju rasladnom
procesu, mora se uzeti u obzir sledeće.
9.1. Moraju se preduzeti sve mere
predostrožnosti kako ne bi dolazilo do
kontaminacije trupova, uzimajući u obzir
parametre kao što je težina trupa,
temperatura vode, jačina i smer vodenog
62
rrjedhjes së ujit dhe koha e ftohjes.
9.2. Pajisja duhet të zbrazet plotësisht,
pastrohet dhe dezinfektohet kurdo që është e
nevojshme dhe së paku një herë në ditë .
10 . Kafshët e sëmura dhe të dyshuara në
sëmundje, të therrura për zbatimin e çrrënjosjes
së sëmundjes ose programeve të kontrollit nuk
duhet të therren në therrtore, përveq kur lejohet
nga Autoriteti kompetent. Në atë rast therrja
duhet të zbatohet nën mbikqyrje zyrtare dhe të
merren hapat për parandalimin e kontaminimit;
objektet duhet të pastrohen dhe dezinfektohen
para se të përdoren përsëri.
KREU V
HIGJIENA GJATË DHE PAS COPTIMIT
DHE LARGIMIT NGA KOCKAT
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që coptimi dhe largimi nga kockat i
mishit të shpezëve dhe lagomorfeve bëhet në
pajtim me kriteret vijuese:
1.Puna me mish duhet organizuar në mënyrë
të tillë që të parandaloj ose të minimzoj
kontaminimin. Për këtë qëllim operatorët e
biznesit të ushqimit duhet të sigurojnë në
veqçnti që:
flow and chilling time.
9.2. Equipment must be entirely emptied,
cleaned and disinfected whenever this is
necessary and at least once a day.
10 .Sick or suspect animals ,and animals
slaughjtered in application of disaease
eradication or control programmes ,must not be
slaughtered in the establishment except when
permited by the competent authority .In that
event ,slaughter must be performed under
official supervision and steps taken to prevent
contamination ,the premises must be cleaned
and disinfected before being used again.
CHAPTER V
HYGIENE DURING AND AFTER
CUTTING AND BONING
Food business operators must ensure that
cutting and boning of meat of poultry and
lagomorphs takes place in accordance with the
following requirements:
1. The work on meat must be organized in such
a way as to prevent or minimize contamination
.To this end, food business operators must
ensure in particular that:
mlaza i vreme rashlađivanja.
9.2. Oprema se mora, najmanje jednom
dnevno, u potpunosti isprazniti, očistiti i
dezinfikovati kad god je to neophodno.
10. Ne sme se vršiti klanje bolesnih ili
sumnjivih životinja, kao i životinja, koje su
zaklane prilikom primene programa za
iskorenjavanje bolesti, odnosno programa
kontrole bolesti, osim ukoliko to ne odobri
nadležni organ. U tom slučaju, klanje se
mora obaviti pod inspekcijskim nadzorom i
moraju se preduzeti mere u cilju
sprečavanja pojave kontaminacije;
prostorije se moraju očistiti i dezinfikovati
pre ponovne upotrebe.
POGLAVLJE V
HIGIJENA TOKOM I NAKON
RASECANJA I OTKOŠTAVANJA
Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da se rasecanje i otkoštavanje
mesa živine, lagomorfa odvija u skladu sa
sledećim uslovima;
1. Obrada mesa se mora organizovati tako
da ne dolazi do pojave kontaminacije ili da
stepen kontaminacije bude najmanji
mogući. U tom cilju, subjekti, koji se bave
hranom, moraju posebno da obezbede da:
63
1.1. mishi i dedikuar për coptim silletnë
dhomat e punës, vazhdimisht sipas nevojës;
1.2. gjatë coptimit, largimit nga kockat
rriskimit, imtësimit, ambalzhimit dhe
paketimit, temperatura e mishit të mbahet deri
në jo më shume se 4 °C që nënkupton
temperaturë të ambientit prej 12 °C ose sistem
alternativ që ka efekt ekuivalent, dhe
1.3.ku objektet aprovohen për coptim të
mishit të llojeve të ndryshme të kafshëve
,duhet të meren masat paraprake për ti ikur
kontaminimit të tërthort, sipas nevojës
madje me ndarjen e operacioneve në lloje
të ndryshme në hapsirë ose kohë.
2. Megjithatë, mishi mund të largohet nga
kockat dhe coptohet para se të arrijë
temperaturën e referuar në pikën 1,2 kur
dhoma e coptimit gjendet në të njejtin vend me
objektin e therrjes ,madje që siguron transfer
në dhomën e coptimit ose:
2.1. drejtpërdrejt nga objektet e therrjes, ose
2.2. pas periudhës së pritjes në dhomën e
ftohjes ose frigoriferit.
3.Sapo të coptohet dhe sipas nevojës të
paketohet mishi duhet të ftohet në temperaturë
jo me shume se 4 °C.
4. Mishi duhet te mbaj temperature jo me
shume se 4 °C para transportit dhe ate
1.1. meat intended for cutting is brought into
the workrooms progressively as needed;
1.2. during cutting,boning ,trimming
,slicing,dicing mwrapping and packaging
,the temperature of the me at is maintained
at not more than 4 ºC by means of an
ambient temperature of 12 ºC or an
alternative system having an equivalent
effect ;and
1.3. Where the premises are approved for
the cutting of meat of different animal
species, precautions are taken to avoid
cross-contamination, where necessary by
separation of the operations on the different
species in either space or time.
2. However, meat may be boned and cut prior
to reaching the temperature referred to in point
1 ,2 when the cutting room is on the same site
as the slaughter premises, provided that it is
transferred to the cutting room either:
\\
2.1. Directly from the slaughter premises; or
2.2. after a waiting period in a chilling or
refrigerating room.
3.As soon as it is cut and, where appropriate,
packaged, the meat must be chilled to the
temperature not more than 4 °C,
4. Meat must attain a temperature of not more
than 4 °C before transport, and be maintained at
1.1. se meso namenjeno rasecanju anosi u
radnu prostoriju postupno i po otrebi;
1.2. u toku rasecanja, otkoštavanja,
trimovanja, sečenja na šnicle ili
kockice, umotavanja i pakovanja,
temperatura mesa ne prelazi 4°C tako
što će sobna temperatura biti 12°C ili će
se primeniti neki alternativni sistem sa
istim efektom; i
1.3. kada su objekti registrovani za
rasecanje mesa različitih vrsta životinja,
morajusepreduzeti mere predostrožnosti
u cilju prevencije pojave unakrsne
kontaminacije, tako što će se radnje,
vezane za različite vrste životinja, vršiti
odvojeno i u različito vreme.
2. Međutim, pandlovanje i rasecanje mesa
se može vršiti pre dostizanja temperature
navedene u tački 1,2 kada je prostorija za
rasecanje u istom objektu kao i prostorija u
kojoj se vrši klanje, pod uslovom da se
meso prenese do prostorije za rasecanje
mesa ili:
2.1. direktno iz prostorije za klanje; ili
2.2.nakon određenog perioda provedenog na
sobnom frižiderskom hladjenju
3. Čim je isečeno i, po potrebi, upakovano,
meso se mora rashladiti do temperature ne
vecoj od 4 °C.
4. Meso mora zadrzati temperature ne vecoj
od 4 °C pre transporta it u temperature
64
temperature te ruaj edhe gjate transportit
mirepo nese autoriteti kompetent autorizon qe
melqite per prodhim te foie gras mund te
transportohen ne temperature me shume se 4
°C,duke siguruar se:
4.1. transporti i tille behet ne pajtim me kriteret
te cilat I percakton autoriteti competent per
transport nga njera ndermarrje ne tjetren ;dhe
4.2. Mishi mund te largohet nga therrtorja ose
hapesira e coptimit menjehere ndersa transporti
nuk mund te zgjase me shume se dy ore.
5. Mishi i perfituar nga shpezet dhe lagomorfet
I cili dedikohet per ngrirje duhet te ngrihet pa
vonese.
6. Mishi i ekspozuar duhet të ruhet dhe
transportohet ndaras nga mishi i paketuar,
përveç nëse ruhet ose transportohet në kohë të
ndryshme ose në mënyrë të tillë që materiali i
paketimit dhe mënyra e ruajtjes ose e
transportit nuk mund të jetë burimi i
kontaminimit për mishin.
KREU VI
THERRJA NË FERMË
Operatorët e biznesit të ushqimit mund të
therrin shpezët ,të referuara në kapitullin IV
,pika 1 ,2,9 në fermë vetëm me autorizimin e
that temperature during transport. However, if
the competent authority so authorises, livers for
the production of foie gras may be transported
at a temperature of more than 4 °C, provided
that:
4.1. such transport takes place in accordance
with the requirements that the competent
authority specifies in respect of transport from
one given establishment to another; and
4.2. the meat leaves the slaughterhouse, or a
cutting room immediately and transport takes
no more than two hours.
5. Meat derived from poultry and lagomorphs
intended for freezing must be frozen without
undue delay.
6. Exposed meat must be stored and
transported separately from packaged meat,
unless stored or transported at different times or
in such a way that the packaging material and
the manner of storage or transport cannot be a
source of contamination for the meat.
CHAPTER VI
SLAUGHTER ON THE FARM
Food business operators may slaughter poultry
referred to in Chapter IV, point 1,2, 9 ,on the
farm only with authorization of the competent
treba da zadrzi i tokom transporta,ali
nadlezni organ ovlasti da šmetka za
proizvodnju foie gras mogu se
transportovati u temperaturi većoj od4
°C,obezbedivśi da:
4.1. takav transport vrsi se u skladu sa
kriterima koje je nadlezni organ utvrdio za
transport iz jednog u drugo preduzeće, i
4.2. odmah meso moze se udaljiti iz kanice
ili prostora za rasecavanje, ali transport ne
traje vise od dva ćasova.
5. Zadobijeno meso od zivine i lagomorfa,
koji se namenjuje za rashladjenje treba da se
rashladi odmah.
6. Izloženo meso treba da se čuva i
transportuje odvojeno od upakovanog mesa,
osim kada se ćuva ili transportuje u razlićito
vreme ili na taj naćin da material za
upakovanje i da naćin ćuvanja i transporta
ne može da bude izvor kontaminacije za
meso.
POGLAVLJE VI
KLANJE NA FARMI
Subjekti, koji se bave hranom, mogu klati
živinu, navedenu u poglavlju IV, tačka
1,2,9, na farmi jedino uz odobrenje
65
Autoritetit kompetent dhe në pajtueshmëri me
kriteret vijuese:
1. Ferma duhet ti nënshtrohet inspektimit të
rregullt veterinar.
2. Operatori i biznesit të ushqimit duhet ta
informoj Autoritetin kompetent paraprakisht
për datën dhe kohën e therrjes.
3. Prona duhet të ketë hapësirën për tubimin e
zogjëve që të lejoj inspektimin para therrjes së
tërë tubës.
4. Prona duhet të ketë objekte të përshtatshme
për therrje higjienike dhe përpunim të
mëtejmë të zogjëve.
5. Duhet të zbatohen kriteret për mirëqenjen e
kafshëve.
6. Zogjët e therrur duhet të shoqërohen në
therrtore me deklaratë nga operatori i biznesit
të ushqimit i cili ka kultivuar kafshët, duke
treguar ndonjë produkt veterinar ose trajtim të
administruar në kafshë, datat e administrimit,
periudhat e tërheqjes, data dhe koha e therrjes.
7. Kafsha e therrur duhet të shoqërohet në
therrtore me çertifikatë të lëshuar nga
veterinari zyrtar ose veterinari I aprovuar në
pajtim me Regulloren Nr.13/2011 Për
cakëtimin e Rregullave specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit.
authority and in compliance with the following
requirements:
1. The farm must undergo regular veterinary
inspection.
2. The food business operator must inform the
competent authority in advance of the date and
time of slaughter.
3. The holding must have facilities for
concentrating the birds to allow an ante –
mortem inspection of the group to be made.
4. The holding must have premises suitable for
the hygienic slaughter and further handling of
the birds.
5. Animal welfare requirements must be
complied with.
6. The slaughtered birds must be accompanied
to the slaughterhouse by a declaration by the
food business operator who reared the animal
indicating any veterinary products or other
treatments administered to the animal, dates of
administration and withdrawal periods, and the
date and time of slaughter.
7. The slaughtered animal must be accompanied
to the slaughterhouse by a certificate issued by
the official veterinarian or approved
veterinarian in accordance with Regulation No.
13/2011 Loving down specific rules for the
organization of official controls on products of
animal origin intended for human consumption.
nadležnog organa i u skladu sa sledećim
uslovima:
1. Farma mora biti pod redovnim nadzorom
veterinarske inspekcije.
2. Subjekat, koji se bavi hranom, mora
unapred da obavesti nadležni organ o
datumu i vremenu klanja.
3. Gazdinstvo mora imati prostorije u
kojima se drže ptice kako bi se mogao
obaviti pregled pre klanja čitave grupe.
4. Gazdinstvo mora imati prostorije
podobne za higijensko klanje i dalje
rukovanje pticama.
5. Moraju se poštovati uslovi koji se odnose
na dobrobit životinja.
6. Zaklane ptice moraju doći u klanicu
zajedno sa izjavom subjekta, koji se bavi
hranom i koji je odgajio te životinje, a u
kojoj se navode svi veterinarski proizvodi i
ostale terapije koje je primila životinja,
zajedno sa datumom primene svake terapije
i perioda karence, kao i datum i vreme
klanja.
7. Zaklanu životinju mora do klanice da
prati sertifikat koji izdaje veterinarski
inspektor ili veterinar u skladu sa
Pravilnikom Br.13/2011 o utvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane životinjskog
porekla namenjeno za ljudsku potrošnju.
66
8. Në rastin e shpezëve të kultivuara për
prodhimin e pashtetave “foie gras“ zogjëve të
cilëve nuk u janë hequr organet e brendshme
duhet të transportohen menjëherë dhe sipas
nevojës të vendosen në frigoriferin e therrtores
ose fabrikës së coptimit të mishit. Atyre duhet
t’u heqen organet e brendshme mbrenda 24
orëve të therrjes, nën mbikqyrjen e Autoritetit
kompetent .
9. Shpezët me heqje të vonuar të organeve të
brendshme në fermën e prodhimit mund të
mbahen deri në 15 ditë, në temperaturën deri
në jo më shumë se 4 °C. Pastaj duhet t’u
heqen organet e brendshme në therrtore ose
fabrikën e coptimit të mishit.
KREU VII
AGJENTET PER RUAJTJEN E UJIT
Subjektet afariste te ushqimit duhet te
sigurojne se mishi i shpezeve i cili eshte
trajtuar ne menyre specifike per promovimin e
ruajtjes se ujit nuk plasohet ne treg si mish i
fresket por si pergatitje e mishit ose perdoret
per prodhimin e produkteve te përpunuara.
SEKSIONI III
MISHI I KAFSHËVE TË EGRA TË
FERMËS
1. Dispozitat e seksionit I aplikohen në
prodhimin dhe futjen në qarkullim të mishit të
8. In the case of poultry reared for the
production of “foie gras“ ,the uneviscerated
birds must be transported immediately and ,if
necessary ,refrigerated to a slaughterhouse or
cutting plant. They must be eviscerated within
24 hours of slaughter under the supervision of
the competent authority.
9. Dealyed eviscerated poultry obtained at the
farm of production may be kept for up to 15
days at a temperature of not more than 4ºC .It
must then be eviscerated in a slaughterhouse or
in a cutting plant.
CHAPTER VII
AGENT FOR PROTECTION OF WATER
Food business operators must ensure that pultry
meat which is treated specifically for
npromotion of the stotrage of water shall not be
placed into market as fresh meat but as meat
preparation or to be used for production of
processed products.
SECTION III
MEAT OF FARMED GAME
1. The provisions of Section 1 apply to the
production and placing on the market of meat
8. U slučaju živine koja je uzgajana u cilju
proizvodnje jetrene paštete („foie gras“),
ptice, kod kojih nije izvršena evisceracija,
moraju biti odmah transportovane i, ako je
neophodno, moraju se čuvati na niskoj
temperaturi do klanice ili pogona za
rasecanje. Evisceracija se mora izvršiti u
roku od 24 časa od trenutka klanja i to pod
nadzorom nadležnog organa.
9. Živina, kod koje je odložena evisceracija
i koja je nabavljena sa farme na kojoj je i
proizvedena, može se držati do 15 dana na
temperaturi koja ne prelazi 4°C. Zatim se
mora izvršiti evisceracija živine u klanici ili
u objektu za rasecanje mesa
POGLAVLJE VII
ADJENTI ZA ČUVANJE VODE
Poslovni subjekti koji se bave hranom treba
da osiguravaju da meso živine koji je tertian
na spećifićan naćin radi promovisanja
očuvanja vode ne stavvlja se na tržište kao
sveže meso ,nego kao pripremljeno meso
koji se upotrebljava za proizvodnju
preradjenih proizvoda.
. ODELJAK III
MESO GAJENE DIVLJAČI
1. Odredbe odeljka I odnose se na
proizvodnju i stavljanje u promet mesa
67
gjitarëve me shputa (Cervidae and Suidae),
derisa Autoriteti kompetent të mos i
konsideron ato si të papërshtatëshme;
2.Dispozitat e seksionit II aplikohen në
prodhimin dhe plasimin në treg të mishit nga
ratitet. Megjithatë, dispozitat e seksionit I
aplikohen kur Autoriteti kompetent
konsideron se janë të përshtatshme. Duhet të
sigurohen pajisjet e përshtatshme që i
adaptohen madhësisë së kafshëve.
3.Pavarësisht nga pika 1 dhe 2, operatorët e
biznesit të ushqimit mund të therrin ratitet e
kultivuara dhe thundrakët e kultivuar të
referuar në pikën 1 në vendin e origjinës, me
autorizimin e Autoritetit kompetent nëse:
[
3.1. kafshët nuk mund të transportohen, për t’i
ikur ndonjë rreziku për përdoruesin, ose për të
mbrojtur mirëqenjën e kafshëve;
3.2. tufa i nënshtrohet inspektimeve të
rregullta veterinare,
3.3. pronari i kafshëve paraqet kërkesë ;
3.4.autoriteti kompetent informohet
paraprakisht për datën dhe kohën e therrjes së
kafshëve ;
3.5.prona ka procedurat për tubimin e
kafshëve për të lejuar inspektimin para therrjes
së grupit që do të formohet .
3.6. prona ka pajisjet e përshtatshme për
therrje, gjakderdhje dhe hapësirat për
shpupëlim kur ratitet duhet të shpuplohen;
from even-toed farmed game mammals
(Cervidae and Suidae), unless the competent
authority considers them inapproapriate;
2. The provisions of the section III apply to the
production and placing on the market of meat
from ratites .However, those of Section 1 apply
where the competent authority considers them
appropriate .Appropriate facilities must be
provided, adapted to the size of the animals.
3. Notwithstanding points 1 and 2, food
business operators may slaughter farmed ratites
and farmed ungulates referred to in point 1 at
the place of origin with authorization of the
competent authority:
3.1. the animals can not be transported, to
avoid any risk for the handler or to protect the
welfare of the animals;
3.2. the herd undergoes regular veterinary
inspection;
3.3.the owner of the animals submits a request;
3.4. the competent authority is informed in
advance of the date and time of slaughter of the
animals;
3.5. the holding has the procedures for
concentraing the animals to allow an ante-
mortem inspection of the group to be made.
3.6.the holding jas the facilities suitable for the
slaughter, bleeding and, where ratites are to be
plucked, plucking of the animals;
gajene divljači sa parnim brojem prstiju
(Cervidae i Suidae), osim ukoliko nadležni
organ smatra da nisu odgovarajuće.
2. Odredbe odeljka II primenjuju se na
proizvodnju i stavljanje u promet mesa ptica
trkačica. Međutim, odredbe odeljka I
primenju se kada nadležni organ smatra da
su odgovarajuće. Moraju se obezbediti
odgovarajuće prostorije u skladu sa
veličinom životinja.
3. Izuzetno od tačaka 1 i 2, subjekti, koji se
bave hranom, mogu da kolju gajene ptice
trkačice i gajene papkare iz tačke 1 tamo
gde su uzgajani uz odobrenje nadležnog
organa ukoliko:
3.1. prevoz životinja nije moguć, čime se
izbegava svaki rizik po one koji njima
rukuju, odnosno čime se izbegava
narušavanje dobrobiti životinja;
3.2.veterinarski inspektor redovno pregleda
stado;
3.3.Vlasnik životinja podnese zahtev;
3.4.nadležni organ bude unapred obavešten
o datumu i vremenu klanja životinja;
3.5. na gazdinstvu postoje procedure za
sabiranje životinja kako bi se omogućio
pregled pre klanja čitave grupe;
3.6.se na gazdinstvu nalaze prostorije
pogodne za klanje, iskrvarenje i, kada se
vrši čerupanje ptica trkačica, čerupanje
68
3.7. duhet të zbatohen kriteret për mirëqenien
e kafshëve.
3.8. kafshët e therrura dhe gjakderdhura
transportohen në therrtore higjienikisht dhe pa
vonesë të tepruar. Nëse transporti zgjatë më
shumë se dy orë kafshët futen në frigorifer.
Heqja e organeve të brendshme mund të bëhet
në vendndodhje, nën mbikqyrjen e veterinarit.
3.9. deklarata e operatorit të biznesit të
ushqimit i cili ka kultivuar kafshët, duke
treguar identitetin e tyre dhe duke treguar
produktet e aplikuara veterinare dhe trajtimet e
tjera të administruara në kafshë, data e
administrimit dhe periodën e tërheqjes, duhet
të shoqëroj kafshët e therrura deri në therrtore,
dhe
3.10 gjatë transportit deri në ndërmarrjen e
aprovuar, çertifikata e lëshuar dhe e nënshkruar
nga veterinari zyrtar ose veterinari i aprovuar ,
që dëshmon për rezultate të favorshme të
inspektimit para therrjes,therrjes korrekte dhe
gjakderdhjes, datës dhe kohës së therrjes që
shoqëron kafshët e therrura.
4. Operatorët e biznesit të ushqimit në rrethana
të jashtëzakonshme, gjithashtu mund të therrin
bizonët në fermë sipas paragrafit 3.
3.7. animal welfare requirements are complied
with.
3.8. slaughtered and bled animals are
transported to the slaughterhouse hygienically
and without delay .If transport takes more than
two hours, the animals are, if neccessary,
refrigirated .Evisceration may take place on the
spot,
under the supervisioon of the veterinarian
3.9. a declaration by the food business operator
who reared the animals ,stating their identity
and indicating any veterinary products or other
treatments administered ,dates of administration
and withdrawal periods ,accompanies the
slaughtered animals to the slaughterhouse ;and
3.10 during transport to the approval
establishment, a certificate issued and signed by
the official veterinarian or approved
veterinarian ,attesting to a favourable result of
the ante-mortem inspection ,correct slaughter
and bleeding and the date and time of slaughter
,accompanies the slaughtered animals.
4. Food business operators may also slaughter
bison on the farm in accordance with paragraph
3 in exceptional circumstances.
životinja;
3.7. poštuju uslove vezane za dobrobit
životinja;
3.8.se zaklane životinje, kod kojih je došlo
do iskrvarenja, prevoze do klanica na
higijenski način i bez nepotrebnog
odlaganja. Ukoliko prevoz traje više od dva
časa, životinje se, po potrebi, drže u
hladnjačama. Evisceracija se može da se
obavi na licu mesta pod nadzorom
veterinara;
3.9. zaklane životinje do klanice prati izjava
subjekta, koji se bavi hranom i koji je
odgajio životinje, u kojoj se navodi identitet
životinje i svi veterinarski proizvodi ili
terapije koje je životinja primila, sa
datumom primene svake terapije i periodom
karence;I
3.10. Za vreme transporta do odobrenog
objekta, zaklane životinje prati sertifikat
izdat i potpisan od strane veterinarskog
inspektora ili veterinara, a kojim se
potvrđuje da je rezultat pregleda pre klanja
povoljan, a klanje i iskrvarenje izvršeno na
adekvatan način i u kojem se navodi datum i
vreme klanja.
4. Subjekti, koji se bave hranom, takođe
mogu da vrše klanje bizona na farmi u
skladu sa tačkom 3 u izuzetnim
okolnostima.
69
SEKSIONI IV
MISHI I KAFSHËVE TË EGRA
KAPITULLI I
TRAJNIMI I GJUETARËVE NË
HIGJIENË DHE SHËNDET
1.Personat të cilët gjuajnë kafshët e egra me
qëllim të plasimit në treg për konsum, duhet të
kenë njohuri të mjaftueshme mbi patologjinë e
kafshëve të egra, prodhimin dhe përdorimin e
kafshëve të egra si dhe mishit të kafshëve pas
gjuajtjes, për të ndërmarrë ekzaminimet
fillestare të tyre në
vendngjarje.
2.Është e mjaftueshme nëse së paku një person
i ekipit të gjuetisë ka njohuri të referuar në
paragrafin 1. Referencat në këtë seksion të
“Personit të trajnuar “ janë referencat për atë
person.
3.Personi i trajnuar, gjithashtu mund të jetë
mbajtësi i gjahut, mund të jetë një rojtar pylli
ose menaxher për kafshë të gjahut, nëse ai
është pjesë e ekipit të gjuetisë ose i vendosur
në fqinjësi të menjëhershme ku ndodhë gjuetia.
Në rastin e mëvonshëm duhet të paraqes
kafshën e egër, rojes së pyllit ose menaxherit
për gjah dhe t’i informoj ata për ndonjë sjellje
jo të zakonshme të vërejtur para vrasjes .
4.Trajnimi duhet të sigurohet që të jetë i
SECTION IV
WILD GAME MEAT
CHAPTER I
TRAINING OF HUNTERS IN HEALTH
AND HYGIENE
1. Persons who hunt wild game with a view to
placing it on the market for human consumption
must have sufficient knowledge of the
pathology of wild game, and of the production
and handling of wild game and wild game meat
after hunting, to uindertake an initial
examination of wild game on the spot.
2.It is however enough if at least one person of
a hunting team has the knowledge referred to in
paragraph 1 .References in this Section to a
“trained person “ are references to that person.
3. The trained person could also be the
gamekeeper or the game manager if he or she is
part of the hunting team or located in the
immediate vicinity of where hunting is taking
place .In the latter case,
the hunter must present the wild game to the
gamekeeper or game manager and inform them
of any abnormal behaviour observed before
killing.
4. Training must be provided to the satisfaction
ODELJAK IV
MESO LOVNE DIVLJAČ
POGLAVLJE I
OBUKA LOVACA IZ OBLASTI
ZDRAVLJA I HIGIJENE
1. Osobe, koje love lovnu divljač sa
namerom da je stave u promet kako bi se
koristila za ishranu ljudi, moraju da budu
dovoljno upoznati sa patologijom lovne
divljači, način proizvodnje i rukovanja
lovnom divljači i mesom lovne divljači
nakon lova, kako bi na licu mesta izvršili
prvi pregled lovne divljači..
2. Dovoljno je, međutim, da barem jedna
osoba iz lovačke ekipe poseduje znanje
navedeno u tački 1. U ovom odeljku se
termin „obučena osoba“ odnosi na tu osobu.
3. Obučena osoba takođe može biti i
lovočuvar ili upravnik lovišta ukoliko je on
ili ona deo lovačke ekipe ili se nalazi u
neposrednoj blizini mesta lova. U potonjem
slučaju, lovac mora da pokaže lovnu divljač
lovočuvaru ili upravniku lovišta i obavesti
nekoga od njih o svakom neuobičajenom
ponašanju primećenom pre odstrela.
4. Lovcima se mora obezbediti obuka, sa
70
kënaqshëm për Autoritetin kompetent që t’u
mundësoj gjuetarëve të jene persona te
trajnuar. Trajnimi do të duhej të mbuloj së
paku lëmitë vijuese:
4.1. anatominë, fiziologjinë dhe sjelljen e
kafshës së egër ;
4.2.sjellja jo e zakonshme dhe ndryshimet
patologjike në kafshët e egra për shkak të
sëmundjes, kontaminimit të ambientit ose
faktorëve të tjerë të cilët mund të prekin
shëndetin e popullatës pas konsumit;
4.3. rregullat e higjienës dhe teknikat e
përshtatshme për përdorimin, transportimin,
heqjen e organeve të mbrendshme etj. të
kafshëve të egra pas vrasjes, dhe
4.4. legjislacionin dhe dispozitat administrative
për shëndetin e kafshëve dhe shëndetin publik
dhe kushtet e higjienës që rregullojnë plasimin
në treg të kafshëve të egra.
5. Autoriteti kompetent do të inkurajo
organizatat e gjuetisë që të sigurojnë trajnim të
til.
KREU II
PËRDORIMI I KAFSHËVE TË MËDHA
TË EGRA
1. Pas vrasjes, kafshëve të mëdha të egra duhet
t’u largohen stomakët dhe zorrët sa më parë
dhe sipas nevojës të gjakderdhin;
2.Personi i trajnuar duhet të zbatoj
of the competent authority to enable hunters to
become trained persons .It should cover at least
the following subjects.
4.1. the normal anatomy, physiology and
behaviour of wild game;
4.2. abnormal behaviour and pathological
changes in wild game due to diseases
,environmental contamination or other factors
which may affect human health after
consumption;
4.3. the hygiene rules and proper techniques for
the handling ,transportation ,evisceration etc ,of
wild game animals after killing ;and
4.4. legislation an administrative provisions on
the animal and public health and hygiene
conditions governing the placing on the market
of wild game.
5. The competent authority should encourage
hunters’ organizations to provide such training.
CHAPTER II
HANDLING OF LARGE WILD GAME
1. After killing, large wild game must have their
stomachs and intestines removed as soon as
possible and, if necessary, are bled;
2. The trained person must carry out an
kojom je nadležni organ saglasan, kako bi
postali obučeni. Ona bi trebalo da obuhvata
najmanje sledeće oblasti:
4.1. anatomiju, fiziologiju i ponašanje lovne
divljači;
4.2. neuobičajeno ponašanje i patološke
promene kod lovne divljači nastale usled
bolesti, kontaminacije životne sredine ili
drugih faktora koji mogu uticati na zdravlje
ljudi nakon konzumacije
4.3. higijenske propise i pravilne tehnike
rukovanja, prevoza, evisceracije, itd. lovne
divljači nakon odstrela; i
4.4. zakonodavstvo i administrativne
odredbe koje se odnose na javno zdravlje i
zdravlje životinja, kao i higijenske uslove za
stavljanje lovne divljači u promet.
5. Nadležni organ bi trebalo da podstiče
lovačka udruženja da organizuju takvu
obuku.
POGLAVLJE II
RUKOVANJE KRUPNOM LOVNOM
DIVLJAČI
1.Nakon odstrela, krupnoj lovnoj divljači se
mora odstraniti želudac i creva u što kraćem
roku i, ako je potrebno, izvršiti iskrvarenje.
2. Obučena osoba mora da izvrši pregled
71
ekzaminimin e trupit dhe të ndonjë organi të
hequr, për të identifikuar se mishi paraqet
rrezik për shëndetin. Ekzaminimi duhet të
kryhet menjëherë pas vrasjes.
3. Mishi i kafshëve të mëdha të egra mund të
plasohet në treg vetëm nëse trupi transportohet
në ndërmarrjen e përpunimit të kafshëve të
egra menjëherë pas ekzaminimit të referuar në
paragraf 2. Organet e brendshme duhet të
shoqërojnë trupin siç është specifikuar në pikën
4. Organet e brendshme duhet të jenë të
identifikueshme se cilës kafshë i përkasin.
4. 1. nëse nuk janë zbuluar karakteristika
të pazakonshme gjatë ekzaminimit të referuar
në paragrafin 2, nuk është vërejtur sjellje e
pazakonshme para vrasjes dhe se nuk ekziston
dyshimi në kontaminimin nga ambienti,
personi i trajnuar duhet t’ia bashkangjes trupit
të kafshës deklaratën që e konstaton këtë. Kjo
deklaratë gjithashtu duhet të tregoj datën,
kohën, dhe vendin e vrasjes. Në këtë rast koka
dhe organet nuk ka nevojë që të shoqërojnë
trupin, përveç në rast të llojeve të dyshuara në
Trihinozë (kafshët e llojit të derrit, thundrakët
dhe të tjerat), koka e së cilave (përveç
qatallave) dhe diafragma duhet të shoqërojnë
trupin. Megjithatë, gjuetarët duhet t’u binden
kërkesave shtesë nga autoriteti kompetent aty
ku kryhet gjuetia, e në veçanti të lejoj
monitorimin e mbetjeve dhe substancave të
examination of the body, and of any viscera
removed; to udentify any charachteristics that
may indicate that the meat presents a health
risk.The examination must take place as soon as
possible after killing.
3. Meat of large wild game may be placed on
the marketonly if the body is transported to a
game –handling establishment as soon as
possible after the
examination referred to in paragrahf 2 .The
viscera must accompany the body as specified
in point
4 .The viscera must be identifiable as
belonging to a given animal.
4. 1. if no abnormal charachteristics are
found during the examination referred to in
paragraph 2 ,no abnormal behaviour was
observed before killing ,and there is nos
suspicion of envioronmental contamination ,the
trained person must attach to the animal body a
numbered declaration stating this .This
declaration must also indicate the date ,time and
place of killing .In this case ,the head and the
viscera need not accompany the body ,except in
the case of species susceptible to Trichinosis
(porcine animals ,solipeds and others ),whose
head (except for tusks and diaphragm must
accompany the body. However ,hunters must
comply with any additional requirements.where
hunting takes place ,in particular to permit the
monitoring limit of certain residues and
substances in accordance with Administrative
tela životinje i svih unutrašnjih organa koji
su odstranjeni, u cilju identifikacije svih
karakteristika koje bi mogle da ukažu da je
meso rizično po zdravlje. Pregled mora da
se obavi odmah nakon odstrela.
3. Meso krupne lovne divljači može se
staviti u promet jedino ukoliko se telo
životinje preveze do objekta za obradu i
rasecanje mesa divljači u što kraćem roku
nakon pregleda navedenog u stava 2.
Unutrašnji organi se moraju poslati uz telo
životinje kao što je navedeno u tački
4. Unutrašnji organi moraju da budu
identifikovani kao organi koji pripadaju
predmetnoj životinji.
4.1. ukoliko nisu otkrivene nikakve
neuobičajene odlike u toku pregleda
navedenog u tački 2 i ukoliko nije
primećeno nikakvo neuobičajeno ponašanje
pre odstrela, a ne sumnja se na
kontaminaciju životne sredine, obučena
osoba mora uz telo životinje priložiti i
izjavu u kojoj se to tvrdi. U ovoj izjavi mora
biti naveden datum, vreme i mesto ubijanja.
U ovom slučaju, glava i unutrašnji organi ne
moraju da pridruže telom, osim kod
sumnjivi vrsta koje su podložne Trihinozi
(svinje, jednopapkari i drugi), čija glava
(osim kljova) i dijafragma moraju da se
pridruže telo. Međutim, lovci moraju da
poštuju i sve ostale zakonske uslove, koji su
na snazi u državi članici u kojoj se obavlja
lov, a posebno kako bi se omogućilo
72
caktuara, në pajtim me Udhezimin
Administrativ Nr. 14/2006 Mbi Caktimin e
Kufirit Maksimal të Mbetjeve;
4.2. në rrethana tjera, koka (përveç për qatalla,
brirët dhe brirët e drerit) dhe të gjitha organet
përveç stomakut dhe zorrëve duhet të
shoqërojnë trupin. Personi i trajnuar i cili ka
zbatuar ekzaminimin duhet të informoj
Autoritetin kompetent për karakteristikat e
pazakonshme, sjellje të pazakonshme ose
kontaminimin e dyshuar nga ambienti që e
paranda 1 ;
4.3. nëse nuk ka ndonjë person të trajnuar që të
zbatoj ekzaminimin e referuar në paragrafin 2,
në rast të veçant, koka (përveç qatallave,
brirëve dhe brirëve të drerit) dhe të gjitha
organet përveç stomakët dhe zorrët duhet të
shoqërojnë trupin.
5. Ftohja duhet të filloj brenda një periudhe të
arsyeshme kohore pas vrasjes dhe të arrij
temperaturën në tërë mishin, jo më shumë se
deri në 7 °C. Kur këtë e lejojnë kushtet
klimatike, nuk është e nevojshme ftohja
aktive.
6. Gjatë transportit deri në ndërmarrjen e
përpunimit të mishit të kafshëve të egra duhet
t’i iket grumbullimit.
7. Kafshët e mëdha të egra të dërguara në
ndërmarrjet e përpunimit të kafshëve duhet t’u
Instruction No.14/2006 On fixing the Maximum
Residue Limits;
4.2. in other circumstances, the head (except for
tusks, antlers and horns) an all viscera except
for the stomach and intestines must accompany
the body .The trained person who carried out
the examination must inform the competent
authority of the abnormal charachteristics,
abnormal behaviour or suspicion of
environmental contamination that prevented
him or her from making a declaration in
accordance with 1;
4.3. if no trained person is available to carry out
the examination referred to in paragraph 2 in a
particular case, the head (except for tusks,
antlers and horns) an all the viscera except for
stomach and intestines must accompany the
body.
5. Chilling must begin within a reasonable
period of time after killing and achieve a
temperature throughout the meat of not more
than 7ºC .Where climatic conditions so
permit,active chilling is not necessary.
6. During transport to the game handling
establishment heaping must be avoided.
7. Large wild game delivered to a game
handling establishment must be presented to the
praćenje određenih rezidua i supstanci u
skladu sa Administrativnom Uputstvom Br.
14/2006 O Odredjivanju Maksimalne
Granice Ostataka;
4.2. u ostalim slučajevima, glava (izuzev
kljova, jelenskih rogova i rogova drugih
životinja) i svi unutrašnji organi izuzev
želuca i creva moraju da se šalju zajedno sa
telom. Obučena osoba, koja je obavila
pregled, mora obavestiti nadležni organ o
svim neuobičajenim karakteristikama i
ponašanju, odnosno sumnji na
kontaminaciju životne sredine zbog kojih
nije mogla da sačini izjavu u skladu sa
tačkom 1;
4.3. ukoliko u nekoj situaciji nije dostupna
nijedna obučena osoba da izvrši pregled,
naveden u stav 2, glava (osim kljova,
jelenskih rogova i rogova drugih životinja),
kao i svi unutrašnji organi, osim želuca i
creva, moraju da se šalju zajedno sa telom.
5. Rashlađivanje mora početi u
odgovarajućem vremenskom roku nakon
odstrela i mora se dostići temperatura na
površini i u dubini mesa koja ne prelazi
7°C. Kada to dozvoljavaju klimatski uslovi,
nije neophodno aktivno rashlađivanje.
6. U toku prevoza do objekta za obradu
irasecanje mesa divljači se mora izbegavati
slaganje mesa na gomilu.
7. Krupna lovna divljač, koja se dopremi do
objekta za obradu i rasecanje mesa divljači,
73
prezentohen Autoritetit kompetent për
inspektim.
8. Veç kësaj, kafshët e mëdha të egra të cilat
janë të parjepura mund të rjepen dhe plasohen
në treg vetëm nëse :
8.1. para rjepjes është ruajtur dhe përdorur
ndaras nga ushqimi i tjetër dhe nuk është ngrirë
dhe
8.2. pas rjepjes i nënshtrohet inspektimit
përfundimtar në pajtim me Rregulloren Nr. 13
/2011 për cakëtimin e Rregullave specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit.
9. Rregullat e deklaruara në seksionin I,
kapitulli V, zbatohen te coptimi dhe largimi i
mishit nga kockat te kafshët e egra.
KREU III
TRAJTIMI I KASHËVE TË VOGLA TË
EGRA
1.Personi i trajnuar duhet të zbatoj
ekzaminimin për të identifikuar ndonjë
karakteristikë që mund të tregoj se mishi
paraqet rrezik për shëndetin. Ekzaminimi
duhet të zbatohet menjëherë pas vrasjes.
2.Nëse gjatë ekzaminimit zbulohet ndonjë
karakteristikë e pazakonshme, është vërejtur
sjellje e pazakonshme para vrasjes apo
dyshohet në kontaminim nga ambienti, për këtë
competent authority for inspection.
8. In addition, unskined large wild game may be
sk skinned and placed on the market only if:
8.1. before skinning, it is stored and handled
separately from other food and not frozen; and
8.2. after skinning, it undergoes a final
inspection in accordance with Regulation No.
13/2011 Loving down specific rules for the
organization of official controls on products of
animal origin intended for human consumption.
9. The rules laid down in Section 1, Chapter V;
apply to the cutting and boning of large wild
game
CHAPETR III
THE HANDLING OF SMALL WILD
GAME
1. The trained person must carry out an
examination to identify any charachteristics that
may indicate that the meat presents a health risk
.The examination must take place as soon as
possible after killing.
2. If abnormal charachteristics are found during
the examination, abnormal behaviour was
observed before killing, or environmental
contamination is suspected, the trained person
mora se predati nadležnom organu na
pregled.
8. Pored toga, krupna lovna divljač, koja
nije odrana, može se odrati i staviti u
promet jedino ako se:
8.1. pre dranja, skladišti i njome se rukuje
odvojeno od ostale hrane, i ako nije
zamrzavana; i
8.2. nakon dranja, ako prođe završni pregled
u skladu sa Pravilnikom Br.13/2011 o
utvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju.
9. Pravila definisana u odeljku I, poglavje
V, odnose se na rasecanje i otkoštavanje
mesa krupne lovne divljači.
POGLAVLJE III
RUKOVANJE SITNOM LOVNOM
DIVLJAČI
1. Obučena osoba mora da izvrši pregled
radi identifikacije svih karakteristika koje bi
mogle da ukažu da je meso rizično po
zdravlje. Pregled se mora obaviti u što
kraćem roku nakon odstrela.
2. Ukoliko se primete neuobičajene
karakteristike u toku pregleda, neuobičajeno
ponašanje pre odstrela ili se sumnja na
kontaminaciju životne sredine, obučena
74
personi i trajnuar duhet të informoj Autoritetin
kompetent .
3.Mishi i kafshëve të vogla mund të plasohet
në treg vetëm nëse trupi transportohet në
ndërmarrjen e trajtimit të kafshëve të egra
menjëherë pas ekzaminimit të referuar në pikën
1.
[
4. Ftohja duhet të filloj mbrenda periudhës së
arsyeshme kohore të vrasjes dhe të arrij
temperaturën e tërë mishit në jo më shumë se 4
°C. Nuk është e nevojshme ftohja aktive nëse
këtë e lejojnë kushtet klimatike.
5. Duhet të zbatohet ose të kompletohet heqja e
organeve të mbrendshme, pa vonesë të tepruar
me arritjen në ndërmarrjen e trajtimit të
kafshëve, përveç nëse lejohet ndryshe nga
Autoriteti kompetent.
6. Kafshët e vogla të egra të dërguara në
ndërmarrjen e trajtimit të kafshëve duhet t’i
prezentohen Autoritetit Kompetent për
inspektim.
7. Rregullat e përcaktuara në seksionin II,
kapitulliV, zbatohen në coptimin dhe heqjen e
mishit nga kockat e kafshëve të vogla të egra.
must inform the competent authority.
3. Meat of small wild game may be placed on
the market only if the body is transported to a
game-handling establishment as soon as
possible after the examination referred to in
point 1.
4. Chilling must begin within a reasonable
period of time of killing and achieve a
temperature throughout the meat of not more
than 4 ºC .Where climatic conditions
so permit ,active chilling is not necessary.
5. Evisceration must be carried out, or
completed, without delay upon arrival at the
game-handling establishment, unless the
competent authority permits otherwise.
6. Small wild game delivered to a game –
handling establishment must be presented to the
competent authority for inspection.
7. The rules laid down in Section II, Chapter V,
apply to the cutting and boning of small wild
game.
osoba mora o tome obavestiti nadležni
organ.
3. Meso sitne lovne divljači može se staviti
u promet jedino ukoliko se telo životinje
transportuje do objekta za obradu i
rasecanje mesa divljači u što kraćem roku
nakon pregleda navedenog u tački 1.
4.Rashlađivanje mora početi u
odgovarajućem vremenskom roku nakon
odstrela i mora se dostići tempertura na
površini i u dubini mesa koja ne sme da
prelazi 4°C. Kada to dozvoljavaju klimatski
uslovi, nije neophodno aktivno
rashlađivanje.
5. Mora se izvršiti evisceracija, odnosno ista
se mora završiti, bez nepotrebnog
odlaganja, po prispeću u objekat za obradu i
rasecanje mesa divljači, osim ukoliko nije
drugačije odobreno od strane nadležnog
organa.
6. Sitna lovna divljač, koja se doprema do
objekta za obradu i rasecanje mesa divljači,
mora se predati nadležnom organu na
pregled.
7. Pravila definisana u odeljku II, poglavlje
V, odnose se na rasecanje i otkoštavanje
mesa sitne lovne divljači.
75
SEKSIONI V
MISHI I GRIRË, PERGATITJET E
MISHIT DHE MISHI I NDARË
MEKANIKISHT (MNM)
KREU I
KRITERET PËR NDËRMARRJET E
PRODHIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
operojnë me ndërmarrjet që prodhojnë mish të
grirë, pergatitje të mishit ose mish të ndarë
mekanikisht (MNM) duhet të sigurojnë që ato :
1. Janë të ndërtuara për t’iu shmangur
kontaminimit të mishit dhe produkteve, dhe në
veçanti me :
1.1. mundësimin e papenguar të rrjedhjes së
veprimeve të cilat kryhen ose
1.2. duke siguruar ndarje në mes grupeve të
ndryshme të prodhimit.
2. Posedojnë me hapsira për ruajtje të ndarë të
mishit të paketuar dhe të ekspozuar si dhe
produkteve, përveç nëse është i ruajtur në
kohëra të ndryshme ose në mënyrë të tillë që
materiali i paketimit dhe mënyra e ruajtjes nuk
mund të jetë burim i kontaminimit për mishin
ose produkte
3. Posedojnë me hapsira të pajisura në pajtim
me kriteret e përcaktuara në kapitullin III për
temperaturën.
SECTION V
MINCED MEAT, MEAT PREPARATIONS
AND MECHANICALLY SEPERATED
MEAT (MSM)
CHAPTER I
REQUIREMENTS FOR PRODUCTION
ESTABLISHMENTS
Food business operators operating
establishments producing minced meat, meat
preparations or MSM must ensure that they
1. Are constructed so as to avoid contamination
of meat and products, in particular by:
1.1. allowing constant progress of the
operations; or
1.2. ensuring separation between the different
production batches.
2. Have rooms for the separate storage of
packed and exposed meat and products, unless
stored at different times or in such a way that
the packaging material and the manner of
storage can not be a source of contamination for
the meat or products;
3. Have rooms equipped to ensure compliance
with the temperature requirements laid down in
Chapter III.
ODELJAK V
MLEVENO MESO, POLUPROIZVODI
OD MESA I MEHANIČKI OTKOŚTENO
MESO (MOM)
POGLAVLJE I
USLOVE KOJE MORAJU DA ISPUNE
PROIZVODNA PREDUZEĊA -
OBJEKTI
Subjekti, koji se bave hranom i koji su
vlasnici proizvodnih objekata za
proizvodnju mlevenog mesa, poluproizvoda
od mesa ili mehanički otkoštenog mesa
moraju da obezbede sledeće:
1. Da objekti budu izgrađeni tako da se
sprečava pojava kontaminacije mesa i
proizvoda, a posebno tako što će:
1.1.omogućiti nesmetan tok radnji koje se
obavljaju; ili
1.2. obezbediti razdvajanje različitih
proizvodnih partija;
2. Imaju posebne prostorije za skladištenje
upakovanog i neupakovanog mesa, osim
ukoliko se ne skladište u različito vreme ili
na takav način da materijal od kojeg je
izrađena ambalaža i način skladištenja ne
predstavljaju izvor kontaminacije mesa ili
proizvoda;
3. Imaju prostorije za rasecanje mesa, koja
je opremljena u skladu sa uslovima
definisanim u poglavlju III za temperaturu;
76
4. Kanë pajisje për larjen e duarve, të cilat
përdoren nga personeli që trajton mishin e
ekspozuar dhe produktet, me rubineta të
dizajnuara për të parandaluar përhapjen e
kontaminimit dhe
5. Kanë pajisje për dezinfektimin e mjeteve me
ujë të nxehtë, jo më pak se 82 °C ose sistem
alternativ që ka efekt ekuivalent.
KREU II
KËRKESAT PËR LËNDËN E PARË
Operatorët e biznesit të ushqimit që prodhojnë
mish të grirë, pergatitje të mishit ose MNM,
sigurojnë që lënda e parë e përdorur i plotëson
kriteret vijuese:
1. Lënda e parë e përdorur për të pergatitur
mish të grirë duhet t’i plotësojë kriteret vijuese:
1.1. duhet të jetë në pajtim me kriteret për mish
të freskët ;
1.2.duhet të përfitohet nga muskuli skeletor,
përfshirë edhe indet pasuese dhjamore;
1.3.nuk duhet të përfitohet nga:
1.3.1.copëzat e mbetura dhe copëzat tjera të
rriskuara (të tjera përveq copave të plota të
muskulit) ;
1.3.2.mishi i ndarë mekanikisht;
4. Have equipment for washing hands used by
staff handling exposed meat and products with
taps designed to prevent the spread of
contamination ;and
5. Have facilities for disinfecting tools with hot
water, supplied at not less than 82 ºC ,or an
alternative system having an equivalent effect.
CHAPTER II
REQUIREMENTS FOR RAW MATERIAL
Food business operators producing minced
meat, meat preparations or MSM must ensure
that the raw materials used satisfy the following
requirements:
1. The raw material used to prepare minced
meat must meet the following requirements:
1.1. it must comply with the requirements dor
fresh meat;
1.2. it must derive from skeletal muscle,
including adherent fatty tissues;
1.3.it msut not derive from:
1.3.1.scrap cuttings and scrap trimmings
(other than whole muscle cuttings) ;
1.3.2.MSM (Mechanically Seperated
Meat)
4. Imaju opremu za pranje ruku sa
slavinama koje su tako projektovane da
sprečavaju širenje kontaminacije, a koje
koristi osoblje zaduženo za rukovanje
neupakovanim mesom; i
5. Da imaju opremu za dezinfekciju alata
vrelom vodom pri čemu temperatura vode
ne sme biti niža od 82°C, ili neki
alternativni sistem sa istim efektom.
POGLAVLJE II
USLOVI ZA SIROVINU
Subjekti, koji se bave hranom i proizvode
mleveno meso, poluproizvode od mesa ili
mehanički otkošteno meso moraju da
obezbede da sirovine, koje se koriste,
zadovoljavaju sledeće uslove.
1. Sirovine za pripremu mlevenog mesa
moraju da zadovoljavaju sledeće uslove:
1.1. moraju biti u skladu sa uslovima za
sveže meso;
1.2.moraju poticati od mišića skeleta, što
uključuje i pripadajuće masno tkivo;
1.3. ne smeju poticati od:
1.3.1. ostaci od rasecanja i trimovanja
(drugih ostataka osim od celih mišića);
1.3.2.mehanički otkoštenog mesa;
77
1.3.3. pjesë të fragmentuara të kockave
ose lëkurës ose
1.3.4. mish të kokës me përjashtim të
muskulit përtypës (maseter), pjesë
jomuskulore të linea alba dhe të regjionit
të karpusit dhe tarsusit, copëzat e kockave
dhe muskujt e diafragmës (përderisa të jetë
larguar seroza) .
2. Lënda e parë vijuese mund të përdoret për
përpunimin e pergatitjeve të mishit:
2.1. mishi i freskët;
2.2. mishi i cili i plotëson kriteret e pikës 1
dhe
2.3. nëse pergaditja e mishit qartë nuk është e
dedikuar të konsumohet pa iu nënshtruar
trajtimit të parë të nxehtësisë:
2.3.1.mishi i fituar nga grirja ose
copëzimi i mishit i cili i
plotëson kërkesat e pikës 1, të
tjera nga pika 1 .3.9. ; dhe
2.3.2. MNM që i plotëson kriterete
Kapitullit III, pika 3 ,4 .
3. Lënda e parë e përdorur për të prodhuar
MNM-n duhet t’i plotësoj kriteret vijuese :
3.1. duhet të jetë në pajtim me kriteret për mish
të freskët;
3.2. Materiali vijues nuk duhet të përdoret për
të prodhuar MNM :
1.3.3.Meat containing bone fragments or
skin; or
1.3.4. meat of the head with exception
of masseters, the non-muscular part of the
linea Alba, theregion of the carpus and the
tarsus, bone scrapings and themuscles of
the diaphragm (unless the serosa has been
removed).
2. The following raw material may be used to
prepare meat preparations:
2.1. fresh meat;
2.2. meat meeting the requirements of point 1;
and
2.3.if the meat preparation is clearly not
intended to be consumed without firs
undergoing heat treatment:
2.3.1. meat deriving from mincing o
r fragmentation of meat meeting
the requirements of point 1 other
than point 1 .3 .9.; and
2.3.2. MSM meeting the requiremen
of Chpater III, point 3 ,4 .
3. The raw material used to produce MSM must
meet the following requirements:
3.1. it must comply with the requirements for
fresh meat;
3.2. The following material must not be used to
produce MSM:
1.3.3.mesa koje sadrži deliće kostiju ili
kože; ili
1.3.4.mesa sa glave sa izuzetkom
žvakaćih mišića, nemišićnog dela bele
linije, karpalne i tarzaln regije, od
mesa dobijenog skidanjem sa kostiju
i mišića dijafragme (osim ako nije
uklonjena serosa).
2. Sledeće sirovine mogu se koristiti kod
pripreme poluproizvoda od mesa:
2.1. sveže meso;
2.2.meso koji ispunjava uslove iz tačke 1; i
2.3. ukoliko je očigledno da se
poluproizvodi od mesa ne koriste za ishranu
ljudi pre termičke obrade:
2.3.1.meso koje potiče od mlevenja ili
Usitnjavanja mesa koje ispunjava
uslove iz tačke 1, osim uslova iz
tačke 1.3. 9; i
2.3.2.MOM koje ispunjava uslove iz
poglavlja III, tačka 3,4
3. Sirovine za proizvodnju MOM moraju
zadovoljavati sledeće uslove:
3.1. Moraju biti u skladu sa uslovima za
sveže meso;
3.2. sledeće sirovine ne smeju se koristiti za
proizvodnju MOM:kod živine je reč o
78
3.2.1. për shpezët: këmbët, lëkura e qafës,
dhe koka dhe
3.2.2. për kafshët e tjera: kockat e kokës,
këmbët, bishtat, femuri, tibia, fibula,
humerusi, radiusi dhe kocka e jashtme e
parakrahut.
KREU III
HIGJIENA GJATË DHE PAS
PRODHIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
prodhojnë mish të grirë, pergatitje të mishit ose
MNM duhet të sigurojnë pajtueshmërinë me
kriteret vijuese:
1.Puna me mish duhet të organizohet në
mënyrë të tillë që të parandalohet ose
minimizohet kontaminimi. Operatorët e
biznesit të ushqimit duhet të sigurojnë që mishi
i përdorur është :
1.1. në temperaturë jo më shumë se 4 °C për
shpezët, 3 °C për të brendshmet të ngrënshme
dhe 7 °C për mishin tjetër; dhe
1.2. është sjellur në hapësirën për pregaditje
vazhdimisht sipas nevojës.
3.2.1for poultry, the feet, neckskin and
head; and
3.2.2.for other animals, the bones of the
head, feet, tails, femur, tibia, fibula,
humerus, radius and ulna.
CHAPTER III
HYGIENE DURING AND AFTER
PRODUCTION
Food business operators producing minced
meat, meat preparations or MSM must ensure
compliance with the following requirements:
1. The work on meat must be organized in such
a way as to prevent or minimize contamination
.To this end, food business operators must
ensure in particular that the meat used is:
1.1 at a temperature of not more than 4 ºC for
poultry, 3ºC for offal and 7ºC for other meat;
and
1.2. brought into the preparation room
progreesively as needed.
nogama, koži rata i glavi; i
3.2.1.za živine: noge, koža od vrat i
glava i
3.2.2. za ostale životinje: kostima
glave, nogama, repu, bedrenoj kosti
(femur), golenjači (tibia), lisnjači
(fibula), nadlaktičnoj kosti (humerus),
podlakatnoj (radius) i lakatnoj kosti
(ulna).
POGLAVLJE III
HIGIJENA U TOKU I NAKON
PROIZVODNJE
Subjekti, koji se bave hranom i proizvode
mleveno meso, poluproizvode od mesa ili
mehanički otkošteno meso, moraju da
obezbede poštovanje sledećih uslova.
1. Rad na mesu mora biti organizovan tako
da sprečava pojavu kontaminacije ili tako da
se stepen iste svede na minimum. U tom
cilju, subjekti, koji se bave hranom, moraju
posebno da obezbede da se meso koje
koriste:
1.1. čuva na temperaturi koja ne prelazi 4°C
za živinu, 3°C za iznutrice i 7°C za ostalo
meso; i
1.2. donosi u prostoriju za pripremu
postupno i po potrebi.
79
2. Kërkesat vijuese zbatohen në prodhimin e
mishit të grirë dhe pergatitjet nga mishi-
gjysëmproduktet;
2.1. përveç nëse Autoriteti kompetent
autorizon heqjen nga kockat menjëherë para
grirjes, mishi i ngrirë ose i ngrirë thellë i cili
përdoret për pergatitjen e mishit të grirë ose të
pergaditjeve nga mishi duhet të largohet nga
kockat para se të ngrihet. I njëjti mund të ruhet
vetëm për një periodë të kufizuar.
2.2. kur pergatitet nga mishi i ftohur, mishi i
grirë duhet të pregatitet kështu:
2.2.1.në rastin e shpezëve: brenda jo më
shumë se tri ditë të therrjes së tyre;
2.2.2.në rastin e kafshëve të tjera, brenda jo
më shumë se 6 ditë të therrjes së tyre ose
2.2.3. brenda jo më shumë se 15 ditë
nga therrja e kafshëve, në rastin e mishit të
gjedhit pa kocka ose të paketuar me
vakuum dhe mishit të viqit.
2.3. menjëherë pas prodhimit, mishi i grirë dhe
pregatitjet e mishit duhet të ambalazhohen ose
paketohen dhe:
2.3.1.të ftohen në temperaturë të
brendshme jo më shumë se 2 °për mishin e
grirë dhe 4 °C për pergatitjet e mishit ose:
2.3.2.të ngrihet në një temperaturë të
brendshme jo më shumë se-(minus)18 °C.
Këto kushte të temperaturës duhet të
2. The following requirements apply to the
production ofr minced meat and meat
preparations
2.1. unless the competent authority authorizes
boning immediately before mincing, frozen or
deep frozen meat used for the preparation of
minced meat preparations must be boned before
freezing .It may be stored only for a limited
period.
2.2. when prepared from chilled meat, minced
meat must be prepared
2.2.1in the case of poultry, within no more
than 3 days of their slaughter;
2.2.2.in the case of animals other than
poultry, within no more than 6 days of their
slaughter; or
2.2.3. Within no more than 15 days from
the slaughter of the animals in the case of
boned, vaccum – packed beef and veal.
2.3. immediately after production, minced meat
and meat preparations must be wrapped or
packaged and be:
2.3.1.Chilled to an internal temperature
of not more than 2ºC for minced meat
and 4 ºC for meat preparations, or
2.3.2.Frozen to an internal temperature
of not more than -18ºC.
These temperature conditions must be
2. Sledeći uslovi se primenjuju kod
proizvodnje mlevenog mesa i poluproizvoda
od mesa.
2.1. ukoliko nadležni organ ne odobri
otkoštavanje mesa pre samog mlevenja,
smrznuto i duboko smrznuto meso, koje se
koristi za pripremu mlevenog mesa ili
poluproizvoda od mesa, mora biti otkošteno
pre zamrzavanja. Skladištenje je vremenski
ograničeno.
2.2. kada se priprema od rashlađenog mesa,
mleveno meso se mora pripremati:
2.2.1. kada je reč o živini u roku od
najviše 3 dana od njenog klanja;
2.2.2. kada je reč o ostalim ivotinjama
u roku od najviše 6 dana od njihovog
klanja; ili
2.2.3. u roku od najviše 15 dana od
klanja životinja u slučaju vakuumirane
govedine i teletine kod koje je izvršen
tkoštavanje.
2.3. Odmah nakon završetka proizvodnje,
mleveno meso i poluproizvodi od mesa
moraju se umotati ili upakovati i:
2.3.1. rashlađeni tako da temperatura u
dubini proizvoda ne prelazi 2°C za
mleveno meso i 4°C za poluproizvode
od mesa; ili
2.3.2. smrznuto tako da temperatura u
ubini proizvoda ne prelazi (minus)18°C
Ovi temperaturni režimi moraju ostati na
80
mirëmbahen gjatë ruajtjes dhe transportit.
3. Kriteret vijuese zbatohen në prodhimin dhe
përdorimin e MNM-së, i prodhuar duke
përdorur teknikat të cilat nuk ndryshojnë
strukturën e kockave të përdorur në prodhimin
e MNM dhe përmbajtja e kalciumit nuk është
dukshmërisht më e lartë se sa ajo e mishit të
grirë.
\
3.1. lënda e parë për largim nga kockat nga
therrtorja në të njëjtën vend duhet të jetë jo më
shumë se 7 ditë, ndërsa lënda e parë për largim
nga kockat, e marrë nga thjerrtorja që nuk
gjendet në të njëjtin vend, nuk duhet të jetë më
e vjetër se 5 ditë. Karkaset e shpezëve nuk
duhet të jenë më të vjetra se 3 ditë.
3.2. ndarja mekanike duhet të bëhet menjëherë
pas heqjes nga kockat.
3.3. nëse nuk përdoret menjëherë pas
përfitimit, MNM duhet të ambalazhohet ose
paketohet dhe pastaj të ftohet në temperaturë jo
më shume se 2 gradë C, ose të ngrihet në
temperaturë të brendshme në jo më lartë se -18
gradë C. Këto kritere për temperaturë duhet të
mbahen gjatë ruajtjes dhe transportit.
3.4. nëse operatori i biznesit ka zbatuar
analizat që demonstrojnë se MNM është në
pajtim me kriteret mikrobiologjike për mishin
e grirë, të miratuara në pajtim me regulloren
Nr.11/2011 Për Higjienën e prodhimeve
Ushqimore dhe mund të përdoret në produktet
maintained during storage and transport.
3. The following requirements apply to the
production and use of MSM produced using
techniques that do not alter the structure of the
bones used in production of MSM and the
cakcium content of which is not significantly
higher than that of minced meat.
3.1. raw material for deboning from an on-site
slaughterhouse must be nop more than 7 days
old; otherwise, raw material for deboning must
be no more than 5 days old.However, poultry
carcases must be no more than 3 days old.
3.2. mechanical separation must take place
immediately after deboning.
3.3. if not used immediately after being
obtained, MSM must be wrapped or packaged
and then chilled to a temperature of not more
than 2 ºC or frozen to an internal temperature of
not more than -18ºC .these temperature
requirements must be maintained during storage
and transport.
3.4. if the food business operator has carried
out analyses demonstrating that MSM complies
with the microbiological criteria for minced
meat adopted in accordance with Regulation
No.11 /2011 On Higiene of Foodstuffs it may
be used in meat preparations that are clearly not
snazi tokom skladištenja i prevoza.
3. Sledeći uslovi primenjuju se kod
proizvodnje i upotrebe mehanički
otkoštenog mesa, koje se dobija primenom
tehnika koje ne menjaju strukturu kostiju u
toku proizvodnje mehanički otkoštenog
mesa, a količina kalcijuma kod ovog mesa
nije znatno veća od količine kalcijuma kod
mlevenog mesa.
3.1. sirovine za otkoštavanje iz klanica, u
kojima se otkoštavanje vrši, moraju biti
najviše sedam dana stare; u ostalim
slučajevima, sirovine za otkoštavanje
moraju biti najviše 5 dana stare. Međutim,
zaklana živina mora biti najviše 3 dana
stara.
3.2. mehaničko otkoštavanje mora se
sprovesti odmah nakon otkoštavanje.
3.3. ako se ne koristi odmah nakon
dobavljanja, mehanički otkošteno meso se
mora uviti ili upakovati, a zatim rashladiti
da dostigne temperaturu koja ne prelazi 2°C
ili zamrznuti tako da temperatura u dubini
proizvoda ne prelazi -18°C. Ovi
temperaturni režimi moraju ostati na snazi
tokom skladištenja i prevoza.
3.4. ukoliko je subjekat, koji se bavi
hranom, izvršio analize kojima se dokazuje
da je mehanički otkošteno meso u skladu sa
mikrobiološkim kriterijumima, koji važe za
mleveno meso usvojenim u skladu sa
Pravilnikom Br.11/2011 o Higijeni
Prehrambenih proizvoda, ono se može
81
e mishit dhe në pergatitjet e mishit, të cilat
qartë nuk janë të dedikuara për konsum, pa iu
nënshtruar së pari trajtimit të nxehtësisë;
3.5. MNM që nuk përputhet me kriteret e
referuara në piken 4, mund të përdoret vetëm
për të prodhuar produkte të mishit të trajtuara
me temperaturë në ndërmarrjet e aprovuara në
pajtim me këtë rregullore.
4. Kriteret vijuese zbatohen në prodhimin dhe
përdorimin e MNM të prodhuar, duke
përdorur teknika të tjera nga ato të cekura në
paragraf 3;
4.1. lënda e parë për largim nga kockat nga
therrtorja në të njëjtën vend duhet të jetë jo më
shumë se 7 ditë, ndërsa lënda e parë për largim
nga kockat, e marrë nga thjerrtorja që nuk
gjendet në të njëjtin vend, nuk duhet të jetë më
e vjetër se 5 ditë. Karkaset e shpezëve nuk
duhet të jenë më të vjetra se 3 ditë.
4.2. nëse ndarja mekanike nuk ndodhë
menjëherë pas largimit nga kockat, kockat me
mish duhet të ruhen dhe të transportohen në
temperaturë jo më shumë se 2 °C ose, nëse
është i ngrirë, në temperaturë në jo më të lartë
se – (minus)18 °C.
4.3. kockat me mish të përfituara nga karkaset
e ngrira nuk duhet të ngrihet përsëri.
4.4. nëse nuk përdoret brenda një ore nga
intended to be consumed without first
undergoing heat treatment and in meat
products;
3.5. MSM not shown to comply with criteria
referred to in 4 may be used only to
manufacture heat –treated meat products in
establishments approved in accordance with
this Regulation.
4. The following requirements apply to the
production and use of MSM produced using
techniques other than those mentioned in
pagragraf 3;
4.1. raw material for deboning from an on-site
slaughterhouse must be no more than 7 days
old; otherwise ,raw material for deboning must
be no more than 5 days old .However ,poultry
carcases must be no more than 3 days old.
4.2. if mechanical separation does not take
place immediately after deboning the flesh –
bearing bones must be stored and transported at
a temperature of not more than 2ºC or,if frozen
,at a temperature of not more than -18 ºC.
4.3. flesh-bearing bones obtained from frozen
carcasses must not be refrozen.
4.4. if not used within one hour of being
koristiti kod poluproizvoda od mesa, za koje
je očigledno da se ne koriste za ishranu ljudi
bez prethodne termičke obrade, i kod
proizvoda od mesa.
3.5 MOM, za koje se pokaže da nije u
skladu sa kriterijumima navedenim u tački
4, može biti upotrebljeno jedino za
proizvodnju termički obrađenih proizvoda
od mesa u preduzecima usvojenim u skladu
sa ovim pravilnikom.
4. Sledeći uslovi odnose se na proizvodnju i
upotrebu MOM dobijenog primenom
tehnika koje nisu navedene u stav 3.
4.1. sirovine za otkoštavanje iz klanica, u
kojima se otkoštavanje vrši, moraju biti
najviše sedam dana stare; u ostalim
slučajevima, sirovine za otkoštavanje
moraju biti najviše pet dana stare. Međutim,
zaklana živina mora biti najviše tri dana
stara.
4.2. ukoliko se mehaničko otkoštavanje ne
sprovede odmah nakon otkoštavanja, kosti
sa mesom se moraju skladištiti i
transportovati na temperaturi koja ne prelazi
2°C ili, ako je smrznuto, na temperaturi koja
ne prelazi – (minus)18°C.
4.3. kosti sa mesom dobijene od smrznutih
životinja ne smeju se ponovo zamrzavati.
4.4. ukoliko se ne upotrebi u roku od jednog
82
përfitimi, MNM duhet të ftohet në temperaturë
jo më shumë se 2 °C.
4.5. nëse pas ftohjes, MNM nuk përpunohet
brenda 24 orëve, duhet të ngrihet brenda 12
orëve të prodhimit dhe të arrij temperaturën e
brendshme jo më të lartë se –(minus)18 °C
dhe atë brenda 6 orëve.
4.6. MNM i ngrirë duhet të ambalazhohet ose
paketohet para ruajtjes ose transportit, nuk
duhet të ruhet më shumë se tre muaj dhe duhet
të mbahet në temperaturën deri në –(minus)18
gradë °C, gjatë ruajtjes dhe transportit .
4.7. MNM mund të përdoret vetëm për
prodhimin e produkteve të trajtuara me anë të
nxehtësisë në ndërmarrjet e aprovuara në
pajtim me këtë rregullore.
5. Mishi i grirë, pergatitjet e mishit dhe MNM
nuk duhet të ngrihen përsëri pasi që janë
shkrirë njëherë.
KREU IV
ETIKETIMI
1. Operatorët e biznesit të ushqimit, duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me pikën 2 të këtij
kapitulli dhe Udhëzimit Administrativ të
Ministrisë perkatese Nr.12/2005 Për
obtained, MSM must be chilled immediately to
a temperature of not more than 2 ºC.
4.5. if, after chilling, MSM is not processed
within 24 hours, it must be frozen within 12
hours of production and reach an internal
temperature of not more than -18 ºC within six
hours.
4.6. frozen MSM must be wrapped or packaged
before storage and transport ,must not be stored
for more than three months and must be
maintained at a temperature of not more than -
18 ºC during storage and transport .
4.7. MSM may be used only to manufacture
heat-treated meat products in establishments
approved in accordance with this Regulation.
5. Minced meat, meat preparations and MSM
must not be refrozen after thawing.
CHAPTER IV
LABELLING
1. Food business operators must ensure
compliance with point 2 of this Chapter and
administrative instruction of the Ministrzz of
Health Nr.12/2005.on labelling of food
sata od prispeća, mehanički otkošteno meso
se mora odmah rashladiti do temperature
koja ne prelazi 2°C.
4.5 ukoliko, nakon rashlađivanja, mehanički
otkošteno meso ne bude prerađeno u roku
od 24 časa, mora se zamrznuti u roku od 12
sati od završetka proizvodnje pri čemu mora
u roku od šest sati dostići temperaturu u
dubini proizvoda koja ne prelazi –
(minus)18°C.od 6
4.6. zamrznuto MOM mora se umotati ili
upakovati pre skladištenja ili prevoza, ne
sme biti u skladištu duže od tri meseca i
mora se čuvati na temperaturi koja ne
prelazi –(minus)18°C u toku skladištenja i
prevoza.
4.7. MOM može upotrebiti samo za
termičkom preradom proizvoda u
odobrenih preduzećima u skladu sa ovim
pravilnikom.
5. Mleveno meso, poluproizvodi od mesa i
mehanički otkošteno meso se ne smeju
ponovo zamrzavati nakon što su jednom bili
odmrznuti.
POGLAVLJE IV
ETIKETIRANJE
1. Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede poštovanje uslova iz tačke 2 ovog
poglavlja i Administrativnog Uputstva
Ministarstva Zdravlje Br. 12/2005 o
Etiketiranju Prehrambenih Peroizvoda i
83
Etiketimin e Produkteve Uushqimore dhe
Udhëzimit Administrativ Nr. 13/2005 Për
Procedurat e Miratimit të Etiketës .
2. Paketimet e dedikuara për furnizim të
konsumatorit të fundit, që përmbajnë mish të
grirë të shpezëve ose thundrakëve, ose
pergatitjet e mishit që përmbajnë MNM duhet
të mbajnë njoftimin që tregon se produktet e
tilla duhet të gatuhen para se të konsumohen.
SEKSIONI VI
PRODUKTET E MISHIT
1.Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë që elementet vijuese nuk janë
përdorur në pergatitjen e produkteve të mishit:
1.1. organet gjenitale të kafshëve femra ose
meshkuj, përveç testiseve;
1.2. organet urinare përveç veshkëve dhe
fshikëzës së urinës;
1.3. kërcejt e laringut, trakesë dhe bronkes
ekstra lobulare;
1.4.sytë dhe qepallat;
1.5. aparatin e jashtëm dëgjimor;
1.6. indit brinor dhe
1.7. tek shpezët, koka - përveç kaqurretës dhe
veshëve, lafshave, mëshikëzës –ezofagu ,tufa ,
zorrët dhe organet gjenitale.
2. I tërë mishi, përfshirë mishin e grirë dhe
products and Administrative Instruction
Nr.13/2005 On the procedures of labelling
approval
2. Packages intended for supply to the final
consumer containing minced meat from poultry
or solipeds or meat preparations containing
MSM ,must bear a notice indicating that such
products should be cooked before consumption.
SECTION VI
MEAT PRODUCTS
1. Food business operators must ensure that the
following items are not used in the preparation
of meat products:
1.1. Genital organs, of either female or
male animals, except testicles;
1.2. Urinary organs, except the kidneys and
bladder;
1.3. The cartilage of the larynx, the trachea and
the extra lobular bronchi;
1.4. Eyes and eyelids;
1.5. The external auditory meatus;
1.6. Horn tissue; and
1.7. in poultry ,the head –except the comb and
the ears ,the wattles and caruncles –the
oesophagus the crop, the intestines and the
genirtal organs.
2. All meat, including minced meat and meat
Administrativnog Uputstva Br. 13 /2005 o
Usvojenim Procedurama Etikete.
2. Ambalaža, kojom se snabdeva krajnji
potrošač i u kojoj se nalazi mleveno meso
živine ili jednopapkara, odnosno
poluproizvodi od mesa, koji sadrže MOM,
moraju nositi oznaku na kojoj se navodi da
ti proizvodi treba da budu termički obrađeni
pre nego sto se konzumiraju.
DELJAK VI
PROIZVODI OD MESA
1.Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
obezbede da se sledeći elementi ne
upotrebljavaju u pripremi proizvoda od
msa:1.1. polni organi bilo ženskih bilo
muških životinja, osim testisa;
1.2. organi urinarnog trakta, izuzev bubrega
i bešike;
1.3. hrskavica grkljana, dušnika i
vanlobularnih bronhija;
1.4. oči i očni kapci;
1.5.spoljašnji ušni kanal;
1.6.tkivo rogova; i
1.7.kod živine su to glava, osim kreste i
ušiju, rese i podvoljka, jednjak,podbradnjak,
creva i polni organi.
2. Svo meso, uključujući i mleveno meso i
84
pregaditjet e mishit,i përdorur për të prodhuar
produkte të mishit duhet t’i plotësoj kërkesat
për mish të freskët. Megjithatë mishi i grirë
dhe pergatitjet e mishit të përdorur për
prodhimin e produkteve të mishit nuk duhet të
përmbushin kriteret e tjera specifike të
seksionit të V.
SEKSIONI VII
GUACAT E GJALLA
DYMEMBRANORE
1. Ky seksion aplikohet te guacat e gjalla
dymembranore, me përjashtim të dispozitave
për pastrim, gjithashtu aplikohet te
ekinodermët e gjallë, membranorët dhe
kërmillët e detit.
2. Kapitujt I deri në VII aplikohet te kafshët e
prodhuara nga hapësirat - zonat e prodhimit që
Autoriteti kompetent i ka klasifikuar sipas
Rregullores Nr.13 /2011 Për Cakëtimin e
Rregullave specifike për Organizimin e
Kontrollave Zyrtare të Ushqimit me prejardhje
shtazore të dedikuara për konsum nga njerëzit.
Kapitulli IX aplikohet te pektinidet e
prodhuara jashtë nga këto zona.
3.Kapitujt V,VI ,VIII,dhe IX ,dhe Paragrafi 3 i
Kapitullit VII, aplikohet te shitja me pakicë.
4.Kërkesat e këtij seksioni plotësojnë ato të
preparations, used to produce meat product
must meet the requirements fro fresh meat
.However, minced meat and meat preparations
used to produce meat products need not satisfy
other specific requirements of Section V.
SECTION VII
LIVE BIVALVE MOLLUSCS
1. This section applies to live bivalve molluscs
.With exception of the provisions on
purification ,it also applies to echinoderms
,tunicates and marine gastropods.
2. Chapter I to VII apply to animals harvested
from production areas that the competent
authority has classified in accordance with
Regulation N0. 13/2011 Loving down specific
rules for the organization of official controls on
products of animal origin intended for human
consumption. Chapter IX applies to pectinidae
harvested outside those areas.
3. Chapters V, VI, VIII, and IX, and paragraph
3 of Chapter VII, apply to retail.
4. The requirements of this Section supplement
poluproizvodi od mesa, a koje se koristi za
proizvodnju proizvoda od mesa, moraju da
ispunjavaju uslove za sveže meso.
Međutim, mleveno meso i poluproizvodi od
mesa, koji se koriste za proizvodnju
proizvoda od mesa, ne moraju da
ispunjavaju ostale posebne uslove iz
odeljkaV.
ODELJAK VII
ŽIVE DVOMEMBRANSKE ŠKOLJKE
1. Ovaj odeljak odnosi se na žive školjke i
ostale mekušce. Osim odredbi o
pročišćavanju, ovaj odeljak se takođe
odnosi na žive bodljokošce, plaštaše i
morske puževe.
2. Poglavlja I do VIII odnose se na životinje
koje su sakupljene iz zona proizvodnje koje
je nadležni organ klasifikovao u skladu sa
Pravilnikom Br.13/2011 o utvrdjivanju
specifičih pravila za organizovanje
službenih kontrola hrane životinjskog
porekla namenjeno za ljudsku potrošnju.
Poglavlje IX odnosi se na pektinide
sakupljene van ovih zona.
3. Poglavlja V, VI, VIII i IX, kao i tačka 3
poglavlja VII odnose se na maloprodaju.
4. Uslovi iz ovog odeljka dopunjavaju
85
përcaktuara në Rregulloren Nr.11/2011 Për
Higjienën e prodhimeve Ushqimore
4.1. në rastin e operacioneve të cilat ndodhin
para se guacat e gjalla dymembranore të
arrijnë në qendrën e pastrimit apo dërgimit ato
i plotësojnë kërkesat e Aneksit I Pregullores
Nr. 11/2011 Për Higjienën e Prodhimeve
Ushqimore
4.2. në rast të operacioneve të tjera, ato i
plotësojnë kërkesat e Aneksit II të kësj
rregulloreje.
KREU I
KËRKESAT E PËRGJITHSHME PËR
PLASIMIN NË TREG TË GUACAVE TË
GJALLA DYMEMBRANORE
1. Guacat e gjalla dymembranore nuk mund të
plasohen në treg për shitje me pakicë, përveç
nëpërmes qendrës së dërgimit, ku duhet të
aplikohet shenja e identifikimit, në pajtim me
kapitullin VII .
2.Operatorët e biznesit të ushqimit mund të
pranojnë grumbujt e guacave të gjalla
dymembranore vetëm nëse janë në pajtim me
kërkesat e dokumentacionit të caktuara në
paragrafet 3 deri në 7 .
3. Kurdo që operatori i biznesit të ushqimit
e lëvizë grumbullin e guacave të gjalla
dymembranore në mes ndërmarrjes, deri aty
duke përfshirë arritjen e grumbullit ne qendrën
e dërgimit ose në ndërmarrjen e përpunimit,
those laid down in Regulation No.11/2011 On
Higiene of Foodstuffs
4.1. in the case of operations that take place
before live bivalve molluscs arrive at a dispatch
or purification centre, they supplement the
requirements of Annex I to Regulation No
.11/2011 On Higiene of Foodstuffs
4.2.in the case of other operations, they
supplement the requirements of Annex II to
regulation .
CHAPTER I
GENERAL REQUIREMENTS FOR THE
PLACING ON THE MARKET OF LIVE
BIVALVE MOLLUSCS
1. Live bivalve molluscs may not be placed on
the market for retail sale otherwise than via a
dispatch centre, where an identification mark
must be applied in accordance with Chapter
VII.
2. Food business operators may accept batches
of live bivalve molluscs only if the
documentary requirements set out in paragraphs
3 to 7 have been complied with.
3.Whenever a food business operatormoves a
batch of live bivalve molluscs between
establishments, up to and including the arrival
of the batch at a dispatch centre or processing
establishment, a registration document must
uslove definisane Pravilnikom Br. 11/2011
O Higijeni Prehrambenih proizvoda
4.1. kada je reč o radnjama, koje se
preduzimaju pre prispeća živih školjki i
ostalih mekušaca u centralni objekat za
isporuku ili objekat za pročišćavanje, one
predstavljaju dopunu uslovima iz aneksa I
Pravilnikom Br.11/2011 O Higijeni
Prehrambenih Proizvoda.
4.2.kada je reč o ostalim radnjama, one
predstavljaju dopunu uslovima iz aneksa II
ovog pravilnika.
POGLAVLJE I
OPŠTI USLOVI ZA STAVLJANJE U
PROMET ŽIVIH
DVOMEMBRANSKIH ŠKOLJKI
1. Žive dvomembranske školjke mogu se
stavljati u promet u objektima maloprodaje
samo preko centralnog objekta za isporuku
u kojem se mora staviti identifikaciona
oznaka u skladu sa poglavljem VII.
2. Subjekti, koji se bave hranom, mogu da
prime partije živih školjki i ostalih
mekušaca jedino ako su ispunjeni uslovi
vezani za dokumentaciju koji su navedeni u
tačkama 3 do 7.
3. Svaki put kada subjekat, koji se bavi
hranom, prenosi partije živih školjki i
ostalih mekušaca od jednog objekta do
drugog sve do trenutka prispeća, uključujući
86
dokumenti i regjistrimit duhet të përcjell
grumbullin e guacave të gjalla dymembranore.
4. Dokumenti i regjistrimit duhet të bëhet ne
gjuhët zyrtare dhe gjuhën angleze.
4.1. në rast të grumbullit të guacave të gjalla
dymembranore të dërguara nga fusha e
prodhimit dokumenti i regjistrimit duhet të
përmbajë të paktën informatat vijuese:
4.1.1. identitetin dhe adresën e
grumbulluesit;
4.1.2.datën e grumbullimit.
4.1.3.lokacionin e vendit - zonës së
prodhimit i përshkruar në detaje
precize se është i përdorshëm
ose me numrin e kodit;
4.1.4. statusi shëndetësor i rajonit –
zonës së prodhimit;
4.1.5. llojet e guacave dhe sasia; dhe
4.1.6. destinacioni i dërgesës;
4.2. në rastin e grumbullit të guacave të gjalla
dymembranore,të dërguara nga zona e
qëndrimit ,dokumenti i rexhistrimit duhet të
përmbajë së paku informatën e referuar në
pikën 1 dhe informatat vijuese :
4.2.1. lokacionin e vendit –zonës së
qëndrimit dhe
4.2.2. kohëzgjatjen e qëndrimit.
accompany the batch.
4. The registration document must be in at least
containing the information specified below.
4.1. in the case of a batch of live bivalve
molluscs sent from a production area, the
registration document must contain at least the
following information:
4.1.1.the gatherer’s identity and
address;
4.1.2.the date of harvesting.
4.1.3.the location of the production area
decribed in as precise detail as is
practicable or by a code number;
4.1.4.The health status of theproduction
area;
4.1.5.The shelfish species and quantity;
and
4.1.6.The destination of the batch;
4.2. in the case of a batch of live bivalve
molluscs sent from a relaying area ,the
registration document must contain at least the
information referred in to point 1 and the
following information :
4.2.1. the location of relaying area ;and
4.2.2. the duration of relaying.
i prispeće partije u centralni objekat za
isporuku ili objekat za pročišćavanje, partija
mora imati prateći dokument o njenoj
registraciji.
4. Dokumenat o registraciji mora da se
pripremi na sluzbenim jezicima in a
engleskom jeziku..
4.1. u slučaju partije živih školjki i ostalih
mekušaca koji se šalju iz zone proizvodnje,
dokument o registraciji mora sadržati
minimum sledeće:
4.1.1. identitet i adresu sakupljača;
4.1.2. datum sakupljanja;
4.1.3.lokaciju zone proizvodnje
opisanu što je preciznije moguće
ili putem šifre koja se sastoji od
brojeva;
4.1.4. zdravstveno stanje u zoni
proizvodnje;
4.1.5. vrsta i količina ljuskara; i
4.1.6. krajnje odredište te pošiljke.
4.2. u slučaju partije živih školjki i ostalih
mekušaca poslatih iz zone presađivanja,
dokument o registraciji mora sadržati
minimum informacija navedenih u tački 1,
kao i sledeće informacije:
4.2.1.lokaciju zone presađivanja; i
4.2.2. trajanje presađivanja
87
4.3. në rastin e grumbullit të guacave të gjalla
dymembranore të dërguara nga qendra e
pastrimit; dokumenti i rexhistrimit duhet të
përmbaj së paku informatën e referuar në pikën
1 dhe informatat vijuese :
4.3.1. adresën e qendrës së pastrimit;
4.3.2. kohëzgjatja e pastrimit; dhe
4.3.3. datat në të cilat grumbulli ka hyrë
dhe dalë në qendrën e pastrimit.
5. Operatorët e biznesit të ushqimit që
dërgojnë grumbujt e guacave të gjalla
dymembranore duhet të kompletojnë
Seksionet relevante të dokumentit të
rexhistrimit ,në mënyrë që lehtë të lexohen
dhe të mos mund të ndryshohen. Operatorët e
biznesit të ushqimit të cilët i pranojnë
grumbujt duhet të vulosin me datë dokumentin
mbi pranimin e grumbullit ose të regjistrojnë
datën e pranimit në ndonjë mënyrë tjetër;
6. Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
mbajnë një kopje të dokumentit të regjistrimit
që ndërlidhet me secilin grumbull të dërguar
apo pranuar, për më së paku 12 muaj pas
dërgimit ose pranimit (ose për një periodë aq
të gjatë sa që autoriteti kompetent mund të
specifikoj).
7. Andaj, nëse:
7.1. personeli i cili grumbullon guacat e gjalla
dymembranore, gjithashtu operon me qendrën
e dërgimit, qendrën e pastrimit, hapësirën e
qëndrimit ose ndërmarrjen përpunuese të
4.3. in case of a batch of live bivalve molluscs
sent from a purification centre ,the registration
document must contain at least the information
referred to in 1 and the following information:
4.3.1. the address of the purification
centre;
4.3.2. the duration of purification;and
4.3.3 the dates on which the batch
entered and left the purification centre.
\\
5. Food business operators sending batches of
live bivalve molluscs must complete the
relevant sections of the registration document
so that they are easy to read an can not be
altered .Food business operators receiving
batches must date –stamp the the document on
receipt of the batch or record the date of receipt
in another manner;
6. Food business operators must keep a copy of
the registration document relating to each batch
sent and received for at least 12 months after its
dispatch or receipt (or such longer period as the
competent authority may specify).
7. However ,if:
7.1. the staff gathering live bivalve molluscs
also operate the dispatch centre ,purification
centre ,relaying area or processing
establishment receiving the live bivalve
4.3. u slučaju partije živih školjki i ostalih
mekušaca otpremljenih iz objekta za
pročišćavanje, dokument o registraciji mora
sadržati minimum informacija navedenih u
tački 1, kao i sledeće informacije:
4.3.1.adresu objekta za pročišćavanje;
4.3.2. trajanje čišćenja;
4.3.3. datum kada je ta partija ušla u
objekat za pročišćavanje i isti napustila.
5. Subjekti, koji se bave hranom i koji
otpremaju partije živih školjki i ostalih
mekušaca, moraju da popune važne odeljke
dokumenta o registraciji tako da se isti
mogu lako pročitati i da se ne mogu
menjati. Subjekti, koji se bave hranom i
primaju partije moraju, po prijemu partije,
staviti na dokument pečat, koji sadrži
datum, ili evidentirati datum prijema na
neki drugi način.
6. Subjekti, koji se bave hranom, moraju da
sačuvaju kopiju dokumenta o registraciji,
koji se odnosi na svaku otpremljenu i
primljenu partiju najmanje 12 meseci po
otpremanju ili prijemu (ili na duži period
ukoliko tako zahteva nadležni organ)
7. Međutim, ukoliko:
7.1. osoblje, koje radi na sakupljanju živih
školjki i ostalih mekušaca, takođe radi i u
centralnom objektu za isporuku, objektu za
pročišćavanje, zoni presađivanja ili objektu
88
guacave të gjalla dymembranore; dhe
7.2. autoriteti i vetëm kompetent mbikëqyrë
të gjitha ndërmarrjet në fjalë.
Dokumentet e regjistrimit nuk janë të
nevojshme nëse autoriteti kompetent lejon një
gjë të tillë.
KREU II
KRITERET HIGJIENIKE PËR
PRODHIMIN DHE GRUMBULLIMIN E
GUACAVE TË GJALLA
DYMEMBRANORE
A.KRITERET PËR ZONAT E
PRODHIMIT
1.Grumbulluesit mund të grumbullojnë guaca
të gjalla dy membranor vetëm në zonat me
lokacionet dhe kufijt e caktuar që autoriteti
kompetent i ka klasifikuar – ku është e
nevojshme në bashkëpunim me operatorët e
biznesit të ushqimit – sic janë klasifikuar A, B
ose C në pajtim me.Rregulloren Nr. 13/2011
Për cakëtimin e Rregullave specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit.
molluscs ;and
7.2. asingle competent authority supervises all
the establishments concerned.
Registration documents are not necessary if that
competent authority so permits.
CHAPTER II
HYGIENE REQUIREMNTS FOR THE
PRODUCTION AND HARVESTING OF
LIVE BIVALVE MOLLUSCS
A.REQUIREMENTS FOR PRODUCTION
AREAS
1. Gatherers may only harvest live bivalve
molluscs fro production areas with fixed
locations and boundries that the competent
authority classified –where appropriate ,in
cooperation with food business operators –as
being of class A,B or C in accordance with
Regulation N0.13/2011 Loving down specific
rules for the organization of official controls on
products of animal origin intended for human
consumption.
za preradu koji prima žive školjke i ostale
mekušce; i
7.2. jedini isti nadležni organ vrši nadzor
svih navedenih objekata.
Dokumenta o registraciji nisu neophodna
ukoliko odobri taj nadležni organ.
POGLAVLJE II
HIGIJENSKI USLOVI U
PROIZVODNJI I SAKUPLJANJA
ŽIVIH ŠKOLJKI I OSTALIH
MEKUŠACA
A. USLOVI KOJI MORAJU BITI
ISPUNJENI U OBLASTIMA
PROIZVODNJE
1. Sakupljači mogu jedino sakupljati žive
školjke i ostale mekušce iz oblasti
proizvodnje sa precizno definisanom
lokacijom i granicama, koje su
klasifikovane od strane nadležnog organa i
uz saradnju, kada je neophodno, subjekata
koji se bave hranom, kao oblasti klase A, B
ili C u skladu sa Pravilnikom Br.13/2011
utvrdjivanju specifičih pravila za
organizovanje službenih kontrola hrane
životinjskog porekla namenjeno za ljudsku
potrošnju.
89
2.Operatorët e biznesit të ushqimit mund të
plasojnë në treg guacat e gjalla dy
membranore,të grumbulluara nga zonat e
prodhimit të klasës A për konsum direkt nga
popullata ,vetëm nëse i plotësojnë kriteret e
Kapitullit V.
3.Operatorët e biznesit të ushqimit mund të
plasojnë në treg guacat e gjalla dy
membranore të grumbulluara nga zonat e
prodhimit të klasës B për konsum,vetëm pas
trajtimit në qendrën e pastrimit ose pas
qëndrimit.
4. Operatorët e biznesit të ushqimit mund të
plasojnë në treg guacat e gjalla dy
membranore,për kosum, të grumbulluara nga
zonat e klasës C të prodhimit, vetëm pas një
periode të gjatë të qëndrimit , në pajtim me
pjesën C të këtij kapitulli .
5. Pas pastrimit ose qëndrimit guacat e gjalla
dy membranore nga klasa B ose C të zonave të
prodhimit duhet t’i plotësojnë të gjitha kriteret
e Kapitullit V. Megjithatë guacat e gjalla dy
membranore nga zonat e tilla të cilat nuk janë
paraqiturpër pastrim ose qëndrim mund të
dërgohen në ndërmarrjen e përpunimit , ku ato
duhet t’i nënshtrohen trajtimit për të eliminuar
mikroorganizmat patogjen ,( sipas nevojës pas
largimit të rërës , baltës ose llucës në të njëjtën
ndërmarrje apo në një ndërmarrje tjetër.
Metodat e lejuara të
trajtimit janë:
2.Food business operators may place
livebivalve molluscs collected from class A
production areas on the market for direct human
consumption only if they meet the requirements
of Chapter V.
3. Food business operators may place live
bivalve molluscs collected from class B
production areas on the market for human
consumption only after treatment in a
purification centre or after relaying.
4. Food business operators may place live
bivalve molluscs from class H production areas
on the market for human consumption only
after relaying over a long period in accordance
with Part C of this Chpater.
5. After purification or relaying ,live bivalve
molluscs from class B or C production areas
must meet all of the requirements of Chapter V
.However ,live bivalve molluscs from such
areas that have not been submitted for
purification or relaying may be sent to a
processing establishment ,where they must
undergo treatment to eliminate pathogenic
microorganisms (where appropriate ,after
removal of sand ,mud or slime in the same or
another establishment).The permited treatment
methods are:
2. Subjekti, koji se bave hranom, mogu
staviti u promet žive školjke i ostale
mekušce, prikupljene iz proizvodnih oblasti
klase A koji se direktno koriste za ishranu
ljudi, jedino ukoliko zadovoljavaju uslove iz
poglavlja V.
3. Subjekti, koji se bave hranom, mogu
staviti u promet žive školjke i ostale
mekušce, prikupljene iz proizvodnih oblasti
klase B i koji se koriste za ishranu ljudi,
jedino nakon prerade u objektu za
prečišćavanje ili nakon presađivanja.
4. Subjekti, koji se bave hranom, mogu
staviti u promet žive školjke i ostale
mekušce, prikupljene iz proizvodnih oblasti
klase C i koji se koriste za ishranu ljudi,
jedino nakon presađivanja koje se vrši
tokom dužeg vremenskog perioda u skladu
sa delom C ovog poglavlja.
5. Nakon prirodnog čišćenja ili
presađivanja, žive školjke i ostali mekušci,
iz proizvodnih oblasti klase B ili C, moraju
ispunjavati uslove iz poglavlja V. Međutim,
žive školjke i ostali mekušci, iz onih oblasti
u kojima nije izvršeno pročišćavanje ili
presađivanje, moraju se poslati u objekat za
preradu, gde moraju biti prerađeni radi
eliminacije mikroikroorganizama (kada je
to potrebno nakon uklanjanja peska, blata ili
mulja u istom ili nekom drugom objektu).
Dozvoljeni metodi prerade su:
90
5.1. sterilizimi në kontejnerët e mbyllur
heremetikisht; dhe
5.2. trajtimet e nxehtësisë, përfshirë :
5.2.1. Imersionin në ujin e vluar për
periodën e kërkuar pë të rritur
temperaturën e mbrendshme të mishit të
guacave, jo më pak se 90 °C dhe mbajtjen
e kësaj Temperature minimale për
periodën jo më pak se 90 sekonda ;
5.2.2.zierja për tri deri në pesë minuta në
një hapësirë të mbyllur ku temperatura është
në mes 120 dhe 160 °C, dhe shtypja është
në mes 2 dhe 5 kg/cm2, duke vazhduar me
mbulim dhe ngrirje të mishit deri në –
(minus)20 °C, dhe
5.2.3. zierjen me avull nën presion në
hapësirë të mbyllur që i plotëson
kërkesat me kohën e zierjes dhe temperatura
e mbrendshme e mishit të guacave të cekur
nënparagrafi 5.2. .Duhet të
përdormetodologjia e vërtetuar. Procedurat
e bazuara në parimet e HACCP duhet të
zënë vend për të bërë distribuimin uniform
të nxehtësisë.
6.Operatorët e biznesit të ushqimit nuk duhet të
prodhojnë guacat e gjalla dy membranore,ose ti
mbledhin ato nga zonat ku autoriteti kompetent
nuk i ka klasifikuar ose të cilat janë të pa
5.1. sterilization in hermetically sealed
containers: and
5.2. heat treatment ,involving :
5.2.1. immersion in boiling water for
the period required to raise the internal
temperature of the molluscs ,flesh to not less
than 90 ºC and maintenance of this
minimum temperature for a period of not
less than 90 seconds;
5.2.2. cooking for three to five minutes
in an enclosed pace where the temperature
is between 120 and 160 ºC and the pressure
is between 2 and 5 kg/ cm2 ,followed by
shelling and freezing of the flesh to a core
temperature of -20 ºC; and
5.2.3. steaming under pressure in a enclosed
space satisfying the requirements relating to
cooking time and internal temperature of the
mollusk flesh mentioned underparagrah
5.2.A validated methodology must be sed.
Procedures based on the HACCP principle
Must be in lace to verify the uniform
distribution of heat.
6.Food business operators must not produce
live bivalve molluscs in ,or harvest from ,areas
that the competent authority has not classified
,or which are unsuitable for health reasons
5.1. sterilizacija u hermetički zatvorenim
kontejnerima; i
5.2.termička obrada koja uključuje:
5.2.1. potapanje u ključalu vodu koje
traje onoliko dugo koliko je potrebno da
se poveća temperatura u dubini mesa
školjki i ostalih mekušaca na najmanje
90°C i održi ta minimalna temperatura u
trajanju od najmanje 90 sekundi;
5.2.2 termičku obradu u trajanju od tri
do pet minuta u zatvoren prostoru gde
je temperatur između 120 i 160°C, a
pritisa sledi vađenje mesa iz školjki i
zamrzavanje mesa na
temperaturi koja u dubini mesa
iznosi – (minus)20°C;i
5.2.3. kuvanje na pari pod pritiskom u
zatvorenom prostoru, koje ispunjava
uslove koji se odnose na vreme
kuvanja i temperaturu u dubini mesa
školjki i ostalih mekušaca navedenu
pod 5.2Mora se koristiti akreditovani
tehnološki postupak. Procedure, koje
se baziraju na principima HACCP,
moraju se primeniti kako bi se
proverilo da je distribucija toplote
ravnomerna.
6. Subjektima, koji se bave hranom, nije
dozvoljena proizvodnja živih školjki i
ostalih mekušaca u zonama , koje nadležni
organ nije klasifikovao, odnosno koje nisu
91
përshtatshme për arsye shëndetësore.
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
marrin për bazë ndonjë informatë relevante në
lidhje me përshtatshmërinë e zonave për
prodhimin dhe mbledhjen, përfshirë informatat
e nxjerrura nga vet kontrollimet ose nga
autoriteti kompetent. Ata duhet të përdorin
këtë informatë , veçanërisht informatën mbi
kushtet atmosferike dhe të ambijentit, për të
përcaktuar trajtimin e duhur që të aplikohet në
grumbujt e mbledhur.
B. KRITERET QE KANË TË BËJNË ME
GRUMBULLIMIN DHE TRAJTIMIN
PAS GRUMBULLIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilët
grumbullojnë guacat e gjalla dy membranore
ose bëjnë trajtimin e tyre menjëherë pas
mbledhjes, duhet të sigurojnë pajtueshmëri
me kriteret vijuese.
1.Teknikat e grumbullimit dhe trajtimi i
mëtejmë nuk duhet të shkaktoj kontaminim
shtesë ose dëmtim të tepruar në lëvozhgë ose
inde të guacave të gjalla dy membranore, ose
rezulton në ndryshime të dukshme, duke
prekur përshtatshmërinë e tyre për trajtim me
.Food business operators must take account of
any relevant information concerning areas
suitably for production and harvesting
,including information obtained from own-
checks and the competyent authority they must
use this information ,particularly information on
environmental and weather conditions ,to
determine the appropriate treatment to apply to
harvested batches.
B. REQUIREMENTS FOR HARVESTING
AND HANDLING FOLLOWING
HARVESTING
Food business operators harvesting live bivalve
molluscs, or handling them immediately after
harvesting, must ensure compliance with the
following requirements.
1. Harvesting techniques and further handling
must not cause additional contamination or
excessive danger to the shells or tissues of the
live bivalve molluscs or result in changes
significantly affecting their suitability for
treatment by purification, processing or
u skladu sa zdravstvenim standardima, u
oni, odnosno koje nisu u skladu sa
zdravstvenim standardima. Subjekti, koji se
bave hranom, moraju da uzmu u obzir
relevantne informacije, koje pokazuju da li
se jedna zona može koristiti za proizvodnju
i sakupljanje, uključujući i informacije
dobijene na osnovu provera koji sami
sprovode i na osnovu informacija dobijenih
od nadležnog organa. Oni moraju da
upotrebe ove informacije, posebno
informacije o vremenskim uslovima i
životnoj sredini, kako bi se utvrdio
odgovarajući tretman koji treba primeniti na
svaku partiju koja je sakupljena.
B. USLOVI SAKUPLJANJE I
MANIPULACIJU NAKON
SAKUPLJANJA
Subjekti, koji se bave sakupljanjem živih
školjki i ostalih mekušaca ili njihovim
rukovanjem nakon sakupljanja, moraju
ispunjavati sledeće uslove.
1. Tehnike sakupjljanja e dalja tretiranja ne
treba da prouzorkuje dodatnu kontaminaciju
ili preteranu ostetu ljuske ili tkivu zivih
skoljki i mekuśca, ili rezultira s avidljivim
rezultatima ugrozavajuci njihovu povoljnost
za ciscenje i preradu.
92
pastrim dhe përpunim.
Operatorët e biznesit të ushqimit, në veçanti
duhet :
1.1. të mbrojnë në mënyrë adekuate guacat e
gjalla dy membranore nga shkatërrimi,
gërryerja ose vibrimi ;
1.2. të mos i ekspozojnë guacat e gjalla dy
membranore temperaturave ekstreme;
1.3. të mos ri imersohen guacat e gjalla dy
membranore në ujë që mund të shkaktojë
kontaminim shtesë; dhe
1.4. nëse zbatohet kushtëzimi në vendet
natyrale ,të përdoren vetëm zonat që autoriteti
kompetent i ka klasifikuar si të klasës A.
2.Mjetet e transportit duhet të mundësojnë
kullim adekuat ,të jenë të pajisur për të
siguruar kushtet më të mira të mundshme të
mbijetesës, dhe të sigurojnë mbrojtje efikase
kundër kontaminimit.
C. KRITERET PËR SHTRIRJEN E
GUACAVE TË GJALLA DY
MEMBRANORE
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet te
sigurojnë pajtueshmëri me kriteret vijuese.
1. Operatorët e biznesit të ushqimit mund ti
përdorin vetëm ato zona të cilat i ka aprovuar
autoriteti kompetent për qëndrimin e butakëve
relaying.
Food business operators must in particular;
1.1. adequately protect live bivalve molluscs
from crushing ,abrasion or vibration ;
1.2. not expose live bivalve molluscs to extreme
temperatures;
1.3.not re-immersed live bivalve molluscs in
water that could cause additional
contamination;
1.4. If carrying out conditioning in natural sites,
use only areas that the competent authority has
classified as being of class A.
2. Means of transport must permit adequate
drainage, be equipped to ensure the best
survival conditions possible and provide
efficient protection against contamination.
C. REQUIREMENTS FOR RELAYING
LIVE BIVALVE MOLLUSCS
Food business operators relaying live bivalve
molluscs must ensure compliance with the
following requirements.
1.Food business operators may use only those
areas that the competent authority has approved
for relaying live bivalve molluscs .Buoys ,poles
Subjekti koji se bave hranom, posebno
moraju:
1.1. da na adekvatan način zaštite žive
školjke i ostale mekušce od ugnječenja,
abrazije ili vibracija;
1.2. ne smeju ih izlagati ekstremnim
temperaturama;
1.3. ne smeju ih ponovo potapati u vodu ako
bi to moglo dovesti do naknadne
kontaminacije; i
1.4. ukoliko vrše kondicioniranje na
prirodnim lokacijama, moraju da koriste
samo one oblasti koje je nadležni organ
klasifikovao kao klasu A.
2. Prevozno sredstvo mora imati adekvatnu
drenažu i opremu, koja obezbeđuje najbolje
uslove za preživljavanje i pruža efikasnu
zaštitu od kontaminacije.
C. ZAHTEVI ZA PRESAĐIVANJE
ŽIVIH ŠKOLJKI I OSTALIH
MEKUŠACA
Subjekti, koji se bave presađivanjem živih
školjki i ostalih mekušaca, moraju da
obezbede poštovanje sledećih uslova.
1. Subjekti, koji se bave hranom, mogu
koristiti samo one oblasti koje je nadležni
organ odobrio za presađivanje živih školjki i
93
dymembranor, vozat mbi ujë, shtyllat ose
mjetet e tjera të fiksuara duhet ti identifikojnë
kufijt e vendeve. Duhet të ekzistoj një distancë
minimale në mes zonave të shtrirjes dhe
zonave të prodhimit, në mënyrë që ti
minimizoj ndonjë rrezik të përhapjes së
minimizimit.
2. Kushtet për shtrirje duhet të sigurojnë
kushte optimale për pastrim. Operatorët e
biznesit të ushqimit, në veqanti duhet:
2.1. të përdorin teknikat për trajtimin e
guacave të gjalla dymembranore për shtrirje
që lejojnë rifillimin e aktivitetit të të ushqyerit
pas zhytjes në ujërat natyrale ;
2.2. guacat e dy membranore të mos shtrihen
në dendësinë që parandalon pastrimin ;
2.3. të zhyten guacat e gjalla dy membranore
në ujin e detit në zonën e shtrirjes për një
periodë të duhur, varësisht nga temperatura e
ujit, periodë e cila duhet të jet më së paku dy
muaj për deri sa autoriteti kompetent pajtohet
për një periudhë më të shkurtë në bazat e
analizave të rrezikut të operatorit të biznesit të
ushqimit;
2.4. të siguroj ndarje largësi të mjaftueshme të
vendeve brenda zonës së shtrirjes për të
or other fixed means must clearly identify the
boundries of the sites .There must be a
minimum distance between relaying areas ,and
also between relaying areas and production
areas ,ao as to minimize any risk of the spread
of contamination.
2. Conditions for relaying must ensure optimal
conditions for purification .In particular, food
business operators must:
2.1. use techniques for handling live bivalve
molluscs intended for relaying that permit the
resumption of filter-feeding activity after
immersion in natural waters;
2.2. not relay live bivalve molluscs at a density
that prevents purification;
2.3. immerse live bivalve molluscs in seawater
at the relaying area for an appropriate
period,fixed depending on the water
temperature ,which period must be of at least
two months’ duration unless the competent
authority agrees to a shorter period on the basis
of the food business operator’s risk analyses
;and;
2.4. ensure sufficient separation of sites within
ostalih mekušaca. Bove, motke i ostala
sredstva, koja su fiksirana, moraju jasno da
obeležavaju granice te lokacije. Mora da
postoji minimalna razdaljina između
različitih oblasti presađivanja, odnosno
između oblasti presađivanja i oblasti
proizvodnje, kako bi se svaki rizik od
širenja kontaminacije sveo na minimum
2. Uslovi presađivanja moraju biti takvi da
obezbeđuju optimalne uslove za
pročišćavanje. Subjekti, koji se bave
hranom, posebno:
2.1. moraju da primenjuju tehnike
rukovanja živim školjkama i ostalim
mekušcima koje se koriste kod presađivanja
i omogućavaju dalje hranjenje preko filtera
nakon potapanja u vodeno okruženje;
2.2. ne smeju da presađuju žive školjke i
ostale mekušce na gustini koja
onemogućava pročišćavanje;
2.3. moraju da potapaju žive školjke i ostale
mekušce u morsku vodu u oblastima gde se
vrši presađivanje, koje mora biti
odgovarajućeg trajanja što se određuje na
osnovu temperature vode, pri čemu taj
period mora trajati najmanje dva meseca,
osim ukoliko nadležni organ, na osnovu
analize rizika sprovedene od strane
subjekata koji se bave hranom, ne odobri da
taj vremenski period bude kraći;i
2.4. moraju da obezbede dovoljnu
udaljenost između lokacija u oblasti
94
parandaluar përzierjen e tufave;duhet të
përdoret sistemi ”të gjitha që kanë hyrë brenda
të gjitha duhet të dalin jasht”, kështuqë tufa e
re nuk mund të futet mbrenda para se të
largohet e tërë tufa paraprake.
3.Operatorët e biznesit të ushqimit të cilat
menaxhojnë më zonat e shtrirjes, duhet të
mbajnë shënime të përhershme të burimit të
guacavetë gjalla dymembranore, periodat e
shtrirjes, zonat e shtrirjes të përdorura dhe
destinacioni pauses të tufës pas shtrirjes për
inspektim nga autoriteti kompetent .
KREU III
KËRKESAT STRUKTURALE PËR
QENDRAT E DËRGIMIT DHE
PASTRIMIT
1.Lokacioni i objekteve në tokë nuk duhet të
jetë subjekt i përmbytjes nga baticat e
rëndomta ose largimit nga zonat rrethuese .
2.Rezervoaret dhe kontejnerët për ruajtjen e
ujit duhet t’i plotësojnë kërkesat vijuese
2.1. sipërfaqet e mbrendshme duhet të jenë të
lëmuara ,të qëndrueshme ,të pa përshkueshme,
dhe lehtë për t’u pastruar .
2.2. duet të jenë të ndërtuara që të lejojnë
kullimin e plotë të ujit ;
2.3. qdo futje e ujit duhet të vendoset në atë
mënyrë që t’i shmanget kontaminimit të
a relaying area to prevent mixing of batches ,the
“all in ,all out” system must be used ,so that a
new batch can not be brought in before the
whole of the previous batch has been removed.
3.Food busuness operators managing relaying
areas must keep permanent records of the
source of live bivalve molluscs, relaying
periods, relaying areas used and the subsequent
destination of the batch afterrelaying mfor
inspection by the competent authority.
CHAPTER III
STRUCTURAL REQUIREMENTS FOR
DISPATCH AND PURIFICATION
1.The location of premises on land must not be
subject to flooding by ordinary high tides or
run- off from surrounding areas.
2. Tanks and water storage containers must
meet the following requirements
2.1. internal surfaces must be smooth, durable,
impermeable and easy to clean.
2.2. they must be constructed so as to allow
complete draining of water ;
2.3. any water intake must be situated in a
presađivanja kako bi se sprečilo mešanje
partija, moraju zatim da koriste sistem „svi
koji uđu moraju da izađu“, tako da nova
partija ne može da se unese pre nego što
čitava prethodna partija ne bude uklonjena.
3. Subjekti koji se bave hranom koji vode
posao presađivanja moraju voditi stalnu
evidenciju o poreklu živih školjki i ostalih
mekušaca, periodima presađivanja, zonama
presađivanja i potonjim destinacijama
partija nakon presađivanja, na uvid
inspekciji nadležnog organa.
POGLAVLJE III
STRUKTURALNI ZAHTEVI ZA
CENTRE ZA DISTRIBUICIJU I
ČIŠĊENJE
1 Lokacija objekata u zemlji ne treba da
bude predmet poplava iz obićnih plima ili
udalenja iz okružnih zona.
2.Rezevoari i kontejneri za čuvanje vode
moraju da ispunjavaju sledece uslove:
2.1. unutrašnje površine treba da budu
glatka, otporne i neprodirane, koja se lako
očiste.
2.2..treba da budu izgradjene da
dozvoljavaju potpunu drenažu vode,
2.3..svako uvodjenje vode treba namestiti
tako da se otkloni kontaminacija
95
furnizimit me ujë.
3. Në vazhdim, në qendrat e pastrimit
,rezervuaret për pastrim duhet të jenë të
përshtatshëm për vëllimin dhe llojin e
produkteve që pastrohen.
KREU IV
KËRKESAT HIGJIENIKE PËR
QENDRAT E PASTRIMIT DHE
DËRGIMIT
A.KËRKESAT PËR QENDRAT E
PASTRIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit, që pastrojnë
guacat e gjalla dymembranore duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me kërkesat vijuese:
1.Para se të filloj pastrimi, guacat e gjalla
dymembranore duhet të lahen nga balta dhe
nga copat e akumuluara duke përdorur ujin e
pastër .
2. Operacioni i sistemit të pastrimit duhet të
lejojë butakët e gjallë dy membranorë që
shpejtë të fillojnë dhe të mbajnë aktivitetin e
filtrimit të ushqimit ,për të eliminuar
kontaminimin nga derdhja e ujërave të zeza ,të
mos rikontaminohen dhe të mund të mbijetojnë
në kushte të përshtatshme pas pastrimit ,për
position that avoids contamination of the water
supply.
3. In addition, in purification centres,
purification tanks must be suitable for the
volume and type pof products to be purified
CHAPTER IV
HYGIENE REQUIREMENTS FOR
PURIFICATION AND DISPATCH
CENTRES
A.REQUIREMENTS FOR PURIFICATION
CENTRES
Food business operators purifying live bivalve
molluscs must ensure compliance with the
following requirements.
1. Before purification commences, live bivalve
molluscs must be washed free mud and
accumulated debris using clean water.
2. Operation of the purification system must
allow live bivalve molluscs rapidly to resume
and to maintain filter –feeding activity, to
eliminate sewage contamination, not to become
re-contaminated and to be able to remain alive
in a suitable condition after purification for
wrapping, storage and transport before being
snabdevanja sa vodom.
3.U nastavku, u centrima za čiščenje,
rezervoari za čiščenje treba da budu
povoljni za obim i vrstu proizvoda koje se
čiste.
POGLAVLJE IV
HIGIJENSKI USLOVI ZA CENTRE ZA
ČIŠĊENJE I DISTRIBUCIJU
A. ZAHTEVI ZA CENTRE
ČIŠĊENJA
Subjekti koji se bave hranom koji čiste žive
dvomembranske školjke treba da obezbede
usaglašenost sa sledećim zahtevima:
1.Pre ćiśċenja, živim školjkama treba
skinuti blato i ostale sakupljene delove sa
ćistom vodom.
2.Operacija sistema ćišćenja treba da
dozvoli živim školjkama da brzo otpoćnu i
sadrže aktivnost filtriranja hrane, radi
onemogućavanja kontaminacije iz priliva
prljavih voda , da se ne kontaminiraju
ponovo i da nakon ćišćenja mogu preživeti
96
ambalazhim ,ruajtje ,transport dhe plasim në
treg .
3.Sasia e guacave të gjalla dy membranore për
pastrim nuk duhet të tejkaloj kapacitetin e
qendrës së pastrimit. Guaca e gjalla dy
membranore duhet vazhdimisht të pastrohen
për një periodë të mjaftueshme për të arritur
pajtueshmëri me standardet shëndetësore nga
Kapitulli V. dhe kriteret mikrobiologjike ne
adaptuara ne pajtim me Rregulloren
Nr.11/2011 për Higjenen e Prodhimeve
Ushqimore
4. Do të duhej që rezervuari i pastrimit të
përmbajë disa tufa të guacave të gjalla dy
membranore, ata duhet të jenë të të njëjtit lloj
dhe kohëzgjatja e trajtimit duhet të bazohet në
kohën e kërkuar nga tufa së cilës i nevojitet
perioda më e gjatë e pastrimit
5.Kontejnerët për mbajtjen e guacave të gjalla
dy membranorë në sistemet e pastrimit duhet
të jenë të ndërtuara në atë mënyrë që lëjonë
rrjedhjen e ujit të pastër të detit .Dendësia e
shtresës nuk duhet të pengojë hapjen e
guaskave gjatë pastrimit .
6.Asnjë krustacean, peshk ose specie tjetër e
detit nuk mund të mbahen në rezervarin e
pastrimit në të cilin butakët e gjallë i
nënshtrohen pastrimit.
7.Çdo paketim që përmban butak të pastruar të
dërguar në qendrën e dërgimit duhet të
sigurohen me etiketë që vërteton se të gjitha
guacat janë të pastrua.
placed on the market.
3. The quantity of live bivalve molluscs to be
purified must not exceed the capacity of the
purification centre.The live bivalve molluscs
must be contonousely purified for a period
sufficient to achieve compliance with allow
thealth standards of Chpater V and
microbiological criteria adopted in accordance
with Regulation No. 11/2011 on hygiene of
foodstuff
4. Should a purification tank contain several
batches of livbe bivalve molluscs, they must be
of the same specie and the length of the
treatment must be based on the time required by
the batch needing the longest period of
purification
5. Containers used to hold live bivalve molluscs
in purification systems must have a
consrtruction that allows clean seawater to flow
through .The depths of layers of live bivalve
molluscs must not impede the opening of shells
during purification.
6. No crustaceans, fish or other marine species
may be kept in a purification tank in which live
bivalve molluscs are undergoing purification
7. Every package containing purified live
bivalve molluscs sent to a dispatch centre must
be provided with a label certifying that all
molluscs have been purified.
u povoljnim uslovima za umotavanje,
skladišćtenje i trgovanje.
3 Količina živih školjki treba da bude u
skladu sa kapcitetom centra za čiščenje.
Žive školjke mora se stalno očistiti radi
postizanja usaglaśenosti sa zdravstvenim
standardima Poglavlja V i mikrobioloski
kriteri usaglasene u skladu sa Pravilnikom
Br.11/2011 o higijeni prehrambenih
proizvoda.
4. Rezervoar za ćišćenje treba da sadrži
nekoliko partija živih školjki i treba da budu
isti a vreme tretmana treba da se bazira na
vreme tražene od partije kojoj je potrebno
duži period ćišćenja.
5.Kontejneri za držanje živih školjki u
sistemima ćišćenja treba da budu izgradjeni
tako da bi omogućilo da teće ćista morska
voda.Gustoća podloge treba da spreći
širenje školjki tokom ćisšćenja.
6.U rezervoaru za ćišćenje živih školjki ne
treba da se održe nijedna druga vrsta riba i
dr.
7.Svako pakovanje, koje sadrži oćišcene
školjke koje su poslati u centru za isporuku
treba da se osiguravaju sa etiketom koja
potvrdjuje da su oćišcene sve školjke.
97
B.KËRKESAT PËR QENDRAT E
DËRGIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit që operojnë
me qendrat e dërgimit duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kërkesat vijuese
1.Trajtimi i guacave të gjalla veçanarisht
kondicionimi, kalibrimi, ambalazhimi dhe
paketimi nuk duhet të shkaktoj kontaminimin
e produktit.
2.Para dërgimit të gjitha lëvozhgat e guacave
të gjalla duhet të lahen me ujë të pastërt .
3. Guacave të gjalla duhet të kenë origjinë
nga:
3.1. nga zona e klasës A të prodhimit,
3.2.zona e shtrirjes;
3.3.qendra e pastrimit ;ose
3.4.qendër tjetër e dërgimit.
4. Kërkesat e formuluara në pikat 1dhe 2
gjithashtu aplikohen në qendrat e dërgimit të
vendosura në bordin e anijeve. Guacat e
trajtuara në qendrat e tilla duhet të jenë nga
zonat e klasës A të prodhimit ose nga zonat e
shtrirjes.
B.REQUIREMENTS FOR DISPATCH
CENTRES
Food business operators operating dispatch
centres must ensure compliance wiuth the
following requirements.
1. Handling of live bivalve molluscs,
particularly conditioning, calibration, wrapping
and packing must not cause contamination of
the product or affect viability of the molluscs.
2. Before dispatch, the shells of live bivalve
molluscs must be washed thoroughly with clean
water.
3. Live bivalve molluscs must come from:
3.1. a class A production area;
3.2. a relaying area;
3.3. a purification centre ;or
3.4.another dispatch centre
4.The requirements laid down in points 1 and 2
also apply to dispatch centres situated on board
vessels .Molluscs handled in such centres must
come from a class A production area or a
relaying area.
B. USLOVI ZA DISTRIBUTIVNE
CENTRE
Subjekti hrane koji deluju u centrima
isporuke treba da obezbede usaglašenost sa
sledećim zahtevima:
1.Tretiranje živih školjki, posebno
kondicioniranje, kalibracija, omotanje i
upakovanje ne treba da prozrokuje
kontaminaciju proizvoda.
2.Pre isporuke sve ljuske živih školjki treba
oprati čistom vodom.
3. Žive školjke treba da imaju poreklo iz:
3.1. zone proizvodnje A klase,
3.2. zone rasprostranjenosti,
3.3. centra za ćišćenje,
3.4.drugi isporučeni centar
4.Zahtevi iz tačke 1 i 2 mugu se primeniti i
na isporučenim centrima, smeštenim na
bordu brodova. Školjke tretirane u tim
centrima treba da budu iz proizvodne zone
A klase ili iz zone rasprostranjenosti
98
KREU V
STANDARDET SHËNDETËSORE PËR
GUACAT E GJALLA DY
MEMBRANORE
Në vazhdim të sigurimit të pajtueshmërisë me
kriteret mikrobiologjike, të adaptuara në
pajtim me Rregulloren (EC ) operatorët e
biznesit të ushqimit duhet të sigurojnë se
guacat e gjalla dy membranore të plasuara në
treg për konsum i plotësojnë standardet e
formuluara në këtë kapitull.
1.Duhet të kenë karakteristika organoleptike të
shoqëruara me freskinë dhe realizueshmërinë
duke përfshirë lëvozhgat pa ndytësirë,
përgjigjie adekuate në perkusion ,dhe sasinë
normale të lëngut intravalvular .
2. Ato nuk duhet të përmbajnë biotoksine të
detit në sasinë totale ( të matur në tërë trupin
,ose në ndonjë pjesë ë ndarë e që është e
ngrënshme ) ,që tejkalon limitet vijuese .
2.1. helmimi paralitik i guacave, 800
mikrogram për kg
2.2. ASP helmimi amnestic i guacave, 20 mg
të acidit domoic per kg
2.3. për acidin okdaic ,dinophysistoxins ,dhe
pectenotoxins së bashku, 160mikrogram të
acidit okadaic ,ekuivalent për kg
2.4. për yessotoxins ,1 miligram të yessotoxin,
ekuivalent për kg ;dhe
2.5.azaspiracids, 160 mikrogram të azaspiracid
CHAPTER V
HEALTH STANDARDS FOR LIVE
BIVALVE MOLLUSCS
In addition to ensuring compliance with
microbiological criteria adopted in accordance
with Regulation (EC ) ,food business operators
must ensure that live bivalve molluscs placed
on the market for human consumption meet the
standards laid down in this Chpater.
1.They must have organoleptic characteristics
associated with freshness and viability
,including shells free of dirt ,an adequate
response to percussion and normal amounts of
intravalvular liquid .
2. They must not contain marine biotoxins in
total quantities (measured in the whole body or
any part edible separately ) that exceed the
follwing limits .
2.1. for Paralytic Shelfish Poison (PSP ), 800
micrograms per kilogram
2.2. for Amnesic Shelfish Poison (ASP), 20
miligrams of domoic acid
2.3. for okadaic acid,dinophysistoxins and
pectenotoxins together,160 micrograms of
okadaic acid equivqlents per kilogram ;
2.4. for yessotoxins ,1miligram of yessotoxin,
equivalent per kilogram ;and
2.5. azaspiracids,160micrograms of azaspiracid,
equivalent per kilogram.
POGLAVLJE V
ZDRAVSTVENI STANDARDI ZA ŽIVE
ŠKOLJKE
U nastavku osiguranja usaglašenosti sa
mikrobiološkim kriterima, adaptirane u
skladu sa Pravilnikom EC , subjekti koji se
bave hranom treba da osiguravaju da žive
školjke koje su plasirane na tržište za
ishranu ljudi da ispunjavaju standarde koje
su formulisane ovom poglavljem.
1. Treba da imaju organoleptičke
karakteristike sa svežinom ostvarenošču
obuhvatajuči ljuske bez zagadjenosti,
adekvatan odgovor na perkusiju i narmalnu
količinu intravalvularne tečnosti.
2.One ne treba da sadrze morske biotoksine
u totalnu kolicinu, (izmereno u celoj skoljki
ili u neki odvojeni deo koji se konzumira )
sto prevazidje sledeće limite:
2.1. paraliticko trovanje skoljke, 800
mikrograma za kg,
2.2.ASP amnestičko trovanje školjki,20mg
domoic kiseline za kg,
2.3. za okdaic kiselinu ,dinophysistoxins ,i
pectenotoxins zajedno,160mikrograma
okadaic kiseline ,ekuivalentan za kg,
2.4. za yessotoxins, 1 mg yessotoxina,
ekvuvalentan za kg, i
2.5. azaspiracids, 160 mikrogram
azaspiracida ,ekvivalentan za kg .
99
,ekuivalent për kg .
KREU VI
AMBALAZHIMI DHE PAKETIMI I
GUACAVE TË GJALLA DY
MEMBRANORE
1. Guacat e detit duhet të ambalazhohen dhe
paketohen me lëvozhgë konkave, teposhtë .
2. Te gjitha paketimet e guacave te gjalla
dymembranore para se te largohen nga qendra
e dergimit ose destinohen per nje qender tjeter
duhet te mbyllen. Paketimet e guacave te
gjalla dymembranore ,te cilat dedikohen per
shitje direkte me pakice duhet te mbesin te
mbyllura derisa ato te ofrohenen per shitje te
konsumatorit i fundit.
KREU VII
IDENTIFIKIMI, SHENJIMI DHE
ETIKETIMI
1.Etiketa ,duke përfshirë shenjën e
identifikuese duhet të jetë e pa përshkueshme
nga uji .
2. Në vazhdim të kërkesave të përgjithshme
për shenjat e identifikimit të përfshira në
aneksin II, seksioni I, në etiketë duhet të
paraqiten informatat vijuese:
2.1. speciet e guacave të gjalla ( emri i
CHAPTER VI
WRAPPING AND PACKAGING OFLIVE
BIVALVE MOLLUSCS
1. Oysters must be wrapped or packed with the
concave shell down wards .
2. All packagings of the live bivalve mollusks
before the leave the dispatch centre or itended
to another center must be closed .Packagings of
the live bivalve mollusks ,intended for direct
retail shall remain closed until they are sold to
final consumer.
CHAPTER VII
IDENTIFICATION MARKING AND
LABELLING
1 The label ,including the identification mark,
must be waterproof .
2. In addition to the general requirements for
identification marks contained in Annex II,
Section I ,the following information must be
present on the label ;
2.1. the species of bivalve molluscs (common
POGLAVLJE VI
AMBALAŽIRANJE I UPAKOVANJE
ŽIVIH ŠKOLJKI
1.Morske školjke treba da se ambalažiraju i
upakuju sa konkavnom ljuskom nadole,
2.Sva upakovanja živih dvomembranskih
školjki pre nego što se udaljuju iz centra ili
se namenjuju za drugi centar treba da budu
zatvorene. Pakovanja sa živim
dvomembranskim školjkama, koje su
direktno namenjene maloprodaju ostaju
zatvorene dok se ne prodaje krajnjem
potrosaču.
POGLAVLJEV II
IDENTIFIKACIJA, OBELEŽAVANJE
I ETIKETIRANJE
1. Etiketa,obuhvatajući i identifikacionu
oznaku treba da bude
Neproderna od vode.
2. U nastavljanja opštih zahteva o
identifikacionim oznakama, obuhvaćene u
aneks II, odeljak I, u etiketu treba
predstaviti sledeće informacije:
2.1. vrste živih školjki (obično ime i
100
zakonshëm dhe emri shkencor ); dhe
2.2. data e paketimit, përfshirë ditën dhe
muajin.
Data minimale e jetëgjatesisë mund të
zëvendësohet me termin “këto kafshë duhet
teë mbesin te gjall deri sa te shiten “.
3.Shitësi me pakicë duhet t’a mbajë iketën e
ngjitur në paketimin e guacave të gjalla
dymembranore të cilat nuk janë paketime të
madhësisë së konsumit individual për së paku
60 ditë pas prishjes së paketimit.
KREU VIII
KRITERET TJERA
1.Operatorët e biznesit me ushqim që ruajnë
dhe transportojnë guaca të gjalla
dymembranore duhet të sigurojnë se ato
mbahen në temperaturë e cila nuk shkakton
efekt të dëmshëm në sigurinë e ushqimit.
2.Guacat e gjalla dymembranore pasi janë
larguar nga qendra e dërgimit dhe paketimit te
tyre për shitje me pakicë nuk duhet të rizhyten,
ose të spërkaten me ujë.
name and scientific name );and
2.2. the date of packaging ,comprising at least
the day and the month.
The minimum date of shelf life may be replaced
with the term “These animals must stay alive
until sold “.
3.The retailer must keep the label attached to
the packaging of live bivalve molluscs that are
not in individual consumer –size packages for
at least 60 days after splitting up the contents.
CHAPTERVIII
OTHER REQUIREMENTS
1.Food busines operators storing and
transporting live bivalve molluscs must ensure
that they arekept at a temperature that does not
adversly affect food safety or their viability
2.Live bivalve molluscs must not be re-
immersed in ,or sprayed with ,water after they
have been packaged for retail sale and left the
dispatch centre.
naučno ime) i
2.2. datum upakovanja - dan i mesec.
.Minimalno vreme trajnosti moze se
zameniti sa decima: “ ove zivotinje treba da
ostaju zive dok se prodaju”.
3.Prodavac na malo treba da zadrži etiketu
priljeplenu na pakovanje zivih
dvomembranskih, koja upakovanja nisu
veličine individualne potrošnje najmanje 60
dana od ośtećenja pakovanja.o
POGLAVLJE VIII
OSTALI KRITERIJUMI
1 Subjekti koji se bave hranom koji
skladište i prevoze žive školjke treba da
obezbede da se one drže na teperaturi, koja
ne prouzrokuje štetni efekat na sigurnost
hrane.
2. Žive školjke nakon što su udajlivane sa
distributivnog centra, njihovog upakovanja
za maloprodaju ne treba se ponovo roniti i
uprskaju sa vodom.
101
KREU IX
KRITERET SPECIFIKE PËR
PEKTINIDE TË CILAT JANË
GRUMBULLUAR JASHTË
HAPËSIRAVE TË
KLASIFIKUARA TË PRODHIMIT
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
grumbullojnë pektinide dhe gastropode deti
dhe te cilat nuk filtrohen jashtë hapësirave të
klasifikuara ose përdorojnë pektinide të tilla
ose gastropode te detit duhet të veprojne ne
pajtim me kriteret vijuese:
1.Pektinidet nuk mund të plasohen në treg
përveç nëse janë mbledhur ose përdoruar në
pajtim me kapitullin II, pjesa B, dhe i
plotësojnë standardet e përcaktuara në
kapitullin V, dhe të cilat dëshmohen me
sistemin e vetkontrollit.
2.Kur datat e monitorimit zyrtar i mundësojnë
autoritetit kompetent në bashkpunim edhe me
operatorin e biznesit të ushqimit të aplikojnë në
mënyrë analogjike dispozitat e kapitullit II,
pjesa B te pektinidet.
3.Pektinidet nuk mund të plasohen në treg për
konsum përmes ankandit, nga qendrat e
dërgimit apo ndërmarrjet e përpunimit.Gjatë
përdorimit të pektinideve, operatorët e biznesit
me ushqim që operojnë me ndërmarrje të tilla
duhet të informojnë autoritetin kompetent,
CHAPTER IX
SPECIFIC REQUIREMENTS FOR
PECTINIDAE HARVESTED OUTSIDE
CLASSIFIED PRODUCTION AREAS
Food business operators harvesting pectinidae
and marine gastropods which are not filtered
outside classified production areas or handling
such pectinidae or marine gastropods must
comply with the following requirements:
1.Pectinidae may not be placed on the market
unless they are harvested and handled in
accordance with Chapter II ,Part B ,and meet
the standards laid down in Chapter V ,as proved
by a system of own-checks .
2.In addition,where data from official
monitoring programmes enable the competent
authority to classify fishing grounds –where
appropriate ,in cooperation with food business
operators –provisions of chapter II ,Part B
,apply by analogy to pectinidae .
3.Pectinidae may not be placed on the market
for human consumption otherwise than via a
fish auction ,a dispatch centre or a processing
establishment .When they handle pectinidae
,food business operators operating such
establishments must inform the competent
POGLAVLJE IX
SPECIFIČNI KRITERIJUMI ZA
MORSKE ČEŠLJEVE KOJE SU
SAKUPLJENE VAN PROSTORIJA
KLASIFIKOVANE ZA
PROIZVODNJU
Subjekti koji se bave hranom, koji
sakupljaju morske češljeve i morskim
gastropodima koja se ne filtriraju van
klasifikovanih prostorija ili manipulišu sa
njima, treba da deluju u skladu sa sledećim
kriterijumima:
1.Morski češljevi ne mogu se plasirati na
tržište, osim ako su sakupljene ili
manipulisane u skladu sa poglavljem II, deo
B i ispunjavaju standarde utvrdjenim u
poglavlje V, i dokazivaju se sa
samokontrolnim sistemom.
2. Kada datumi službenog monitorisanja
omogučavaju nadležnom organu u saradnji i
sa subjektom koji se bavi hranom da kod
morske cesljeve,analogno primeni odredbe
Poglavlja II, deo B
3. Morski češljeve ne mogu se plasirati na
tržište za potrošnju putem javne lecitacije
iz distributivnih centara ili preduzeča za
preradu.Tokom upotrebe morskih češljeva,
subjekti koji se bave hranom koji deluju sa
takvim preduzećima treba da ga informšu
102
ndërsa sa i përket qendrave të dërgimit ato
duhet të veprojnë ne pajtim me kriteret
relevante të kapitullit III dhe IV .
4.Operatorët e biznesit me ushqim që
përdorojnë me pektinide duhet të jenë në
pajtueshmëri:
4.1. me kriteret e përcaktuara në kapitullin I,
pikat 3 deri 7, ku mund të zbatohen. Në këtë
rast dokumenti i regjistrimit duhet të tregoj
qartë lokacionin dhe hapësirën ku janë
përfituar pektinidet, ose
4.2. sa i pëket pektinideve të paketuara dhe
ambalazhuara, nëse ambalazhimi i tillë siguron
mbrojtje ekuivalente me atë të paketimit, në
përputhje me kriteret e kapitullit VII që i
referohet shenjimit identifikues dhe etiketimit.
SEKSIONI VIII
PRODUKETET E PESHKIMIT
1.Ky seksion nuk aplikohet te guacat e gjalla
dymembranore, ekinoderemet, tunikatët dhe
gastropodët e detit kur ato plasohen të gjalla në
treg, me përjashtim të kapitujve I dhe II, por
aplikohet në kafshët të cilat nuk plasohen të
gjalla në treg, në këtë rast ato duhet të trajtohen
në pajtim me seksionin VII.
Aplikohet te produktet e paperpunuara te
shkrira te peshkut dhe produktet e fresketa te
authority and ,as regards dispatch centres
,comply with the relevant requirements of
Chapter III and IV .
4.Food business operators handling pectinidae
must comply:
4.1. with the documentary requirements of
Chapter I ,points 3 to 7 ,where applicable .In
this case ,the registration document must clearly
indicate the location of the area where the
pectinidae were harvested; or
4.2. as regards packaged pectinidae ,and
wrapped pectinidae if the wrapping provides
protection equivalent to that packaging ,with
the requirements of Chapter VII concerning
identification marking and labelling .
SECTION VIII
FISHERY PRODUCTS
1.This section does not apply to bivalve
molluscs, echinoderms ,tunicates and marine
gastropods when placed on the market live
.With the exception of Chapters I and II ,it
applies to such animals when not placed on the
market live ,in which case they must have been
obntained in accordance with Section VII.
Shall apply to unprocessed melted fish or fish
products in which are added food additives
nadležni organ, dok što se tiće
distributivnim centrima one moraju da
deluju u skladu sa relevantnim uslovima
poglavlja III i IV.
4.Operatori biznesa sa hranom, koji
manipulišu sa morskim češljevima, treba da
budu u saglašenost sa:
4.1. kriterima, utvrdjenim u poglavlje I,
tačke 3 do 7- gde se mogu sprovesti. U tom
slušaju, dokumenat registracije mora jasno
pokazati lokaciju i prostor(zonu) gde su
dobijeni mosrski češljevi, ili
4.2. što se tiće ambalažiranih i upakovanih
morskih češljeva, ukoliko takvo
ambalažiranje obezbedjuje ekvivalentnu
zaštitu sa onim upakovanja, u skladu sa
kriterima poglavlja VII koja se referiše
identifikovanom obeležavanju i etiketiranju
ODELJAK VIII
RIBLJI PROIZVODI
1.Ovaj odeljak ne primenjuje se kod
morske žive školjke i mekušce kada se one
žive stavljaju na tržište, izuzev poglavlja I
i II, ali se primenjuje nad životinjama koja
se ne stavljaju žive na tržište, u ovom
slučaju one treba da se tretiraju u skladu sa
odeljkom VII.
Primenjuje se kod nepreradjenih utopljenih
ribljih proizvoda e svezim ribljim
103
peshkut ne te cilet jane shtuar aditive te
ushqimit sipas legjislacionit te vendit tone.
2. Kapitulli III ,Pjesa A ,C dhe D, kapitulli IV,
Pjesa A dhe kapitulli V aplikohen te shitja me
pakicë.
3.Kriteret e këtij seksioni plotësojnë kriteret e
përcaktuara në Rregulloren Nr11 /2011 për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore
3.1. në rastin e ndërmarrjeve, duke përfshirë
anijet e prodhimit primar dhe operacionet
shoqëruese ato duhet t’i plotësojnë kriteret e
aneksit II të Rregullores Nr.11/2011 për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore
3.2. në rastin e ndërmarrjeve tjera, duke
përfshirë anijet duhet t’i plotësojnë kritert e
aneksit II të Rregullores Nr.11/2011 për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore
3.3.Në rastin e furnizimit me ujë, i plotësojnë
kriteret e aneksit II, kapitulli VII të Rregulloren
Nr.11/2011 për Higjienën e Prodhimeve
Ushqimore duhet të përdoret ujë deti i pastër
për përdorimin dhe larjen e produketeve të
peshkimit, prodhimin e akullit i cili përdoret
për ftohjen e produkteve të peshkimit dhe
ftohje të shpejtë të krustaceanëve dhe guacave
pas pergatitjes së tyre.
Peshkimi bregdetar ne shkalle te vogel
Per qellim te ketij seksioni “Peshkimi bregdetar
ne shkalle te vogel “ nenkupton peshkimin i cili
kryhet nga anijet e peshkimit me gjatesi te
pergjithshme me pak se 12 metra dhe nuk
perdorin mjete shtesë për tërheqëje.
under national legislation
2. Chapter III ,Part A ,C and D ,Chapter IV
,Part A and Chapter V apply to retail .
3.The requirements of this Section supplement
those laid down in Regulation No.11/2011 on
Hygiene of Foodstuffs
3.1. In the case of establishments ,including
vessels ,engaged in primary production and
associated operations they supplement the
requirements of Annex II to that Regulation
No.11/2011 on Hygiene of Foodstuffs .
3.2. in the case of other establishments
,including vessels ,they supplement the
requirements of Annex II to that Regulation No
11./2011 on Hygiene of Foodstuffs .
3.3. In the case of water supply ,they meet the
criteria of Annex II ,Chapter VII of that
Regulation No.11/2011 on Hygiene of
Foodstuffs, must be used clean seawater for
handling and washing of fishery products
,production of ice used to chill fishery products
and rapid chilling of crustaceans and mollusks
after their cooking.
Coastal fishery in small scale
For purpose of this Section “Coastal fishing
carried out by fishery vessels less than 12
meters long and do noit use other pulling
equipments
proizvodima na kojima su dodati aditivi
hrane prema zakonodavstvo nase zemle.
2.Poglavlje III, deo A, H i D, poglavlje IV,
deo A i poglavlje V primenjuju se kod
maloprodaje.
3.Kriteri ovog odeljka doponjuju kritere,
utvrdjene sa Pravilnikom Br.11/2011 o
Higijeni Prehrambenih Proizvoda
3.1. u slučaju preduzeća, obuhvatajući i
brodove za primarnu proizvodnju i prateće
aktivnosti, one treba da ispunjavaju kritere
aneksa II Pravilnikom Br.11/2011 o
Higijeni Prehrambenih Proizvoda
3.2. u slućaju ostalih preduzeća,
obuhvatajući brodove, moraju se ispuniti
kritere aneksa II Pravilnikom Br.11/2011 o
Higijeni Prehrambenih Proizvoda
3.3. u slućaju snabdevanja sa vodom,
ispunjavaju kritere aneksa II, poglavlje VII
Pravilnikom Br.11/2011 o Higijeni
Prehrambenih Proizvoda , mora se
upotrebiti ćista morska voda za upotrebu i
pranje ribljih proizvoda, proizvodnja leda
koji se upotrebljava za hladjenje ovih
proizvoda i brzo hladjenje školjki i
mekušaca nakon njihove pripreme.
Primorno robarstvo malog stepena
Za cilj ovog odeljka”Primarno ribarstvo na
malom stepenu” pudrazumeva ribarstvo
koje se vrši sa ribarskim brodovima sa
manjom dužinom od 12 m i ne
104
4.Sa i përket produkteve të peshkimit:
4.1. prodhimi primar mbulon kultivimin
,peshkimin dhe grumbullimin e produkteve të
gjalla të peshkimit me qëllim të plasimit të tyre
në treg .dhe
4.2. operacionet shoqëruese mbulojnë
operacionet vijuese ,nëse ato zbatohen (bëhen )
në bordet e anijeve të peshkimit, therrjes,
gjakderdhjes, largimit të kokës, largimit te
organeve te brendshme, largimit të pendave,
frigorifimit dhe ambalazhimit. Ato gjithashtu
përfshijnë:
1. transportin dhe ruajtjen e produkteve të
peshkimit, natyra e së cilave nuk është
ndryshuar në mënyrë substanciale ,përfshirë
produktet e gjalla të peshkimit, brenda fermes
së peshkimit ose terenit, dhe
2.transporti i produkteve të peshkimit natyra e
së cilave nuk është ndryshuar në mënyrë
substanciale, duke përfshirë produktet e gjalla
të peshkimit nga vendi i prodhimit deri në
ndërmarrjen e parë të destinimit.
KREU I
KRITERET PËR ANIJE
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet që:
1. Anijet të cilat shfrytëzohen për
grumbullimin e produkteve të peshkimit nga
ambijenti jetësor, përdorimi ose përpunimi i
4. In relation to fishery products:
4.1. Primary production covers the farming
,fishing and collection of live fishery products
with a view to their being placed on the market;
and.
4.2. associated operations cover any of the
following operations ,if carried out on board
,fishing vessels :slaughter ,bleeding, heading
,gutting ,removing fins, refrigeration and
wrapping :they also include
1. transport and storage of fishery products the
nature of which has not been substantially
altered ,including live fishery products ,within
fish farms on land ,and
2. the transport of fishery products the nature of
which has not been substantially aktered
,including live fishery products ,from the place
of production to the first establishment of
destination .
CHAPTER I
REQUIREMENTS FOR VESSELS
Food business operators must ensure that:
1.Vessels used to harvest fishery products from
their natural environment ,or to handle or
upotrebljavaju se dodatna sredstva za
povlaćenje
4 Što se tiće ribljih proizvoda:
4.1.primarna proizvodnja pokriva uzgoj, lov
i skuplanje živih riblji proizvoda u cilju
njihovih stavljanja na tržiste, i
4.2. ova delovanja pokrivaju sledeče
aktivnosti ukoliko se one primenjuju u
bordovima, brodova lova, klanja, krvljenja,
otklanjanje glave, otklanjanje iznutrica,
otklanjanje peraja, hladjenju i
ambalažiranju. One takodje obuhvataju:
1. prevoz i skladištenje ribljih proizvoda,
ćija priroda nije substancijalno promenjena,
obuhvatajući žive riblje proizvode unutar
zone farmi ribolova, i
2. prevoz riblji proizvoda, ćija priroda nije
substancijano promenjejna, obuhvatajući
žive riblje proizvode iz mesta proizvodnje
do prve namenjene preduzeče.
POGLAVLJE I
KRITERI ZA BRODOVE
Subjekti koji se bave hranom treba da:
1. Brodovi koji se koriste za skupljanje riblji
proizvoda iz životne okoline,upotreba i
prerada riblji proizvoda nakon sakupljanja
105
produkteve të peshkimit pas grumbullimit
përputhen me kriteret strukturale dhe pajisjet e
përcaktuara në pjesën I, dhe
2. Operacionet e kryera në bordin e anijes
bëhen në pajtim me rregullat e përcaktuara në
pjesën II.
1. KRITERET STRUKTURALE
DHE KRITERET E PAJISJEVE
A. Kriteret për të gjitha anijet
1.Anijet duhet të jenë të dizajnuara dhe
konstruktuara në atë mënyrë që të mos
shkaktoj kontaminim të produkteve nga vrimat
në të cilat mund të rrjedh uji, nga derdhja e
ujërave të zeza, tymit, derivateve, vajit dhe
substancave tjera të pakëndëshme.
2. Sipërfaqet me të cilat vijnë në kontakt
produktet e peshkimit duhet të jenë të
përshtatshme ,nga materiali i rezistueshëm ndaj
korozionit, i lëmuar dhe i cili lehtë pastrohet
.Shtresat e sipërfaqes duhet të jenë të
qëndrueshme dhe jo-toksike .
3. Pajisja dhe materiali i përdorur për punë në
produkte të peshkimit duhet të jenë nga
materiali i rezistueshëm ndaj korozionit dhe i
cili pastrohet dhe dezinfektohet lehtë .
4. Kur anijet posedojnë vrimat për futjen e ujit,
i cili përdoret në produktet e peshkimit ,duhet
të vendosen në atë pozitë që të shmangin
kontaminimin e furnizimit me uj
process them after harvesting ,comply with
structural and equipment requirements laid
down in Part 1 ;and
2.operations carried out on board vessels take
place in accordance with the rules laid down in
Part II .
1. STRUCTURAL AND EQUIPMENT
REQUIREMENTS
A. Requirements for all vessels
1.Vessels must be designed and constructed so
as not to cause contamionation of the products
with bilge water ,sewage ,smoke ,fuel ,oil,grase
or other objectionable substances.
2.Surfaces with which fishery products come
into contact must be of suitable corrosion-
resistant material that is smooth and easy to
clean .Surface coatings must be durable and
non-toxic .
3. Equipemnt and material used for working on
fishery products must be made of corrosion-
resistant material that is easy to clean and
disinfect.
4.When vessels have a water intake for water
used with fishery products ,it must be situated
in a position that avoids contamination of the
water supply .
se slažu sa strukturalnim kriterima i
uredjajima utvrdjenim u deo I, i
2.aktivnosti koje se vrše na bordu broda,
izvrše se u skladu sa pravilima utvrdjenim u
deo II
1. STRUKTURALNI KRITERI I
KRITERE UREDJAJA
A. Kriteri za sve brodove
1. Brodovi treba da budu dizjnirani i
konstruktovani na taj naćin da ne
prouzrokuju kontaminaciju proizvoda iz
rupa u kojima može da teče voda, iz prljavih
voda, dima,derivatima, ulja i ostalih štetnih
substanci.
2.Površina sa kojom riblji proizvodi dolaze
u kontaktu treba da budu povoljne, iz
materijala otporan na koroziji, i glatkog
materijala koji se lako ćisti. Slojevi površine
treba da budu otporni i ne toksićni.
3.Uredjaj i material, upotrebljen za rad
ribljih proizvoda , treba da bude iz
materijala otporan na koroziju koji se lako
čisti i dezinfektira.
4.Kada brodovi raspolažu rupama za
unošenje vode koja se upotrebljava u riblje
proizvode, treba da se smeste u onoj poziciji
da onemogučavaju snabdevanje sa
106
B. Kriteret për anijet e dizajnuara dhe të
pajisura për konzervimin e produkteve të
peshkimit ,për më gjatë se 24 orë
1. Anijet e dizajnuara dhe pajisura për
konzervimin e produkteve të peshkimit për më
gjatë se 24 orë ,duhet të jenë të pajisura me
mbajtëse ,rezervuare ose kontejner për ruajtjen
e produkteve të peshkimit në temperaturën e
përcaktuar në kapitullin VII.
2. Mbajtësit duhet të ndahen nga pjesët e
motorit dhe ekuipazhit me ndarje e cila është e
mjaftueshme për parandalimin e kontaminimit
të produkteve të ruajtura të peshkimit.
Mbajtësit dhe kontejnerët të cilët përdoren për
ruajtje të produkteve të peshkimit duhet të
sigurojnë kushte të kënaqshme të ruajtjes
higjenike dhe të sigurojnë që uji nuk mbetet në
kontakt me produktet .
3. Në anijet e pajisura për ftohje të produkteve
të peshkimit në ujin e ftohtë dhe të pastër të
detit ,në rezervuare duhet të vendosen pajisjet
për arritjen e temperaturës së njëtrajtshme në
tërë rezervuaret. Pajisjet e tilla duhet të arrijnë
shkallën e ftohjes e cila siguron se përzierja e
peshkut dhe ujit të pastër të detit të arrinë në jo
më shumë se 3 ºC gjashtë orë pas ngarkimit,
dhe jo më shumë se 0 ºC pas 16 orëve dhe
lejon monitorimin, sipas nevojës regjistrimin e
temperaturave .
B. Requiremnts for vessels designed and
equipped to preserve fresh fishery products
for more than twenty-four hours
1. Vessels designed andequiped to preserve
fishery products for more than twenty-four
hours must be equipped with holds,tanks or
containers for the storage of fishery products at
the temperature laid down in Chapter VII .
2.Holds must be separated from the engine
compartments and from the crew quarters by
partitions ,which are sufficient to prevent any
contamination of the stored fishery products
.Holds and containers used for the storage of
fishery products must ensure their preservation
under satisfactory conditions of hygiene and
,where necessary ,ensure that melt water does
not remain in contact with the products .
3.In vessels equipped for chilling fishery
products in cooled clean seawater ,tanks must
be incorporate devices for achieving a uniform
temperature throughout the tanks .Such devices
must achieve a chilling rate that ensures that the
mix of fish and clean seawater reaches not more
than 3ºC ,6 hours after loadingand not more
than 0ºC after 16 hours and allow the
monitoring and, where necessary, recording of
temperatures .
kontaminiranom vodom.
B. Kriteri za brodove dizajnirani i
snabdevene za konzevirvaciju riblji
proizvoda za duže od 24 časa
1.Brodovi koji su dizajnirani i snabdevani
za konzervirvaciju riblji proizvoda za period
duži od 24 časa., treba da su snabdeveni sa
drčačima, rezervoarima ili kontejnerima za
ćuvanje riblji proizvoda u teperaturi
utvrdjenoj u poglavlje VII.
2.Držače treba odvojiti iz delova motora i
posade sa odvajanjem, potrebno za
sprečavanje očuvanih proizvoda od
kontaminacije. Držači i kontejneri koji se
upotrebljavaju za ćuvanje riblji proizvoda
treba da obezbede povoljne uslove za
higijensko ćuvanje i da obezbede da voda
ne ostane u kontaktu sa proizvodima.
3.Na brodovima, snabdevinim sa hladjenje
riblji proizvoda, u hladnom i ćistom vodom
na rezervoarima treba postaviti uredjaje za
postizanje iste temperature u celim
rezervoarima.Takvi uredjaji treba da postižu
stepen hladjenja koje obezbedjuje da
mešanje ribe i ćiste morske vode prispeće
na najviše 3 ºC, šest sati nakon utovara i na
ne više od 0 ºC stepeni nakon 16 sati i
dozvoljava monitoriranje a po potrebi i
registraciju temperature
107
C. Anijet për ngrirje
Anijet ngrirëse duhet te:
1.Posedojnë pajisjen ngrirëse me kapacitet të
mjaftueshëm për të ulur temperaturën në mënyrë
të shpejtë dhe të arrijë temperaturën jo më
shumë se minus -18 º C ;
2.Posedojnë pajisjen për ngrirje me kapacitet të
mjaftueshëm për bajtje të produkteve të
peshkimit në mbajtëset për ruajtje në
temperaturë jo më shumë se se minus -18 º C.
Mbajtësit për ruajtje duhet të kenë pajisje për
regjistrimin e temperaturës e cila vendoset në
vend ku mund të lexohet lehtë. Senzori i cili
lexon temperaturën duhet të vendoset në atë
vend ku mbahet temperatura më e lartë, dhe
3. Plotësojnë kriteret për anijet e dizajnuara
dhe pajisura për konzervimin e produkteve të
peshkimit për më gjate se 24 orë ,sic është
përcaktuar në pjesën B, paragrafi 2 .
D .Kriteret për anijet- fabrika
1. Anijet fabrika duhet të posedojnë së
paku :
(1.1. hapësirën e rezervuar për pranim të
produkteve të peshkimit në bord ,e dizajnuar që
C. Requirements for freezer vessels
Freezer vessels must :
1.Have freezing equipment with sufficient
capacity to lower temperature rapidly so as to
achieve a core temperature of not more than -18
ºC;
2.Have refrigeration equipment with sufficient
capacity to maintain fishery products in the
storage holds at not more than -18 ºC. Storage
holds must be equipped with a temperature
recording device in a place where it can easily
read. The temperature sensor of the reader must
be situated in the area where the temperature in
the hold is the highest ;and
3.Meet the requirements for vessels designed
and equipped to preserve fishery products for
more than 24 hours ,laid down in Part B
,paragraph 2 .
D .Requirements for factory vessels
1. Factory vessels must have at least :
1.1. a receiving area reserved for taking fishery
products on board ,designed to allow each
C. Brodovi za zamrzavanje
Brodovi za zamrzavanje treba da:
1.Imaju uredjaje za zamrzavanje dovoljnog
kapaciteta za brzo smanjeje temperature i da
postižu temperature ne više od minus - 18º
C,
2.Imaju uredjaje za zamrzavanje dovoljnog
kapaciteta za držanje riblji proizvoda na
prostorijama za čuvanje na temperaturi ne
više od minus -18º C. Prostorije za čuvanje
treba da imaju uredjaje za registraciju
temperature , koja se postavlja na
podobnom mestu radi lakšeg čitanja. Senzor
koji čita – pokazuje temperature treba da se
postavlja na mestu gde se drži najviša
temperatura, i
3 Ispunjavaju kritere za brodove dizajnirane
i snabdevene, za konzevaciju riblji
proizvoda za duže od 24 ćasova , kako je
utvrđeno u deo B, stav 2.
D. Kriteri za brodove-fabrike
1. Brodovi-fabrike treba da imaju najmanje:
1.1. rezervisanu prostoriju za prijem riblji
proizvoda u bordu, dizajnirano tako da
108
të lejoj ndarje të secilit gjah. Kjo hapësirë
duhet të pastrohet lehtë dhe të jetë dizajnuar
në mënyrë të tillë që të mbroj produktet nga
dielli, elementet ose nga çfarëdo burimi i
kontaminimit
1.2. sistemin higjienik për bartjen e produkteve
të peshkimit nga hapësira e pranimit në
hapësirën e punës ‚
1.3. hapësirat e punës të cilat janë të madhësisë
së mjaftueshme për përgatitje dhe përpunim
higjenik të produkteve të peshkimit, duhet të
pastrohen dhe dezinfektohen lehtë dhe duhet të
jene te dizajnuara dhe rregulluara në atë mënyrë
që të parandalojnë çfarëdo kontaminimi të
produkteve;
1.4. hapësirat për ruajtje të produkteve finale të
cilat janë të dizajnuara dhe të madhësisë së
mjaftueshme dhe të cilat pastrohen lehtë .Nëse
njësia e përpunimit të mbeturinave operon në
bord, duhet të dizajnohet një mbajtës i ndarë
për ruajtje të mbeturinave të tilla .
1.5.1. vendi për ruajtje të materialeve paketuese
duhet të jetë i ndarë nga hapësira për pergatitje
dhe përpunim të produktit .
1.6. pajisje e veçantë për hedhje direkt në det
të mbeturinave ose produkteve të peshkimit të
cilat janë të papërshtatshme për konsum, ose
kur rrethanat kërkojnë ndryshe, duhet të
vendosen në rezervuar të papërshkueshëm nga
uji dhe i cili është i dedikuar për atë qëllim.
successive catch to be separated .This area must
be easy to clean and designed so as to protect
the products from the sun or the elements and
from any source of contamination .
1.2. a hygienic system for conveying fishery
products from the recievibng area to the work
area ‚
1.3. work areas that are large enough for the
hygienic preparation and processing of fishery
products ,easy to clean and disinfect and
designed and arranged in such a way as to
prevent any contamination of the products;
1.4. storage areas for the finished products that
are large enough and designed so that they are
easy to clean.If a waste processing unit operates
on board ,a separate hold must be designed for
the storage of such waste
1.5. a place for storing packaging material that
isseparate from the product preparation and
processing areas .
1.6. special equipement fpor disposing waste or
fishery products that are unfit for human
consumption directly into the sea ,or ,where
circumstances so require ,into a watertight tank
reserved for that purpose .If waste is stored and
processed on board with a view to its sanitation
omogučava odvajanje svakog lova. Ova
prostorija treba biti takva da se lako oćisti, i
dizajnirano tako da zaštiti proizvode od
sunca, elemenata i iz bilokojeg izvora
kontaminacije.
1.2.higijenski sistem za prenošenje riblji
proizvoda iz prostorija za prijem u radnu
prostoriju.
1.3. radne prostorije koje su dovoljne
veličine za higijensku pripremu i obradu
riblji proizvoda, moraju se lako oćistiti i
dezinfektirati i treba da budu dizajnirane i
uradjene na taj naćin da sprečavaju
kontaminaciju proizvoda.,
1.4.prostorije za čuvanje finalnih proizvoda
koje su dovoljne veličine i lako se oćiste.
Ukoliko jedinica za preradu otpadaka deluje
na bordu treba da se dizajnira na posebnim
odvojenim boksevima za čuvanje takvih
otpadaka,
1.5..mesto za čuvanje materijala za
upakovanje treba da bude odvojeno iz
prostorija za pripremu i preradjivanje
proizvoda.
1.6. poseban uredjaj za direktno bacivanje
otpadaka ili proizvoda koji nisu za potrošnju
na more, ili kada se okolnosti zahtevaju
drugaćije, treba smestiti na rezervoarima
otporni od vode, a koji je namenjen za tu
svrhu.Ukoliko se otpadci čuvaju i
109
Nëse mbeturinat ruhen dhe përpunohen në bord
me qëllim të higjienës publike duhet të
caktohen hapësira të ndara për atë qëllim;
1.7. vrimat për futje të ujit duhet të vendosen
në atë pozitë që të shmangin kontaminimin e
furnizimit me ujë dhe
1.8. personeli i cili përdoron dhe i është
ekspozuar produkteve të peshkimit, duhet të
përdorë pajisjen për larje të duarve e cila duhet
te jete e dizajnuar me rubineta të cilat
parandalojnë përhapjen e kontaminimit.
2. Sidoqoftë, anijet fabrika në bord në të cilat
pergatiten krustaceanët dhe guacat, ftohen dhe
ambalazhohen, nuk ka nevojë t’i plotësojnë
kriteret e paragrafit 1 nëse nuk ekzistojnë
forma tjera të përdorimit ose përpunimit në
bord të anijeve të tilla .
3.Anijet fabrika të cilat i ngrijnë produktet e
peshkimit duhet posedojnë pajisje të cilat i
plotësojnë kriteret për anije ngrirëse, siç është
përcaktuar në pjesën C, paragraf 1 dhe 2
II KRITERET E HIGJIENËS
1.Gjatë përdorimit, nëse pjesët e anijes ose
konteinerët janë lënë mënjanë për ruajtje të
produkteve të peshkimit duhet të mbahen të
pastërta në kushte dhe ne gjendje të mirë .Në
veçanti, ato nuk duhet të kontaminohen nga
derivatet apo vrimat e ujit .
2. Pas pranimit në bord të produkteve të
peshkimit ato duhet të mbrohen sa më parë nga
,separate areas must be allocated for that
purpose;
1.7. a water intake situated in a position that
avoids contamination of the water supply ;and
1.8. hand –washing equipment for use by the
staff engaged in handling exposed fishery
products with taps designed to prevent the
spread of contamination.
2.However ,factory vessels on board which
crustaceans are cooked ,chilled and wrapped
,need not meet the requirements of paragraph 1
if no other form of handling or processing takes
place on board such vessels.
3.Factory vessels that freeze fishery products
must have equipment meeting the requirements
for freezer vessels laid down in Part C
,paragraph 1 and 2 .
II .HYGIENE REQUIREMENTS
1.When in use ,the parts of vessels or containers
set aside for the storage of fishery products
must be kept clean and maintained in good
repair and condition .In particular ,they must
not be contaminated by fuel or bilge water.
2. As soon as possible after they are taken on
board ,fishery products must be protected from
preradjuju u bordu, u cilju javne higijene za
tu svrhu treba odrediti odvojene prostorije.
1.7. rupe za unošenje vode treba smestiti na
tom položaju da se prilikom snbdevanja sa
vodom onemogučavaju kontaminaciju.
1.8. osoblje koji upotrebljava i izložen je
ribljim proizvodima, treba upotrebiti uredjaj
za pranje ruke, koji je dizajniran sa
slavinama koje sprečavaju širenje
kontaminacije.
2.Brodovi-fabrike u bordu na kojima se
pripremaju školjke i mekušci, zahladjuju i
ambalažiraju, nemaju potrebe da
ispunjavaju kritere stava 1, ako u bordu
takvih brodova ne postoje druge forme
upotrebe i prerade.
3.Brodovi-fabrike koje zamzavaju riblje
proizvode treba da imaju uredjeje koje
ispunjavaju kritere za brodove za
zamrzavanje, kako je utvrdjeno u deo C,
stav1 i 2.
II, KRITERI HIGIJENE
1.Tokom upotrebe, ukoliko delovi broda ili
kontejnera su odstranjeni za čuvanje riblji
proizvoda, one treba da budu ćiste i da se
održe u dobrom stanju i u dobrim uslovima.
Posebno one ne treba da se kontaminišu
raznim derivatima ili rupama vode.
2.Nakon prijema riblji proizvoda u bordu,
one treba sto pre zaštiti iz kontaminacije i
110
kontaminimi dhe nga ndikimi i diellit apo
burimit tjetër të nxehtësisë.
3. Produktet e peshkimit duhet të përdoren dhe
ruhen në atë mënyrë që të parandalojnë
mavijosjen. Personeli mund të përdor
instrumentet me maje (gozhda, kangja) për
largimin e peshqëve të mëdhenj ose peshqeve
tjerë nga të cilët mund të lëndohen, duke
siguruar se mishi i produkteve të mos
dëmtohet.
4.Produktet e peshkimit, përvec atyre të cilat
mbahen të gjalla, duhet t’i nënshtrohen procesit
të ftohjes menjëherë pas ngarkimit. Sidoqoftë,
nëse ftohja nuk është e mundur, produktet e
peshkimit duhet të zbarkohen sa më parë që
është e mundur.
5.Kur peshqëve u largohet koka dhe organet e
mbrendshme, veprimet e tilla duhet të zbatohen
në mënyrë higjenike menjëherë pas kapjes dhe
lahen menjëherë dhe plotësisht. Organet e
mbrendshme dhe pjesët tjera që mund të
paraqesin rrezik për shëndetin publik, duhet të
largohen sa më parë dhe të mbahen ndaras nga
produktet e dedikuara për konsum. Mëlqitë dhe
vezët e peshkut të dedikuara për konsum duhet
të konzervohen me akull në temperaturë deri
në ate të shkrirjes se akullit ose të ngrihen.
6.Gjatë ngrirjes se peshkut në ujë të kripur, i
contamination and from effects of the sun or
any other source of hest
3.Fishery products must be handled and stored
so as to prevent bruising .Handlers may use
spiked instruments to move large fish which
might injure them ,provided that the flesh of the
products suffers no damage .
4. Fishery products other than those kept alive
must undergo chilling as soon as possible after
landing .However, when chilling is not
possible, fishery products must be landed as
soon as possible
5.Where fish are headed and /or gutted on board
,such operations must be carried out
hygienically as soon as possible after capture
,and the products must be washed immediately
and thoroughly with potable waater or clean
water .In that event the viscera and parts that
may constitute a danger to public health must
be removed as soon as possible and kept apart
from products intended for human
consumption. Livers and roes intended for
human consumption must be preserved under
ice ,at temperature approaching that of melting
ice ,or be frozen .
6.en freezing in brine of whole fish intended for
uticaja sunca ili drugog izvora toplote.
3.Riblje proizvode treba upotrrbiti i čuvati
na taj naćin da se sprećava modricanje.
Osoblje može upotrebiti instrumente sa
vrhom (eksere) za otklanjanje velikih ili
drugih riba iz kojih se mogu povrediti,
osiguravajući pri tom da se ne ošteti meso
tih proizvoda.
4.Riblje proizvode, osim onih koje se drže
žive treba se podvrgnuti procesu hladjenja
odmah nakon utovara. Ukoliko hladjenje
nije moguće, proizvode treba istovariti što
pre je moguće.
5. Kada se ribama otkloni glava i iznutrice,
te radnje treba primeniti na higijenski naćin
odmah nakon lova i treba cele odmah oprati.
Iznutrice i ostale delove koje mogu
predstavljati opasnost za javno zdravstvo
treba što pre otkloniti i držati odvojeno od
proizvoda namenjene za ljudsku ishranu.
Jetre i ikre riba, namenjene za potrošnju
treba konzervisati sa ledom na temperaturi
do one utopljenja leda, ili zamrzivati.
6. Tokom zamrzavanja ribe u posoljenom
111
cili dedikohet për konzervim në kanaqe,
temperatura e tij duhet të arrihet dhe nuk duhet
të jetë më e lartë se minus 9 ºC për produktin.
Uji i kripur nuk duhet të jetë burimi i
kontaminimit për peshkun.
KREU II
KRITERET GJATË DHE PAS
ZBARKIMIT
1.Operatorët e biznesit me ushqim të cilët janë
përgjegjës për shkarkimin dhe zbarkimin e
produkteve të peshkimit duhet te:
1.1. sigurojnë që pajisjet e shkarkimit dhe
zbarkimit të cilat vijnë në kontakt me produktet
e peshkimit të jenë të konstruktuara nga
materiali i cili pastrohet dhe dezinfektohet
lehtë dhe mbahet në gjendje të mirë dhe të
rregullt dhe në gjendje të pastërt dhe
1.2. shmang kontaminimin e produkteve të
peshkimit gjatë shkarkimit dhe zbarkimit,e në
veçanti ,duke :
1.2.1.zbatuar shpejtë operacionet e
shkarkimit dhe zbarkimit;
1.2.2.vendosjen e produktit pa vonesë në
ambijentin e mbrojtur, në temperaturën e
specifikuar në kapitullin VII ; dhe
1.2.3.të mos përdorë pajisje që shkaktojnë
dëmtime të panevojshme të pjesëve të
ngrënshme të produkteve të peshkimit.
canning is practiced ,a temperature of not more
than -9 ºC must be achieved for the product
.The brine must not be a source of
contamination for the fish .
CHAPTER II
REQUIREMENTS DURING AND AFTER
LANDING
1.Food business operators responsible for the
unloading of fishery products must :
1.1. ensure that unloading and landing
equipment that comes into contact with fishery
products is constructed of material that is easy
to clean and disinfect and maintained in a good
state ofrepair and cleanliness ;and
1.2. avoid contamination of fishery products
during unloading and landing ,in particular by :
1.2.1. carrying out unloading and
landing operations rapidly ;
1.2.2. placing fishery products without
delay in a protected environment at the
temperature specified in Chapter VII ;and
1.2.3. not using equipment and practices
that cause unnecessary damag to the
dibble parts of the fishery products
vodu, koji je namenjen konzervaciji za
konzerve, treba postizati njegovu
temperaturu, koja ne treba da bude viša od
minus - 9 º C. Posoljena voda ne treba da
bude izvor kontamiinacije za ribe.
POGLAVLJE II
KRITERI TOKOM I NAKON
PRISTOJANA
1.Subjekti koji se bave hranom, koji su
odgovorni za pristojanje riblji proizvoda
treba da:
1.1.obezbede da uredjaji istovara koji
dolaze u kontakt sa ribljim proizvodima
budu konstruktovane iz materijala koji se
lako ćisti i dezinfecira, i koji se održi u
dobrom i ćistom stanju, i
1.2. tokom pristojanja i istovara spreči
kontaminaciju ovih proizvoda, a posebno:
1.2.1.primenjujući radnje pristajanja
i istovara,
1.2.2.smeštenjem roizvoda na
zaštičenim prostorom na
temperaturi utvrdjrnoj u poglavlje
VII, i
1.2.3. da ne upotrebi uredjaje koji
prouzrokuju nepotrebna oštećenja
belova ri proizvoda koje se
112
2.Operatorët e biznesit me ushqim të cilët janë
përgjegjës për ankande dhe tregje me shumicë
ose pjesë të tyre, ku produktet e peshkimit janë
ekspozuar për shitje duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kriteret vijuese :
2.1.1. duhet të posedojnë hapësirat të cilat
mbyllen me qelës për ruajtje të ftohtë të
produkteve të ndaluara të peshkimit dhe
hapësira të cilat mbyllen me qelës për
ruajtje të produkteve të peshkimit të cilat
janë deklaruar si të papërshtashme për
konsum.
2.1.2. nëse autoriteti kompetent kërkon,
duhet të posedojnë hapësirat të cilat janë të
pajisura dhe të cilat mbylle me qelës, ose kur
kërkohet dhomë ekskluzive për përdorim nga
autoriteti kompetent .
2.2. Gjatë kohës së ekspozimit ose ruajtjes së
produkteve të peshkimit :
2.2.1. objektet nuk duhet të përdoren për
qëllime tjera ;
2.2.2.automjeteve të cilat lirojnë gazra u
Ndalohet qasja në objekte për shkak
se dëmtojnë kualitetin e produkteve
të peshkimit;
2.2..3. personat të cilët kanë qasje
këto objekte nuk duhet të fusin
2.Food business operators responsible for
auction and wholesale markets or parts thereof
where fishery products are displayed for sale
must ensure compliance with the following
requirements:
2.1.1. There must be lockable facilities for
the refrigerated storage of detaine fishery
products and separate lockable facilities for
the storage of fishery products declared
unfi for human consumption .
2.1.2. if the competent authority so
requires ,there must be an adequately
equipped lockable facility or ,where needed
,room fo the exclusive use of the competent
authority.
2.2. At the time of display or storage of fishery
products:
2.2.1. the premises must not be used for
other purposes ;
2.2.2.vehicles emmiting exhaust fumes
Likely to impair the quality of
Fishery products must not have
access to the premises;
2.2.3 persons having access to the
premises must not introduce other
upotrebljavaju za ljudsku ishranu.
2.Subjekti koji se bave hranom, koji su
odgovorni za lecitacije i pijacima
veleprodaje ili njihove delove gde riblji
proizvodi su izloženi za prodaju treba
obezbediti usaglašenost sa sledečim
kriterima:
2.1.1. Treba raspolagati prostorije koje
se zaključavaju za hladno uvanje
zabranjenih riblji proizvoda i rostorije
koje se zakjučavaju za čuvanje riblji
proizvoda koje su deklarisane kao
povoljne za potrošnju.
2.1.2.Ukoliko nadležni organ to
zahteva, treba da imaju prostorije
koje su snabdevane i koje se
zakjučavaju,ili kada se to zahteva i
ekskluzivnu prostoriju za upotrebu
nadležnog
organa.
2.2. Za vreme izloženja ili čuvanja riblji
proizvoda:
2.2.1.ne treba upotrebiti objekte za
druge svrhe,
2.2.2.vozilima koje oslobode gaseve
zabranjuje se pristup na objektima iz
razloga što mogu oštetiti kvalitet riblji
proizvoda,
2.2.3.lica koji imaju pristup na ovim
objkektima ne smeju da unesu druge
životinje, i
113
kafshë tjera dhe
2.2.4. objektet duhet të jenë të ndriquara
mirë që të lehtësojnë kontrollin
zyrtar.
3. Nëse pamundësohet ftohja në bordin e
anijes, produktet e freskëta të peshkimit,
përveç atyre të gjalla duhet t’i nënshtrohen
ftohjes sa më parë që është e mundur pas
zbarkimit dhe të ruhen në temperaturë e cila i
afrohet pikës së shkrirjes së akullit.
4. Operatorë e biznesit ushqimor duhet të
bashkëpunojnë me Autoritetin Kompetent dhe
ta lejojnë ate per t’i kryer kontrollet zyratre në
përputhje me Rregulloren nr.13/2011 për
caktimin e rregullave specifike për
organizimin e kontrollave zyrtare të ushqimit
me prejardhje shtazore të dedikuara për
konsum nga njerëzit, në veçanti për sa i përket
procedurave lajmëruese lidhur me zbarkimin e
produkteve te peshkimit qe Autoriteti
Kompetent e konsideron të nevojshme.
KREU III
KRITERET PËR
NDËRMARJET DHE ANIJET
PËR PËRDORIMIN E
PRODUKTEVE TË PESHKIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me kriteret vijuese në
ndërmarrjet për përdorimin e produkteve të
animals ;and
2.2.4. the premises must be well lit to
facilitate official controls .
3.When chilling was not possible on board
vessel, fresh fishery products other than those
kept alive ,must undergo chilling as soon as
possible after landing and be stored at a
temperature approaching that of melting ice .
4.Food business operators shall cooperate with
the competent authority and allow them to
perform official controls in compliance with
Regulation no.13/2011,Laying down specific
rules on organization of official controls of
products of animal origin intended for
consumption ,in particular as regards the
nitfication procedures regarding to the landing
of the fishery products which the competent
authority considers necessary .
CHAPTER III
REQUIREMENTS FOR
ESTABLISHMENTS ,INCLUDING
VESSELS HANDLING FISHERY
PRODUCTS
Food business operators must ensure
compliance with the following requirements
mwhere relevant ,in establishment handling
2.2.4.radi olakšavanja službenih
kontrola, objekti treba da budu dobro
rasvetljeni
3.Ako se u bordu broda onemogučava
hladjenje, svežim ribljim proizvodima, osim
onih živih, treba što pre da se podvrgavaju
hladjenju nakon pristojanja i treba da se
čuvaju na temperaturi koja se približava
utopljenju leda.
4.Poslovni subjekti koji se bave hranom
treba da saradjuju sa nadlezim organom i i
dozvoljavaju njemu izvrsavanje zvanicnih
kontrola u skladu sa Pravilnikom
Br.13/2011 o utvrdjivanju specificnih
pravila za organizovanje zvanicnih kontrola
hrane zivotinjskob porekla namenjeno za
ljudsku ishranu, posebno sto se tice
postupaka za informacije za ankoniranje
ribolovstvenih proizvoda koje nadlezni
organ smatra potrebnim=
POGLAVLJE III
KRITERI ZA PREDUZEĊA I
BRODOVE ZA UPOTREBU RIBLJI
PROIZVODA
Subjekti koji se bave hranom, treba da
obezbede usaglašenost sa sledečim
kriterima u preduzećima za upotrebu riblji
114
peshkimit :
A. KRITERET PËR PRODUKTET
E FRESKËTA TË PESHKIMIT
1. Kur produktet e ftohura te pa-paketuara nuk
distribuohen, dërgohen apo përpunohen
menjëherë pas arritjes në ndërmarrjen e cila
është në tokë, ato duhet të ruhen me akull në
hapësira të caktuara, shtimi i akullit duhet të
zbatohet sa më shpesh që është e mundur.
Produktet e freskëta të peshkimit të cilat janë të
paketuara duhet të ftohen deri në temperaturë e
cila i afrohet shkrirjes së akullit.
2. Operacionet sic janë heqja e kokës dhe të
brendshmeve duhet të bëhet në mënyrë
higjenike. Kur heqja e të brendshmeve
mundësohet nga këndvështrimi teknik dhe
komercial, duhet të bëhet menjëherë pas kapjes
apo zbarkimit në tokë. Pas këtyre operacioneve
produktet duhet të pastrohen plotësisht.
3. Operacionet siç janë filetimi dhe coptimi
duhet të bëhen në atë mënyrë që të shmangin
kontaminimin ose kalbjen e filetave dhe
rriskave. Filetat dhe rriskat nuk duhet të
qëndrojnë në tavolinën e punës më shumë se sa
koha e përgatitjes. Filetat dhe rriskat duhet të
ambalazhohen dhe sipas nevojës të paketohen,
si dhe duhet të ftohen menjëherë pas
fishery products .
A .REQUIREMENTS FOR FRESH
FISHERY PRODUCTS
1. Where chilled ,unpackaged products are not
distributed ,dispatched ,prepared or processed
immediately after reaching an establishment on
land ,they must be stored under ice in
appropriate facilities .Re-icing must be carried
out as often as necessary .Packaged fresh
fioshery products must be chilled to a
temperature approaching that of melting ice.
2. Operations such as heading and gutting must
be carried out hygienically .Where gutting is
possible from a technical and commercial
viewpoint ,it must be carried out as quickly as
possible after the products have been caught or
landed .The products must be washed
thoroughly with potable water or ,on board
vessels ,clean water immediately after these
operations.
3.Operations such as filleting and cutting must
be carried out so as to avoid contamination or
spoilage of fillets and slices .Fillets and slices
must not remain on the worktables beyond the
time necessary for their preparation .Fillets and
slices must be wrapped and ,where necessary
,packaged and must be chilled as quickly as
possible after their preparation.
proizvoda:
A.KRITERI ZA SVEŽE RIBLJE
PROIZVODE
1.Kada se hladjene, neupakovane proizvode
ne distribuiraju, pošalju u preduzeću koja je
na zemlju odmah se preradjuju, one treba
čuvati sa ledom u odredjenim prostorijama i
treba što ćešće primeniti dodavanje leda.
Sveže riblje proizvode koje su upakovane,
treba hladiti do temperature koja se
približava utopljenju leda.
2.Radnje kao što su ukidanje glave i
iznutrice treba izvršiti na higijenski
naćin.Kada se skidanje iznutrica omugučava
iz komercijalnog ili tehnicčkog ugla , one
treba skinuti odmah nakon hvatanja ili
pristojanja na zemlju. Nakon ovih
aktivnosti, proizvode treba cele oċistiti.
3.Aktivnosti kao što su filetiranje i
raspačavanje treba se izvršiti na taj naćin sto
bi se onemogućilo kontaminacija ili trulenje
fileti i nareska. Filete i narezsi ne treba
držati u radni stol više od vremana
predvidjeno za pripremu.Filete i naresce,
treba ambalažirati, a po potrebi i upakovati i
treba ohladiti odmah nakon pripremanja.
115
përgatitjes.
4. Kontejnerët që përdoren për dërgimin ose
ruajtjen e pergatitjeve të papektuara të
produkteve të freskëta të peshkimit dhe të cilat
ruhen me akull, duhet te sigurojne që uji nga
akulli i shkrirë të mos ketë kontakt me
produktet.
5. I tërë produkti i freskët i peshkimit të cilit i
janë larguar të mbrendshmet mund të
transportohet dhe ruhet në ujin e ftohur në
bordin e anijeve .Gjithashtu, pas shkarkimit në
tokë mund të vazhdohet me transportim në ujin
e ftohur.dhe të transportohet nga ndërmarrja e
akuakulturës derisa të arrijë në ndërmarrjen e
parë në tokë e cila kryen aktivitete tjera nga ai
i transportit dhe klasifikimit.
B. KRITERET PËR PRODUKTET
E NGRIRA
Ndërmarrjet të cilat gjenden në tokë dhe i
ngrijnë produktet e peshkimit duhet të kenë
pajisje të cilat i plotësojnë kriteret e për anijet
ngrirëse,të përcaktuara në seksionin VIII,
kapitulli I , pjesa I C ,paragrafi 1 dhe 2.
C. KRITERET PËR NDARJE
MEKANIKE TË PRODUKTEVE
TË PESHKIMIT
Operatorët e biznesit të ushqimit të cilat
4. Containers used for the dispatch or storage of
unpackaged prepared fresh fishery products
stored under ice must ensure that melt water
does not remain in contact with products .
5.Whole and gutted fresh fishery products may
be tyransported and stored in cooled water on
board vessels .They may also continue to be
transported in a cooled water after landing ,and
be transported from aquaculture establishments
,until they arrive at the first establishment on
land carrying out any activity other than
transport or sorting .
B.REQUIREMENTS FOR FROZEN
PRODUCTS
Establishments on land that freeze fishery
products must have equipment that satisfies the
requirements laid down for freezer vessels in
Chapter I,Part I C ,points 1 and 2 .
C.REQUIREMENTS FOR
MECHANICALLY SEPERATED
FISHERY PRODUCTS
Food business operators manufacturing
4.Kontejneri, koji se upotrbljavaju za
isporuku ili čuvanje pripremljenih
neupakovanih svežih riblji proizvoda, i koje
se ćuvaju sa ledom, treba obezbediti da
voda iz utopljenog leda ne dolazi u kontakt
sa proizvodima.
5.Celi svezi riblji proizvod, kojem su skinuti
iznutrice, može se prevoziti i očuva se u
zahladjenom vodu u bordu broda. Takodjer,
nakon istovara na zemlju može se nastiviti
sa prevozom u zahladjenom vodu, i prevoze
se iz preduzeća akvakulture dok ne stiže u
prvom preduzeću u zemlju, koja vrši druge
aktivnosti od onih prevozne i klasifikacije.
B. KRITERI ZA ZAMRZNUTE
PROIZVODE
Preduzeċe, koje se nalaze u zemlji i bave se
zamrzavanjem riblji proizvoda, treba da
imaju uredjaje koje ispunjavaju kritere za
brodove hladnjače, utvrdjene odeljkom
VIII, poglavlje
I, deo I C, tačke 1 i 2.
C. KRITERI ZA MEHANIČKO
ODVAJANJE RIBLJI PROIZVODA
Subjekti koji se bave hranom, koji
116
prodhojnë produkte të peshkimit, të ndara
mekanikisht duhet të sigurojnë pajtueshmëri
me kriteret vijuese:
1.Lënda e parë e përdorur duhet të plotësoj
kriteret vijuese :
1.1. vetëm, i tërë peshku dhe eshtrat pas
filetimit mund të përdoren për prodhimet e
ndara mekanikisht të peshkimit.
1.2. e tërë lënda e parë duhet të jetë e pastruar
nga të mbrendshmet.
2. Procesi i prodhimit duhet t’i plotësojë
kriteret vijuese :
2.1. ndarja mekanike duhet të bëhet menjëherë
pas filetimit,
2.2. nëse përdoret i tërë peshku, paraprakisht
duhet të lahet dhe t’i heqen të mbrendshmet ,
2.3.pas prodhimit, produktet e
ndaramekanikisht të peshkimit duhet të ngrihen
menjëherë ose të inkorporohen në produktin e
dedikuar për ngrirje ose trajtim të
qëndrueshëm..
D. KRITERET PËR SA I PËRKET
PARAZITËVE
1. Produktet vijuese të peshkimit duhet të
ngrihen në temperatuë jo më te lartë se minus -
20 ºC, në të gjitha pjesët e produktit për jo më
pak se 24 orë; ky trajtim duhet të aplikohet në
lëndën e parë ose produktin final.
mechanically separated fishery products must
ensure compliance with the following
requirements:
1.The raw materials used must satisfy the
following requirements :
1.1. only whole fish and bones after filleting
may be used to produce mechanically separated
fishery products.
1.2. all raw materias must be free from guts .
2. The manufacturing process must satisfy the
following requirements :
2.1. mechanical separation must take place
without undue delay after filleting .
2.2.If whole fish are used ,they must be gutted
and washed beforehand
2.3. After production ,mechanically separated
fishery products must be frozen as quickly as
possible or incorporated in aproduct intended
for freezing or a stabilizing treatment .
D.REQUIREMENTS CONCERNING
PARASITES
1.The following fishery products must be
frozen at a temperature of not more than -20ºC
in all parts of the product for not less than 24
hours ;this treatment must be applied to the raw
product or the finished product .
proizvedu riblje proizvode, mehaničko
odvojeni, treba obezbediti usaglašenost sa
slediċim krtiterima:
1.Sirovina koja se upotrebljava treba da
ispuni sledeće kriterije:
1.1. samo cela riba i kosti nakon filetiranja
mugu se upotrebiti za riblje proizvode,
mehaničko odvojene.
1.2. cela sirovina treba da bude ćista od
iznutrica.
2.Proces proizvodnje treba da ispunjava
sledeće kriterije:
2.1. mehaničko odvajanje treba da se vrši
odmah nakon filetiranja,
2.2. ako se upotrebi cela riba, prethodno
treba da se opere i skinuti iznutrice.
2.3. nakon proizvodnje, riblji proizvodi –
mehanički odvojeni, treba da se odmah
zamrzavaju ili da se uvedu u proizvodu
namenjen za zamrzavanje ili trajno
tretiranje.
D. KRITERI VEZANO SA
PARAZITIMA
1.Sledeći riblji proizvodi treba da se
zamrznu u temperaturi ne višoj od minus -
20 º C, u svim delovima proizvoda najmanje
za 24 čas, ovo tretiranje treba se primeniti
na sirovinu ili finalni proizvod.
117
1.1. produktet e peshkimit të konsumohen si te
papërpunuara ,
1.2. produktet e peshkimit nga speciet vijuese,
nëse ato duhet t’i nënshtrohen procesit të
tymosjes së ftohët në të cilat temperatura e
brendshme e produktit të peshkimit nuk është
më e lartë se 60 ºC .
1.2.1. haringat ;
1.2.2. skumbria ;
1.2.3. peshqit e imët ;
1.2.4.Salmoni i Paqësorit dhe
Atlantikut.
1.3 produktet e marinuara të peshkimit ose te
kriposura, nëse procesi është i pamjaftueshëm
për shkatërrimin e larvave nematode.
2. Operatorët e biznesit të ushqimit nuk kanë
nevojë të zbatojnë trajtimin e kërkuar në
paragrafin 1, nëse:
2.1. të dhënat epidemiologjike të cilat janë në
dispozicion vërtetojnë se terrenet nga të cilat
kanë origjinë peshqit nuk paraqesin rrezik për
shëndetin në lidhje me praninë e parazitëve.
dhe
2.2.nëse autoriteti kompetent autorizon
një gjë të tillë.
4.Kur produktet e peshkimit plasohen në treg,
duhet t’i shoqërojë dokumenti nga prodhuesi i
cili tregon për llojin e procesit që i është
nënshtruar produkti i peshkimit, i referuar ne
paragraf 1, përveç nëse dedikohet për
konsumatorin e fundit.
1.1. fishery products to be consumed raw or
almost raw .
1.2. fishery products from the following species
,if they are to undergo a cold smoking process
in which the internal temperature of the fishery
product is not more than 60 ºC .
1.2.1 Herrings;
1.2.2.mackerel;
1.2.3. sprat ;
1.2.4. (wild) Atlantic and pacific
salmon ;and
1.3. marinated and /or salted fishery products ,if
the processing is insufficient to destroy
nematode larvae.
2. Food business operators need not carry out
the treatment required under paragraph 1 if :
2.1. epidemiological data are available
indicating that the fishing grounds of origin do
not presenta
health hazard with regard to the presence of
parasites ;and
2.2. the competent authority so authrises .
3. A document from the manufacturer ,stating
the type of process they have undergone ,must
accompany fishery products referred to in
paragraph 1 when placed on the market ,except
when supplied to the final consumer .
1.1..riblje proizvode potrošiti kao
nepreradjene,
1.2..riblje proizvode iz sledećih specija,
ukoliko one treba da se podvrgavaju
procesu hladnog dimljenja na kojoj
unutrašnja temperatura proizvoda nije viša
od 60 º C:
1.2.1. haringe,
1.2.2.skumbrie,
1.2.3.sitne ribe,
1.2.4.salmon Tihog i Atlantskog
Okeana.
1.3. marinirani ili posoljeni proizvodi ,
ukoliko proces je nedovoljan radi
uništavanja larvi nematoda.
2. Subjekti koji se bave hranom nemaju
potrebe da primene tretiranje, koja se
zahteva u stav 1, ako:
2.1. epidemiološke podatke sa kojima
raspolažu potvrdjuju da zone iz kojih imaju
poreklo ribe ne predstavljaju opasnost za
zdravlje vezano sa prisutnost parazita, i
2.2.ako nadležni organ to ovlaščuje.
3.Kada se riblji proizvodi stave na tržište,
treba imati priloženi dokumenat iz
proizvodjača, koji pokazuje o vrstu procesa
kojem je podvrgavan proizvod iz stava 1,
osim ako se deklariše za poslednjeg
potrošača.
118
KREU IV
KRITERET PËR PRODUKTE TË
CAKTUARA DHE TË
PËRPUNUARA TË PESHKIMIT
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me kriteret vijuese në
ndërmarrjet të cilat manipulojnë me produktet
e caktuara dhe të përpunuara të peshkimit.
A. KRITERET PËR
PERGATITJEN E
KRUSTACEANËVE DHE
GUACAVE
1. Ftohja e shpejtë duhet të përcillet me
përgatitje.Nëse nuk përdoret metodë tjetër e
konzervimit, ftohja duhet të vazhdoj deri sa të
arrihet temperatura e shkrirjes së akullit.
2. Heqja e lëvozhgës duhet të bëhet në mnëyrë
higjenike dhe të shmanget kontaminimin e
produktit .Kur këto operacione kryhen me dorë,
punëtorët duhet t’i kushtojnë kujdes të veçant
larjes së duarve të tyre.
3.Pas heqjes së lëvozhgës, produktet e
përgatitura duhet të ngrihen menjëherë ose të
ftohen sa më shpejt në temperaturën e
përcaktuar në kapitullin VII .
CHAPTER IV
REQUIREMENTS FOR PROCESSED
FISHERY PRODUCTS
Food business operators must ensure
compliance with the following requirements in
establishments handling certain processed
fishery products
A .REQUIREMENTS FOR COOKING OF
CRUSTACEANS AND MOLLUSCS
1. Rapid cooling must follow cooking .If no
other method of preservation is used , cooling
must continue until a temperature approaching
that of melting ice is reached .
2. Shelling or shucking must be carried out
hygienically, avoiding contamination of the
product .Where such operations are done by
hand, workers must pay particular attention to
washing their hands.
3.After shelling or shucking cooked products
must be frozen immediately ,or be chilled as
soon as possible to the temperature laid down in
Chapter VII .
POGLAVLJE IV
KRITERI ZA ODREDJENE I
PRERADJENE RIBLJE PROIZVODE
Subjekti koji se bave hranom treba da
obezbede usaglašenost sa sledećim
kriterima u preduzećima koja manipulišu sa
odredjenim i preradjenim ribljim
proizvodima.
A.KRITERI ZA PRIPREMU ŠKOLJKI
I MEKAŠAKA
1.Priprema treba da se prati sa brzom
hladjenjem. Ako se upotrebi druga metoda
konzervacije, hladjenje mora se nastaviti do
postizanja temperature utopljenja leda.
2. Skidanje ljuske treba da se vrši na
higijenski naćin i treba onemogućiti
kontaminaciju proizvoda. Kada ove
aktivnosti se vrše rukom, radnici treba
obratiti posebnu pažnju pranje njihovih
ruka.
3. Posle skidanje ljuske, pripremljeni
proizvodi se moraju odmah zarznuti ili
hladiti na temperature, utvrdjenoj u
poglavlje VII.
119
B. KRITERET PËR VAJ TË
PESHKUT I CILI DEDIKOHET
PËR KONSUM
1. Lënda e parë e cila përdoret për përgatitjen e
vajit të peshkut i cili dedikohet për konsum
duhet :
1.1. të jet përfituar nga ndërmarjet ,duke
përfshirë anijet e regjistruara apo të aprovuara
sipas Rregullores Nr.11/2011 Për Higjienën e
Prodhimeve Ushqimore.
1.2.të jetë përfituar nga produktet e peshkut të
cilat janë të përshtatshme për konsum dhe të
cilat janë në pajtim me dispozitat e përcaktuara
në këtë seksion ;
1.3. të transportohen dhe ruhen në kushte
higjenike
1.4.të ftohen menjëherë dhe të ruajnë
temperaturën e përcaktuar në kapitullin VII.
Me perjashtim nga paragrafi 1 , operatorët e
biznesit me ushqim mund të mos i ftohin
produktet e peshkimit nëse këto produkte
përdoren direkt për përgatitjen e vajit të
peshkut i cili dedikohet për konsum .dhe lënda
e parë përpunohet brenda 36 orëve pas
ngarkimit duke siguruar se janë përmbushur
kriteret e freskisë dhe vlera e përgjithshme e
nitrogjenit bazik të produkteve të papërpunuara
të peshkut nuk i tejkalon limitet e përcaktuara
me Rregulloren perkatese mbi kriteret
mikrobiologjike.
B.REQUIREMENTSFOR FISH OIL
INTENDED FOR HUMAN
CONSUMPTION
1.Raw material used for preparation of fish oil
intended for human consumption must
1.1. .1.come from establishments ,including
registered or approved vessels under Regulation
N0.11/2011 on Hygiene of Foodstuffs.
1.2. has been obtained from fishery products fit
for human consumption and are in compliance
with provisions laid down in this Section ;
1.3. të transportohen dhe ruhen në kushte
higjenike ;
1.4. be chilled immediately and maintain the
temperature laid down in Chapter VII /
By way of derogation from paragraf 1 , food
business operators may not chill fishery
products if these products are used directly for
preparation of fish oil intended for human
consumption and the raw material is processed
within 36 hours after loading ,provided that the
criteria of freshness are met and total volatile
nitrogen value of the unprocessed products fish
products does not exceed the limits laid down
by Respective regulation on microbiological
criteria. products does not exceed the limits laid
down byRespective regulation on
microbiological criteria.
B.KRITERI ZA RIBLJE ULJE
NAMENJENO ZA LJUDSKU
ISHRANU
1.Sirovina, koja se upotrebljava za pripremu
ribljeg ulja, koja je namenjena za ljudsku
ishranu, treba da je:
1.1.dobijena od preduzeća ,uključujući i
brodove registrovane ili usvojene po
Pravilnikom Br.11/2011 o Higijeni
Prehrambenih Proizvoda.
1.2. dobijena od riblji proizvoda koje su
povoljne za ljudsku ishranu, i koje su u
skladu sa odredbama, utvrdjenim u ovom
odeljku,
1.3. da se prevoze i čuavju na higijenske
uslove,
1.4. da se ohlade odmah i da očuva
temperuturu, utvrdjeno u poglavlje VII.
Izuzev stav 1, subjekti koji se bave hranom,
mogu da ne ohlade riblje proizvode, ako ovi
proizvodi se koriste direktno za pripremu
ribljeg ulja namenjeno za ljudsku ishranu , i
da ukoliko se sirovina preradjuje unutar 36
čas. nakon utovara obezbedivši ispunjenost
uslova svežine i da opšta vrednost baznog
nitrogena nepreradjenih riblji proizvoda ne
prevazidje limite odgovarajućim
pravilnikom o mikrobiološkim kriterijama
120
NITROGJENI TOTAL I AVULLUESHEM
(TVB-N) ,LIMITI I VLERAVE PER
KATEGORI TE CAKTUARA TE
PRODUKTEVE TE PESHKUT DHE
METODAT E ANALIZAVE TE CILAT
DUHET TE PERDOREN
Produktet e paperpunuara te peshkut te cilat u
takojne kategorive te llojeve te cekura ne
Kapitullin II do te konsiderohen si te
papershtashme per konsum kur vleresimi
organoleptik ka krijuar dyshime per freskin e
tyre dhe kontrollet kimike zbulojne se jane
tejkaluar limitet e TVB-N (I)25 mg te
nitrogjenit ne 100 gr te mishit II, 30 mg te
nitrogjenit ne 100 gr te mishit per llojet e
referuara ne paragraf 2 te Kapitullit III 35 mg
te nitrogjenit ne 100 gr të mishit .Metoda
referente e cila përdoret për kontrolle të TVB-
N perfshine destilimin dhe ekstraktimin e
deproteinizuar ne acid perklorik
2. Procesi i prodhimit të vajit të peshkut duhet
të siguroj se lënda e parë e cila dedikohet për
prodhimin e vajit të papërpunuar të peshkut i
nënshtrohet trajtimit ,duke përfshirë nxehjen,
presimin, ndarjen, centrifugimi, përpunimi,
rafinimin dhe hapat e pastrimit para se të
plasohet në treg për konsumatorin e fundit.
3. Duke siguruar se lënda e parë dhe procesi i
prodhimit i përmbushë kriteret të cilat
aplikohen për vajin e peshkut i cili dedikohet
THE TOTAL VOLATILE NITROGEN
(TVB-N) ,THE LIMIT OF VALUES FOR
CERTAIN CATEGORIES OF FISHERY
PRODUCTS AND METHODS OF
ANALYSES TO BE USED
Unprocessed fishery products belonging to the
categories of the species mentioned in Chapter
II ,shall be considered as unfit for consumption
when by the organoleptic assessment is
suspected for their freshmess and chemical
controls reveal thatTVB-N limits are
exceeded.I 25 mg of nitrogen in 100 gr of flesh
II 30 mg of the nitrogen in 100 gr of flesh for
species referred to in pahragraf 2 of Chapter II
.III 35 mg of nitrogen in 100 gr of flesh .The
reference method used for control of TVB-N
includes distillation and extraction of perchloric
acid
2.The production process of fish oil must ensure
that raw material which is intended for
production of unprocessed fish oil has
undergone treatment ,including heating
,pression ,separation ,centrifuging ,processing
,refining and cleaning steps before that such oil
is placed on the market to final consumer.
3. Ensuring that the raw material and
manufacturing process fulfills the criteria
applied to fish oil, intended for human
TOTALAN PARIRAN NITROGEN
( TVB-N),LIMIT VREDNOSTI
ZA ODREDJENE KATEGORIJE
RIBLJIH PROIZVODA I METODE
UZORKAVANJA KOJE SE IREBA
UPOTREBITI
Nepreradjeni ribëji proizvodi koja se ticu
kategorijama , vrsta pomenutim u Poglavlje
II smatracese kao nepodobne za ishranu
kada organolepticna procena je stvorila
sumnje za njihovu svezinu i hemiske
kontrole otkrivaju da su prevazidjeni limiti
TVB- I 25 mg nitrogena na 100 gr mesa,
,I 30 mg nitrogena na 100 gr.mesa za vrste
referisane u stav 2 Poglavlja II III,35 mg
nitrogena na 100 gr mesa
Referentna metoda koja se upotrebljava za
kontroll TVD-N obuhvata destiliranje i
deproteinizirano ekstrairanje
saperklorićnim acidom
2.Proizvodni proces ribljeg ulja treba da
obezbedi da sirovina namenjena za
proizvodnju nepreradjenog ribljeg ulja je
podvrgavan tretiranju, obuhvatajući,
grejanje, presiranje, odvajanju,
centrifugiranju, preradi, rafiiranju i ćišćenju
pre stavljanja na tržište za poslednjeg
potrošača.
3. Obezbedjujući da sirovina i proces
proizvodnje ispunjavaju kritere koje se
primenjuju za riblje ulje namenjeno
121
për konsum, operatori i biznesit me ushqim në
të njëjtën ndërmarrje mund të prodhoj dhe ruaj
edhe vajin e peshkut për konsum edhe vajin e
peshkut dhe ushqimin për peshq i cili nuk
dedikohet për konsum.
4.Në pritje të hartimit të legjislacionit vendor,
operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me legjislacionin për
ushqimin dhe standardet e pranuara
nderkombtarisht që ka të bëjë me rregullat për
vajin e peshkut i cili është plasuar në treg për
konsumatorin e fundit.
KREU V
STANDARDET SHËNDETËSORE
PËR PRODUKTE TË PESHKIMIT
Përveç sigurimit të pajtueshmërisë me kriteret
mikrobiologjike të cilat janë përcaktuar në
pajtim me Rregullores Nr.11/2011 Për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore, operatorët
e biznesit me ushqim duhet të sigurojnë se
varësisht nga natyra e produktit ose e llojeve të
produkteve të peshkimit që janë plasuar në treg
për konsum, i plotësojnë standardet e
përcaktuara në këtë kapitull. Kriteret e pjesës B
dhe D nuk do të aplikohen te të gjitha
produktet e peshkimit të cilat përdoren direkt
për përgatitjen e vajit të peshkut i cili
dedikohet për konsum .
consumption, food business operator in the
same establishment may produce and store fish
oil for human consumption, fish oil and fish
feed which is not intended for huamna
consumption.
4.Pending the drafting of Community
legislation, food business operators must ensure
compliance with national rules for fish oil,
placed on the market to final consumer.
CHAPTER V
HEALTH STANDARDS FOR FISHERY
PRODUCTS
In addition to ensuring compliance with
microbilogical criteria adopted in accordance
with Regulation N0.11 /2011 on Hygiene of
Foodstuffs, food business operators must ensure
,depending on the nature of the product or the
species ,that fishery products placed on the
market for human consumption meet the
standards laid down in this Chapter .It shall not
be applied the requirements of Part B and D in
all fishery products used directly for preparation
of fish oil ,intended for human consumption .
potrošnju, subjkat koji se bavi hranom, u
istom preduzeću može da proizvodi i čuvati
i riblje ulje za potrošnju i riblje ulje i hranu
za ribe koji nije namenjeno ljudskoj ishrani.
4. U očekivanju izrade domačeg
zakonodavstva, subjekti koji se bave
hranom treba da obezbede usaglašenost sa
zakonodavstvom o hrani i medjunarodnim
priznatim standardima vezano sa propisima
za riblje ulje koje je stavljena na tržište za
poslednjeg potrošača.
POGLAVLJE V
ZDRAVSTVENI STANDARDI ZA
RIBLJE PROIZVODE
Subjekti koji se bave hranom, osim što
moraju da obezbede usaglašenost sa
mikrobiološkim kriterima, koji se utvrdjeni
u skladu sa Pravilnika Br.11/2011 o
Higijeni Prehrambenih Proizvoda, moraju
da obezbede da zavisno od prirode
proizvoda ili vrste riblji proizvoda koje su
stavljene na trzište, ispunjavaju standarde,
utvrdjenim ovim poglavljem. Kriteri deo B i
D ne primenjuju se kod svih riblji proizvoda
koji se direktno upotrebljavaju za pripremu
ribljeg ulja, namenjeno ljudskoj ishrani.
122
A.PËRBËRJA ORGANOLEPTIKE
E PRODUKTEVE TË PESHKIMIT
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
zbatojnë ekzaminimet organoleptike të
produkteve të peshkimit .Në veçanti këto
ekzaminime duhet të sigurojnë se produktet e
peshkimit janë në pajtim me kriteret e
freskësisë.
B.HISTAMINA
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se nuk janë tejkaluar limitet e
histaminës.
C.TOTALI I NITROGJENIT TË
AVULLUESHËM
Produktet e papërpunuara të peshkimit nuk
duhet të plasohen në treg, nëse analizat kimike
zbulojnë se janë tejkaluar limitet e TVB-N ose
TMA-N.
D.PARAZITËT
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se produktet e peshkimit u janë
nënshtruar ekzaminimit vizuel me qëllim të
zbulimit të parazitëve të dukshëm para se të
plasohen në treg. Ata nuk duhet të plasojnë
produkte të peshkimit në treg për konsum të
cilat jane dukshem të kontaminuara .
A.ORGANOLEPTIC PROPERTIES OF
FISHERY PRODUCTS
Food business operators must carry out an
organoleptic examination of fishery products .In
particular ,this examination must ensure that
fishery products comply with any freshness
criteria .
B.HISTAMINE
Food business operators must ensure that the
limits with regard to histamine are not exceeded
C.TOTAL VOLATILE NITROGEN
Unprocessed fishery products must not be
placed on the market if chemical tests reveal
that the limits with regard to TVB-N or TMA-N
have been exceeded .
D.PARASITES
Food business operators must ensure that
fishery products have been subjected to a visual
examination for the purpose of detecting visible
parasites before being placed on the market
.They must not place fishery products that are
obviously contaminated with parasites on the
market for human consumption.
A. ORGANOLEPTIČKI SASTAV
RIBLJI PROIZVODA
Subjekti koji se bave hranom treba da
primenjuju organoleptičke testiranje ribljih
proizvoda. Ova testiranja, posebno treba da
obezbede da tih proizvodi su u skladu sa
kriterima svežine.
B. HISTAMINA
Subjekti koji se bave hranom treba da
obezbede da nisu prekoračeni limiti
histamine.
C.TOTAL PARNOG NITROGENA
Ukoliko hemijske analize otkrivaju da su
prekoračeni limiti TVB-N ili TMA-N,
nepreradjene riblje proizvode ne treba
staviti na trzište.
D. PARAZITI
Subjekti koji se bave hranom, treba da
obezbede da riblji proizvodi su podvrgnuti
vizuelnoj ekzaminaciji radi otkrivanja
vidljivih parazita pre nego što se proizvodi
stave na tržište. Oni ne treba da stave na
trziste, proizvode koje su vidljive
kontaminirane.
123
E.TOKSINET E RREZIKSHME
PËR SHËNDETIN E NJERIUT
1. Produktet e peshkut nga peshqit helmues të
familjes Tetraodontidae ,Moildae ,Diodontidae
dheCanthigasteroidae nuk duhet të plasohen në
treg .
Produktet e freskëta,të përpunuara ,përgatitura
,dhe të ngrira të familjes Gempylidae ,në
veçanti Raventus protiousus dhe Lepidacybium
flavobromeum, mund të plasohen në treg
vetëm në formë të ambalazhuar/paketuar dhe
duhet të etiketohen drejt në mënyrë që të
sigurohet informata për konsumatorin për
metodën e përgatitjes dhe rrezikun lidhur me
praninë e substancave me ndikim të dëmshëm
gastrointensinal .
Emri shkencor i produktit të peshkut duhet të
shoqërojë emrin e zakonshem në etiketë.
2. Produktet e peshkut që përmbajnë biotoksine
siç është ciguatoksina ose toksinet të cilat
paralizojnë muskujt nuk duhet të plasohen në
treg. Megjithatë produktet e peshkimit të
përfituara nga guacat dymembranore,
ekinodermet, tunikatet dhe gastropodët e detit
mund të plasohen në treg vetëm në formë të
ambalazhuar /paketuar dhe duhet të etiketohen
në mënyrë të drejt ,nëse janë prodhuar në
pajtim me seksionin VII dhe janë në pajtim me
standardet e përcaktuara në kapitullin V,
paragraf 2 të atij seksioni .
E.TOXINS HARMFUL TO HUMAN
HEALTH
1. Fishery products derived from poisonous fish
of the following families must not be placed on
the market: Tetraodontidae, Moildae,
Diodontidae and Canthigasteroidae.
Fresh products ,processed ,cooked and frozen
of the family Gempylidae ,in particular
Raventus protiousus andLepidacybium
flavobromeum ,may placed on the market must
be correctly wrapped /packed in a manner to
provide sufficient information to consumer
about the method of preparation /cooking and
risk related to substances with harmful
gastrointestinal; effect .
The scientific name of the fishery product must
accompany the coomon name in label.
2.Fishery products containing biotoxins such as
ciguatoxin or muscle paralyzing toxins must not
be placed on the market .However ,fishery
products derived form bivalve molluscs
,echinoderms ,tunicates and marine gastropods
may be placed on the market if they have been
produced in accordance with Section VII and
comply with the standards laid down in Chapter
V,point 2 of that Section.
E.TOKSINI OPASNI ZA LJUDSKO
ZDRAVLJE
1.Riblji proizvodi iz otrovnih riba porodice
Tetraodontidae ,Moildae, Diodontidae i
anthigasteroidae ne treba stavljati na tržište.
Sveže proizvode, preradjene, pripremljene i
zamrznute, iz porodice Gempylidae,
posebno Raventus protiousus i
Lepidacybium flavobromeum, mogu se
stavljati na tržiste samo
ambalažirane/upakovanoj formi i treba
ispravno eteketirati kako bi se obezbedile
informacije za potrosača o metodi
pripremanja i rizika o prisutnosti substanci
sa štetnim gastrointensinalnim dejstvom.
Naučno ime ribljeg proizvoda dtreba da
druži obićno ime na etiketi.
2.Riblji proizvodi koji sadrže biotoksine kao
što je ciguatoksina ili toksine koje parališu
mišiče, ne smeju se stavljati na tržište.Riblji
proizvodi, dobijeni iz skoljke, ekonodermi,
tunikati i morski gastropodi, mogu se
stavljati na tržište samo u ambalažiranoj i
upakovanoj formi i treba ispravno
etiketirati, i ukoloko su proizvedeni u
skladu sa odeljkom VII, i da su u skladu sa
standardima, utvrdjene u poglavlje V, tačka
2 tog odeljka.
124
KREU VI
MBËSHTJELLJA DHE PAKETIMI
I PRODUKTEVE TË PESHKIMIT
1.Kontejnerët për deponim, në të cilët mbahen
nën akull produktet e freskëta të peshkimit
duhet të jenë të rezistueshme ndaj ujit dhe të
sigurojnë se uji i shkrirë nga akulli të mos ketë
kontakt me produktet.
2.Bllokat e ngrirë të akullit të përgatitur në
bordin e anijeve duhet të mbeshtillen në
mënyrë adekuate para se të zbarkohen në tokë.
3.Kur produktet e peshkimit mbeshtillen në
bordin e anijeve të peshkimit, operatorët e
biznesit me ushqim duhet të sigurojnë se
materiali mbështjelles :
3.1. nuk është burim i kontaminimit,
3.2.ruhet në atë mënyrë që të mos i ekspozohet
kontaminimit, dhe
3.3.dedikohet për ripërdorim, lehtë pastrohet
dhe sipas nevojës dezinfektohet .
KREU VII
RUAJTJA E PRODUKTEVE TË
PESHKIMIT
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët ruajnë
CHAPTER VI
WARPPING AND PACKAGING OF
FISHERY PRODUCTS
1.Receptacles in which fresh fishery products
are kept under ice must be water resistant and
ensure that melt water doees not remain in
contact with the products.
2.Frozen blocks prepared on board vessels must
be adequately wrapped before landing .
3.When fishery products are wrapped on board
fishing vessels ,food business operators must
ensure that wrapping material ;
3.1. is not a source of contamination ;
3.2. is stored in such manner that it is not
exposed to a risk of contamination ;
3.3. intended for re-use is easy to clean and
;where necessary ,to disinfect .
CHAPTER VII
STORAGE OFFISHERY PRODUCTS
Food business operators storing fishery
POGLAVLJE VI.
OMOTAVANJE I UPAKOVANJE
RIBLJI PROIZVODA
1. Kontejneri za skladištenje, u kojima se
riblji proizvodi drže ispod leda treba da su
otporni nad vodom i da obezbede da voda,
utopljena iz leda nema kontakt sa
proizvodima.
2. Zamrznuti blokovi leda, pripremljeni na
bordu brodova treba omotavati na
adekvatan naćin pre nego što se pristajaju
na zelju.
3.Kada riblji proizvodi se omotavaju na
bordu brodova za ribarstvo, subjekti koji se
bave hranom treba da obezbede materijal za
omotavanje:
3.1. nije izvor kontaminacije,
3.2.čuva se na taj način da se ne izloži
kontaminaciji, i
3.3. namenjen je za ponovno
upotrebljavanje, lako se ćisti i po potrebi
dezinfekcira.
POGLAVLJE VII
ČUVANJE RIBLJI PROIZVODA
Subjekti koji se bave hranom, koji čuvaju
125
produktet e peshkimit duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kriteret vijuese:
1.Produktet e freskëta të peshkimit, produktet e
shkrira dhe të papërpunuara të peshkimit dhe
produktet e gatuara dhe të ftohura të
krustaceanëve dhe guacave duhet të mbahen në
temperaturë që i afrohet shkrirjes se akullit.
2. Produktet e ngrira të peshkimit duhet të
mbahen në temperaturë jo më te larte se minus
-18 ºC, në të gjitha pjesët e produktit;
Megjithatë i tërë peshku i ngrirë në ujë të
kripur dhe i cili dedikohet për prodhimin e
ushqimit të konzervuar mund të mbahet në
temperaturë jo më të lartë se minus - 9 ºC .
3. Produktet e peshkimit, të cilat mbahen të
gjalla duhet të mbahen në temperaturë dhe në
atë mënyrë që nuk do të ndikoj dëmshëm në
sigurinë e ushqimit ose vleren ushqyese te tij.
KREU VIII
TRANSPORTI I PRODUKTEVE
TË PESHKIM
Operatorët e biznesit me ushqim që
transportojnë produkte të peshkimit duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me kriteret vijuese
1.Gjatë transportit produktet e peshkimit duhet
të mbahen në temperaturën e kërkuar, në
veçanti :
1.1. produktet e freskëta të peshkimit,
products must ensure compliance with the
following requirements :
1.Fresh fishery products ,thawed unprocessed
fishery products and cooked and chilled
products from crustaceans and molluscs ,must
be maintained at a temperature approaching that
of melting ice.
2. Frozen fishery products must be kept at a
temperature of not more than -18ºC ,in all parts
of the product ;However ,whole fish in brine
intended for the manufacture of canned food
may be kept at a temperature of not more than -
9ºC .
3.Fishery products kept alive must be kept at a
temperature and in a manner that does not
adversely affect food safety or their viability
CHAPETR VIII
TRANSPORT OFFISHERY PRODUCTS
Food business operators transporting fishery
products must ensure compliance with the
following requirements:
1.During the transport ,fishery products must be
maintained at the required temperature .In
particular:
1.1. fresh fishery products ,thawed unprocessed
riblje proizvode treba da obezbede
usaglašenost sa sledečim kriterima:
1.Sveže,utopljene i nepreradjene riblje
proizvode i pripremljene i hladjene
proizvode školjke i mekušce treba držati u
temperatiuri koja se bribližava topljenju
leda.
2.Zamrznuti riblji proizvodi treba da se drže
u temperaturi ne većoj od minus - 18 ºC u
svim delovima proizvoda, cela riba,
zanrznuta u posoljenom vodu , a koji je
namenjen za proizvodnju konzervirane
hrane može se držati u temperaturi ne većoj
od minus - 9 ºC.
3.Riblji proizvodi koje se drže žive, treba
držati u temperaturi i na način da neće
štetno uticati na bezbednost hrane ili njenu
hranjenu vrednost.
PODELJAK VIII
PREVOZ RIBLJI PROIZVODA
Subjekti koji se bave hranom i prevoze
riblje proizvode treba da obezbede
usaglašenost sa sledećim kriterima:
1. Tokom prevoza, riblje proizvode treba
održati u odgovarajučoj temperaturi,
posebno:
1.1.sveži riblji proizvodi, utopljeni i
126
produktet e shkrira të papërpunuara të
peshkimit dhe produktet e gatuara dhe ftohura
nga krustaceanët dhe guacat duhet të mbahen
në temperaturë që i afrohet shkrirjes se akullit.
1.2. produktet e ngrira të peshkimit me
përjashtim të peshkut të ngrirë në ujë të kripur
dhe i cili dedikohet për prodhimin e ushqimit
të konzervuar gjatë transportit duhet të mbahet
në temperaturë të njëjtë dhe jo më te larte se
minus -18 ºC në të gjitha pjesët e produktit
mundësisht me një luhatje të shkurtë por jo më
të larte se 3 ºC.
2. Operatorët e biznesit me ushqim nuk ka
nevojë që të pajtohen me pargrafin 1 2 kur
transportohen produktet e ngrira të peshkimit
nga hapësira ftohëse deri në ndërmarjen e
aprovuar për shkrirje me qëllim të përgatitjes
dhe përpunimit nëse një rrugëtim i tillë është i
shkutër dhe autoriteti komptent e lejon një gjë
të tillë .
3. Nëse produktet e peshkimit mbahen në
akull, uji i mbetur nuk duhet të ketë kontakt me
produktet .
4.Produktet e peshkimit të cilat plasohen në
treg të gjalla duhet të transportohen në atë
mënyrë që të mos ndikoj dëmshëm në sigurinë
e ushqimit dhe vleren ushqyese te tyre.
fishery products ,and cooked and chilled
products from crustaceans and molluscs ,must
be maintained at a temperature approaching that
of melting ice .
1.2. frozen fishry products ,with the exception
of frozen fish in brine intended for the
manufacture of canned food ,must be
maintained during transport at an even
temperature of not more than -18ºC in all parts
of the product ,possibly with short upward
fluctations of not more than 3 ºC.
2.Food business operators need not to comply
with paraghraf 1,2 when frozen fishery products
are transported from a cold store to an approved
establishment to be thawed for the purposes of
preparation and /or processing ,if the journey is
short and the competent authority so permits .
3.If fishery products are kept under ice ,melt
water must not remain in contact with the
products .
4 Fishery products to be placed on the market
live must be transported in such a way as not
adversely to affect food safety or their viability
nepreradjeni proizvodi ribolovstva
zahladjeni proizvodi pripremljenih od
skoljki i mekušca, treba održati u
temperaturi koja se približi utoplenju leda.
1.2.zamrznuti riblji proizvodi, osim ribe -
zamrznute poseljenom vodom i koji su
namenjeni za proizvodnju konzervirane
hrane, tokom prevoza treba da se održe u
istoj temperaturi a ne većoj od minus -18 º
C na celim delovima ribe uz kratko
variranje ali ne većoj od 3 ºC.
2.Subjekti koji se bave hranom nema
potrebe da se slažu sa satv 1,2, kada prevoze
zamrznute riblje proizvode iz prostora za
hladjenje do preduzeća koja je usvojena za
utopljenje u cilju pripremanja ili
preradjivanja ako se takvo putovanje je
kratka i nadležni organ to odobrava.
3.Ukoliko se riblji proizvodi drže na ledu,
ostavljena voda ne treba da ima kontakt sa
proizvodima.
4.Riblji proizvodi koje se stavljaju žive na
tržište treba prevoziti na taj naćin da ne
utiću štetno na bezbednost hrane i na
njegovo hranjenu vrednost.
127
SEKSIONI IX
QUMËSHTI I PAPËRPUNUAR,
KULLOSHTRA, PRODUKTET E
QUMËSHTIT DHE PRODUKTET
ME BAZË KULLOSHTRE
Për qëllim të këtij seksioni:
1. „Kulloshtër„ nënkupton lëngun e sekretuar
nga gjëndrrat qumështore nga kafshët për
prodhimin e qumështit deri në pesë ditë pas
pjelljes dhe është i pasur me antitrupa dhe
minerale, dhe paraprijnë me prodhimin e
qumështit të papërpunuar .
2. “ Produktet me bazë kulloshtre„- nënkupton
produktet e përpunuara që rezultojnë nga
përpunimi i kulloshtrës ose nga përpunimi i
mëtejmë i produkteve të tilla të përpunuara .
KREU I
QUMËSHTI I PAPËRPUNUAR
DHE KULLOSHTRA -PRODHIMI
PRIMAR
Operatorët e biznesit me ushqim që prodhojnë
ose grumbullojnë qumësht të papërpunuar dhe
kulloshtër duhet të sigurojnë pajtueshmëri me
kriteret e përcaktuara në këtë kapitull.
SECTION IX
RAW MILK ,COLOSTRUM AND DAIRY
PRODUCTS AND COLOSTRUM-BASED
PRODUCTS
For purposes of this Section :
1.„Colostrum „ –means a secreted liquid from
udder of animals up to five days after calving
and it is rich with antibodies and minerals ,and
procede with the production of raw milk .
2.“ Colostrum based products „-means
processed products resulting from processing of
colostrums or further processing of such
processed products.
CHAPTER I
RAW MILK AND COLOSTRUM –
PRIMARY PRODUCTION
Food business operators producing,or;as
appropriate ,collecting raw milk must ensure
compliance with the requirements laid down in
this Chapter .
ODELJAK IX
NEPRERADJENO MLEKO,
KOLOSTRUM, MLEČNI PROIZVODI
I PROIZVODI SA OSNOVOM MLEKO
Za potrebe ovog odeljka:
1.“Kolostrum“ podrazumeva tečnost
izvadjenu iz mlečnih žljezdi iz životinja za
proizvodnju mleka do pet dana nakon
telenja i sadrži antitrupe i menerale, i
prethode proizvodnju nepreradjenog mleka.
2 „Proizvodi sa osnovom kolostruma“,
podrazumevaju preradjene proizvode koje
rezultiraju iz preradjivanja kolostruma ili iz
daljeg preradjivanja takvih preradjenih
proizvoda.
POGLAVLJE I
NEPRERADJENO MLEKO I
KOLOSTRUM - PRIMARNA
PROIZVODNJA
Subjekti koji se bave hranom, i koji
proizvode ili skupljaju nepreradjeno mleko i
kolostrum, treba da obezbede usaglašenost
sa uslovima utvrdjenim u ovom poglavlju.
128
I. KRITERET SHËNDETËSORE
PËR QUMËSHTIN E PA
PËRPUNUAR DHE PRODHIMIN
E KULLOSHTRËS
1. Qumështi i papërpunuar dhe kulloshtra
duhet të përfitohen nga kafshët që:
1.1. nuk shfaqin simptome të sëmundjeve
infektive të cilat përhapen te njeriu përmes
qumështit ose kulloshtrës ;
1.2.janë në gjendje të mirë shëndetësore, nuk
shfaqin simptome të sëmundjes që mund të
rezultoj në kontaminimin e qumështit dhe
kulloshtrës, dhe në veçanti nuk vuajnë nga
ndonjë infeksion i traktit gjenital me rrjedhje,
enterit, me diare dhe temperaturë, ose
inflamacion të dukshem të gjirit.
1.3.nuk kanë plagë në gji që mund të dëmtoj
qumështin dhe kulloshtrën .
1.4.në të cilën nuk janë administruar substanca
ose produkte dhe nuk janë nënshtruar trajtimit
ilegal në Udhëzimit Adminstrativ NR.14/2006
mbi caktimin e kufirit maksimal të mbetjeve,
1.5. nëse janë administruar substanca dhe
produkte të autorizuara , përshkrimin e
periodës së vëzhgimit të tërheqjes së këtyre
produkteve dhe substancave .
2.1. Sa i përket brucelozës, qumështi i
papërpunuar dhe kulloshtra duhet të përfitohet
I. HEALTH REQUIREMENTS FOR RAW
MILK PRODUCTION AND COLOSTRUM
1.Raw milk and colostrums must come from
animals :
1.1. do not show any symptoms of infectious
disease communicable to humans through milk
or colostrums;
1.2.that are in god general state of health
.present no signs of disease that might result in
the contamination of milk and ,in particular ,are
not suffering from any infection of the genital
tract with discharge ,enteritis with diarrhea and
fever, or a recognizable inflammation of the
udder .
1.3.that do not have any any udder wound likely
to affect the milk and colostrums .
1.4. to which no unauthorized substances or
products have been administered and that have
not undergone illegal treatment within the
menaing of Administrative Instruction No
14/2006 On Fixing the Maximum Residue
Limits,
1.5. in respect of which ,where authorised
products or substances have been administered
,the withdrawal periods ,prescribed for these
products or substances have been observed .
2 .1. In particular ,as regards brucellosis, raw
milk and colostrum must come from:
I. ZDRAVSTVENE USLUVE ZA
NEPRERADJENO MLEKO I
PROIZVODNJU KOLOSTRUMA
1.Nepreradjeno mleko i kolostrum treba da
se zadobijaju iz životinja koje:
1.1. ne pokazuju simptome infektivnih
bolesti koje se prenose kod ljudi putem
mleka ili kolostruma,
1.2. su u dobrom zdravstvenom stanju, ne
pokazuju znakove bolesti koja može
rezultirati sa kontaminacijom mleka i
kolostruma, a posebno ne pate iz vidljive
infekcije sisa,enterit sa diareom i
temperaturom.
1.3. nemaju rane u sisama, koje mogu da
oštete mleko i kolostrom,
1.4. u kjima nisu primenjene substance ili
proizvode i nisu primenjene ilegalne
tretiranja u smislu Administrativnog
Uputstva BR.14/2006 o odredjivanju
maksimalne granice ostataka,
1.5. ako su primenjene substance i
autorizovane proizvode, opis perioda
posmatranja i povlačenja ovih substanci i
proizvoda.
2.1. što se tiće Bruceloze, nepreradjeno
mleko i kolostrum, treba da se zadobije od:
129
nga:
2.1.1. Lopët ose buallicat të cilat i
takojnë tufës që në kuptim të Udhëzimit
Administratriv Nr. 26/2007 për luftimin
dhe çrranjosjen e smundje
Tuberkulozit, Brucelozës dhe Leukozës tek
gjedhet, janë të lira ose zyrtarisht të lira nga
bruceloza .
2.1.2. delet ose dhitë të cilat i takojnë
pronës zyrtarisht të lirë ose të lire nga
bruceloza , në kuptim të Udhëzimit
Administrativ Nr.07/2008 për liftimin dhe
çrrënjosjen e smundjes së Brucelozës tek
delet, dhitë dhe derrat ,ose
2.1.3. kafshët e gjinisë femrore te llojeve
tjera, për llojet e prekshme nga bruceloza,
tufat e kontrolluara rregullisht per këte
sëmundje sipas planit të kontrollit të
aprovuar nga autoriteti kompetent.
2.2. për sa i përket tuberkulozës,
qumështi dhe kulloshtra duhet të përfitohet
nga :
2.2.1. lopët dhe buallicat që
takojnë tufës në kuptimin e
Udhëzimit Administratriv Nr.26/2007.
për luftimin dhe çrranjosjen
e smundjes së Tuberkulozit,
Brucelozës dhe leukozës tek Gjedhet
është zyrtarisht e lirë nga tuberkuloza
,ose
2.1.1. cows and buffaloes belonging to a
herd which , within the meaning of
Administrative Instruction No. 26/2007 on
combating and eradication of
Tuberculosis, Brucelosisi and Leukosis
disease in catle, is free or officially
free of brucellosis .
2.1.2. sheep or goats belonging to a holding
officially free or free of brucellosis within
the meaning of Administrative instruction
No. 07/2008 on combating and
eradfication of brucellosis diseas in sheep
and goats and swine .
2.1.3.females of other species belonging
to a holding ,for species susceptible to
brucellosis ,to herds regularely checked
for that disease under a control plan that
the competen authority has approved .
2.2. as regards tuberculosis ,raw milk and
colostrums must come from:
2.2.1. cows or buffaloes belonging to
herd which , within the meaning of
Administrative Instruction No. 26/2007 on
Combating and eradication of Tuberculosis,
Brucelosisi and Leukosi Disease in catle, is
officially free of tuberculosis,or
2.1.1.krave ili bivolice koje pripadaju
stadi u smuislu Administrativnog
Uputstva BR:26/2007 o suzbijanju i
iskorenjavanju olesti Tuberkuloze,
Bruceloze i Leukoze kod goveda, su
slobodne ili službeno slobodne od
bruceloze.
2.1.2.ovce i koze koje se tiču stadi
zvanićno oslobodjene ili oslobodjene
od bruceloze u smislu Administrativnog
Uputstva BR. 07/2008 za suszbijanje i
iskorenjavanje bolesti Bruceloze kod
voce, koze i svinje, ili
2.1.3.ostalih životinja ženskog pola koje
mogu se razboliti iz bruceloze stade
redovno kontrolisane za ovu bolest, po
planu kontrole, usvojenom od
nadležnog organa.
2.2..što se tice tuberkuloze, mleko i
kolostrum može se zadobijati od:
2.2.1. krave i bivolica koja se tiću
stadi, u smislu Administrativnog Uputstva
Br:26/2007 o suzbijan iskorenjavanju
Bolesti Tuberkuloze, Bruceloze
Leukoze kod goveda, i zvanično je
slobodna od tuberkuloze, ili
130
2.2.2. kafshët e gjinisë femrore te
Llojeve tjera, për llojet e preksh nga
tuberkuloza tufat e kontrolluara
rregullisht për këte sëmundje sipas
planit të kontrollit të aprovuar nga
autoriteti kompetent.
2.3. nëse dhitë mbahen së bashku me opë, dhitë
e tilla duhet të inspektohen dhe testohen për
tuberkulozë.
3. Megjithatë, qumështi i papërpunuar nga
kafshët të cilat nuk i plotësojnë kriteret e
paragraf 2 mund të përdoret me autorizim të
autoritetit kompetent:
3.1. në rastin e lopëve dhe bualliceve të cilat
nuk shfaqin reaksion pozitiv në testet për
tuberkulozë ose brucellozë e as nuk shfaqin
simptoma të këtyre sëmundjeve, pas
nënshtrimit të trajtimit me anë të nxehtësisë
,tregojnë reaksion negativ në testin e fosfatazës
alkaline;
3.2. në rastin e deleve ose dhive që nuk
tregojnë reaksion pozitiv në testet për
brucellozë ose të cilat janë vaksionuar kundër
brucellozës si pjesë e programit të aprovuar të
qrrënjosjes, dhe të cilat nuk shfaqin simptome
të sëmundjes, ose
3.2.1. prodhimin e djathit me periudhë të
maturuar, së paku dy muaj ;ose
3.2.2.pas nënshtrimit të trajtimit me anë të
2.2.2.females of other specie belonging
,for species susceptible to tuberculosi,
herds regularely checked fo this disease
under a control that the competent
authority hasapproved.
2.3. if goats are kept together with cows ,such
goats must be inspected and tested for
tuberculosis .
3. However, raw milk from animals that do not
meet the requirements of parahgraf 2 may be
used with the authorization of the competent
authority:
3.1.in the case of cows or buffaloes that do not
show a positive reaction to tests for
tuberculosis or brucellosis ,nor any symptoms
of these diseases ,after having undergone a heat
treatment such as to show a negative reaction to
the phosphatase test;
3.2. in the case of sheep or goats that do not
show a positive reaction to tests for brucellosis
,or which have been vaccinated against
brucellosis as part of an approved eradication
programme ,and which do not show any
symptom of that disease,
either
3.2.1. for manufacture of cheese with
maturation period of at least two months ;or
3.2.2.after having undergone heat
2.2.2.ostalih životinja ženskog pola
Za vrste dodirljive od tuberkuloze,
stade redovno kontrolisane za ovu
boles usvojenom od nadležnog organa.
2.3.ukoliko se koze drže zajedno sa
kravama, te koze treba da se inspektuju i
testiraju za tuberkulozu.
3. Medjutim, nepreradjeno mleko od
životinja koje ne ispunjavaju uslove stav 2,
može se upotrebiti sa ovlaščenjen nadležnog
organa:
3.1. u slučaju krava i bivolica koje ne
pokazuju pozitivnu reakciju u testovima za
tuberkolozu ili brucelozu niti pokazuju
simptome ovih bolesti, nakon tretiranja sa
toplotom , pokazuju negativno reakciju na
testu alkaline fosfataze;
3.2. u slućaju avaca i koze koje na testovima
za brucelozu ne pokazuju pozitivnu
reakciju, ili koje su vakcionisane protiv
bruceloze kao deo usvojenog programa za
iskorenjavanje bolesti i koje ne pokazuju
simptome bolesti, ili
3.2.1. proizvodnju sira sa maturiraom
periodu najmanje dva meseci, ili
3.2.2. posle primenjivanja tretmana
131
nxehtësisë për të treguar reaksion negativ
në testin e fosfatazës alkaline;dhe
3.3. në rastin e kafshëve të gjinisë femrore të
llojeve tjera të cilat nuk shfaqin reaksion
pozitiv në testet për tuberkulozë ose brucelozë,
e as simptome të këtyre sëmundjeve, por u
takojnë tufave në të cilat është zbuluar
bruceloza ose tuberkuloza pas kontrollimeve të
referuara në paragraf 2.1.3., ose 2.2.2., nëse
trajtohen për të garantuar sigurine e qumeshtit.
4. Qumështi i papërpunuar dhe kulloshtra e
cilësdo kafshë, që nuk është në pajtueshmëri
me kriteret e pikave 1 deri 3, dhe në veçanti i
cilësdo kafshë e cila individualisht tregon
reaksion pozitiv në testet profilaktike të
tuberkulozës ose brucelozës siç është
përcaktuar në Lopët ose buallicat të cilat i
takojnë tufës që në kuptim të Udhëzimit
Administratriv Nr. 26/2007 për luftimin dhe
çrranjosjen e smundjes së Tuberkulozit,
Brucelozës dhe Leukozës tek gjedhe dhe
Udhëzimit Administrativ Nr.07/2008 për
liftimin dhe çrrënjosjen e smundjes së
Brucelozës tek delet, dhitë dhe derrat nuk
duhet të përdoret për konsum.
5. Izolimi i kafshëve të sëmura ose që dyshohet
se janë të infektuara me ndonjë nga sëmundjet
e referuara në paragraf 1 ose 2, duhet të jetë
efektiv për të shmangur efektin e dëmshëm në
qumështin dhe kulloshtrën e kafshëve tjera.
treatment such as to sho negative reaction
to the phosphatase test;and
3.3. in the case of females of other species that
do not show a positive reaction to tests for
tuberculosis or brucellosis ,nor any symptoms
of these disease ,but belong to a herd where
brucellosis or tuberculosis has been detected
after the checks referred to in pahragrag 2.1.3.
,or 2.2.2.,f treated to ensure safety.
4. Raw milk and colostrums from any animal
not complying with the requirements of points 1
to 3 –in particular ;any animal showing
individually a positive reaction to the
prophylactic tests vis-a viis tuberculosis or
brucellosis as laid down in Administrative
Instruction No. 26/2007 on combating and
eradication of Tuberculosis, Brucelosisi and
Leucosis disease in catle and Administrative
instruction No 07/2008 on combating and
eradication of Brucellosis in sheep ,goats and
swine must not be used for human
consumption.
5.The isolation of animals that are infected ,or
suspected of being infected ,with any of the
diseases referred to in pahragraf 1 or 2 must be
effective to avoid any adverse effect on other
animals’ milk.
putem toplote radi pokazivanja
negativne reakcije na testu
alkaline fosfataze, i
3.3. u slučaju drugih zivotinja zenskog pola,
koje ne pokazuju pozitivnu reakciju na
testovima za Brucelozu, niti simptome ovih
bolesti, ali se tiću stadama, na kojima je
otkrivena tuberkuloza ili bruceloza, nakon
kontolama referisane u stav 2.1.3. ili 2.2.,
ukoliko se tretiraju radi zagarantovanja
bezbednosti mleka.
4. Nepreradjeno mleko i kolostrum bilo koje
životinje koje nije usaglašenosti sa kriterima
tačaka 1 do 3, a posebno bilo koje životinje
koja individualno na testove profilaktike
tuberkuloze ili
bruceloze pokazuje pozitivnu reakciju,
kako je utvrdjenoAdministrativnog
Uputstva Br:26/2007 o suzbijanju i
iskorenjavanju bolesti Tuberkuloze,
Bruceloze i Leukoze kod goveda i
Uputstva Br. 07/2008 za suszbijanje i
iskorenjavanje bolesti Bruceloze kod voce,
koze i svinje, ne treba se upotrebiti za
ludsku ishranu.
5. Izolacija bolesnih životinja,ili se sumnja
da su infektirane od bolesti referisane u stav
1 ili 2, treba biti efektivna radi otklanjanja
štetnog efekta na mleko i kolostrum drugih
životinja.
132
II. HIGJIENA E QUMËSHTIT DHE
KULLOSHTRËS NË PRONAT E
PRODHIMIT
A Kriteret për hapesira dhe pajisje
1. Pajisjet për mjelje dhe hapësirat ku qumështi
dhe kulloshtra ruhet, përdorohet apo ftohet,
duhet të jenë te ndërtuara dhe të vendosura në
mënyrë që të kufizohet rreziku nga
kontaminimi i qumështit dhe kulloshtrës.
2. Hapsirat për ruajtje të qumështit dhe
kulloshtrës duhet të mbrohen nga kafshët dhe
insektet dëmtuese, të ketë ndarje adekuate nga
objektet ku janë strehuar kafshët, dhe sipas
nevojës duhet t’i plotësojnë kriteret e
përcaktuara në pjesën B, dhe të posedojnë
pajisjet e frigorifimit.
3. Sipërfaqet e pajisjeve të cilat vijnë në
kontakt me qumështin dhe kulloshtrën (enët,
veglat, kontejnerët, rezervuaret) etj. dhe të cilat
përdoren për mjelje, grumbullim ose transport,
duhet të pastrohen lehtë dhe sipas nevojës edhe
të dezinfektohen dhe duhet të mbahen në
gjendje të mirë. Kjo kërkon përdorimin e
materialit të lëmuar, jo toksik dhe që mund të
lahet
4. Pas përdorimit, sipërfaqet e tilla duhet të
pastrohen dhe sipas nevojës të dezinfektohen.
Pas secilit rrugëtim ose pas secilës seri të
II. HYGIENE ON MILK AND
COLOSTRUM PRODUCTION HOLDINGS
A.Requirements for premises and equipment
1.Milking equipment ,and premises where milk
is stored ,handled or cooled must be located and
constructed so as to limit the risk of
contamination of milk and colostrums.
2.Premises for the storage of milk and
colostrums must be protected against vermin
,have adequate separation frompremises where
animals are housed and ,where necessary to
meet the requirements laid down in Part B ,have
suitable refrigeration equipment.
3.Surfaces of equipment that are intended to
come into contact with milk and colostrums
(utensils,containers ,tanks ,etc .intended for
milking ,collection or transport ) must be easy
to clean and ,where necessary ,disinfect and
maintained in a sound condition .This requires
the use of smooth ,washable and no-toxic
materials.
4.After use ,such surfaces must be cleaned and
,where necessary ,disinfected .After each
journey ,or after each series of journeys when
II. HIGIJENA MLEKA I
KOLOSTRUMA U PROIZVODNIM
IMANJIMA
A. Kriteri za prostorije i uredjaje
1. Uredjaji za muzenje i prostorije na
kojima se ćuva, upotrebljava ili hladi mleko
i kolostrum treba da budu izgradjene i
smeštene kako bi se ograničilo opasnost
kontaminacije mleka i kolostruma.
2. Prostorije za skladištenje-ćuvanje mleka i
kolustruma treba zaštiti od životinja i štetnih
insekata, do imaju adekvatno odvajanje iz
objekata gde su smeštene životinje a po
potrebi treba da ispunjavaju uslove
utvrdjene u deo B i da ih imaju uredjaje
hladjenja.
3.Površine uredjaja koje dolaze u kontaktu
sa mlekom i kolostrumom (posudje, pribori,
kontrjneri , rezervoari i dr.} a koje se
upotrbljavaju za muzenje, sakupjljanje i
prevoz treba da se lako oćiste, a po potrebi i
dezinfekcirati i održavati u dobrom stanju.
Ovo zahteva upotrebu netoksičnog i
glatkog materijala koji se može oprati.
4.Nakon upotrebe, takve površine trebaju se
oćistiti a po potrebi i dezinfekcirati. Nakon
svakog putovanja ilio nakon svake serije
133
rrugëtimeve kur periudha kohore në mes të
zbrazjes dhe mbushjes vijuese është shumë e
shkurtë, por në të gjitha rastet para
ripërdorimit, kontejnerët dhe rezervuarët e
përdurur për transport të qumështit dhe
kulloshtrës duhet të pastrohen dhe
dezinfektohen së paku një herë në ditë.
B. Higjiena gjatë mjeljes, grumbullimit dhe
transportit
1. Mjelja duhet të bëhet në mënyrë higjenike, e
në veçanti duke siguruar se :
1.1. para fillimit të mjeljes, thimthat, gjiri dhe
pjesët në afërsi janë të pastërta;
1.2. qumështi dhe kulloshtra nga secila kafshë,
është kontrolluar nga mjelësi për anomali
organoleptike dhe fiziko-kimike ose ndonje
metodë e cila paraqet rezultate të ngjajshme
dhe që qumështi dhe kulloshtra me anomali të
tilla të mos përdoret për konsum;
1.3. qumështi dhe kulloshtra nga kafshët të
cilat shfaqin shenja klinike të sëmundjes së
gjirit të mos përdoret për konsum, përveç nëse
është në pajtim me udhëzimet e veterinarit;
1.4. identifikimi i kafshëve të cilat i
nënshtrohen trajtimit mjekësor dhe që mund të
bartë mbetje në qumësht ose kulloshtër, dhe që
qumështi dhe kulloshtra e tillë është përfituar
nga kafshët e tilla para përfundimit të
the period of time between unloading and the
following loading is very short ,but in all cases
at least once a day ,containers and tanks used
for the transport of raw milk and colostrums
must be cleaned and disinfected in an
appropriate manner before re-use .
B. Hygiene during milking ,collection and
transport
1.Milking must be carried out hygienically
,ensuring in particular:
1.1. that before milking stars ,the teats, udder
and adjacent parts are clean ;
1.2.that milk from each animal is checked for
organoleptic or physico-chemical abnormalities
by the milker or a method achieving similar
results and that milk presenting such
abnormalities is not used for human
consumption;
1.3. that milk and colostrums from animals
showing clinical signs of udder disease is not
used for human consumption otherwise than in
accordance with the instructions of a
veterinarian;
1.4. the identification of animals undergoing
medical treatment likely to transfer residues to
the milk ,and colostrums ,and that milk and
colostrums obtained from such animals before
the end of the prescribed withdrawal period is
putovanja, kada vremenski period izmedju
ispražnjavanja i sledećeg punjenja je veoma
kratak, ali na sve slučajeve pre ponovne
upotrebe, kontejneri i rezervoari,
upotrebljeni za prevoz mleka i kolostruma
treba oćistiti i dezinfekcirati najmanje jedan
put dnevno.
B. Higijena tokom muzenja, sakupljanja i
Prevoza
1.Muzenje treba izvršiti na higijenski način,
a posebno osiguravajući da:
1.1. pre poćetka muzenja, vrhove sise, sise i
ostali delovi –bradavice u blizini su ćiste,
1.2.mleko i kolostrum iz svake životinje, je
kontrolisano iz lica koji je muzio životinje
za organoleptičke i fizičke - hemijske
anomalije, ili nekom metodom koja daje
slićne rezultate i da mleko i kolostrum sa
takvim anomalijama ne upotrebi za ljudsku
ishranu.
1.3. mleko i kolostrum iz životinja koja
pokazuju hemijske znakove bolesti sisa da
se ne upotrebi za ljudsku ishranu, osim ako
je u skladu sa uputstvima veterinara.
1.4.identifikacija životinja, koje se
podvrgnu lekarskoj kontroli, i koje mogu
prenositi ostatke - rezidua na mleko ili
kolostrum, i da takvo mleko i kolostrum je
zadobijana od takvih životinja pre isteka
134
periudhës së përshkruar të tërheqjes se
mbetjeve nga organizmi, qumështi i tillë nuk
përdoret për konsum;
1.5. substancat per pastrimin e thimthave
përdoren vetëm pas autorizimit ose regjistrimit
në pajtim me procedurat e përcaktuara në
Udhëzimin Administrativ Nr.14/2006 mbi
caktimin e kufirit maksimal të mbetjeve në
lidhje me plasimin në treg të produkteve
biocidale;
1.6. kulloshtra mjelet ndaras dhe nuk përzihet
me qumështin e papërpunuar .
2. Menjëherë pas mjeljes, qumështi dhe
kulloshtra duhet të mbahen në vend të pastër, i
cili është i dizajnuar dhe pajisur për të
shmangur kontaminimin.
2.1.Qumështi duhet të ftohet menjëherë në jo
më shumë se 8 º C në rast të grumbullimit
ditor, ndërsa në jo më shumë se 6 ºC nëse
grumbullimi nuk është ditor;
2.2. në rast të grumbullimit ditor, kulloshtra
duhet të ruhet ndaras dhe në jo më shumë se 8
ºC, ndërsa në rast se grumbullimi nuk është
ditor në jo më shumë se 6 ºC,ose të ngrihet ;
3. Gjatë transportit duhet të mbahet zingjiri i
ftohjes, me të arritur në ndërmarrjen e
destinimit temperatura e qumështit dhe
kulloshtrës nuk duhet të jetë më shumë se 10
not used for human consumption ;and
1.5. the teat dips or sparys are used only if the
competent authority has approved or
registration in compliance with procedures laid
down in No 14/2006 On Fixing the Maximum
Residue Limits, regarding to the placing on the
market of biocidal products;
1.6. colostrums is milked separately and not
mixed with raw milk.
2. Immediately after milking, milk must be held
in a clean place designed and equipped to avoid
contamination.
2.1. it must be cooled immediately to not more
than 8 ºC, in the case of daily collection, or not
more than 6ºC if the collection is not daily.
2.2. in case that collection is daily colostrums
must be stored separately and in not more than
8ºC ,in case that the collection si not daily the
colostrums must be stored in not more than 6 ºC
or to be frozen ;
3 During transport the cold chain must be
maintained and,on arrival at the establishment
of destination ,the temperature of the milk and
colostrums must not be more than 10 ºC;
perioda opisane za povlačenje ostataka sa
organizma, takvo mleko se ne upotrebljava
za ljudsku ishranu,
1.5.substance za čiščenje vrha sise,
upotrebljavaju se samo posle ovlaščenja i
registracije u skladu sa postupcima
utvrdjene Administrativnom Uputstvom Br.
14/2006 O Odredjivanju Maksimalne
Granice Ostataka,u vezi sa stavljanjem na
tržište biocidnih proizvoda.
1.6. kolostrum se muzi odvojeno i ne meša
se sa neprerradjenom mlekom.
2.Odmah nakon muzenja, mleko i
kolostrum treba da se održi na ćistom
mestu, koje je dizjnirano i snabdeveno za
otklanjanje kontaminacije.
2.1. mleko se treba ohladiti odmah ali ne
više od 8 ºC u slučaju dnevnog sakupljanja,
i u ne više od 6 ºC, ukoliko se sakpljanje
nije dnevna.
2.2u slučaju dnevnog sakupljanja,
kolostrum treba da se čuva odvojeno i ne u
više od 8 ºC, dok u slučaju kada sakupljanje
nije dnevna u ne više od 6 ºC, ili se
zamrzne.
3. Tokom prevoza treba držati lanac
hladjenja, i ćim stiže u namenjenoj
preduzeći temperatura mleka i kolostruma
ne treba da dude viša od 10 ºC
135
ºC;
4. Operatorët e biznesit me ushqim nuk ka
nevojë të plotësojnë kriteret e temperaturës, të
përcaktuara në paragraf 2 dhe 3, nëse qumështi
iplotëson kriteret e siguruara në pesën III , dhe
nëse
4.1. qumështi përpunohet brenda 2 orëve pas
mjeljes ;ose
4.2. për arsye teknologjike e cila ndërlidhet me
prodhimin e produkteve të caktuara të
qumështit,nevojitet një temperaturë më e lartë
dhe një gjë e tillë lejohet nga autoriteti
kompetent .
C. Higjiena e personelit
1.Personat të cilët bëjnë mjeljen dhe mirren
me qumështin dhe kulloshtrën e papërpunuar
duhet të veshin rroba të përshtatshme dhe të
pastërta.
2. Personat të cilët bëjnë mjeljen duhet të
mbajnë nivel të lartë të pastërtisë personale.
Afër vendit të mjeljes duhet të ekzistojnë
pajisjet (hapësirat) e përshtatshme për larje të
duarve për personat që mirren me qumështin e
papërpunuar dhe kulloshtrën.
III .KRITERET PËR QUMËSHTIN E
PAPËRPUNUAR DHE KULLOSHTRËN
1.1. Per qumeshtin e paperpunuar aplikohen
kriteret vijuese deri ne pritje te standardeve per
4.Food business operators need not comply
with the temperature requirements laid down in
parahgraf 2 and 3 if the milk meets the criteria
provided for in Part III and either
4.1. the milk is processed within 2 hours of
milking ;or
4.2. a higher temperature is necessary for
technological reasons related to the
manufacture of certain dairy products and the
competent authority so authorizes.
C. Staff hygiene
1.Persons performing milking and /or handling
raw milk and colostrums must wear suitable
clean clothes.
2. Persons performing milking must maintain a
high degree of personal cleanliness .Suitable
facilities must be available near the place of
milking to enable persons performing milking
and handling raw milk and colostrums to wash
their hans and arms.
III .CRITERIA FOR RAW MILK AND
COLOSTRUM
1.1.For unprocessed milk shall apply the
following criteria until new standards are
4.Subjekti koji se bave hranom nema
potrebe da ispune kritere temperature,
utvrdjene u stav 2 i 3, ukoliko mleko
ispunjava kritere obezbedjene u deo III,i
ako se:
4.1. mleko preradjuje o roku od dva sata
posle muzenja, ili:
4.2.ako zbog tehnoloških raloga, koja se
povezuje sa proizvodnjom odredjenih
proizvoda mleka zahteva se viša
temperatura i ako to odobrava nadležni
organ.
C. Higijena osoblja
1. Lica koji vrše muzenje i bave se sa
nepreradjenom mlekom i kolustrumom,
treba da obuće povoljne i ćista odela.
2. Lica koji vrše muzenje treba da držu
visok stepen lićne higijene. Blizu mesta
muzenja treba da postoje uredjaji i prostori,
povoljni za pranje ruke osoblja koje se bave
nepreradjenom mlekom i kolustrumom.
III. KRITERI ZA NEPRERADJENO
MLEKO I KOLOSTRUMA
1.1. Za nepreradjeno mjeko primenjuju se
sledeci kriteri do docekivanja standarda za
136
ndermarrjet ne kontekst te legjislacionit me
specific per cilesine equmeshtit dhe produkteve
te qumeshtit.
1.2. Do te aplikohen kriteret nacionale deri ne
aplikimin e legjislacionit te BE-se sa I perket
numrit te pllakezave ,qelizave somatike ose
mbetjeve te antibiotikeve.
2. Duhet te kontrollohen nje numer
reprezentativ I mostrave te cilat jane
perzgjedhur sipas rastit te qumeshtit te
paperpunuar dhe kulloshtra nga pronat e
prodhimit te qumeshtit keto mostra
kontrollohen per perputhshmeri me paragraf 3
dhe 4 per qumeshtin e paperpunuar dhe
kriteret ekzistuese nacionale te referuar ne
paragraf 1 dhe 2 ne rastin e kulloshtres.
Kontrollet mund te behen nga ose ne emer te:
2.1. Subjeektit afarist te ushqimit I cili prodhon
qumesht;
2.2. Subjektit afarist te ushqimit I cili
grumbullon apo perpunon qumesht;
2.3.Grupin e subjekteve afariste ose;
2.4. ne konekst te skemes regjionale te
kontrollit nacional.
3.1. Subjeketet afariste te ushqimit duhet te
inicojnë procedura per te garantuar se
qumeshti i paperpunuar i ploteson kriteret
vijuese:
3.1.1. per qumështin e paperpunuar te lopes:
establishedfor establishments in context of
more specific legislation for milk quality and
dairy products.
1.2.Shall be applied national requirements until
application of EU legislation regarding to the
number of the count plates ,somatic cells or
antibiotic residues.
2. Shall be checked a representative number of
samples of unprocessed milk and colostrums
,selected randomly from milk production
holdings .These samples shall be checked for
compliance with parahgraf 3 and 4 for
unprocessed milk and the current national
requirements ,referred in paraghraf 1.2., in case
of colostrums.checks can be performed by or on
behalf of :
2.1. Food business operator producing milk;
2.2. Food business operator collecting or
processing milk;
2.3.Group of food business operators,or;
2.4. In context of regional national control
scheme.
3.1. Food business operators shall initiate
procedures to ensure that unprocessed milk
meets the following criteria:
3.1.1. For cow’s unprocessed milk:
preduzece u kontekstu specificnog
zakonodavstva za kvalitet mleka i mlecnih
proizvoda,
1.2.Preminice se nacionalni kriteri do
priemne zakonodavstva EZ, vezano sa
pločicama , somatskim celijama ili
antibiotićnih rezidium
2 Treba da se kontrolise jedan
reprezentativni broj uzoraka koje su
izabrane za nepreradjeno mleko i
kolostruma sa farmi proizvodnje mleka, ove
uzorke se kontrolisu u skladu sa stav 3 i 4 o
nepreradjenom mlekom i postojece
nacionalni kriteri referisane u stav 1, 2 za
kolostruma.Kontrole se moze izvrsiti o dili
u ime:
2.1.Poslovnog subjekta koji se bavi hranom,
koji proizvodi mleko,
2.2Poslovnog subjekta koji se bavi hranom,
koji sakuplja ili preradjuje mleko,
2.3.Grupe poslovnih subjekata ili:
2.4.U kontekstu regionalne šeme nacionalne
kontrole
3.1.poslovni subjekti koji se bavi hranom
treba da iniciraju procedure radi
garantiranja da nepreradjeno mljeko
ispunjava sledece kritere:
3.1.1.Za nepreradjeno kravljeg mleka
137
Numri i pllakëzave
ne30 o C (per ml)
Numri I qelizave
somatike (per ml)
≤ 100 000 (*)
≤ 400 000 (**)
(*) Lekundjet mesatare gjeometrike per
periudhen mbi dy mujore ,se paku dy
mostra ne muaj. (**) Lekundjet
mesatare mbi tre muaj ,se paku nje
moster ne muaj, perderisa autoriteti
kompetent specifikon metodologjine
tjeter duke marre per baze ndryshimet
sezonale ne nivele te prodhimit.
3.1.2. per qumështin e papërpunuar te llojeve
tjera:
Numri I
pllakezave ne 30
o C (per ml)
≤ 1 500 000 (*)
(*) lekundja mesatare gjeometrike per
periudhën mbi dy muaj së paku dy
mostra në muaj.
3.2.Megjithate, nese qumeshti i paperpunuar i
llojeve tjera perveç lopes dedikohet per
prodhim te produkteve qe prodhohen nga
qumeshti i paperpunuar me process te cilin
nuk e perefshine trajtimin me ane te
Number of the
plates in 30 o C (per
ml)
Number of somatic
cells (per ml)
≤ 100 000 (*)
≤ 400 000 (**)
(*) Geometrical average oscilation for a
period of more than teo months,at least
two samples. (**) Average oscilation
over three months ,at l;east one sample a
month, while the competent authority
specifies other methodology taking into
account sezonal changes at production
levels.
3.1.2. for other unprocessed milk of other
species:
Number of plates
in 30 o C (per ml)
≤ 1 500 000 (*)
(*) Geometrical average oscilation for
a period over two monthsat least two
samples a month .
3.2. However the unprocessed milk other than
cow’s intended for production of the products
from unprocessed milk by a process which does
not include temperature ,shall undertake steps
to ensure that unprocessed milk used meets the
Broj ploćca na30 o
C (za ml)
Broj somatskih
celija (za ml)
≤ 100 000 (*)
≤ 400 000 (**)
(*) Prosećne geometrijske devijacije za
period visše od dva meseca najmanje
dva uzoraka mesečno. (**) Prosećne
devijacije više od tri meseca ,najmanje
jedan uzorak mesećno, sve dok nadležni
organ ne specificira drugu metodologiju,
uzimajucći kao osnovu sezonske
promene na nivou proizvodnje.
3.1.2. za nepreradjeno mleko ostale vrste:
i
Broj čelija na 30 o
C (za ml)
≤ 1 500 000 (*)
(*) geometrične mesecne devijacije za
period vise od dva meseca najmanje
dva uzoraka mesecno.
3.2. ukoliko se ostalo nepreradjeno mleko,
osim stocnog mlekoa se namenjuje za
proizvodnju proizvoda koji se proizvode od
nepreradjenog mleka, procesor koji ne
obuhvata tretoranje sa iemperaturom,
138
temperatures, subjektet afariste te ushqimit
duhet te nderamarrin hapat per te garantuar se
qumeshti perdorur I paperpunuar I ploteson
kriteret vijuese:
Numri I
pllakezave ne 30
o C (per ml)
≤ 500 000 (*)
(*)lekundja mesatare gjeometrike per
periudhen mbi dy muaj se paku dy
mostra ne muaj
4.Perjashtimisht nga Udhezimi Administrativ
per masat per monitorimin e substancave te
caktuara dhe mbetjeve ne kafsha te gjalla dhe
produkte shtazore subjektet afariste te ushqimit
duhet te inicojne procedurat per te garantuar se
qumeshti I paperpunuar nuk plasohet ne treg
nese:
4.1.permban mbetje te antibiotikeve ne sasi sa
qe substancat tjera te referuara ne Udhezimi
Administrativ MA Nr.14/2006 per kufirin
maksimal te mbetjeve tejkalojne nivelet e
autorizuara sipas kesaj rregulloreje ,ose
4.2.mbetjet e pergjithshme te kombinuara te
substancave antibiotike tejkalon vleren
maksimale te lejuar.
5. Kur qumeshti i paperpunuar nuk i permbush
following criteria:
The number of
plates in 30 o C
(per ml)
≤ 500 000 (*)
(*) Geometrical average oscilation for
a period over two monthsat least two
samples a month .
4.Without prejudice from Administrative
Instruction about the measures for monitoring
of certain residues in live animals and animal
products ,food business operators shall initiate
procedures to ensure that unprocessed milk
shall not be placed into market unless:
4.1.contains residues of antibiotics in a quantity
that other substances referred in Administrative
Instruction MA Nr.14/2006 for maximum
residue limit does not excced the authorized
levels ,under this Regulation ,or
4.2.The overall combined residues of antibiotic
substances exceeds the permitted maximum
level.
5. When unprocessed milk does not meet
poslovni subjk
Broj čelija na 30 o
C (za ml)
≤ 500 000 (*)
(*) geometrićne mesećne devijacije za
period više od dva meseca najmanje
dva uzoraka mesećno.
4.Izuzetno od Administrativnog Uputstva o
merama za monitorisanje odredhenih
substanci i rezidua na zivim zivotinjama i
proizvodima zivotinjskog prekla, poslovni
subjekti koji se bave hranom treba da
iniciraju procedure kako bi zagarantovali da
nepreradjeno mleko ne stavlja se na trziste,
ukoliko:
4.1.sadrze antibioticne rezidue u kolicini da
ostale substance, referisane u
Administrativno Uputsvo MA Br. 14/2006 o
maksimalnoj granici rezidua prevazidju
nivo koji se dozvoljava hovim
pravilnikom.m ili;
4.2. kontamirane opste rezidue antibioticnih
sbstanci prevazidje mksimalnu dozvoljenu
vrednost.
5Kada nepreradjeno mjeko ne ispinjava stav
139
pargrafi 3 ose 4 te ketij Kapitulli, subjekti
afarist i ushqimit duhet te informoj autoritetin
competent dhe te ndermarre masat per te
korrigjuar situaten.
KREU II
KRITERET NË LIDHJE ME
PRODUKTET E QUMËSHTIT DHE
PRODUKTET ME BAZË
KULLOSHTRËN
I. KRITERET E TEMPERATURËS
1.Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se, pas pranimit në ndërmarrjen e
përpunimit;
1.1.qumështi ftohet shpejt në jo më shumë se 6
ºC,
1.2.Kulloshtra ftohet shpejt në jo më shumë se
6 ºC, ose mbahet e ngrirë dhe mbahet në atë
temperaturë deri sa të përpunohet.
2.Megjithatë, operatorët e biznesit me ushqim
mund të mbajnë qumështin dhe kulloshtrën në
temperaturë më të lartë, nëse:
2.1. përpunimi fillon menjëherë pas mjeljes,
ose mbrenda katër orëve pas pranimit në
ndërmarrje;ose
2.2. për arësye teknologjike, autoriteti
kompetent lejon temperaturë më të lartë për sa
i përket prodhimit të produkteve të caktuara të
qumështit apo produkteve me bazë kulloshtrën
paraghraf 3 or 4 of this Chpater ,Food busieness
operator shall inform the competent authority
and shall take measures to remedy the situation.
CHAPTER II
REQUIREMENTS CONCERNING DAIRY
PRODUCTS AND COLOSTRUM BASED
PRODUCTS
I.TEMPERATURE REQUIREMENTS
1.Food business operators must ensure that
,upon acceptance at a processing establishment,
1.1.milk is quickly cooled to not more than 6 ºC
and kept at that temperatrure until processed
1.2. colostrum is quickly cooled to not more
than 6 ºC ,or be frozen and kept at that
temperatrure until processed
2.However ,foiod business operators may keep
milk and colostrum at a higher
temperature if :
2.1.processing begins immediately after milking
,or within 4 hours of acceptance at the
processing establishment ;or
2.2.the competent authority authorizes a higher
temperature for technological reasons
concerning the manufacture of certain dairy
products or colostrums based products.
3 ili 4 ovog Poglavlja, poslovni subjekt sa
hranom treba da informime nadležni organ i
da preduzme mere za korigiranje situaciju.
POGLAVLJE II
KRITERI VEZANO SA
PROIZVODIMA MLEKA I
PROIZVODIMA SA OSNOVOM
KOLUSTRUMA
I. KRITERI TEMPERATURE
1.Subjekti koji se bave hrnom treba da
obezbede da posle prijema na preduzeće
preradjivanja:
1.1. mleko se brzo hladi u ne višoj od 6 º C,
1.2. kolostrum se brzo hladi u ne višoj od 6
ºC, ili se drži zamrznuta u teperaturi dok se
ne preradjuje.
2. Subjekti koji se bave hranom, mleko i
kolostrum mogu držati u višoj temperaturi
ukoliko:
2.1. prerada zapoćne odmah nakon muzenja,
ili u toku četiri casova nakon prijema u
preduzeće il
2.2. zbog tehnoloških razloga, nadležni
organ dozvoljava višu temperaturu što se
tiće proizvodnji odredjenih proizvoda mleka
ili proizvoda sa osnovu kolostruma.
140
II KRITERET PËR TRAJTIM ME
NXEHTËSI
1.Kur qumështi i papërpunuar, kulloshtra apo
produktet me bazë kulloshtrën i nënshtrohen
trajtimit me nxehtësi, operatorët e biznesit të
ushqimit duhet të sigurojnë se i plotëson
kriteret e përcaktuara në kapitullin XI të
aneksit II, të Rregullores Nr.11/2011 Për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimorer
Posaqërisht, kur përdorin proceset vijuese ata
duhet të sigurojnë se janë në pajtim me këto
specifikacione.
1.1. me trajtim është arritur pasterizimi, duke
përfshirë :
1.1.1.temperaturë të lartë për një kohë të
shkurtër (së paku 72 ºC për 15 sekonda)
1.1.2.temperaturë të ulët për një kohë të
gjatë (së paku 63 ºC për 30 minuta ); ose
1.1.3.ndonjë kombinim tjetër i kushteve të
kohës dhe temperaturës për të përfituar
efekt ekuivalent, në mënyrë qe produktet të
tregojnë reaksion negativ në testin e
fosfatazës alkaline, aty ku është e
mundshme, menjëherë pas një trajtimi të
till
1.2. Me trajtim është arritur trajtimi me
temperaturë ultra të lartë:
1.2.1. duke përfshirë rrjedhjen e
vazhdueshme të nxehtësisë temperaturë të
II .REQUIREMENTS FOR HEAT
TREATMENT
1.When raw milk ,colostrum or colostrum based
products undergo heat treatment ,food business
operators must ensure that this satisfies the
requirements laid down in chapter XI of Annex
II ,to Rregulation No.11/2011 On Hygiene of
Foodstuffs.In particular when following
processes are used they must ensure that they
are in compliance with mentioned
specifications.
1.1.by heat treatment is achieved pasterisation,
including:
1.1.1. a high temperature for a
sjor period (at least 72 ºC for 15 seconds)
1.1.2 a low temperature for a long
period (at least 63 ºC for 30
minutes );or
1.1.3. any other combination of the time
and temperature condition to achieve
an equivalent effe immediately after
treatment where appropriate, products
indicate a negative reaction in
phosphatase test after a such treatment .
1.2. By treatment is achieved ultr
hightemperature:
1.2.1. including continous flow of the
heat for a short period (not less than 135 ºC
II. KRITERI ZA TRETIRANJE
TOPLOTOM
1. Kada se nepreradjeno mleko, kolostrum
ili proizvodi sa osnovom kolostruma
podvrgnu tretiranju sa toplotom, subjekti
koji se bave hranom, treba da obezbede da
ispunjavaju kritere utvrdjenim poglavljem
XI, aneksa II,Pravilnika Br11./2011 O
Higijeni Prehrambenih Proizvoda. Kada se
upotrbljavaju sledeći procesi oni posebno
treba da obezbede da su u skladu sa ovim
specifikacijama.
1.1.sa tretiranjem postignoto je
pasterizacija, obuhvatajući:
1.1.1. visoku temperaturu za kratko
vreme(najmanje 72 ºC za 15 sekundi),
1.1.2.nisku temperature za duže vreme
(najmanje 63 ºC za 30 minuta),ili
1.1.3.neku drugu kombinaciju
vremenski uslova i temperature radi
dobijenja ekvivalentnog efekta, kako bi
proizvodi na testu fosfatne alkaline
pokazali negativnu reakciju tu gde je
moguće odmah posle takvog tretiranja.
1.2. Sa tretiranjem je postignuto tretiranje sa
ultra visokom temperaturom:
1.2.1.obuhvatajući stalni tok toplote u
Visokoj temperaturi za kratko
141
lartë për një periudhë te shkurtë (ne jo më
te ulët se 135 ºC në kombinim me kohën e
përshtashme të mbajtjes, në mënyrë që të
mos ketë numër te konsiderueshëm të
mikrorganizmave ose sporeve të tyre të
cilat janë në gjendje që të rriten në
produktin e trajtuar, kur një produkt i tillë
mbahet në kuti sterile në temperaturë të
ambijentit; dhe
1.2.2. i mjaftueshëm për të siguruar se
produktet mbes mikrobiologjikisht stabile,
pas inkubimit për 15 ditë në 30 ºC në
kuti të mbyllur ose 7 ditë në 55 ºC në kuti
të mbyllur, ose pas ndonjë metode tjetër e
cila demonstron se është aplikuar trajtimi i
duhur me nxehtësi.
2. Duke marrë parasysh se qumështi i
papërpunuar dhe kulloshtra t’i nënshtrohet
trajtimit me anë të nxehtësisë, operatorët e
biznesit me ushqim duhet:
2.1. t’i respektojnëu procedurat e zhvilluara në
pajtim me parimet HACCP ,sipas Rregullores
Nr. 11/2011 Për Higjienën e Prodhimeve
Ushqimorer; dhe
2.2. janë në pajtim me kriteret që autoriteti
kompetent mund t’i caktoj gjatë aprovimit të
ndërmarrjeve ose zbatimit të kontrolleve në
pajtim me Rregulloren Nr.11 /2011 Për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore .
in combination with appropriate time of the
holding in a manner that shall not be viable
microorganisms ,or spores , able to be
grown in a treated product, when a such
product is kept in a sealed sterile container
in environmental temperature ;and
1.2.2. Is sufficient to ensure that products
Remain microbilogicall stabil, after
incubation in sealed container for 15 days
at 30 ºC or 7 days at 55 ºC in a sealed
container, or any other method which
demonstrates has been applied appropriate
heat treatment.
2. Having in regard that raw milk and
colostrums is subject to heat treatment ,food
business operators must:
2.1. respecting the procedures developed in
compliance with HACCP principles, underand
Regulation No.11/2011 On Hygiene of
Foodstuffs; and
2.2.are in compliance with criteria which
competent authority may impose ,during the
approval of establishments or during
implementation checks in compliance with
Regulation No.11/2011 On Hygiene of
Foodstuffs.
vreme ( na ne nizoj od 135 ºC u
kombinaciji sa povoljnom
vremenom držanja, kako ne bi
imalo mikroorganizme koje su u
stanju da raste u tretiranom
proizvodu, kada se proizvod
drži u sterilnu kutiju u teperaturi
okoline,i
1.2.2. dovoljan da se obezbedi da
proizvodi mikrobiološki ostaju stabilni
nakon inkubacije za 15 dana na 30 ºC u
zatvorenoj kutiji ili 7 dana na 55 ºC u
zatvorenoj kutiji ili posle neke druge
metode koja potvrdjuje da je
primenjeno potrebno tretiranje sa
toplotom.
2. Uzimajući u obzir da se nepreradjeno
mleko i kolostrum podvrgnu tretiranju
putem toplote, subjekti koji se bave hranom
treba da:
2.1. ispoštuju postupke koje su preduzete u
skladu sa načelima HACCP sistema-po
Nacrtpravilnika Br.11/2011 O Higijeni
Prehrambenih Proizvoda, i:
2.2. u skladu su sa kriterima koje nadležni
organ može odrediti tokom usvajanja
preduzeća ili sprovodjenju kontrola u skladu
sa Pravilnika Br. 11/2011 O Higijeni
Prehrambenih Proizvoda.
142
III. KRITERET PËR QUMËSHTIN E
PAPËRPUNUAR TË LOPËVE
1. Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
prodhojnë produkte të qumështit duhet të
inicojnë procedurat për të siguruar se
menjëherë pas trajtimit me anë të nxehtësisë
dhe nëse tejkalohet periudha e pranueshme e
specifikuar në procedurat e bazuara në
HACCP.
1.1. qumështi i papërpunuar i lopëve, i
përdorur për përgatitje të produkteve të
qumështit në 30 ºC ka numër të pllakëzave më
pak se 300.000 bakterie për ml; ose
1.2. qumështi i lopëve, i trajtuar me nxehtesi, i
cili përdoret për përgatitjen e produkteve të
qumështit në 30 ºC ka numër të pllakëzave më
pak se 100.000 bakterie për ml.
2. Kur qumështi nuk i plotëson kriteret e
përcaktuara në paragrafin 1, operatorët e
biznesit me ushqim duhet të informojnë
autoritetin kompetent dhe të ndërmarinr masat
për të korigjuar situatën.
KREU III
MBËSHTJELLJA DHE PAKETIMI
Mbyllja e paketimeve konsumuese duhet të
bëhet menjëherë pas mbushjes në ndërmarrjet
ku bëhet trajtimi i fundit me anë të nxehtësisë
të produkteve lëngshme të qumështit dhe
III.CRITERIA FOR RAW COWS’MILK
1. Food business operators manufacturing dairy
products must initiate procedures to ensure that
,immediately after heat treatment and if the
acceptable period ,specified in procedures based
on HACCP principle is exceeded.
1.1. raw cows’ milk used to prepare dairy
products has a plate count at 30 ºC of less than
300.000 per ml ;and
1.2. processed cows’ milk used to prepare dairy
products has a plate count at 30 ºC of less than
100 000 per ml.
2. When milk fails to meet the criteria laid
down in paragraph 1 ,the food business operator
must inform the competent authority and take
measures to correct the situation.
CHAPTER III
WRAPPING AND PACKAGING
Sealing of consumer packages must be carried
out immediately after filling in the
establishment where the last heat treatment of
liquid dairy products and products based
III. KRITERI ZA NEPRERADJENO
MLEKO KRAVE
1. Subjekti koji se bave hranom, koji
proizvode mlečne proizvode, treba da
iniciraju postupke kako bi obezbedili da
odmah nakon tretiranja putem toplote i ako
se prevazidje privhatljiv period,
specifikovan u postupcima zasnovane na
načelima HACCP sistema.
1.1. nepreradjeno mleko krave,
pripremljeno za mlečne proizvode na
temperaturi 30 ºC ima broj pločica manje od
300.000 bakterije za ml, ili
1.2. mleko od krava, tretirano toplotom, koji
se upotrebljava za pripremu mlečnih
proizvoda na temperaturi 30 ºC ima broj
pločica manje od 100.000 bakterije za ml.
2. Kada mleko ne ispunjava kritere,
utvrdjenim stavom 1, subjekti koji se bave
hranom treba da ga informišu nadležni
organ i da preduzmu mere radi ispravke
situacije.
POGLAVLJE III
OMOTAVANJE I UPAKOVANJE
Kako bi se sprečilo kontaminacija,
zatvaranje upakovanja, koje su namenjene
ljudskoj ishrani, treba izvršiti odmah nakon
punjenja u preduzećima gde se vrši
143
produkteve me bazë kulloshtrën me pajisje për
mbyllje për të parandaluar kontaminimin.
Sistemi i mbylljes duhet të jetë i dizajnuar në
atë mënyrë që, pas hapjes, shënja e hapjes
mbetet e qartë dhe e cila kontrollohet lehtë.
KREU IV
ETIKETIMI
1.Perveç kritereve të Udhezimit Administrativ
të Ministrisë së Shëndetësisë Nr. 12/2005 Për
Etiketimin e Produkteve Ushqimore dhe
Udhëzimit Asdministrativ Nr. 13/2005 Për
procedurat e Miratimit të Etuiketës, përveç në
rastet e cekur në Nenin 13 paragrafi 4 dhe 5 të
Direktivës, etiketimi duhet të tregoj qartë:
1.1. fjalët “qumësht i papërpunuar- në rastin e
qumështit të papërpunuar i cili është i dedikuar
për konsum direkt nga konsumatori ;
1.2. fjalët “ i prodhuar nga qumështi i
papërpunuar’’ - në rastin e produkteve të
prodhuara nga qumështi i papërpunuar dhe
gjatë procesit të prodhimit nuk është përfshire
trajtimi me nxehtësi ose trajtim fizik ose kimik,
1.3. fjala “kulloshtër”-në rastin e kulloshtrës ,
1.4. fjalet “e prodhuar me kulloshtër“ -në rastin
e produkteve të prodhuara me kulloshtër.
colostrums takes place ,by means of sealing
devices that prevent contamination .the sealing
system must be designed in such a way that
,after opening ,the evidence of its opening
remains clear and easy to check .
CHAPTER IV
LABELLING
1. In addition to the requirements of
Administrative instruction of the Ministrz of
Health No.12/2005 on labelling of food
products and Adnministrative instruction
No.13/2005 On Approved procedures for
labelling ,except in the cases envisaged in
Article 13pahragraf 4 and 5 of that Directive
,labelling must clearly show:
1.1. in the case of raw milk intended for direct
human consumption ,the words “raw milk “;
1.2. in the case of products made with raw milk
,the manufacturing process for which does not
include any heat treatment ,the words “made
with raw milk “;
1.3. in case of colostrums,the word “colostrums
1.4. in case of products made with colostrums
,the words “made with colostrums “.
poslednje tretiranje putem toplote tečnih
mlečnih proizvoda i proizvoda sa osnovom
kolostruma sa uredjajima za zatvaranje.
Sistem zatvaranja treba biti takav kako bi se
nakon otvaranja, oznaka otvaranja ostaje
jasna i koja se lako kontrolira.
POGLAVLJE IV
ETIKETIRANJE
1.Osim kriterija Administrativnog Uputstva
Ministarstva Zddravlje o Etiketi
Prehrambenih Proizvoda i Administrativnog
Uputstva Br. 13/2005 o Usvojenim
Procedurama za Etiketu,osim u slučajevima
navedenih u članovima 13 stav 4 i 5
Direktive, etiketiranje treba da jasno
pokazuje:
1.1. reči:“nepreradjeno mleko“- u slućaju
nepreradjenog mleka, koji je namenjen
dirktno za ljudsku ishranu:
1.2. reči:“proiveden iz nepreradjenog
mleka“- u slućaju proizvoda, proizvedeni od
nepreradjenog mleka, i tokom procesa
proizvodnje nije obuhvaćeno tretiranje sa
toplotom, ili fizičko, hemijsko tretiranje,
1.3. reči:“kolostrum“ u slučaju kolostruma,
1.4.reči:“proizvedeno sa kolostrumom“- u
slućaju proizvoda prozvedenih sa
144
2. Kriteret e paragrafit 1 aplikohen në
produktet e destinuara për tregëti me
pakicë.Termi “etiketim “ përfshinë paketimin,
dokumentin, njoftimin, etiketën, unazën që e
shoqëron prodhimin, apo i referohet
produkteve të tilla.
KREU V
SHENJA IDENTIFIKUESE
Me përjashtim nga kriteret e Aneksit II,
Seksioni I:
1.Përveç numrit aprovues të ndërmarrjes,
shenja identifikuese mund të përmbajë
referencën se ku është shënuar numri aprovues
i ndërmarrjes në mbeshtjellje apo paketim;
2.Në rast se shishet ripërdoren, shenja
identifikuese mund të tregohet vetëm me
iniciale te vendit te dërgimit dhe numër
aprovues të ndermarrjes.
2. The requirements of paragraph 1 apply to
products destined for retail trade .The term
“labelling“ includes any packaging
,document,notice ,label ,ring or collar
accompanying or referring to such products.
CHAPTER V
IDENTIFICATION MARKING
By way of derogation from the requirements of
Annex II, Section I;
1. Rather than indicating the approval number
of the establishment, the identification mark
may include a reference to where on the
wrapping or packaging the approval number of
the establishment is indicated;
2. In the case of the reusable bottles, the
identification mark may indicate only the
initials of the consigning country and the
approval number of the establishment.
kolostrumom.
2.Kriteri stava 1, primenjuju se na
proizvodima namenje maloprodaji. Izraz
„etiketiranje“-obuhvata upakovanje,
dokumenat, obaveštenje, etiketu, prsten koji
udružuje proizvod ili se referiše takvim
proizvodima.
POGLAVLJE V
IDENTIFIKACIONA OZNAKA
Izuzetno iz kriterima aneksa II, odeljak I:
1.Osim usvojenog broja preduzeća,
identifikaciona oznaka, može da sadrži
referensu gde je obeležen broj usvojenog
preduzeća na omotu ili upakovanju.
2.Ukoliko se flaše ponovo se
upotrebljavaju, identifikaciona oznaka se
može pokazati sa inicijalima mesta isporuke
i usvojeni broj predezeća.
145
SEKSIONI X
VEZËT DHE PRODUKTET E VEZËVE
KREU I
VEZËT
1. Në hapësirat prodhuese dhe deri në shitje te
konsumatori, vezët duhet të mbahen të pastërta,
terura, larg kundërmimit, të mbrojtura në
mënyrë efektive nga tronditjet dhe ndikimi
direkt i diellit.
2. Vezët duhet të ruhen dhe transportohen deri
në shitje te konsumatori final në temperaturë
konstante të preferuar , në mënyrë që të
sigurohet konzervim optimal të përmbajtjes
higjenike të tyre, përveç nëse autoriteti
kompetent cakton kritere për hapësirat për
ruajtje të vezëve si dhe për automjetet të cilat
transportojnë vezë në mes të këtyre hapësirave.
3. Vezët duhet të dërgohen deri te konsumatori
për një periudhë të caktuar kohore prej 21
ditësh nga dita e prodhimit.
KREU II
PRODUKTET E VEZËVE
I .KRITERET PËR NDËRMARRJET
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se ndërmarrjet të cilat prodhojnë
SECTION X
EGGS AND EGG PRODUCTS
CHAPTER I
EGGS
1.At the producer’s premises and until sale to
theconsumer, eggs must be kept clean, dry, and
free of extraneous odour, effectively protected
from shocks and out of direct sunshine.
2. Eggs must be stored and transported at a
temperature, preferably constant, that is best
suited to assure optimal conservation of their
hygiene properties, except if the competent
authority imposes national criteria for storage
facilities and means of transport, transporting
eggs between such egg storage areas.
3. Eggs must be delivered to the consumer
within maximum a time limit of 21 days of
laying.
CHAPTER II
EGG PRODUCTS
I .REQUIREMENTS FOR
ESTABLISHMENTS
Food business operators must ensure that
establishments for the manufacture of
ODELJAK X
JAJA I PROIZVODI OD JAJA
POGLAVLJE I
JAJA
1. U proizvodnoim prostorijama I do
prodaje potrošaču, jaja treba držati čista
suve š dalje od neprijatnog mirisa i
zaštićena od silinih potresa I direktnog
uticaja sunca.
2. Jaja treba čuvati I prevoziti do krajnijeg
potrošaču, na konstarnoj temperaturi kako
bi se obezbedilo optimalna konzerviranje
higijenskog sadržaja osim ukoliko nadležni
organ utvrdjuje druge kriterije za prostorije
za čuvanje jaja i za prevozna sredstva koja
aprevoze jajaj izmedju ovih prostorija.
2. Jaja treba distribuirati do potrošača za
odredjeni vremenski period od 21 dan
od dana proizvodnje
POGLAVLJE II
PROIZVODI OD JAJA
I. KRITERI ZA PRRDUZECA
Subjekti koji se bave proizvodnjom hrane
treba da osiguraju da preduzeća koje
146
produkte të vezëve janë të ndërtuara , të
planifikuara dhe pajisura në atë mënyrë qe të
sigurojnë ndarje të operacioneve vijuese:
1. Parjen, terjen dhe dezinfektimin e vezëve të
ndotura;
2. Thyerjen e vezëve, grumbullimit të
përmbajtjes së tyre ,dhe largimit të lëvozhgave
dhe membranave ;
3. operacionet e tjera nga ato të referuara në
pikat 1 dhe 2.
II LËNDA E PARË PËR PRODHIMIN E
PRODUKTEVE TË VEZËVE
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se lënda e parë e cila përdoret për
prodhimin e produkteve të vezëve është në
pajtim me kriteret vijuese .
1. Lëvozhgat e vezëve, të përdorura në
prodhimin e produkteve të vezëve
duhet te jene të zhvilluara plotesisht
dhe te mos ketë të qara, sidoqoftë vezët
e qara mund të përdoren për prodhimin
e vezëve të lëngshme ose produkteve të
vezëve, nëse ndërmarrja për prodhim
ose qendra paketuese i dërgon ato
direkt në ndërmarrjen e aprovuar për
prodhimin e vezës së lëngshme, ose
ndërmarrjen e përpunimit, ku ato duhet
të thyhen sa më shpejt .
2. Veza e lëngshme, e përfituar në ndërmarrjen
e aprovuar për atë qëllim mund të përdoret si
eggproducts are constructed, laid out and
equipped so as to ensure separation of the
following operations:
1. Washing, drying and disinfecting dirty eggs,
where carried out;
2 breaking eggs, collecting their contents and
removing parts of shells and membranes; and;
3. Operations other than those referred to in
points 1 and 2 .
II RAW MATERIALS FOR
MANUFACTURE OF EGG PRODUCTS
Food business operators must ensure that raw
materials used to manufacture egg products
comply with the following requirements.
1.The shells of eggs used in manufacture of egg
products must be fully developed and contain
no breaks .However ,the cracked eggs may be
used for the manufacture of egg products if the
establishment of production or a packing centre
delivers them directly to a processing
establishment ,where they must be broken as
soon as possible.
2. Liquid egg obtained in an establishment
approved for that purpose may be used as raw
proizvode proizvodi od jajaj su izgradjene,
planificirane i snabdevene na način koji će
osigurati podelu operacije kako sledi;
1. Pranje, sušenje i dezinficiranje prljavih
jaja;
2.Lomljenje jajaj, sakupljanje njihove
sadržine I otklanjanje lušaka I membrane;
3.Druge operacije od one referisane u tačci
1 i 2.
II SIROVINA ZA PROIZVODNJU
PROIZVODI OD JAJA
Subjekti koji se bave proizvodnjom hrane
treba da osiguraju da sirovina koja se
upotrebljava za proizvodnju jajaj su u
saglasnosti sa kreterije kako sledi:
1. Ljuške od jajaj , upotrebljene u
proizvodnju jajaj treba da budu
potpuno razvijene i da nisu prsnute,
bilo kako prsnute jaje mogu se
upotrebiti za proizvodnju tečnih jaja
ili proizvodi od jajaj, ukoliko
preduzeće za proizvodnju ili centar
za paketiranje dostavlja one
direktno preduzeći za proizvodnju
tečnih jaja, ili u preduzeće za
preradu, koje treba slomiti što pre
2. Tečna jajaja, dobijena od preduzeće za tu
namenu može da se upotrebi kao sirovina.
147
lëndë e parë. Veza e lëngshme duhet të
përfitohet në pajtim me kriteret e pikave
1,2,3,4 dhe 7 të Pjesës III.
III. KRITERET E POSAÇME PËR
PRODHIMIN E PRODUKTEVE TË
VEZËVE
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se të gjitha operacionet janë zbatuar
në atë mënyrë që të shmanget kontaminimi
gjatë prodhimit. Përdorimi dhe ruajtja e
produkteve, duhet bërë në veçanti duke
siguruar pajtueshmëri me kriteret vijuese :
1.Vezët nuk duhet të thyhen , perveç nëse ato
janë të pastërta dhe të terura .
2. Vezët duhet të thyhen në atë mënyrë që të
minimizohet kontaminimi, e në veçanti duke
siguruar ndarje adekuate nga operacionet tjera
.Vezët e plasaritura duhet të përpunohen sa më
shpejt.
3. Vezët tjera nga ato të pulave, bibave ose
pulave guinea duhet të përdorohen dhe
përpunohen ndaras. Para se të rifillojë
përpunimi i vezëve të pulave, bibave dhe
pulave guinea, të gjitha pajisjet duhet të jenë të
pastërta dhe të dezinfektuara.
4. Përmbajtja e vezëve nuk mund të përfitohet
material .Liquid egg must be obtained in
accordance with the requirements of points 1,2.
3, 4, and 7 of Part III
III.SPECIAL REQUIREMENTS FOR THE
MANUFACTURE OF EGG PRODUCTS
Food business operators must ensure that all
operations are carried out in such a way as to
avoid any contamination during production,
handling and storage of egg products, in
particular by ensuring compliance with the
following requirements:
1.Eggs must not be broken unless they are clean
and ry
2. Eggs must be broken in a manner that
minimizes contamination, in particular by
ensuring adequate separation from other
operations .Cracked eggs must be processed as
soon as possible.
3.Eggs other than those of hens ,turkeys ,or
guinea fowl must be handled and processed
separately .All equipement must be cleaned and
disinfected before processing of hens’,turkeys’
and guinea fowls’ eggs is resumed
4. Egg contents may not be obtained by the
Tečna jajaj treba da se dobije u skladu sa
kriterije tačke 1, 2, 3, 4 I 7 III Dela.
III OPŠTI KRITERI ZA
PORIZVODNJU PROIZVODA OD
JAJA
Subjekti koji se bave hranom treba da
obnezbede da sve operacije su sprodjene na
taj način kako bi se otklonilo kontaminacija
tokom proizvodnje. Upotreba i čuvanje
proizvoda, treba uraditi posebno
obezbedjujući usaglašenost sa sledećim
kriterima:
1.Jaja ne treba polomiti, osim ako su one
ćiste i suva.
2.Jaja treba polomiti na taj način da se
minimizira kontaminacija, a posebno
obezbedivši adekvatno odvajanje od .
3. Jaja druge od onih kokošji čuraka ili
Gvinejskih kokošja, treba odvojeno
upotrebiti i preradjivati, i pre prerade svi
uredjaji moraju da budu ćiste i
dezinfekcirane.
4. Sadržaj jaja ne može se dobijati
148
më centrifugimin ose shtypjen e vezëve, e as
nuk mund të përdoret centrifugimi për
përfitimin e të bardhës së vesë për konsum nga
lëvozhgat e zbrazura.
5. Pas thyerjes, secila copëzë e vezës së
lëngshme duhet t’i nënshtrohet përpunimit sa
më shpejt që është e mundur për të eliminuar
rreziqet mikrobiologjike ose për t’i zvogëluar
ato në një nivel të pranueshëm. Masa e vezeve
e cila është përpunuar në mënyrë të
pamjaftueshme duhet menjëherë t’i nënshtrohet
përpunimit të sërishem në të njëjtën
ndërmarrje, nëse ky përpunim e bënë atë të
përshtashëm për konsum. Kur masa e vezeve
nuk është e përshtatshme për konsum, duhet te
shkatrrohet që të mos përdoret për konsum.
6. Nuk kërkohet përpunim për të bardhët e
vezëve i cili dedikohet për prodhimin e
albuminave të thara ose të kristalizuara, të
destinuara që më pas t’i nënshtrohet trajtimit të
nxehtësisë.
7. Nëse përpunimi nuk kryhet menjëherë pas
thyerjes, vezët e lëngshme duhet të ruhen në
temperaturë jo më te larte se 4 º C ose të
ngrihen. Periudha e ruajtjes para përpunimit në
4 º C nuk duhet të tejkaloj 48 orë. Megjithatë,
këto kritere nuk aplikohen në produktet të cilat
desheqerosen ose procesi i desheqerosjes
kryhet menjëherë.
8. Produktet të cilat nuk janë stabilizuar ashtu
që të mbahen në temperaturë të dhomës, duhet
centrifuging or crushing of eggs, nor may
centrifuging be used to obtain the remains of
egg whites from empty shells for human
consumption.
5. After breaking, each particle of the egg
product must undergo processing as quickly as
possible to eliminate microbiological hazards or
to reduce them to an acceptable level .A batch
that has been insufficiently processed may
immediately undergo processing again in the
same establishment ,if this process renders it fit
for human consumption .When a batch is found
to be unfit for human consumption ,it must be
denatured so as to ensure that it is not used for
human consumption.
6.Processing is not required for egg white
intended for the manuifacture of dried or
crystallized albumin destined subsequently to
undergo heat treatment.
7. If processing is not carried out immediately
after breaking ,liquid egg must be stored either
frozen or at temperature of not more than 4 ºC
>the storage period before processing at 4 ºC
must not exceed 48 hours .However ,these
requirements do not aplly to products to be de-
sugared ,if the de-sugaring process is performed
as soon as possible.
8. Products that have not been stabilized so as
to be kept at room temperature must be cooled
centrifugom ili pritiskom jaja, niti se može
upotrebiti centrifuga za zadobijanje belanjca
iz upraznjenih ljuski za ljudsku ishranu.
5. Nakon lomljenja, svako parće tečnog jaja,
treba da se što pre podvrgnu preradjivanju
radi eliminisanja mikrobioloških opasnosti
ili kako bi one smanjili na prihvatljivom
nivou. Količina jaja koja je preradjena na
nedovoljan naćin, treba da se odmah
podleze ponovnom preradjivanju u istom
preduzeću ako ova prerada ćini podobnu za
ljudsku ishranu. Kada ona nije podobna za
ljudsku ishranu treba da se uništi.
6. Za belančeta, koji je namenjen
proizvodnji suvih ili kristalizovanih
albumina, koji nakon toga podvrgnu
tretiranju toplotom ne zahteva se
preradjivanje.
7.Ukoliko preradjivanje ne izvrši se odmah
nakon slomljenja tečno jaja treba da se
čuvaju na temperaturi ne većoj od 4 º C ili
da se zamrznu. Period čuvanja na
temperatori od 4 º C ne treba da bude duži
od 48 čas. Medjutim, ovi kriteri ne
primenjuju se na proizvode kojima se
otklanja šeċer ili proces otklanjaja šeċera
se izvršava odmah.
\\\
8. Proizvodi, koji nisu stabilizovane tako da
se održe na temperaturi prostorija, treba da
149
të ftohen në temperaturë jo më te larte se 4 ºC.
Produktet për ngrirje duhet të ngrihen
menjëherë pas përpunimit.
IV. SPECIFIKIMET ANALITIKE
1.Qndrimi i acidit 3-OH butirik nuk duhet të
tejkoloj 10 mg /kg në materjen e thatë të
produktit të pamodifikuar të vezës.
2.Mbajtja e acidit laktik e lëndës së parë për
prodhimin e produkteve të vezëve nuk duhet të
tejkaloj 1 g/kg të materjes së thatë. .Megjithatë,
për produktet e fermentuara kjo vlerë duhet të
regjistrohet para procesit të fermentimit.
3.Sasia e mbetur e lëvozhgave të vezës,
membranave të vezës dhe ndonjë copëze tjetër
në produktin e përpunuar të vezës nuk duhet të
tejkaloj 100 mg /kg të produktit të vezës.
V.ETIKETIMI DHE SHENJIMI
IDENTIFIKUES
1.Përveç kritereve të përgjithshme për
shenjimin identifikues, i përcaktuar në Aneksin
II ,Seksioni I ,ngarkesat me produkte të vezëve
të cilat nuk janë të destinuara për shitje me
pakicë, por për përdorim si përbërës për
prodhimin e ndonjë produkti tjetër,duhet t’a
ketë etiketën e cila tregon temperaturën në të
cilën duhet të mbahet produkti i vezës dhe
to not more than 4 ºC .Products for freezing
must be frozen immediately after processing .
IV.ANALYTICAL SPECIFICATIONS
1. The concentration of 3-OH butyric acid must
not exceed 10 mg /kg in the dry matter of the
unmodified egg product.
2. The lactic acid content of raw material used
to manufacture egg products must not exceed 1
g/kg of dry matter .However, for fermented
products, this value must be the one recorded
before the fermentation process.
3. The quantity of eggshell remains, egg
membranes and any other particles in the
processed egg product must not exceed
100mg/kg of egg product.
V.LABELLING AND IDENTIFICATION
MARKING
1.In addition to the general requirements for
identification marking laid down in Annex II
,Section I ,consignements of egg products
,destined not for retail but for use as an
ingredient in the manufacture of another
product ,must have a label giving the
temperature at which the egg products must be
maintained and the period during which
se hlade na temperaturi ne večoj od od 4
ºC. Proizvodi za zamrzivanje treba
zamrznuti odmah nakon preradjivanja.
IV. ANALITIČKE SPECIFIKACIJE
1.Sadržaj buterne kiseline 3-OH ne treba da
prevazidje 10 mg/kg..suve materije
nemodifikovanog proizvoda pajeta.
2. Držanje laktične kiseline sirovina za
proizvodnju proizvoda od jaja ne treba da
prevazidje 1 g/kg suve materije. Medjutim
za fermentirane proizvode, ova vrednost
treba da se registruje pre procesa
fermentacije.
3.Količina koja ostaje od ljuske jaja,
membrani jaja ili neka druga parčadi na
preradjenom proizvidu jaja ne treba da
prevazidje 100mg/kg proizvoda pajeta
V.ETIKETIRANJE I
IDENTIFIKACIONA OZNAKA
1.Osim opštih kriterija za identifikaciono
oanačavanje, utvrdjen aneksom II podeljak
I, pošiljke sa proizvodima od jaja, koje nisu
namenjene maloprodaji, ali za upotrebu kao
sadržaj za proizvodnju drugog proizvoda,
treba da ima etiketu koja pokazuje
temperaturu u kojoj treba da se održi
proizvod od jaja i period tokom koje može
150
periudhën gjatë së cilës mund të garantohet
konzervimi.
2. Në rastin e vezës së lëngshme, etiketa e
referuar në pikën 1, gjithashtu duhet të mbajë
fjalët: “vezë e lëngshme e pa-pasterizuar-të
trajtohet në vendin e destinimit“, dhe të tregoj
datën dhe orën e thyerjes.
SEKSIONI XI
KËMBËT E BRETKOSAVE DHE
KËRMIJT
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
përgatisin këmbë bretkosash dhe kërminj për
konsum duhet të sigurojnë pajtueshmëri me
kriteret vijuese :
1.Bretkosat dhe kërminjt duhet të mbyten në
ndërmarrjen e konstruktuar, planifikuar dhe
pajisura për atë qëllim.
2.Ndërmarrjet në të cilat pergatiten këmbët e
bretkosave duhet të kenë hapësirën e rezervuar
për ruajtje dhe larje të bretkosave të gjalla, si
dhe për therje dhe gjakderdhje të tyre .Kjo
hapësirë duhet të jetë e ndarë fizikisht nga
hapësira e përgatitjes .
3.Bretkosat dhe kërmijt të cilët ngordhin në
mënyrë tjetër nga ajo e mbytjes në ndërmarrje
nuk duhet të përdoren për konsum .
4.Bretkosat dhe kërmijt duhet t’i nënshtrohen
ekzaminimit organoleptik duke bërë mostrimin
e tyre. Nëse ekzaminimi tregon se ato mund të
conservation may thus be assured.
2. In the case of liquid eggs, the label referred
to in paragraph 1 must also bear the
words.”Non-pasturized egg products –to be
treated at place of destination “and indicate the
date and hour of breaking.
SECTION XI
FROGS’ LEGS AND SNAILS
Food business operators preparing frogs’ legs or
snails for human consumption must ensure
compliance with the following requirements:
1.Frogs and snails must be killed in an
establishment constructed ,laid out and
equipped for that purpose .
2 Establishment in which frogs’ legs are
prepared must have a room reserved for the
storage and washing of live frogs and for their
slaughter and bleeding .This room must be
physically separate from the preparation room.
3.Frogs and snails that die otherwise than by
being killed in the establishment must nopt be
prepared for human consumption.
4.Frogs and snails must be subjected to an
organoleptic examination carried out by
sampling .If that examination indicates that they
se zagarantovati konzervacija.
2. U slučaju tečnog jajeta , etiketa ,
naznaćeno u stavu 1 treba da sadrži reči:
„tečno nepasterizovano jaje-tretirati na
mesto destinacije“ i da pokaže datum i
vreme lomljenja
ODELJAK XI
ŽABLJI BATACI I PUŽEVI
Subjekti koji se bave hranom, koji spremaju
žablje batake i puževe za ljudsku ishranu,
treba da obezbede usaglašenost sa sledićim
kriterima:
1.Žabe i puževi treba da kolju u
preduzećima koje su planirane, izgradjene i
snabdevene za tu svrhu.
2. Preduzeće koje spremaju žablje batake,
treba da imaju odvojenu prostoriju za
skladištenje i pranje živih žabi, kao i za
klanje i njihove krvarenje. Ovaj prostor
treba da bude odvojen od prostora za
pripremanje.
3.Žabe i puževi kojisu uginuli na drugi
način od klanja na preduzeće ne treba da se
upotreljavaju za ljudku ishranu.
4. Žabe i puževi treba da se podvrgavaju
organoleptičkoj kontroli izvšravajući
njihovo mostriranje. Ukoliko ekzaminacija
151
paraqesin rrezik ,nuk duhet të përdoren për
konsum .
5.Menjëherë gjatë përgatitjes këmbët e
bretkosave duhet të lahen plotësisht me ujë të
rrjedhshëm të pijshëm dhe menjëherë të ftohen
në temperaturë e cila e arrinë pikën e shkrirjes
së akullit ,të ngrihen ose përpunohen .
6. Pas mbytjes, hepato-pancreas i bretkosave
duhet të largohen nëse ato paraqesin rrezik dhe
nuk mund të përdoren për konsum.
SEKSIONI XII
DHJAMI I SHKRIRË I KAFSHËS DHE
SALCA
KREU I
KRITERET E APLIKUESHME PËR
NDËRMARRJET GRUMBULLUESE OSE
PËRPUNUESE TË LËNDËVE TË PARA
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
grumbullojnë ose përpunojnë lëndë të parë për
prodhimin e dhjamit të shkrirë të kafshës dhe
salca, duhet të jenë në pajtim me kriteret
vijuese:
1Qendra për grumbullimin e lëndës së parë dhe
transportit deri në ndërmarrjen e përpunimit
duhet të jetë e pajisur me hapësirat për ruajtje
might present a hazard ,they must not be used
for human consumption.
5. Immediately following preparation ,frogs’
legs must be washed fully with running potable
water and immediately chilled to a temperature
approaching that of melting ice ,frozen o
processed .
6. After killing snails’ hepato –pancreas must ,if
it might present a hazard ,be removed and not
be used for human consumption.
SECTION XII
RENDERED ANIMAL FATS AND
GREAVES
CHAPTER I
REQUIREMENTS APPLICABLE TO
ESTABLISHMENTS COLLECTING OR
PROCESING RAW MATERIALS
Food business operators must ensure that
establishments collecting or processing raw
materials for the production of rendered animals
fats and greaves comply with the following
requirements:
1.Centres for collection of raw materials and
further transport to a processing establishments
must be equipped with facilities for the storage
pokazuje da one mogu predstavljati rizik, ne
treba opotrebiti za ljudsku ishranu.
5. Tokom pripreme žablje batake treba
odmah oprati sa tečnom pijačom vodom i
ohladiti na temperaturi koja postiže tačku
utpljenja leda, da se zamrzavaju ili
preradjuju.
6. Posle klanja , žablji hepato pankreas treba
da se udalji ukoliko predstavlja rizik i ne
može se upotrebiti za ljudku ishranu
ODELJAK XII
OTOPLJENA ŽIVOTINJSKA MAST I
ČVARCI
POGLAVLJE I
KRITERI KOJI SE PRIMENJUJU ZA
OTKUPNA PREDUZEĊA ILI
PREDUZEĊA KOJE PRERADJUJU
SIROVINE
Subjekti koji se bave hranom, koji
sakupljaju ili preradjuju sirovinu za
proizvodnju utopljene životinjske masti,
treba da su u usaglašenost sa sledećim
kriterima:
1.Cenatr za sakpljanje sirovina i prevoz do
preradjivačkog preduzeća, treba da bude
snabdeven sa prostorijama za
152
të lëndës së parë në temperaturë jo më te lartë
se 7 º C;
2.Secila ndërmarrje përpunuese duhet të ketë:
2.1.hapësirat për frigorifim,
2.2.hapësirën dërguese, përveç nëse ndërmarrja
dërgon dhjamin e shkrirë të kafshës vetëm në
rezervuare; dhe
2.3. sipas nevojës, pajisje të përshtashme për
përgatitjen e produkteve të cilat përmbajnë
dhjam të shkrirë të kafshës të përzier me artikuj
tjerë dhe melmesave;
3. Megjithatë, hapësirat e ftohjes, të kërkuara
nën paragraf 1.1 dhe 2 nuk janë të nevojshme,
nëse masat për furnizim të lëndës së parë
sigurojnë se ato kurrë nuk janë ruajtur ose
transportuar pa ftohje aktive, ndryshe nga ato
të siguruara në Kapitullin II, pika 1 ,4.
KREU II
KRITERET HIGJENIKE PËR
PËRGATITJEN E DHJAMIT TË
SHKRIRË TË KAFSHËS DHE SALCA
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
përgatisin dhjam të shkrirë të kafshës dhe salca
duhet të sigurojne përputhshmeri me kriteret
vijuese;
1. Lënda e parë duhet të:
1.1. përfitohet nga kafshët të cilat janë therur
of raw materials at a temperature of not more
than 7ºC;
2.Each processing establishment must have:
2.1. refrigeration facilities
2.2. a dispatch room ,unless the
establishmentdispatches rendered fat only in
tankers ;and
2.3. If appropriate ,suitable equipment for the
preparation of products consisting of rendered
animal fats mixed with other foodstuffs and /or
seasonings ;
3 However ,the refrigeration facilities required
under parahgraf 1 and 2 .1 are not necessary if
the arrangements for the supply of raw
materials ensure that they are never stored or
transported without active refrigeration
otherwise than as provided for in Chapter II
,point 1 ,4.
CHAPTER II
HYGIENE REQUIREMENTS FOR THE
PREPARATION OF RENDERED ANIMAL
FAT AND GREAVES
Food business operators preparing rendered
animal fats and greaves must ensure compliance
with the following requirements;
1. Raw materials must :
1.1. derive from animals which have been
čuvanje(skladištenje) sirovine na
temperaturi ne višoj od 7 ºC.
2. Svako preradjivaćko preduzeće treba da
ima:
2.1. prostorije za hladjenje,
2.2.prostorije za isporuku, osim ako
preduzeće šalje topljenu mast samo u
rezervoarima , i
2.3.po potrebi povoljne uredjaje za
pripremu proizvoda koji sadrže utopljenu
zivotinjsko mast, mešan sa drugim
proizvodima i začinima.
3. Medjutim prostori hladjenja iz tačke 1. i
2.1. nisu potrebne, ukoliko mere
snabdevanja sa sirovinom obezbede da one
nikada nisu skladištene niti prevozene bez
aktivnog hladjenja, razne od onih osigurane
u poglavlje II, tačka 1,4.
POGLAVLJE II
HIGIJENSKI KRITERI ZA PRIPREMU
OTOPLJENO ZIVOTINJSKE MASTI I
ČVARCI
Subjekti koji se bave hranom, koji
pripremaju otopljeno životinjsko masti i
čvarce, moraju da obezbede usaglašenost sa
sledečim kriterima;
1.Sirovina treba da:
1.1. se zadobije od životinja koje su
153
në thertore dhe të cilat janë të përshtashme për
konsum, pas inspektimit para dhe pas therjes;
1.2. përbëhet nga indet dhjamore ose kockat që
nuk përmbajnë gjak dhe papastërti;
1.3.vjen nga ndërmarrjet e regjistruara ose
aprovuara sipas Regullores Nr.11/2011 Për
Higjienën e Prodhimeve Ushqimore ose në
pajtim me këtë rregullore; dhe
1.4.deri në shkrirje të tillë është ruajtur dhe
transportuar në kushte higjenike dhe në
temperaturë të brendshme në jo më të lartë se
7 º C. Megjithatë, lëndët e para mund të ruhen
dhe transportohen, pa ftohje aktive, nëse
shkrirja bëhet mbrenda 12 orëve pas përfitimit.
2.Gjatë shkrirjes ndalohet përdorimi i
tretësve.
3.Kur dhjami për rafinim i plotëson standardet
e përcaktuara në pikën 4, dhjami i shkrirë i
kafshës, i pergatitur në pajtim me pikat 1 dhe 2
mund të rafinohet në të njëjtën ndërmarrje me
qëllim të përmirësimit të cilësisë fiziko-kimike
4..Dhjami i shkrirë i kafshës, varësisht nga
lloji, duhet t’i plotësojë standardet vijuese:
slaughtered in a slaughterhouse ,and which
have been found fit for human consumptiom
following ante mortem and post –mortem
inspection ;
1.2. consist of adipose tissues or bones
,whichare reasonably free from blood and
impurities;
1.3. come from establishments registered or
approved under Rregulation No.11/2011 on
Hygiene of Foodstuffs or under this Regulation
;and
1.4.be transported and stored until rendering ,in
htgienic conditions and at an internal
temperature of not more than 7ºC However ,raw
materials may be stored and transported without
active refrigeration if rendered within 12 hours
after the day on which they were obtained.
2. During rendering the use of sovents is
prohibited.
3. Where the fat for refining meets the standars
laid down in point 4,rendered animal fat
prepared in accordance with points 1 and 2 may
be refined in the same establishment or in
another establishment with a view to improving
its physico –chemical quality.
4.The animal rendered fat, dependently from
the type shall meet the following standards:
klanjene na klanici, i koje nakon inspekcije
pre i posle klanja su povoljne za ljudsku
ishranu,
1.2. sastoji se od masnog tkiva ili kosti koje
ne sadrže krv i nećistoču,
1.3. dolazi iz preduzeća, koje su
registrovane i usvojene po Nacrtpravilonika
Br.11/2011 o Higijeni Prehrambenih
Proizvoda ili u skladu sa ovim pravilnikom,
1.4. do takvog utopljenja je čuveno i
prevozeno u povoljnim higijenskim
uslovima i u unutrašnjoj temperaturi ne
većoj od 7 ºC. Medjutim sirovine mogu se
ćuvati i prevoziti bez aktivnog hladjenja
ukoliko utopljenje se vrši unutar 12 čas.
nakon zadobijanja.
2. Tokom utopljenja zabranjuje se upotreba
razredjivača,
3.Kada mast za rafiniranje ispunjava
standarde, utvrdjene u tačci 4, otopljena
životinjska masti, koji je pripremljen u
skladu sa tačkama 1 i 2 može se rafinirati u
istom preduzeću, u cilju poboljšavanja
fizičko-hemijskog kvaliteta.
4. Otopljeno životinjske masti, o zavisnosti
od vrste, treba da ih ispunjacva sledeće
standarde:
154
(Në vazhdim: Tabela)
Ripërtypsit
Kafshët e llojit të
derrit
Other
anomal fat
Dhjami i
ngrënshë
m
Dhj
ami
për
rafi
ni
m
Edible fat Lar
d
and
the
r
fat
fotr
refi
nin
g
Eddi
ble
For
refi
nin
g
Pr
em
ier
jus
Oth
er
Lard Othe
r
FF
A
Ma
xim
um
(m/
m
%ol
eic
acid
0,7
5
125 3.0 0.75 1.25 2.0 1.25 3.0
Per
oxi
de
max
imu
m
4
me
q/
kg
4
me
q/
kg
6
me
q.k
g
4
meq/
kg
4
meq/kg
4 10
me
q/k
g
Tot
al
inso
lubl
e
Maximum
0.15 %
Maximum 0.5%
Odd
our,
Normal
(See the Table below)
Ruminats
Porcine animals Other
anomal fat
Eddible
Tallow
Tal
low
for
refi
nin
g
Edible fat Lar
d
and
ther
fat
fotr
refi
nin
g
Eddi
ble
F
or
re
fi
ni
ng
P
re
m
ie
r
ju
s
Ot
he
r
Lar
d
Oth
er
FF
A
Ma
xim
um
(m/
m
%ol
eic
acid
0,7
5
15 3.0 0.75 1.25 2.0 1.25 3.0
Per
oxid
e
max
imu
m
4
me
q/
kg
4
me
q/
kg
6
me
q.k
g
4
meq/
kg
4
meq/kg
4 10
me
q/k
g
Tot
al
inso
lubl
e
imp
uriti
es
Maximum
0.15
Maximum 0.5%
(U nastavku: Tabela)
Ruminats
Porcine animals Other anom
Eddible
Tallow
Tall
ow
for
refini
ng
Edible fat Lar
d
and
ther
fat
fotr
refi
nin
g
Edd
ible
For
re
Premi
er
ju
Oth
er
Lard Oth
er
FF
A
Ma
xim
um
(m/
m
%ol
eic
0,75 125 3.0 0.75 1.2
5
2.0 1.2
5
3.0
Per
oxi
de
ma
4
meq/
kg
4
me
q/
kg
6
me
q.k
g
4
meq/kg
4
meq/kg
4 10
Me
/kg
Tot
al
insol
uble
impurities
Maximum
0.15 %
Maximum 0.5%
Od
dou
Normal
155
tast
e,co
lour
4.1. Dhjami i shkrirë i kafshës i përfituar me
temperaturë të ulët ,duke shkrirë dhjamin e
freskët të zemrës ,caul ,veshkëve dhe
mezenterit të kafshëve të llojit të gjedhit si dhe
dhjami ne vendet e coptimit .
4.2 Dhjami i shkrirë i kafshës i përfituar nga
indet dhjamore të kafshëve të llojit të derrit
5. Salca e dedikuar për konsum duhet të ruhet
në pajtim me kriteret vijuese të temperaturës:
5.1. kur salca shkrihet në temperaturë në jo
më te lartë se 70 º C dhe ka përmbajtje të
lagështisë, duhet të ruhet:
5.1.1. në temperaturë jo më te lartë se 7 º
C , për një periudhë e cila nuk tejkalon 24
orë ;ose
5.1.2. në temperaturë jo më të lartë se
minus -18 º C
5.2. kur salca shkrihet në temperaturë, më të
lartë se 70 º C , dhe ka përmabjtje të lagështisë
prej 10 % (m/m ) ose më shumë, duhet të
ruhet:
5.2.1. në temperaturë jo më më te lartë se
7 º C për një periudhë që nuk tejkalon 48
orë ose në temperaturë në përpjestim me
kohën dhe që jepgarancione ekuivalente
;ose
Odd
our,
tast
e,co
lour
Normal
4.1.Rendered animal fat obtained by low
tenmperature rendering of fresh fat from the
heart ,caul,kidneys,and mesentery of bovine
animals ,and fat from cutting rooms .
4.2.Rendered animal fat obtained from the
adipose tissues of porcine animals.
5.Greaves intended for human consumption
must be stored in accordance with the following
temperature requirements:
5.1. When greaves are rendered at a
temperature of not more than 70 ºC and
contains moisture ,they must be stored:
5.1.1. a t a temperature of not more
than 7 ºC ,for a period not exceeding 24
hours ;or
5.1.2. at a temperature of not more
than -18 ºC
5.2.When greaves are rendered at a temperature
of more than 70 ºC and have moisture content
of less than 10 % (m/m ) or more thaey must be
stored:
5.2.1. at a temperature of not more than
7 ºC for a period not exceeding 48 hours or
a time temperature ratio giving an
equivalent guarantee ;or
,tast
e,co
lour
4.1. Utopljena životinjska mast dobijena na
niskim temperaturom utopljujući svežu mast
srca (caul) , bubrega i mezenterium goveda
kao i masti na mestima rasecanja. .
4.2.Utipljena životinjska mast dobijena od
masnih tikiva svinje.
5. Čvarci, namenjeni za ljudsku ishranu
treba da se čuvaju u skladu sa sledećim
kriterima temperature;
5.1. kada se masti otopljava u temperaturi
ne većoj od 70 º C, i ima zadržaj vlažnosti,
treba da se čuva:
5.1.1 na temperaturi ne večoj od 7
ºC, za period koji nije duži od 24
cas.ili
5.1.2. na temperature ne višoj od
minus -18 ºC,
5.2 kada se čvarci otopljava na temperature
višoj od 70 ºC, i sadrzi vlažnost od 10%
(m/m) ili više, treba da se očuva:
5.2.1. na temperaturi koja nije viša
od 7 ºC za period koji nije duži od
48 čas. ili temperature srazmerno
vremenu i daje ekvivalentne
garancije; ili
156
5.2.2. në temperaturë jo më të larte se
minus - 18 º C.
5.3. Kur salca shkrihet në temperaturë më më
te larte se 70 º C dhe ka përmbajtje të
lagështisë më pak se 10 % (m/m), nuk
ekzistojnë kritere specifike.
SEKSIONI XIII
STOMAKËT E TRAJTUAR,
FSHIKËZAT DHE ZORRËT
Operatorët e biznesit me ushqim të cilët
trajtojnë stomakë, fshikëza dhe zorrë, duhet të
sigurojnë pajtueshmëri me kriteret vijuese:
1.Zorrët e kafshëve ,fshikëzat dhe stomakët
mund të plasohen në treg ,vetëm nëse :
1.1. janë nxjerrur nga kafshët të cilat janë
therur në thertore dhe të cilat janë të
përshtatshme për konsum, pas inspektimit para
dhe pas therjes..
1.2.janë kriposur ,nxehur ose terur; dhe
1.3. pas trajtimit të referuar në paragrafin 1.2,
janë marrë masat efektive për parandalimin e
rikontaminimit.
2.Stomakët, fshikëzat dhe zorrët e trajtuara që
nuk mund të mbahen në temperaturën e
ambijentit duhet të ruhen të ftohura duke
5.2.2. at a temperature of not more than
-18 ºC.
5.3. When greaves are rendered at a
temperature of more than 70 ºC and have a
moisture content of less than 10 % (m/m) ,,there
are no specific requirements.
SECTION XIII
TREATED STOMACHS, BLADDERS AND
INTESTINES
Food business operators treating stomachs,
bladders and intestines must ensure compliance
with the following requirements:
1. Animal intestines, bladders and stomachs
may be placed on the market only if:
1.1. They derive from animals which have been
slaughtered in a slaughterhouse, and which
have been found fit for human consumption
following ante-mortem and post-mortem
inspection.
1.2. They are salted, heated or dried; and
1.3.after treatment referred to in paraghraf 1.2.
,effective measures are taken to prevent re-
contamination.
2.Treated stomachs ,bladders and intestines that
can not be kept at ambient temperature must be
stored chilled using facilities intended for that
5.2.2. u temperaturi koja nije viša
od minus -18, ºC,
5.3. kada se cvarca utopljava nau
temperaturi koja nije viša od 70 ºC i ima
sadržaj vlažnosti manje od 10% (m/m), ne
postoje specifivni kriteri.
ODELJAK XIII
TRETIRANI ŽELUDCI, BEŠIKE I
CREVA
Subjketi koji se bave hranom, koji tretiraju
želudce, bešike i creva, treba da obezbede
usaglašenost sa sledečim kriterima:
1. Želudci, bešike i creva mogu se stavljati
na tržište samo ako su:
1.1.izvadjene iz životinja koje su klane na
klanici i koje posle inspektiranja proizilaze
da se može upotrebljavati za ljudsku
ishranu,
1.2.posoljene, grejane ili osušene, i
1.3. posle tretiranja, navedene u stav1.2.
preduzete su efektivne mere za sprečavanje
ponovne kontaminacije.
2.Tretirani želudci, bešike i creva, koje se
ne mogu držati na temperaturi okoline, treba
distribuirati i čuvati ohladjene,
157
përdorur hapësirat e dedikuara për atë qëllim
deri në dërgim. Në veçanti, produktet të cilat
nuk janë të kriposura ose të terura duhet të
mbahen në temperaturë jo më më të lartë se 3
ºC .
SEKSIONI XIV
XHELATINA
1.Operatorët e biznesit me ushqim, të cilët
prodhojnë xhelatinë duhet të sigurojnë
pajtueshmërinë me kriteret e këtij seksioni.
2. Për qëllim të këtij seksioni–nënkupton
rexhjen e lëkurave, duke përdorur agjentë nga
perimet për rexhje, kripërat e kromit ose
substancat e tjera siç janë kripërat e aluminit
,kripërat e hekurit ,kripërat e silicit, aldehidet
dhe quinones (të definohet) ose agjentët e tjerë
sintetik për rexhje.
KREU I
KRITERET PËR LËNDËT E PARA
1.Për prodhimin e xhelatinës e cila dedikohet
për përdorim në ushqim ,mund të përdoren
lëndët e para si:
1.1 kockat , tjera nga materialet e rrezikshme
siç jane percaktuar ne Udhezimin
purpose until their dispatch .In particular
,products that are not salted or dried must be
kept at a temperature of not more than 3 ºC .
SECTION XIV
GELATINE
1.Food business operators manufacturing
gelatine must ensure compliance with the
requirements of this Section.
2.For the purpose of this Section ,”tanning”
means the hardening of hides ,using vegetable
tanning agents ,chromium salts or other
substances such as aluminium salts ,ferric salts
,silicic salts ,aldehydes and quinines ,or other
syntetic hardening agents.
CHAPTER I
REQUIREMENTS FOR RAW
MATERIALS
1.For production of gelatine intended for use in
food ,the following raw materials may be used:
1.1. bones,from other rsik material as defined
by Administrative Instruction MA-NO 34/2006
upotrebljavajuči prostorije koje su za to
namenjene. Posebno proizvode koje nisu
posoljene ili osušene treba držati na
temperaturi, ne višoj od 3 º C.
ODELJAK XIV
ŽELATINA
1.Subjekti koji se bave hranom, koji
proizvode želatinu, moraju da obezbede
usaglašenost sa kriterima ovog odeljka.
2. Za ciljeve ovog odeljka, štavljenje,
podrazumeva štavljenje koži,u potrebljajući
substance od povrća za štavlenje, hromsku
so ili ostale substance kao što su
aluminijumske soli, soli silicijuma, aldehidi
quinones ili druga sintetička sredsvta za
štavljenje.
POGLAVLJE I
KRITERI ZA SIROVINE
1.Za proizvodnju želatine, koja se
namenjuje za upotrebu na hranu, mogu se
upotrebiti sledeće sirovine:
1.1ostale kosti,od opasnih materia kako su
utvrdjene Administrativnom Uputstvom
158
Administrativ MA-NR. 34/2006 per kontrollin,
parandalimin dhe c’rrenjosjen e semundjeve
TSE-ve ne Kosove.
1.2. gëzofi dhe lëkurat e kafshëve ripërtypëse
të fermës;
1.3. lëkura e derrave ;
1.4.lëkura e shpezëve ;
1.5.gilza dhe pejzit ,
1.6lëkurat e kafshëve të egra; dhe
1.7. lëkura dhe kockat e peshkut.
2.Përdorimi i lëkurave është i ndaluar ,nëse ato
u janë nënshtruar ndonjë procesi të rexhjes ,pa
marrë parasysh se a është kompletuar ky
process apo jo.
3. Lëndët e para të cekura në paragraf 1 .1 deri
1.5 duhet të kenë prejardhje nga kafshët të cilat
janë therur në thertore dhe të cilat janë të
përshtashme për konsum , pas inspektimit para
dhe pas therjes ose në rastin e lëkurave nga
kafshët e egra ,të cilat janë të përshtatshme për
konsum.
4.Lëndët e para duhet të vijnë nga ndërmarrjet
e regjistruara ose aprovuara sipas Regullores
Nr.11/2011 për Higjienën e Prodhimeve
Ushqimore ose në pajtim me këtë rregullore .
5.Qendrat grumbulluese dhe fabrikat e lëkurës,
gjithashtu mund të furnizojnë lëndë të parë për
prodhimin e xhelatinës e cila dedikohet për
konsum, nëse autoriteti kompetent në mënyrë
specifike i autorizon ato për këtë qëllim dhe i
,for Control ,Prevention and Eradication of
TSE’s in Kosovo
1.2. hides and skins of farmed ruminant
animals;
1.3. pig skins;
1.4. poultry skin;
1.5.tendons and sinews
1.6.wild game hides and skins ;and
1.7.fish skin and bones
2.The use of hides and skins is prohibited if
they have undergone any tanning process
,regardless of whether this process was
completed.
3.Raw materials listed in paraghraf 1.1. to 1.5
must derive from animals which have been
slaughtered in a slaughterhouse and whose
carcases have been found fit for human
consumption following ante-mortem and post-
mortem inspection or ,in the case of hides and
skins from wild game ,found fit for human
consumption.
4. Raw materials must come from
establishments registered or approved under
Regulation No.11/2011 on Hygiene of
Foodstuffs, or under this Regulation.
5. Collection centres and tanneries may also
supply raw material for the production
ofgelatine intended for hukman consumption if
the competent authority specifically authorizes
them for this purpose and they fulfill the
MA-BR.34/2006 O Kontroli, Sprečavanju i
Iskorenjavanju Bolesti TSE-A na Kosovu
1.2. krzno i kože od preživača sa farmi,
1.3. svinjska koža,
1.4.koža ptica- peradi
1.5.žila i tetive,
1.6.kože divljači
1.7.koža i riblje kosti.
2.Upotreba kože je zabranjeno, ukoliko su
one podvrgnute nekom procesu štavljenja
bez obzira da li je kompletiran ovaj proces
ili ne.
3.Sirovine spomenute u stav 1.1 do 1.5 treba
da imaju poreklo od životinja koje su klane
na klanici i koje se prilikom inspekcije pre i
posle klanja rezultirale da se mogu
upotrebiti za ljudsku ishranu, ili u slučaju
kože divljači koje se mogu upotrebiti za
ljudsku ishranu.
4.Sirovine treba da dolaze iz preduzeća koje
su registrovane ili usvojene po Pravilnika
Br.11/2011 o Higijeni Prehrambenih
Proizvoda ili u skladu sa ovim pravilnikom.
5.Sakupljeni centri ili fabrike kože, mogu
snabdevati sirovinu za proizvodnju želatine,
namenjene za ljudsku ishranu, ukoliko
nadležni organ na specifićan naćin
ovlaščuje njih za ovu svrhu i ako
159
plotësojnë kriteret vijuese :
5.1. duhet të posedojnë hapësirat për ruajtje me
dysheme të forta dhe mure të lëmueshme të
cilat lehtë pastrohen dhe dezinfektohen, dhe
sipas nevojës të jenë të pajisura edhe me
hapësira ftohëse
5.2. hapësirat e ruajtjes duhet të mbahen në
gjendje të kënaqshme të pastërtisë dhe
mirëmbajtjes ,në mënyrë që ato të mos jenë
burim i kontaminimit për lëndët e para .
5.3. nëse lënda e parë që nuk është ne pajtim
me këtë krer është ruajtur ose përpunuar në
këto objekte ,duhet të ndahet nga lënda e parë e
cila është ne pajtim me këtë krer, përgjatë
gjithë periudhës së pranimit, ruajtjes,
përpunimit dhe dërgimit .
KREU II
TRANSPORTI DHE RUAJTJA E
LËNDËVE TË PARA
1.Në vend të shenjës identifikuese e cila është
siguruar në Aneksin II ,Seksioni 1 një
dokument që tregon origjinën e ndërmarrjes
dhe përmban informacionet e cekur në
Shtojcën e këtij Aneksi duhet të shoqëroj
lëndën e parë gjatë transportit kur dërgohet në
qendrën grumbulluese ose fabriken e lëkures
dhe kur dërgohet në ndërmarrjen për
përpunimin e xhelatinës.
following requirements:
5.1. they must have storage rooms with hard
floors and smooth walls that are easy to clean
and disinfect and, where appropriate, provided
with refrigeration facilities
5.2. the storage rooms musyt be kept in a
satisfactory state of cleanliness and repair ,so
that they do not constitute a source of
contamination for the raw materials.
5.3. if raw material not in conformity with this
Chapter is stored and/or processed in these
premises ,it must be segregated from raw
material in conformity with this Chapter
throughout the period of receipt ,storage
,processing and dispatch.
CHAPTER II
TRANSPORT AND STORAGE OF RAW
MATERIALS
1. In place of the identification mark provided
for in Annex II, Section I, a document
indicating the establishment of origin and
containing the information set out in the
Appendix to this Annex must accompany raw
materials during transport ,when delivered to a
collection centre or tannery and when delivered
to the gelatine processing establishment.
ispunjavaju sledeče uslove:
5.1. treba da raspolažu prostorije za
čuvanje, sa tvrdim podovima i glatkim
zidovima, koji se lako čiste i dezinfektiraju,
a po ptrebi da budu snabdevene i sa
prostorijama za hladjenje.
5.2. prostorije za čuvanje treba da se održe
čiste, kako ne bi bile izvor kontaminacije za
sirovine.
5.3. ukoliko sirovina koja je u suprotnosti sa
ovim poglavljem, je ocuvana ili preradjena
na ovim objektima, treba da se odvoji iz
sirovine koja je u skladu sa ovim
poglavljem i to tokom celog perioda
prijema, čuvanja, prerade ili distribuiranja.
POGLAVLJE II
PREVOZ I OČUVANJE SIROVINA
1. U mesto identifikacione oznake, koja je
obezbedjena u aneksu II, odeljak I, jedan
dokumenat koji pokazuje poreklo
preduzeća i koji sadrži informacije, koje su
navedene u dodatnom delu ovog
aneksatreba da bude priložena tokom
prevoza, kada se ona distribuira na centru za
sakupljanne ili fabrici kože i kada se pošalje
u preduzeće za preraduželatine.
160
2.Lëndët e para duhet të transportohen dhe
ruhen të ftohura ose të ngrira ,veç nëse ato
përpunohen mbrenda 24 orëve pas nisjes së
tyre. Megjithatë, kockat e terura dhe të
gërryera ose ossein (të definohet ), të kriposur,
të terur dhe lëkurat e gëlqerosura dhe lëkurat e
trajtuara me alkaline ose acid mund të
transportohen dhe të ruhen në temperaturë të
ambientit.
KREU III
KRITERET PËR PRODHIMIN E
XHELATINËS
1.Procesi i prodhimit të xhelatines duhet të
siguroj se :
1.1. materiali nga të gjitha kockat e
ripërtypësve, i përfituar nga kafshët të cilat
kanë lindur, janë rritur ose therur në vendet ose
regjionet me rrezik të kontrolluar apo të
papërcaktuar të BSE, në pajtim me
legjislacionin e vendit i nënshtrohen procesit i
cili siguron se i tërë materiali nga kockat është
thërmuar (copëzuar ) në mënyrë të përsosur
dhe është gërryer me ujë të nxehtë dhe trajtuar
me acid klorhidrik të t’holluar (me përqëndrim
minimal prej 4 % dhe pH < 1,5 ) , për një
periudhë së paku dy ditë .
Ky trajtim përcillet ose me :
1.1.1.trajtim alkalin ,me solucion të
2.Raw materials must be transported and stored
chilled or frozen unless they are processed
within 24 hours after their departure .However
,degreased and dried bones or ossein ,salted
.dried and limed hides and skins treated with
alkali or acid may be transported and stored at
ambient temperature.
CHAPTER III
REQUIREMENTS FOR THE
MANUFACTURE OF GELATINE
1.The Production process for gelatine must
ensure that:
1.1. all ruminant bone material derived from
animals born ,reared or slaughtered in countries
or regions classified as having a low incidence
of BSE in accordance with Community
legislation is subjected to a process which
ensures that all bone material is finely crushd
and degreased with hot water and treated with
dilute hydrochloric acid (at minimum
concentration of 4 % and pH < 1,5 ) ,over a
period of at least two days,
Followed by an alkaline:
1.1.1. treatment of saturated lime solution
2. Sirovine treba da se prevoze i očuvaju
ohladjene ili zamrznute, osim ukoliko one
se preradjuju unutar 24 cas. nakon njihovog
polaska. Medjutim, suve kosti i abrazije ili
posoljeni ossein ,osušene i okrečene kože i
one tretirane sa alkalinom ili kiselinom,
mogu se prevoziti i očuvati na temperaturi
okoline.
POGLAVLJE III
KRITERI ZA PROIZVODNJU
ŽELATINE
1.Proces proizvodnje želatine treba da
obezbedi da:
1.1. materijal iz svih kosti preživača,
zadobijen iz životinja koje su rodjene
,razvijene ili zaklane na mestima ili
regionima sa kontrolisanim ili neutvrdjenim
rizikom BSE, u skladu sa domačem
zakonodavstvom podvrgavaju se procesu
koji obezbedi da celi materijal od kostiju je
izdrobljen na usavršen način i abrazivan sa
toplom vodom sa razredjenom
klorhidričnom kiselinom (sa minimalnom
sadžajem od 4% i pH<1,5), za period od
najmanje dva dana.
Ovo tretiranje prati se sa:
1.1.1.alkaličnom tretiranjem sa solucijom
161
ngopjes me gëlqere (pH > 12.5), për një
peridhë së paku 20 ditë , me trajtim të
nxehtësisë prej 138 ºC, minimum së
paku gjatë 4 sekondave ; ose
1.1.2. trajtim me acid (pH < 3.5) minimum
10 orë me temperaturë të nxehtësisë prej 138
º C, minimum gjatë katërsekondave, ose
1.1.3. proces të nxehtësisë dhe presionit për
Së paku 20 minuta me avull prej 133 º C në
më shumë se 3 bar ,ose
1.1.4. me ndonjë proces tjetër ekuivalent të
aprovuar.
1.2. lënda tjetër e parë i është nënshtruar
trajtimit me acid ose alkalinë e përcjellur me
një ose më shumë shpërlarje. Më pas duhet të
rregullohet pH. Xhelatina duhet të ekstraktohet
me nxehtësi një ose më shumë herë në seri dhe
e përcjellur me pastrim me metodën e filtrimit
ose trajtimit me anë të nxehtësisë .
2. Operatorët e biznesit me ushqim mund të
prodhojnë dhe ruajnë xhelatinë e cila dedikohet
për konsum dhe xhelatinë e cila nuk dedikohet
për konsum në të njëjtën ndërmarrje duke
siguruar se lënda e parë dhe procesi i prodhimit
është në pajtim me kriteret që aplikohen për
xhelatinën e dedikuar për konsum .
(pH >12.5), for a period of at least 20 days
with sterilization step of 138-140 ºC ,during
four seconds or by any approved equivalent
process ;and
1.1.2 treatment with acid (pH < 3.5 )
minimum 10 hours at heat temperature of
138 º C, minimum for four seconds ,or
1.1.3. a heating process and pressure for at
least20 minutes with steam of 133 º C in
more than 3 bars,or
1.1.4. with any other approved process which
is equivalent me ndonjë proces tjetër
ekuivalent të aprovuar .
1.2. the other raw material has undergone the
treatment with acid or alkaline followed with
water or more rinses .Then pH must be
established .Gelatine must be extracted one or
more times in series and followed by
purification ,with method of filtration or heat
treatment
2.Food business operators may manufacture and
store gelatine ,intended for human consumption
and gelatine which is not intended for human
consumption in the same establishment
,providing that the raw material and
manufacturing process complies with criteria
applied to gelatine intended for consumption.
zasičenom kreču. (pH>12.5) za period od
najmanje 20 dana uz primenu toplote od
138 ºC minmalno tokom 4 sekundi,ili
1.1.2 iranje sa kiselinom (pH<3.5)
minimalno 10 časova sa temperatorom
toplote od 138 ºC minimalno tokom 4
sekundi, ili
1.1.3. esom toplote i pritiska za najmanje
20 minuta sa parom od 133 ºC u više od 3
bara, ili
1.1.4.m usvojenim ekvivalentnim
procesom.
1.2.ga sirovina je podvrgnuta tretiranju sa
kiselinom ili bazom, pratečom sa vodom ili
sa više ispiranja Posle toga treba da se
reguliše pH. Želatina treba da se ekstraktira
sa toplinom jednom ili više puta serijski
koja se prati sa ćiščenjem sa metodom
filtriranja ili tretiranjem sa toplotom.
2.Subjketi koji se bave hranom, u stom
preduzeću mogu proizvesti želatinu
namenjeno za ljudsku shranu i želatinu koja
nije namenjeno za ljudsku ishranu,
obezbedivši da sirovina i proces
proizvodnje je u skladu sa kriterima koji se
primenjuju za želatinu namenjeno za
ljudsku ishranu.
162
KREU IV
KRITERET PËR PRODUKTET
FINALE
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se xhelatina është në pajtim me
limitet e mbetjeve, të përcaktuara në tabelën
vijuese :
Mbetja Limiti
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 (Farmakopea Evropiane ) 50 ppm
H2O2 (Farmakopea Evropiane ) 10 ppm
KREU V
ETIKETIMI
Mbështjellja dhe paketimi që përmban
xhelatinë, duhet të mbajë fjalët „xhelatinë e
përshtatshme për konsum „ dhe duhet të tregoj
datën dhe qëndrueshmërinë minimale.
CHAPTER IV
REQUIREMENTS FOR FINISHED
PRODUCTS
Food business operators must ensure that
gelatine complies with the residue limits set out
in the following table :
Residue Limit
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 (European pharmacopea ) 50 ppm
H2O2 (European pharmacopea ) 1986
V2 O2
10 ppm
CHAPTER
LABELLING
Wrapping and packaging containing gelatine
must bear words „gelatine for human
consumption „ and must indicate the date and
minimum shelf life .
POGLAVLJE IV
KRITERI ZA FINALNE PROIZVODE
Subjekti koji se bave hranom , treba da
obezbede da želatina je u skladu sa limitima
rezidua, utverdjenim na sledečoj tabeli:
Ostatci Limit
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 (European pharmacopea ) 50 ppm
H2O2 (European pharmacopea ) 1986
V2 O2
10 ppm
POGLAVLJE V
ETIKETIRANJE
Omotavanje i upakovanje koje sadrzi
zelatinu treba da drzi reči:”Zelatina
povoljna za ljudsku ishranu” I treba da
pokazuje datum I minimalnu trajnost.
163
SEKSIONI XV
KOLAGJENI
1. Operatorët e biznesit me ushqim, të cilët
prodhojnë kolagjen duhet të sigurojnë
pajtueshmëri me kriteret e këtij seksioni :
2.Për qëllim të këtij seksioni „rexhje„
nënkupton thekjen-rexhjen e lëkurave duke
përdorur agjentë nga perimet ,kripëra të kromit
,ose substance të tjera siç janë kripërat e
aluminit ,kripërat e hekurit ,kripëra të silicit
,aldehide dhe quinones (të definohet ) ose
agjent tjerë sintetik për rexhje.
KREU I
KRITERET PËR LËNDËT E PARA
1. Për prodhimin e kolagjenit, i dedikuar për
përdorim në ushqim, mund të përdoren
materialet vijuese :
1.1. kockat ,tjera nga materialet e rrezikshme
siç jane percaktuar ne Udhezimin
Administrativ Nr.34/2006 per kontrollin,
parandalimin dhe c’rrenjosjen e semundjeve
TSE-ve ne Kosove.
1.2.gezofi dhe lëkurat e kafshëve ripërtypëse të
fermës ;
1.3.lëkurat e derrave dhe kockat ;
1.4.lëkurat e shpezëve dhe kockat ;
1.5.gilëzat,
SECTION XV
COLAGEN
1.Food business operators manufacturing
collagen must ensure compliance with the
requirements of this Section:
2.For the purpose of this Section ,”tanning”
means the hardening of hides ,using vegetable
tanning agents ,chromium salts or other
substances such as aluminium salts ,ferric salts
.silicic salts ,aldehydes and quinines ,or other
synthetic hardening agents .
CHAPTER I
REQUIREMENTS FOR RAW
MATERIALS
1.For the production of collagen intended for
use in food ,the following raw materials may be
used:
1.1. bones, other than specified risk materials as
defined by Administrative Instruction No.
34/2006 for Control ,Prevention and
Eradication of TSE in Kosovo;
1.2. hides and skins of farmed ruminant
animals;
1.3.pig skins and bones
1.4. poultry skin and bones;
1.5.tendons
ODELJAK XV
KOLAGEN
1.Subjekti koji se bave hranom, koji
proivode kolagen treba da obezbede
usaglašenost sa kriterima ovog odeljka.
2. Za ciljeve ovog odeljka, štavljenje,
podrazumeva štavljenje koži,upotrebljajući
adjente iz povrcča za štavlenje, kromske
soli ili ostalih substansi kao što su
aluminijumske soli,soli silicijuma, aldehidi
quinones ili drugi sintetićni adjenti za
štavljenje.
POGLAVLJE I
KRITERI ZA SIROVINE
1.Za proizvodnju kolagena, namenjenom za
upotrebu na ishranu, mogu se upotrebiti
sledeči materijali:
1.1.tale koske, iz drugog opasnog materijala
kako su utvrdjene Administrativom
Uputstvom BR.34/2006 O Kontroli,
Sprečavanju i Iskorenjivanju Bolesti TSE-A
na Kosovu.
1.2.že i kože od preživača sa farmi;
1.3.že i kosti svinja,
1.4.že i kocke peradi,
1.5.je,
164
1.6.lëkurat e kafshëve të egra;dhe
1.7.lëkurat dhe kockat e peshqëve.
2. Ndalohet përdorimi i lëkurave dhe lëkurave
të kafshëve nëse ato u janë nënshtrua procesit
të rexhjes, pa marë parasysh nëse ky proces
është kompletua .
3. Lëndët e para të cekura në paragrafin 1.1
deri 1.4 duhet të përfitohet nga kafshët të cilat
janë therur në thertore dhe karkasi i së cilave
është deklaruar i përshtatshëm për konsum ,pas
inspektimit para dhe pas therjes, ose në rast të
lëkurave dhe lëkurave të kafshëve të egra është
deklaruar i përshtashëm për konsum.
4.Lëndët e para duhet të vijnë nga ndërmarrjet
e regjistruara ose aprovuara sipas
Projektregullores Nr.11/2011 për Higjienën e
Prodhimeve Ushqimore ose në pajtim me këtë
rregullore .
5.Qendrat grumbulluese dhe fabrikat e lëkurës,
gjithashtu mund të furnizojnë lëndë të parë për
prodhimin e kolagjenit, i dedikuar për konsum,
nëse autoriteti kompetent në mënyrë specifike i
autorizon ato për këtë qëllim dhenëse i
plotësojnë kriteret vijuese :
5.1. duhet të posedojnë hapësirat për ruajtje,
me dysheme të fortë dhe mure të lëmuara, të
cilat lehtë pastrohen dhe dezinfektohen dhe
sipas nevojës duhet të posedojnë hapësira të
ftohjes.
5.2. hapësirat për ruajtje, duhet të mbahen në
gjendje të kënaqshme të pastërtisë dhe
1.6.wil game hides and skins;and
1.7.fish skin and bones
2.The use of hides and skins is prohibited if
they have undergone any tanning process
,regardless of whether this process was
completed.
3.Raw materials listed in parghraf 1.1 to1.4
must derive from animals which have been
slaughtered in a slaughterhouse and whose
carcases have been found fit for human
consumption following ante-mortem and post-
mortem inspection or ,in the case of hides and
skins from wild game ,found fit for human
consumption
4.Raw materials must come from
establishments registered or approved under
Draftregulation No.11/2011 on Hygiene of
Foodstuffs, or under this regulation .
5.Coolection centres and tanneries may also
supply raw material for the production of
collagen intended for human consumption if the
competent authority specifically authorises
them for this purpose and they fulfill the
following requirements:
5.1. They must have storage rooms with hard
floors and smooth walls that are easy to clean
and disinfect and where appropriate provided
with refrigeration facilities.
5.2. The storage rooms must be kept in a
satisfactory state of cleanliness and repair ,so
1.6.že divljači,
1.7.e i riblje kosti.
2. Zabranjuje se upotreba kože i kože
životinja ukoliko su one podvrgavane
procesu štavljenja bez obzira da li je ovaj
proces kompletiran.
3.Siovine, pomenute u stav 1.1 do 1.4 treba
da se zadobijaju od životinja koje su klane
na klanicama i njihova trupa nakon
inspekcije pre i posle klanja je deklarisano
povoljna za ljudsko ishranu, ili u slučaju
koža i kože divljači je deklarisano povoljna
za ljudsku ishranu.
4. Sirovine treba da dodju iz preduzeća koje
su registrovane ili usvojene prema
Nacrtpavilnika Br.11./2011 o Higijeni
Prehrambenih Proizvoda ili u skladu sa
ovim pravilnikom.
5.Centri za sakupljanje i fabrike kože,
takodje mugu da snabdevaju sirovinu za
proizvodnju kolagena, namenjen za ishranu,
ukoliko nadležni organ na specifićan način
ovlaščuje njih za tu svrhu i ispunjavaju
sledeće kritere:
5.1. treba da raspolažu prostorije za
čuvanje, sa tvrdim podovima i glatkim
zidovima, koji se lako ćiste i dezinfektiraju,
a po ptrebi da budu snabdevene i sa
prostorijama za hladjenje
5.2. prostorije za čuvanje treba da se održe
ćiste, kako ne bi bile izvor kontaminacije za
165
mirëmbajtjes, në mënyrë që ato të mos bëhen
burim i kontaminimit për lëndët e para.
5.3. Nëse lënda e parë nuk është ruajtur në
pajtim me këtë krer, ose është përpunuar në
këto objekte, duhet të ndahet nga lënda e parë
që është ne pajtim me kete krer, përgjatë tërë
periudhës së pranimit, ruajtjes, përpunimit dhe
dërgimit.
KREU II
TRANSPORTI DHE RUAJTJA E
LËNDËVE TË PARA
1.Në vendin e shenjës identifikuese, të siguruar
në Aneksin II, Seksioni I, gjatë transportit
dokumenti i cili tregon ndërmarrjen e origjinës
që përmban informatën e përcaktuar në
Shtojcën e këtij aneksi duhet të shoqëroj lëndët
e para, kur ato dërgohen nga qendra
grumbulluese ose fabrikat e lëkurës dhe kur
dërgohen në ndërmarrjen e përpunimit të
kolagjenit.
2.Lëndët e para, duhet të transportohen dhe të
ruhen të ftohura ose të ngrira përveç nëse ato
përpunohen brenda 24 orëve pas nisjes së tyre.
Megjithatë, kockat e gërryera dhe terura ose
osseini, të kriposura, të terura dhe lëkurat e
gëlqerosura, dhe lëkurat e trajtuara me alkalinë
ose acid mund të transportohen dhe ruhen në
temperaturë të ambientit.
that they do not constitute a source of
contamination for the raw materials
5.3. If raw material not in conformity with this
chapter is stored and .or processed in these
premises ,it must be segregated from raw
material in conformity with this Chapter
throughout the period of receipt ,storage
,processing and dispatch.
CHAPTER II
TRANSPORT AND STORAGE OF RAW
MATERIALS
1.In place of the identifiacation mark ,provided
for in Annex II ,Section I,a document indicating
the establishment of origin and containing the
information set out in the Appendix to this
Annex must accompany raw materials during
transport ,when delivered to a collection centre
or tannery and when delivered to the collagen
processing establishment .
2.Raw materials must be transported and stored
chilled or frozen unless they are processed
within 24 hours after their departure .However
,degreased and dried bones or ossein ,salted
,dried and limed hides ,and hides and skins
treated with alkali or acid may be transported
and stored at ambient temperature.
sirovine.
5.3..ukoliko sirovina koja je u suprotnosti
saovim poglavljem, je ocuvana ili
preradjena na ovim objektima, treba da se
odvoji iz sirovine koja je u skladu sa ovim
poglavljem i to tokom celog perioda
prijema, čuvanja, prerade ili distribuiranja.
POGLAVLJE II
PREVOZ I OČUVANJE SIROVINA
1. U mesto identifikacione oznake, koja je
obezbedjena u aneksu II, odeljak I, jedan
dokumenat koji pokazuje poreklo
preduzeća i koji sadrži informacije, koje su
navedene u ovom aneksu treba da isprati
sirovinu tokom prevoza, kada se ona
distribuira sa sakupljenog centra ili fabrici
kože i kada se pošalje u preduzeće za
preradu kolagena.
2. Sirovine treba da se prevoze i očuvaju
ohladjene ili zamrznute, osim ukoliko one
se preradjuju unutar 24 čas. nakon njihovog
polaska. Medjutim, suve kosti i abrazije ili
posoljeni ossein ,osušene i okrečene kože i
one tretirane sa alkalinom ili kiselinom,
mogu se prevoziti i očuvati na temperaturi
okoline.
166
KREU III
KRITERET PËR PRODHIMIN E
KOLAGJENIT
1.Procesi i prodhimit te kolagjenit duhet te
siguroj se:
1.1. I gjithe materiali I eshtrave te ripertypesve
,te rritur dhe te therrur ne vendet ose regjionet
me rrezik te kontrolluar apo te papercaktuar te
BSE si eshte e percaktuar ne Udhezimin
Administrativ 34/2006 per kontrollin,
parandalimin dhe c’rrenjosjen e semundjeve
TSE-ve ne Kosove eshte nenshtruar procesit I
cili garanton se I tere materiali I eshtrave eshte
thermuar dhe gerryer mire me uje te nxehte dhe
trajtuar me acidit hidroklorik te zbutur (me
trajtim minimal prej 4 % dhe pH < 1,5) per
nje periudhe se paku 2 dite; Ky trajtim duhet
te percillet me rregullim te pH duke perdorur
acid ose baze dhe me nje ose me shume
shperlarje, filtrim dhe shtrydhje ose me ndonje
process tjeter te aprovuar i cili eshte
ekuivalent;
1.2.lenda e pare tjeter nga ajo e referuar ne
piken 1 duhet t’I nenshtrohet trajtimit duke
perfshire larjen ,rregullimin e pH duke
perdorur acid ose baze dhe duke vijuar me nje
apo me shume shperlarje, filtrim dhe shtrydhje
ose me ndonje process tjeter ekuivalent i cili
eshte I aprovuar; faza e shtrydhjes mund te
mos zbatohet gjate prodhimit te kolagjenit te
CHAPTER III
REQUIREMENTS FOR THE
MANUFACTURE OF COLLAGEN
1.The production process of collagen shall
ensure that :
1.1. all the bone material of adult ruminants and
slaughtered in countries or regions with
controlled risk or endefined risk of BSE is laid
down by Administrative Instruction 34/2006
For Control .Prevention and eradication of
TSE’s In Kosovo and it subjected to a process
which ensures that all material used is bruised
with hot water and treatd by hydrochloric acid
or (with a minimum treatment of 4% and pH <
1,5 ) for a period of 2 days ;Such treatment
shall be followed with pH adjustment using
acid or alkali and with one or more rinses
,filtration and extrusion or by any other
approved equivalent process ;
1.2. the raw material other than those referred to
in point 1 shall be subjet to a treatment
,including washing ,pH adjustment ,filtration
and extrusion ,or any other approved
equivalent process ;the extrusion stage shall be
applied during production of low molecular
collagen from the raw material derived from
ruminants
POGLAVLJE III
KRITERI ZA PROIZVODNJU
KOLAGENA
1.Proces proizvodnje kolagena treba da
obezbedi da:
1.1. material kosti preživača uzgojen i
zaklani na mestima ili opasnim regionima
kontrolisani ili ne utvrdjeni BSE kako je
utvrdjeno Administrativom Uputstvom MA-
BR. 34/2006 O Kontroli, Sprečavanju i
Iskorenjivanju Bolesti TSE-A na Kosovu,
podvrgnut procesu koji garantira da sav
material kostiju dobro izdrobljen i izgreban
toplom vodom i tretiran mekšim
hidrokloricnim acidom (minimalnim
tretiranjem od 4% i pH< 1,5) za 2 dana da
se isprati sa regulisanjem pH
upotrebljavajući acid ili bazu i sa jednim ili
više perenja, filtraciju i cedenje ili sa nekom
drugom odobrenom procesu ekvivalentim.
1.2.ga od onu referisanog u stavu 1. treba
podvrgnuti tretiranjem obuhvatajući pranje,
regulisanje pH , upotrebivši kiselinu ili
alkaline, ispraćeno sa jednom ili više
isperanjem , filtraciju i cedjenjem ili nekim
usvojenom ekvivalentnim procesu koji je
odobren, period cedjenje može da se ne
primeni tokom proizvodnje niskog
molekularnog kolagena iz sirovine
167
ulet molekular nga lenda e pare me origjine jo
ripertypesve.
2.Pasi t’i jetë nënshtruar procesit të referuar në
pikën 1, kolagjeni mund t’ neshtrohet procesit
të tharjes.
3.Operatorët e biznesit me ushqim mund të
prodhojnë dhe ruajnë edhe kolagjen të dedikuar
për konsum edhe kolagjeni i cili nuk dedikohet
për konsum në të njëjtën ndërmarrje, duke
siguruar se lënda e parë dhe procesi i prodhimit
është në pajtim me kriteret që aplikohen në
kolagjenin e dedikuar për konsum .
KREU IV
KRITERET PËR PRODUKTET
FINALE
Operatorët e biznesit me ushqim duhet të
sigurojnë se kolagjeni është në pajtim me
limitet e mbetjeve të përcaktuara në tabelën
vijuese:
Mbetja Limiti
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
2.After having been subjected to the process
referred to in point 1 above ,collagen may
undergo a drying process .
3.Food business operators manufacturing
collagen complis with the requirements
applying to collagen intended for human
consumption in respect of all the collagen that it
produces ,it may produce and store collagen not
intended for human consumption in the same
establishment
CHAPTER IV
REQUIREMNTS FOR FINISHED
PRODUCTS
Food business operators must ensure
thatcollagen complies with the residue limits set
out in the following tab
Residue Limit
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
poreklom iz nepreživača .
2. Nakon što je podvrgnuto procesu
spomenutom u stav 1, kolagen može se
podvrgavati procesu sušenja.
3.Subjketi koji se bave hranom, u stom
preduzeću mogu proizvesti i čuvati kolagen
koji nije namenjen za ljudsku shranu i
kolagen koji nije namenjen za ljudsku
ishranu, obezbedivši da sirovina i proces
proizvodnje je u skladu sa kriterima koji se
primenjuju za kolagen koji je namenjen za
ljudsku ishranu.
POGLAVLJE IV
KRITERI ZA FINALNE PROIZVODE
Subjekti koji se bave hranom, treba da
obezbede da kolagen je u skladu sa limitima
rezidua, utverdjenim na sledečoj tabeli:
Rezidiju Limit
As 1 ppm
Pb 5 ppm
Cd 0.5 ppm
Hg 0.15 ppm
168
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 (Reith Williams ) 50 ppm
H2O2 (Farmakopea Evropiane 1986
(v2O2))
10 ppm
KREU V
ETIKETIMI
Mbështjellja dhe paketimi i cili përmban
kolagjen duhet të mbajë fjalët: „kolagjen i
përshtashëm për konsum“„ dhe të tregoj datën
e pergatitj
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 (Reith Williams ) 50 ppm
H2O2 (European pharmacopea 1986
(v2O2))
10 ppm
CHAPTER V
LABELLING
Wrapping and packaging containing collagen
must bear the words “collagen fit for human
consumption” : and indicate the date of
preparation
Cr 10 ppm
Cu 30 ppm
Zn 50 ppm
SO2 ( Reith Williams )
50 ppm
2O2 (Evropska Farmokopea
1986(v2O2))
10 ppm
OGLAVLJE V
ETIKETIRANJE
Omotavanje i upakovanje koje sadrži
kolagen, treba da drži reči:”Kolagen
povoljan za ljudsku ishranu” i treba da
pokazuje datum pripremanja.
169
SHTOJCË E ANEKSIT III
DOKUMENTI MODEL PËR
SHOQËRIMIN E LËNDËS SË PARË, I
DESTINUAR PËR PRODHIM TË
XHELATINËS OSE KOLAGJENIT I
DEDIKUAR PËR KONSUM
Numri i dokumentit komercial
:.....................................................................
..............
I.Identifikimi i lëndës së parë
Natyra e lëndës së parë
:.....................................................................
.....................
Lloji i kafshës
:.....................................................................
......................................
Lloji i paketimit
:.....................................................................
.....................................
Numri i paketimeve
:……………………………………………
……………………
Pesha neto (kg )
:……………………………………………
………………………..
II .Origjina e lëndës së parë
Lloji, emri, adresa dhe numri special i
APPENDIX TO ANNEX III
MODEL DOCUMENT TO ACCOMPANY
RAW MATERIAL DESTINED FOR THE
PRODUCTION OF GELATINE AND
COLLAGEN INTENDED FOR HUMAN
CONSUMPTION
The number of commercial document
:............................................................................
.......
I.Identification of raw material
The nature of raw
material:...............................................................
...........................
Animal specie
:............................................................................
...............................
Type of packaging
:............................................................................
..............................
Numver of packages
:…………………………………………………
………………
Net wight (kg )
:…………………………………………………
…………………..
II .Origin of raw material
Type ,name ,address and special number of
DODATAK ANEKSA III
DOKUMENAT UZORAK ZA
PRIDRUŽENJE SIROVINE
NAMENJENA PROIZVODNJU
ŽELATINE I KALOGENA,
NAMENJENO ZA LJUDSKU
ISHRANU
Broj komercijalnog dokumenta
:......................................................................
.............
I.Identifikacija sirovine
Priroda sirovine
:................................................................
..........................
Vrsta životinje
:................................................................
...........................................
Vrsta upakovanja
:................................................................
..........................................
Broj
upakovanja:……………………………
……………………………………
Težina neto (kg )
:…………………………………………
……………………
II .Poreklo sirovine i poreklo preduzeća:
Vrsta, ime, adresa i specijalni broj
170
aprovimit/regjistrimit autorizimit të
ndërmarrjes së origjinës :
......................................................................
...................................................................
Emri dhe adresa e dërguesit
:.....................................................................
III. Destinimi i lëndës së parë :
Lloji, emri, adresa dhe numri special i
aprovimit/regjistrimit autorizimit të
ndërmarrjes prodhuese të destinimit :
......................................................................
...................................................................
...................................................
Emri dhe adresa e dërguesit
:.....................................................................
.....................
IV.Mjetet e transportit
:.....................................................................
...............................
Në :............................................................;
në ...........................................................
......................................................................
....................................................................
(nënshkrimi i operatorit të ndërmarrjes së
origjinës ose përfaqësuesi i tij ).
approval/registration of the establishment at the
place of the origin:
.............................................................................
............................................................
Name and address of consignor
:............................................................................
III. Destination of raw material:
Type ,name ,address and the special number of
approval /registration of production
establishment at the place of destination:
.............................................................................
............................................................
………………………………
Name and address of consignor
:............................................................................
..............
IV.Means of transport
:............................................................................
........................
Date :..............................................................;
on ............................................................
.............................................................................
..........................................................................
(the signature of the establishment at the
polace of origin or its representative)
usvajanja/registracije preduzeća
.................................................................
.................................................................
Ime i adresa pošalioca
:................................................................
..........................
III. Destinacija sirovine :
Vrsta,ime, adresa i specijalni broj
asvajanja /registracije ovlascenja
proizvodnog preduzeća destinacije :
.................................................................
.................................................................
.......
Ime i adresa pošalioca
:................................................................
..........................
IV.Prevozna sredstva
:................................................................
....................................
U...........................................................;
u ...........................................................
.................................................................
.................................................................
(potpis operatora preduzeća porekla ili
njegovog zastupnika )
171